1. Impsini leswi Yehovha a swi tshembisaka vadjohi lava tisolaka?

 HAMBILESWI Yehovha a nga yena a nga hi yentxa, a nga Munyiki wa Nawu wa hina, a nga Muyavanyisi wa hina, hi yena Papayi wa hina wa lirhandzu a nga matilweni. (Pis. 100:3; Esa. 33:22) Yehovha a swi lava hintamu ku hi rivalela loko hi tshuka hi djoha hi gama hi tisola na swi suka mbilwini. (Pis. 86:5) Yehovha a hi byele leswi hi ku tirhisa muprofeta Esaya: “Hambiloko swidjoho swa n’wina swo va swa ku pshuka, swi ta basisiwa”. —  Esa. 1:18.

2. Hi fanele hi yentxa yini swaku hi va ni vanghanu?

² Leswi hi nga ni xidjoho, hinkwerhu ha vula kumbe ku yentxa minchumu leyi nga kwatisaka van’wana. (Yak. 3:2) Leswo a swi vuli swaku a hi nge swi koti ku va ni vanghanu, kambe hi nga swi kota loko hi djondza ku rivalela. (Swi. 17:9; 19:11; Mat. 18:21, 22) Loko hi tshuka hi kwatisana hi minchumu ya ku kala yi nga nyawuli, Yehovha a lava swaku hi rivalelana. (Kol. 3:13) Phela swa laveka ku yentxa leswo, hikusa hambileswi hi mu djohelaka hintamu, Yehovha a “rivalela hintamu.” — Esa. 55:7.

3. Hi ta bula hi yini ka djondzo leyi?

³ Ka djondzo leyi, hi ta bula hi leswi vanhu va nga swi kotisaka xiswona ku tekelela ndlela leyi Yehovha a rivalelaka hi yona. Hi swini swidjoho leswi hi faneleke hi swi byela madoda? Hi mhaka muni Yehovha a lava swaku hi rivalela van’wana? Naswona hi nga djondza yini ka vamakwerhu lava nga twisiwa ku vava hi swidjoho swa van’wana?

4. a) Loko Mukreste a yentxa xidjoho xa xikulu, impsini leswi a faneleke a swi yentxa? b) Madoda ma fanele ma yentxa yini loko ma kumana ni lweyi a nga djoha?

⁴ Loko munhu a yentxa xidjoho xa xikulu hi fanele hi byela madoda. Buku la 1 Vakorinto 6:9, 10 li vulavula hi swidjoho swa swikulu. Xidjoho xa xikulu i ku va munhu a nga yingisi minawu ya Xikwembu hi maxivomu. Loko munhu a yentxa xidjoho xolexo a fanele a khongela ka Yehovha a kombela swaku a mu rivalela a tlhela a ya byela madoda ya bandla. (Pis. 32:5; Yak. 5:14) Se, madoda ma fanele ma yentxa yini? O va Yehovha ntsena lweyi a nga rivalelaka xidjoho hi ku helela naswona a yentxa leswo hi ku tirhisa gandzelo la nkutsulu la Yesu. * Hambileswo, Yehovha a nyike madoda ntirho wa ku hlayisa bandla swaku li tshama na li basile. Leswo swi patsa kuva ma tirhisa Bibele swaku ma vona swaku mudjohi a fanele a tama a lumba bandla kumbe ihim. (1 Kor. 5:12) Xin’wana xi ma pfunaka ku yentxa leswo, i ku kuma tinhlamulu ta swivutiso swa ku fana ni leswi: A djohe hi maxivomu? A zame ku fihla xidjoho xa yena? Xa lisima hintamu, swa tikomba swaku a tisolile ka xidjoho lexi a nga xi yentxa? Ku ni leswi swi kombisaka swaku Yehovha a mu rivalelile? — Mint. 3:19.

5. Hi pfunekisa ku yini hi ntirho lowu madoda ma wu yentxaka?

⁵ Loko madoda ma kumana ni munhu lweyi a nga djoha ma fanele ma yentxa xiboho xa ku fana ni lexi nga yentxiwa matilweni. (Mat. 18:18) Se, leswi swi li pfunisa ku yini bandla? Swi vhikela bandla, hikusa swi yentxa swaku munhu lweyi a nga djoha a nga djohisi vamakwerhu van’wana. (1 Kor. 5:6, 7, 11-13; Tito 3:10, 11) Swi nga tlhela swi pfuna mudjohi swaku a tisola a tlhela a rivaleliwa hi Yehovha. (Luk. 5:32) Madoda ma khongelela munhu lweyi a nga djoha ma tlhela ma kombela Yehovha swaku a mu pfuna kuva a lunghisa wunghanu la vona. — Yak. 5:15.

6. Yehovha a nga mu rivalela munhu lweyi a nga susiwa bandleni? Tlhamusela.

⁶ Se, a hi nge munhu a nga tisoli nkama lowu madoda ma bulaka na yena! Loko leswo swi yentxeka, munhu yelweyo a fanele a susiwa bandleni. Loko swi ku a yo tlula nawu wa tihosi, madoda ma nge mu vhikeleli. Yehovha a pfumelela wuhosi swaku li yavanyisa li tlhela li khatisa lava va kalaka va nga yingisi, swi nga na mhaka swaku va tisolile kumbe ihim. (Rom. 13:4) Hambileswo, loko munhu yelweyo a tisola a gama a txintxa mahanyelo ya yena, Yehovha a tekela ku mu rivalela. (Luk. 15:17-24) Leswo swa tirha hambiloko munhu a yo yentxa swidjoho swa swikulu hintamu. — 2 Tikro. 33:9, 12, 13; 1 Tim. 1:15.

7. Swi vula yini ku rivalela lava nga hi kwatisa?

⁷ Phela swa tiyisa ku tiva swaku Yehovha hi yena a nga ta rivalela mudjohi. Hambileswo, ku ni nchumu lexi hi faneleke hi xi yentxa. Hi xini nchumu xa kona? Minkama yin’wana loko vanhu va hi kwatisa, va nga ha kombela ku rivaleliwa kumbe va nga swi yentxi leswo. Kambe, ku nga na mhaka swaku va kombelile kumbe a va kombelanga ku rivaleliwa, swi le ka hina ku langa ku va rivalela ni ku kala hi nga va vekeli xiviti. Ku vula ntiyiso, ku yentxa leswo swi nga ha teka nkama, ngopfungopfu loko munhu wa  kona a hi tshove mbilu. Murindzi wa 15 ka Setembro wa 1994, a li: “Loko u rivalela munhu, a swi vuli swaku a wu na mhaka ni leswi a nga swi yentxa. Ka Mukreste, ku rivalela mun’wana swi vula ku tshika Yehovha a yavanyisa mhaka hi yexe. Yehovha i Muyavanyisi wa munene ku tlula hinkwavu. Naswona minkama hinkwayu a yentxa swa swinene.” Hi mhaka muni Yehovha a lava swaku hi rivalela van’wana hi tlhela hi tshika timhaka ka mavoko ya yena?

8. Ku pimisa hi timpsalu ta Yehovha swi hi pfunisa ku yini ku rivalela van’wana?

⁸ Loko hi rivalela van’wana swi kombisa swaku ha ti khensa timpsalu ta Yehovha. Ka xifaniso xin’wana, Yesu a fanise Yehovha ni mutholi lweyi a nga byela xikarawa xa yena lexi a xi mu devha male ya yinyingi swaku xi nga ha hakeli xikweneti. Hambileswo, xikarawa xolexo a xi xi kombanga timpsalu xikarawa lexi a xi xi devha male ya yitsongo. (Mat. 18:23-35) Yesu a a lava ku hi djondzisa yini ka xifaniso lexi? A a lava ku hi komba swaku ndlela ya ku khensa timpsalu leti Yehovha a nga hi komba tona, i ku rivalela van’wana. (Pis. 103:9) Murindzi a vule leswi hi mhaka leyi: “A ku na mhaka swaku hi va rivalelisa ku yini vanhu van’wana, a swi nge tshuki swi pimanisiwa ni ndlela leyi Xikwembu xi nga hi rivalela hi yona hi ku tirhisa N’wana wa xona Yesu.”

9. Hi fanele hi yentxa yini swaku Yehovha a hi komba timpsalu? (Matewu 6:14, 15)

⁹ Yehovha a rivalela lweyi a rivalelaka van’wana. Yehovha a komba timpsalu ka lava na vona va kombaka van’wana timpsalu. (Mat. 5:7; Yak. 2:13) Yesu a yi tlhamusele kahle mhaka leyi, nkama a nga djondzisa vadjondzisiwa va yena ku khongela. (Lerha Matewu 6:14, 15.) Funtshi hi nga djondza swin’wana hi lisima la ku rivalela ka leswi Yehovha a nga swi byela Yobo. Leswi Elifazi, Bilidade na Sofari va nga swi byela Yobo swi mu tshove mbilu, Yehovha a byele Yobo swaku a va khongelela. Yehovha a game a mu katekisa hi leswi a nga pfumela ku va khongelela. — Yobo 42:8-10.

10. Hi mhaka muni swi nga li swinene ku veketela xiviti? (Vaefeza 4:31, 32)

¹⁰ Ku veketela xiviti swi ta hi vavisa. Xiviti xi fana ni xidjumba naswona Yehovha a lava swaku hi xi rhula xidjumba lexo swaku hi hanya na hi pepile. (Lerha Vaefeza 4:31, 32.) A hi byela swaku hi “tshika ku veketela xiviti ni ku kwata”. (Pis. 37:8) ku yingisa marito lawa swi pfuna hina hikusa ku veketela xiviti swi nga hi kokela mavabyi. (Swi. 14:30) Loko hi veketela xiviti a hi nga ta vavisa lweyi hi nga mu kwatela. Hikusa leswo swi fana ni ku nwa vhenenu, li ta vavisa hina. Loko hi rivalela van’wana hi vhikela miri wa hina. (Swi. 11:17) Hi ta rhula ka mbilu ya hina, hi tlhela hi tama hi tirhela Yehovha na hi tsakile.

11. Hi ku ya hi Varoma 12:19-21 i mani a nga ni mfanelo ya ku khatisa?

¹¹ Yehovha hi yena a khatisaka. Yehovha a nga hi nyikanga ntirho wa ku khatisa van’wana loko va tshuka va hi djohela. (Lerha Varoma 12:19-21.) Leswi hi nga ni xidjoho, a hi nge swi koti ku yavanyisa hi ku lulama ku fana na Yehovha. (Heb. 4:13) Minkama yin’wana leswi hi titwisaka xiswona, swi nga yentxa swaku hi nga yavanyisi kahle. Yehovha a te: “Loko munhu a kwata a nga yentxi leswi fambisanaka ni ku lulama ka Xikwembu.”  (Yak. 1:20) Hi nga tiyiseka swaku Yehovha a ta yavanyisa kahle hi nkama wa kona.

12. Hi nga swi kombisisa ku yini swaku ha mu tshemba Yehovha?

¹² Loko hi rivalela van’wana hi kombisa swaku ha yi tshemba ndlela leyi Yehovha a yavanyisaka hi yona. Loko hi tshika hinkwaswu a mavokweni ya Yehovha, hi kombisa swaku ha swi tshemba swaku Yehovha a ta helisa swikarhatu hinkwaswu leswi nga tisiwa hi xidjoho. Ka misava ya nyuwani “minchumu ya khale yi ta khohlwiwa, hambi ka mimpimiso a yi nga ha ta ta.” (Esa. 65:17) Kambe loko swoswi va hi kwatisa, indje hi nga swi kota ku kala hi nga veketeli xiviti? Vona leswi van’wana va nga swi yentxa.

13-14. Ka xikombiso xa Tony na José, u djondze yini hi lisima la ku rivalela?

¹³ Vamakwerhu va vanyingi va vone swi yampsa ku rivalela van’wana, hambileswi va nga va kwatisa hintamu. Va pfunekise ku yini hi ku yentxa leswo?

¹⁴ Na a nga se djondza ntiyiso, Tony, * lweyi a tshamaka Filipinas, a tsumbule swaku lweyi a nga dlaya makwavu wa yena hi José. Phela Tony a a li munhu wa ku karhata hintamu, funtshi a a lava ku tlhelisela. José a pfaleliwe djele hi mhaka ya leswi a nga swi yentxa. Nkama lowu Tony a nga tiva swaku José se a a humesiwile djele, a a lava ku mu dlaya. Hi mhaka leyo, a xave xibamu. Tony a game a sungula ku djondza Bibele ni Timboni ta Yehovha, yena a li: “Nkama na ni djondza, ni vone swaku a ni fanele ni txintxa mahanyelo ya mina ni tlhela ni tshika ku kwata”. Hi ku famba ka nkama Tony a tsakamisiwile, a tlhela a sungula ku tirha tani hi doda. Pimisa hi leswi a nga tsakisa xiswona nkama a nga tiva swaku José na yena se a a li Mboni ya Yehovha! Nkama lowu va nga kumana, va barasaranile naswona Tony a byele José swaku a mu rivalelile. Tony a vula swaku ku va a rivalele José, swi mu yentxe a tsaka hintamu. Hikakunene Yehovha a mu katekisile Tony hi mhaka leswi a nga rivalela José.

15-16. Xikombiso xa Peter na Sue, xi ku djondzisa yini hi ku rivalela?

 ¹⁵ Hi 1985, ku buvuke bomba ka Yindlo ya Wugandzeli lani a ku na Peter na Sue. Ku ni lweyi a a veke bomba ka Yindlo ya Wugandzeli. Ka nghozi leyi, Sue a fe matihlo ni tindleve. Hi ku famba ka nkama, nhompfu ya yena a yi nga ha yi twi xeru. * Minkama yin’wana Peter na Sue a va tivutisa leswi: ‘Hi mani a nga yentxa mona wa ku fana ni lowu?’ Hi ku famba ka nkama munhu wa kona a tsumbuliwile naswona a petiwe djele swaku a tshama wutomi la yena hinkwalu. Nkama va nga vutisiwa swaku a va mu rivalelile wanuna lwiyani, Peter na Sue va te: “Yehovha a hi djondzisa swaku ku tshamela ku pimisa hi swikarhatu swa hina ni ku veketela xiviti, swi nga hi vavisa swi tlhela swi hi yentxa hi vabya. Se na nghozi leyi ya ha li ku yentxeka, hi khongelile ka Yehovha hi mu kombela swaku a hi pfuna ku kala hi nga veketeli xiviti, swaku hi tama hi hanya na hi rhulile.”

¹⁶ Ku nga va swaku swi va vevukelile ku rivalela wanuna lwiyani? Ihim. Va tlhele va ku: “Minkama yin’wana hi tshuka hi kwata loko Sue a twa ku vava, kambe a hi tshameli ku pimisa hi swona. Leswo swi yentxa swaku ku kwata ka hina ku gama ku hangalaka hi xihantla. Ku vula ntiyiso, hi tshamela ku tibyela swaku loko siku lin’wana wanuna lwiyani a nga veka bomba o tshuka a va Mboni, hi ta mu yamukela hi mbilu ya ku basa. Xikombiso lexi, xi hi djondzisa swaku loko hi tirhisa leswi Bibele li swi vulaka, hi ta tshama na hi pepile. Swa hi tiyisa ku tiva swaku Yehovha a ta helisa swikarhatu hinkwaswu leswi hi nga na swona funtshi a nge te hlwela.”

17. Xikombiso xa Myra, xi ku djondzise yini hi ku rivalela?

¹⁷ Myra a djondze ntiyiso na se a chadile  naswona na a ni 2 wa vana. Nuna wa yena a a nga na mhaka ni ntiyiso. Hi ku famba ka nkama, nuna wa yena a mbuyetile a tlhela a tsukula ndjangu. Myra a li: “Nkama lowu nuna wa mina a nga hi tsukula, ni kwatile, ni vaviseka, ni dana ni tlhela ni mu vekela xiviti.” Hambileswi Myra ni nuna wa yena va nga tshikana, Myra a wa ha twa ku vava hileswi nuna wa yena a nga mbuyeta. Yena a tlhele a ku: “Ni hete tiwheti na ni karhatekile naswona leswi a ni titwisa xiswona, swi sungule ku wonha wunghanu la mina na Yehovha ni van’wana.” Swoswi Myra a vula swaku xiviti lexi a a li na xona xi helile, naswona a nga ha mu naveleli swa ku biha khale ka nuna wa yena. A navela swaku siku lin’wana ingi a ngo djondza hi Yehovha. Myra a nga ha karhateki hi swilo leswi nga hundza. A tiwundlele vana va yena va vambirhi swaku va rhandza Yehovha. Namuntlha Myra a tirhela Yehovha na a tsakile ni vana va yena ku patsa ni mindjangu ya vona.

18. Impsini leswi hi nga tiyisekaka swaku Yehovha a ta swi yentxa?

¹⁸ Swi tsakisa ndjhani ku tiva swaku a hi ntirho wa hina ku yavanyisa! Muyavanyisi wa Mukulu Yehovha, a ta wu yentxa kahle ntirho lowu wa lisima. (Rom. 14:10-12) Hi nga tiyiseka swaku minkama hinkwayu, Yehovha a yavanyisa hi ku landza minawu ya yena ya leswi nga swinene ni swa ku biha. (Gen. 18:25; 1 Tiho. 8:32) A nge tshuki a yentxa swilo leswi kalaka swi nga li swinene!

19. Yehovha a ta hi yentxela yini ka nkama lowu taka?

¹⁹ Hi wu nyimelile nkama lowu Yehovha a nga ta helisa swikarhatu hinkwaswu leswi nga vangiwa hi xidjoho. Swivavo hinkwaswu ni ku vaviseka swi ta helisiwa. (Pis. 72:12-14; Nhla. 21:3, 4) Hambi hi ka mimpimiso a swi nge he ti. Na ha ha nyimela nkama wolowo wa ku tsakisa, hi mu khensa hintamu Yehovha hileswi a hi pfunaka ku va hi mu tekelela hi ku rivalela van’wana.