1. Ginani egi Jehovha a tumbisago ga sighohi si dzi layago khu lisine?

 AMBARI olu Jehovha a gu muvangi wathu, a gu Uye a hi ningidego milayo ni Mulamuli wathu, uye gambe Papayi a hi haladzago ngudzu. (Ndzi. 100:3; Isa. 33:22) Tepo hi mu ghoheyago hi bwe hi dzi laya khu lisine, uye dzi emisede gu hi divaleya nigu tepo yatshavbo o vbweta kamo gu gira isoso. (Ndzi. 86:5) Khu gu thumisa muprofeti Isaya, Jehovha a ngu hi tumbisa gu khuye: “Ambari sighoho sanu na si sivbade kha nga wugala, nyi na si agisa kha nga hunguva.” — Isa. 1:18.

2. Ha gu vbweta gu manega ni wupari nyo tiye ni vambe, ginani hi yedego gu gira?

² Khu kotani nya olu hi gu vathu nya mba vbeleya, hatshavbo hi ngu ganeya mwendro gu gira silo si khunguvanyisago vambe. (Jak. 3:2) Ambari ulolo, isoso kha si thuli gu khiso kha si kodzegi gu manega ni wupari nyo tiye navo. Ethu hi nga si kodza gu vbaha wupari nyo tiye ni vambe ha gu ba hi va divaleya. (Mav. 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22) Muthu nyo khaguri o ganeya mwendro gu gira gilo gi hi khunguvanyisago, Jehovha o vbweta gu khuye hi mu divaleya. (Kol. 3:13) Gu na ni sighelo nya singi si hi kutsago gu gira isoso. Nigu gu diga satshavbo, Jehovha “tade khu wuhindzi ni gutsetseleya.” — Isa. 55:7.

3. Ginani hi na bhulago khigyo avba nya ndrima yeyi?

³ Avba nya ndrima yeyi, hi na bhula khedzi vathu nya mba vbeleya va nga pimedzeyago khidzo giyeyedzo gya Jehovha nyo divaleye. Ganiolu, khu sevbini sighoho hi yedego gu embeya madhota? Khu ginani Jehovha a vbwetago gu khuye hi divaleya vambe? Nigu ginani hi nga gi hevbulago khu vandriyathu nyo khaguri va nga tshaniseka ngudzu khu kotani nya sighoho sa vambe?

4. a) Tepo Mukristo a girago gighoho nya gikhongolo, ginani a yedego gu gira? b) I thumo muni owu madhota ma gu nawo tepo ma tshanganano ni gighohi?

⁴ Hi yede gu embeya madhota tepo muthu nyo khaguri a girago gighoho nya gikhongolo. Sighoho nyo khaguri nya sikhongolo si sasamedzidwe omu ga 1 Vakorinto 6:9, 10. Gighoho nya gikhongolo so thula gu ndraga nayo wa Nungungulu. Mukristo a gu gira gighoho gyogyo, yede gu gombeya ga Jehovha Nungungulu a mu lomba gu khuye a mu divaleya a bwe a ganeya ni madhota nya libandla. (Ndzi. 32:5; Jak. 5:14) Khu wevbini thumo owu madhota ma gu nawo? Lisine gu Jehovha khuye basi a kodzago gu divaleya sighoho khu guvbeleya, nigu uye o gira isoso khu gu thumisa dzegiso. * Ambari ulolo, Jehovha ningide madhota thumo nyo hungi khu gu thumisa Milowo gu khayo gighohi gi na simama libandlani mwendro ne. (1 Kor. 5:12) Gasi gu gira isoso, ayo gu vbwetega ma mana mihlamulo nya siwudziso sesi: Ina uye a di phazama? Ina uye zamide gu siha gighoho gyaye? Ina uye giride gighoho gyagimwegyo gungani-gungani? Nigu nya lisima ngudzu, ina somo si yeyedzago gu khiso uye dzi layide khu lisine? Ahati Jehovha ke, ina somo si yeyedzago gu khiso uye mu divalede? — Mith. 3:19.

5. Libandla li nga wuyedwa kharini khu thumo wu girwago khu madhota?

⁵ Tepo madhota ma tshanganano ni gighohi, makungo yawe khu gu hunga gilo gyagimwegyo gi nga hadzi hungwa ndzadzini. (Mat. 18:18) Ganiolu, libandla la gu wuyedwa kharini khu malulamiselo yaya? Gighohi gi gu mba dzi laya, gya gu duswa libandlani isoso si na vhikeya sithumi nyo hathege sa Jehovha. (1 Kor. 5:6, 7, 11-13; Tit. 3:10, 11) Nigu isoso adzina si na phasa gambe gighohi gasi gi dzi laya gi kodza gu divaledwa khu Jehovha. (Luka 5:32) Madhota ma gu gombeleya gighohi ma bwe ma gi phasa gu wusedza wupari wagyo ni Jehovha. — Jak. 5:15.

6. Muthu a gu duswa libandlani, ina si ngu kodzega gu Jehovha a mu divaleya? Tshamuseya.

⁶ Hongole khethu muthu nyo khaguri kha dzi layi tepo madhota ma tshanganano naye. Ga giemo gegi, uye yede gu duswa khu libandlani. Abari gu uye a di ndraga nayo nya wufumu, madhota kha ma na nga mu siha gasi a si tsayiswi khu kotani nya mithumo yaye nyo vivbe. Jehovha a ngu dzumeleya wufumu gu lamula ni gu tsayisa ni wevbini a ndragago nayo, gani a ngu dzi laya mwendro ne. (Rom. 13:4) Ambari ulolo, muthu yoyo khu gu gimbiya nya tepo a gu wona gu khuye esi a giridego si vivbide a bwe a vbindrugedza mapimo yaye ni muthumo yaye, Jehovha dzi emisede gu mu divaleya. (Luka 15:17-24) Uye a gu gira isoso ambari abari gu gighoho gya muthu yoyo gikhongolo ngudzu. — 2 Dzik. 33:9, 12, 13; 1 Thim. 1:15.

7. Hi nga divaleya muthu a hi ghohedego khu ndziya muni?

⁷ Hi ngu tsaka ngudzu guti gu khethu kha hi yeli gu hunga gu khethu Jehovha a na divaleye sighohi mwendro ne. Ambari ulolo, gu na ni gilo nyo khaguri hi yedego gu hunga. Khu gevbini gyakone? Ga siemo nyo khaguri, adzina muthu a nga hi ghoheya a bwe a dzi laya a bwe a hi lomba gu khuye hi mu divaleya, ganiolu ga gimbe giemo si nga gira a si hi lombi divalelo. Khu kharato, hi nga dzi emiseya gu divaleya muthu yoyo hi bwe hi zama gu mba mu vegeya giviti. Khu lisine, isoso si nga dzega tepo nyo laphe si bwe si vbweta gudzigaradza nyo khaguri ngudzungudzu abari  gu gighoho a hi giredego gi hi vbisiside monyo. Mukhedziseyi nya 15 nya Setembro nya 1994, wari khuwo: “Tepo u hungago gu divaleya gighohi, kha si thuli gu khiso u ngu dzumeleyana ni gighoho a giridego. Mukristo a divaleyago a gu tumba gu khuye Jehovha a na lamula mahungu yoyo khu ndziya nyo lulame. Uye mulamuli nyo lulame guvbindra vatshavbo mafuni, nigu uye a na gira gululama khu tepo yakone.” Khu ginani Jehovha a hi kutsago gu divaleya vambe ni gu tumba gu khethu uye a na lamula mahungu yoyo khu gululama?

8. Gu yeyedza gubonga khu wuhindzi wa Jehovha so hi kutsa gu gira ginani?

⁸ Tepo hi divaleyago, ethu ha gu yeyedza gu khethu hi ngu bonga khu wuhindzi wa Jehovha. Omu nya gimwegyo nya sipimaniso, Jesu fananiside Jehovha ni mwama moyo a nga divaleya mangava ya githumi gimwegyo gi nga ba gi si kodzi gu ma livba. Ganiolu, githumi gyogyo kha gya yeyedza wuhindzi githumi gimwegyo gi nga ba gi mu dhevha dzitsapawu nya dzidugwana. (Mat. 18:23-35) Jesu a di gu vbweta gu hi hevbudza ginani? Ha gu bonga khu wuhindzi nya wukhongolo wa Jehovha si na hi kutsa gu divaleya vambe. (Ndzi. 103:9) Mukhedziseyi wu ganede esi myaga yi nga vbindra: “Ambari ha gu ba hi divalede dzitepo nya dzingi isoso kha si fani ni divalelo ni wuhindzi owu Nungungulu a hi yeyedzidego khu gu thumisa dzegiso wa Kristo.”

9. Jehovha a gu yeyedza wuhindzi ga va mani?

⁹ Ha gu divaleya vambe, Jehovha a na hi divaleya. Jehovha a ngu yeyedza wuhindzi ga vale va gu na ni wuhindzi. (Mat. 5:7; Jak. 2:13) Jesu vegide isoso guagani tepo a nga hevbudza vapizane vaye edzi va yedego gu gombeya khidzo. (Leri Matewu 6:14, 15.) Ethu ha gu hevbula silo nyo fane ga malito aya Jehovha a embedego githumi gyaye Joba. Githumi gegi nyo tumbege gi di khunguvanyisidwe khu malito ma ganedwego khu vama vale va vararu, a gu Elifazi, Bhilidhadhi ni Zofari. Jehovha a di embeya Joba gu khuye a di yede gu va gombeleya. Hwane nya gu ba Joba a giride isoso, Jehovha a di mu kategisa. — Joba 42:8-10.

10. Khu ginani si gu mhango gu vega giviti? (Vaefeso 4:31, 32)

¹⁰ Gu vega giviti mhango nya yikhongolo. Giviti gyo fana ni gu rwala gighodho nya gikhongolo magatani nigu Jehovha o vbweta gu khuye hipwa gurula hi gu manago khu gu rula gighodho gyogyo. (Leri Vaefeso 4:31, 32.) Uye a gu hi kutsa gu ‘diga likhulo, hi nyenya khorodza.’ (Ndzi. 37:8) Ha gu landrisa wusingalagadzi wowu si na hi phasa ngudzu. Tepo hi simamago gu vegeya gitivi muthu a hi khunguvanyisidego hi na dzi vangeya sigaradzo nya singi khu nyamani ni liphuvboni. (Mav. 14:30) Nigu tepo hi simamago gu vegeya giviti muthu nyo khaguri, isoso kha si vangeyi sigaradzo uye; isoso so fana ni gu ba hi seya vheneno, khandruye si na mu vangeyago sigaradzo. Khu kharato, ha gu divaleya vambe si na hi phasa ngudzu. (Mav. 11:17) Hi na rula hi bwe hi si kodza gu simama gu thumeya Jehovha.

11. Bhibhiliya yo ganeya ginani khu guphodza? (Varoma 12:19-21)

¹¹ Guphodza go lumba Jehovha. Jehovha kha hi ninga fanelo nyo tsayise muthu nyo khaguri a hi ghohedego. (Leri Varoma 12:19-21.) Khu kotani nya mawonelo yathu nyo hegedwe ni gu mba vbeleya, kha hi na nga si kodza gu lamula khu ndziya nya yadi gu fana ni Nungungulu. (Hebh. 4:13) Dzimbe dzitepo, gu dzipwa gwathu gu nga hi kanganyisa gu  bwe gu hi gira hi si si kodzi guti esi nya sadi hi nga girago. Khu gu thumiswa khu Jehovha, Jakobe lovide esi: “Likhulo nya muthu kha li giri gululama gu godwago khu Nungungulu.” (Jak. 1:20) Hi nga tiyisega gu khethu gululama gu na girega.

12. Hi nga yeyedza kharini gu khethu hi ngu tumba gululama ga Jehovha?

¹² Gu divaleya go yeyedza gu khugo hi ngu tumba gululama ga Jehovha. Tepo hi vegago sigaradzo sathu mandzani ga Jehovha, ha gu yeyedza gu khethu hi ngu tumba gu khethu Jehovha a na lulamisa sigaradzo si vangidwego khu gighoho. Omu nya litigo nya liphya a hi tumbisago, silo nya guvivbe kha hi na nga si dundruga “ambari gu si alakanyela gambe.” (Isa. 65:17) Ganiolu, tepo khiyo hi khunguvanyiswago, ina hi nga si kodza gu mba zangareya mwendro gu mba vegeya giviti muthu nyo khaguri a hi gandridego ginyalana? Wona edzi vambe va giridego khidzo isoso.

13-14. Ginani hi gi hevbulago khu gu divaleya avba nya matshango ya Tony ni José?

¹³ Vandriyathu nya vangi nya Makristo va hungide gu divaleya ambari tepo va nga ba va khunguvanyiswa khesi si nga ba si girwa khu vambe. Makategwa muni va ma manidego khu gu gira isoso?

¹⁴ Na si gu hevbuli lisine, Tony * a vbanyago Filipinas, a di tugula gu khuye koma waye a di songidwe khu mwama moyo nyo pwani khu José. Khu kharato, Tony a di gorogide ngudzu nigu a di gu vbweta gu phodza. José a di kuruvisedwa a bwe yiswa pasoni khu kotani nya esi a giridego. Khu hwane, tepo José a nga duswa khu pasoni Tony a di dzi emisede gu mu vbwetedzeya gasi gu mu songa. Nigu gasi gu gira isoso, uye a di renga giphisa. Ga tepo yamweyo, Tony a di pheya gu hevbula Bhibhiliya ni Dzifakazi dza Jehovha. Uye wari khuye: “Tepo nyi nga ba nyi hevbula Bhibhiliya nyi di tugula gu kheni gu vbwetega nyi vbindrugedza mavbanyelo yangu ni muthumo yangu nyi bwe nyi diga likhulo.” Nya mba hweya, Tony a di bhabhatiswa a bwe a emiswa kha nga lidhota libandlani. Nga dundrugeya khedzi a dzipwidego khidzo tepo a nga tugula gu khuye José nuye a di bhabhatisidwe kha  nga moyo nya Dzifakazi dza Jehovha. Tepo va nga manana va di abrasarana nigu Tony a di embeya José gu khuye a di mu divalede. Tony wari khuye gu divaleya José si mu resede gutsaka nya gukhongolo ngudzu. Khu lisine, Jehovha kategiside Tony kholu a nga dzi emiseya gu divaleya.

15-16. Ginani hi gi hevbudego avba nya matshango ya Peter ni Sue maningano ni gu divaleya?

¹⁵ Khu 1985, Peter ni Sue na va gu romo mitshanganoni Salawuni nya Mufumo khu githugedza va di vbophogedwa khu bhomba. Mwama moyo a di vega bhomba Salawuni nya Mufumo. Sue a di bayiswa ngudzu nyo bwe a manega ni gigaradzo nyo mba wona gwadi ni gupwa gwadi. Nigu kha nga ba a si kodza gupwa gunungeya nya silo. * Khu kharato, Peter ni Sue va di gu khaleya gu dzi wudzisa gu khavo: ‘Muthu a tiyidego gu gira silo sesi, muthu nya lifumbo muni?’ Khu hwane nya myaga nya yingi, muthu yoyo a vegidego bhomba Salawuni nya Mufumo a di kuruvisedwa a bwe a thedwa pasoni. Tepo va nga wudziswa gu pwani ina va mu divalede mwama wule, Peter ni Sue va di ganeya gu khavo: “Jehovha a ngu hi hevbudza gu khuye ha gu goroga hi bwe hi vega giviti hi na dzi vangeya sigaradzo nyamani, monyoni ni mapimoni. Khu kharato, hwane nya gu ba bhomba yi vbophogide ethu hi di lomba Jehovha gasi a hi phasa gu ema gu goroga ni gu vega giviti gasi hi si kodza gu mana woni nya gurule.”

¹⁶ Ina si va vbevbugede gu divaleya mwama wule? Si garadzide vbadugwana. Avo va gu simama gu khavo: “Dzimbe dzitepo, tepo Sue a tshanisekago khu kotani nya silondra a gu naso, ethu ho goroga gambe. Ganiolu, kha hi khaleyi gu dundrugeya khu isoso. Nigu khu kotani nya isoso, gudzipwa gogo go dzegeya gu phalalega. Khu lisine, hi nga ganeya na hi tiyide gu khethu mwama wule a gu khala ndriyathu litshigu limwedo hi na mu hakha khu mandza mavili. Esi si hi dugeledego si hi hevbudzide gu khethu ha gu thumisa matshina nya Bhibhiliya hi na dzipwa na hi tshulegide.  Khu lisine, matshina nya milayo nya Bhibhiliya ma na gu gira u tshulega khu dzindziya nya dzingi u gu mba dzi dundrugeya. Nigu hi ngu tiyiswa khu gu dziti gu khethu Jehovha nya mba hweya a na lulamisa gigaradzo gegi hi manegidego nagyo.”

17. Ginani u gi hevbulago khu matshango ya Myra maningano ni gu divaleya?

¹⁷ Tepo Myra a hevbudego lisine a di tshadhide nigu a diri ni sanana sivili nya sidugwana. Ganiolu, mwama waye kha dzumeya lisine. Nya mba hweya, mwama waye a di gira wubhayi a bwe a diga ndranga yaye. Myra wari khuye: “Tepo mwama wangu a nga nyi diga ni sanana sathu sasivili eni nyi di dzipwa nga edzi vathu nya vangi va dzipwago khidzo tepo va digwago khu muthu va mu golago ngudzu. Nyi di garadzega, nyi vbeledwa khu litsako, nyi dzi laya, nyi dzipwa nandru nyi bwe nyipwa giviti.” Ambari olu mutshadho wu nga vbeya, uye simamide gu vbisega khu gu ba mwama waye a mu digide. Myra a gu simama, khuye: “Eni nyi simamide gu garadzega nyi bwe nyi goroga khu migima nya yingi. Isoso si di kuha wupari wangu ni Jehovha gumogo ni wupari wangu ni vambe.” Myra olu o ganeya gu khuye digide gu vega giviti, nigu kha dogoreyi gu khuye silo nyo vivbe si girega ni oyu a nga ba ari mwama waye. Uye a ngu tumba gu khuye litshigu limwedo uye a na hidzimeya ga Jehovha. Myra a ngu si kodza gu vega gupima avba nya wumindru. Nigu kha nga mamayi, uye dandriside sanana sivili si bwe si khala sithumi sa Jehovha. Muhuno Myra a ngu tsaka ngudzu khu gu thumeya Jehovha gumogo ni sanana saye ni dzindranga dzaso.

18. Gutumba muni hi nga manegago nago khu Jehovha kha nga olu a gu Mulamuli nya khongolo?

¹⁸ Si ngu tangadzisa guti gu khethu hi mwalo thumo nyo hungi edzi vathu va yedego gu lamudwa khidzo. Kha nga mulamuli nya khongolo, Jehovha a na khathaleya thumo wowu nya lisima. (Rom. 14:10-12) Hi nga tiyisega gu khethu Jehovha tepo yatshavbo a ngu lamula guya khu milayo yaye nyo vbeleye maningano ni esi nya sadi ni esi nyo vivbe. (Gen. 18:25; 1 Dzipf. 8:32) Uye gima kha giri gilo nya mba lulama.

19. Ginani gi na giregago khu kotani nya gululame nyo vbeleye ga Jehovha?

¹⁹ Hi virede khu maho nyo fuviye tepo Jehovha a na vbedzago khu guvbeleya satshavbo sigaradzo si vangwago khu gu mba vbeleya nya vathu ni gighoho. Ga tepo yoyo, satshavbo sigaradzo si na fuviswa kala gupindruga. (Ndzi. 72:12-14; Gutu. 21:3, 4) Iso gima kha si na nga dundrugwa gambe. Na hi ngo vireya tepo yoyo nyo tsakise, hi ngu mu bonga ngudzu Jehovha kholu a hi ningidego makodzelo nyo mu pimedzeye avba nyo divaleye.