EMHUOGHAẠPH ITUUGHẠ PHỌ 27
“Ḍuomolhoghi AZihova”
“Ḍuomolhoghi aZihova; Kpọ oḅio kụ akparamhị ekpom anạ.”—PS. 27:14.
AḌUỌR PHỌ 128 Enduring to the End
OGHAẠPH OOKARAGH *
1. (a) Eeghe oḍuomolhoghi kụ edị aZihova mungọ iyira? (b) Remạ ghan eeghe ‘oḍuomolhoghi aZihova’? (Miịn “Ekpo Onhụ Dị Ogbạ.”)
AZIHOVA mangọ ookiạ oḍuomolhoghi oomo abuphẹ ophomhoghiạn bọ nyodị. Moọny amem odị kasiemhi ni eekunha reezẹgh, emoghi, ḅilhẹ r’aḍuugh. (Ogan. 21:3, 4) Odị kaloghonhaạn ni ḍighaạgh “buphonheẹn phọ” oḍuom bọ nyodị olhoghi otenhe ade phọ paradaịs. (Ps. 37:9-11) Kụ odị kaḍighi ni idị kedughanhaan torobọ onyọ ayira omhoọgh imạ asiya r’odị dị epelhom iphẹn yira rokelhọm bọ r’odị nyiidiphọ. P’eeghe ookiạ oḍuomolhoghi! Kuolọ eeghe ariphigh kụ edị yira omhoọgh omheeraam mọ aruguanhaan phọ Enhaạn ketu ni inẹ? AZihova ra/bi ghan oguan. Esi iduọn phọ, yira omoọgh ni igey ariphigh otuạn ‘oḍuomolhoghi aZihova.’ * (Ps. 27:14) Yira roḍeenhaan ghan iphẹn phọ esi okparạm okori r’ibo, dị Enhaạn phọ ayira kamunenhi ogbi phọ odị.—Isa. 55:10, 11.
2. Eeghe oguan kụ edị aZihova mamhunhenhi ni?
2 AZihova maḍeenhaan ni mọ odị ramunenhi ghan ni oguan. Ooḅeghiọn eḍeenhaan dị eḍighan elhegh. Siphẹ ḍinyạ Ogananami phọ, aZihova aguanhaan mọ siẹn amem mọ ayira odị kaḅạr aḅophoghị we oomo areelhe r’arughunhughun r’arunhụ aḍiaḅạ kirokirọ esi iserereẹny iiseeny. Rodon, eekiạ egu awe phọ abuẹn phọ kụ ‘aḍigbogh aḍita’ phọ. (Ogan. 7:9, 10) Etigheri iduọn egu phọ ephẹn phọ eḅaramaạm bọ lhephiri, nmariịr, ḅilhẹ r’ibạm anmụny rikpisi kirokirọ, r’arunhụ, ḅilhẹ r’asidọl dị egbaranhaạn, egu awe phọ abuẹn phọ ogbaranhaạn bọ opamanhạm ni eephọ r’amuḅọph idiphọ eghunotu. (Ps. 133:1; Jọn 10:16) Aḍigbogh aḍita phọ abuẹn phọ rokaạph ni iiḅi iinhaghạn phọ r’oophugh. Bidị ookolhobian ni oghaạph ilọ oḍuomolhoghi phọ abidị oḅenhị atorobọ oye lọ kameera ni anaghạn. (Mat. 28:19, 20; Ogan. 14:6, 7; 22:17) Nạ aḍighi aani olọ aḍigbogh aḍita phọ, pọ iikia i/lo oḍuomolhoghi ilọ imạ araraạr phọ retu bọ amạn ni maạr esi anạ.
3. Eeghe kụ aḍiigbu aSetan?
3 Eru phọ rawạ ghan ophiemhi oḍuomolhoghi phọ anạ. Aḍiigbu odị pọ oḍighi idị nạ kameeraam mọ aZihova nyinhạ ra/phogh ḅilhẹ mọ Odị ka/munenhi ruguanhaan phọ odị. Eḍighi maạr dị aSetan amhoọgh ekol aphiemhi oḍuomolhoghi phọ ayira, yira ko/moọgh mun akpọ oḅio, bịn eeni yira obilhẹ okumu aZihova. Iduọn yira komiịn bọ ni, Eru phọ akparaghạ ghan ophiemhi oḍuomolhoghi phọ aJob ḅilhẹ r’oḍighi idị odị kabilhẹ okumu aZihova.
4. Yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ? (Job 1:9-12)
4 Emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn ikeḍi phọ aSetan aḍighinhom bọ oḍighi idị aJob kabilhẹ ḍimheerạ phọ odị. (Bạl Job 1:9-12.) Kụ yira oḅilhẹ ooḅeghiọn iyaạr dị yira kotuughạ esi eḍeenhaan phọ aJob, ḅilhẹ r’ipẹ eḍighi bọ kụ ewạ bọ mọ olhegheri mọ Enhaạn uphomhoghiạn ni iyira, ḅilhẹ mọ kamunenhi ni ruguanhaan phọ Odị.
ASETAN AKPARAGHẠ GHAN OḌIGHI IDỊ AJOB KATOPH OḌUOMOLHOGHI PHỌ ODỊ
5-6. Eeghe kụ imitenhaan Job esi ekulha amem?
5 Adọl aghuḍum aJob ighị ni imạ. Odị aghelhọm ni siya dị ekpulhạn r’aZihova. Odị amhoọgh egbogh eghunotu dị oḅọph onhụ, aḅilhẹ amheel eelạ. (Job 1:1-5) Kuolọ ḍiniin aḍio, oomo araraạr phọ aJob iphe ni. Eḅẹl phọ, eelạ phọ odị iphe ni. (Job 1:13-17) Edị etum siphẹ, oomo ibạm anmụny phọ odị omhuughu. Tuutughiạn aphogh. Odẹ r’onhiin roḅonyonhu ghan ni kozuan mem lọ oniin oọny abidị amhugh. Kụ aghiọm olhoghi unma mọ, okururu phọ, ḅilhẹ r’oḅonyonhu ozuan phọ aJob r’anhịr phọ odị olhoghoma bọ mem mọ oomo aḍioph anmụny phọ abidị omhuughu bọ mem. Iikia i/lo, aJob aphaạr bọ asuomạ phọ odị, amhoghi, aḅilhẹ amheel ude!—Job 1:18-20.
6 ASetan aḅilhẹ angọ Job e/moon dị eefolhomhi nyodị. (Job 2:6-8; 7:5) Kụ egbi bọ oteẹny isiẹn phọ, aJob aḍighi ghan ni eegu siphẹ emhạ phọ abidị. Awe ughị ghan oteẹny nyodị ilọ iiḅakiọm. (Job 31:18) Nyiidiphọ oye o/tuman mun nyodị. Abumor, abugbogh arighirị, ḅilhẹ r’arebenhẹ phọ odị uḅitonhaạn ni nyodị!—Job 19:13, 14, 16.
Ibadị Abugbaanhaạn AZihova rodon mosoman aani ni ipẹ aJob asoman bọ (Miịn ekpịgh phọ 7) *
7. (a) AJob aatughiạn mọ eeghe kụ ikọm bọ imhinhimhiịn phọ odị, kuolọ eeghe kụ edị odị u/meera uḍighi? (b) Ika kụ idị onyọ aKristẹn katue asoman odẹgh ophogh dị komaaniọm iphẹn afoto phọ aḍeenhaan bọ?
7 ASetan awạ ghan oḍighi idị aJob kameeraam mọ imhinhimhiịn phọ odị remạ ghan mọ odị o/mhoọgh mun kuuḅi aghisigh aZihova. Esi omaạm, aSetan asighẹ ogbagarạ oghim kụ alhereghiom bọ otu phọ anmụny phọ aJob orọl bọ role eḍien. (Job 1:18, 19) Odị aḅilhẹ aḍighi idị aniạn eḍuạ k’akẹ esoor elhe inhạm mọ aJob ḅilhẹ r’arebenhẹ phọ ropogh bọ. (Job 1:16) Kụ Enhaạn kụ alhẹm bọ oghim ḅilhẹ r’aniạn k’akẹ phọ; aJob akureri bịn mọ aZihova kụ akọm ni. Esi iduọn phọ, aJob amheeraam bịn mọ eeni m’onọ maḍighi iyaạr dị repin esi aZihova. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aJob o/ronyon Odẹ k’akẹ phọ odị. Odị amạ ni amiteom mọ k’asiạ phọ aZihova rangọ ghan ni nyodị ibadị igey araraạr. Odị aḅẹm mọ m’onọ aḅaạl bọ ni olhoghi asighẹ igey araraạr phọ aZihova angọ bọ nyodị, p’onọ aakolhobian ni osighẹ ikarạph araraạr phọ. Kụ odị aḅẹm mọ: “Aḍisẹph eghiọm ni ghisigh erolhonhaạn ḍien phọ aZihova.” (Job 1:20, 21; 2:10) Ghalhamọ r’iduọn aJob maroph bọ eelạ, nmụny, ḅilhẹ r’omhoon aloor odị aphạm ni ḍimheerạ phọ odị. Kuolọ aSetan o/ḅoronhom siphẹ izuoghom mọ odị.
8. Eeghe ekeḍi kụ edị aSetan aḅilhẹ aḍighinhom aghị esi aJob?
8 ASetan aḅilhẹ ni aḍighinhom eniin ekeḍi aghị esi aJob; odị aḍighi idị iraạr u/kol arighirị aJob oḍighi idị odị alhoghoma mọ odị o/mhoọgh maạr oḍighinhom. Awe phọ abuẹn phọ ughophora mọ ikarạph dị aJob aḍighi yogh kụ ikọm bọ imhinhimhiịn phọ odị. (Job 22:5-9) Bidị ukparaghạ kẹn olhereghian odị mọ ghalhamọ odị o/piomạn ni Enhaạn, oomo ikuph phọ odị oḍighi idị eḅeraạn Enhaạn i/moọgh maạr oḍighinhom esi Enhaạn. (Job 4:18; 22:2, 3; 25:4) Bidị ukparaghạ ghan oḍighi idị aJob kaakia ephomhoghiạn phọ Enhaạn, mọ Odị ka/pogh nyodị, ḅilhẹ mọ emhụ otuạn okumu Odị i/lo. Ikpo onhụ phọ abidị m’itue ni ekọm idị aJob muloghoma m’ilọ oḍighi iyaạr i/lo mun dọl phọ odị.
9. Eeghe kụ ilhoghonhaạn bọ ḍighaạgh Job okpọ oḅio r’okpạr?
9 Gbiom olhoghi iphẹn phọ. AJob asigha oorụ, kụ eephinha phọ rebụgh ghan bịn. (Job 2:8) Arighirị phọ odị okiọm ghisigh roḅenhị yogh ghan nyodị mọ odị k/ogey oye ḅilhẹ mọ torobọ iyaạr dị odị aḍighi i/moọgh maạr oḍighinhom ghisigh Enhaạn. Odẹgh ophogh phọ odị akịgh idiphọ iiboghoḍi asiighi dị oleti nyodị, iduọn emoghi aḍuugh aḍioph anmụny phọ odị regimhi bọ ekpom mọ odị idiphọ iitoor. Eḅẹl amem mọ, aJob aḅoorian ni. (Job 2:13–3:1) Eḍighi maạr dị arighirị phọ aJob omhiịn iduọn aJob aḅoorian bọ kụ ootughiạn mọ aJob kabilhẹ aZihova, pọ aḍiitughiạn phọ abidị opiomạn bịn. Eniin amem, aJob aaghiraan ni asoman righirị phọ odị kụ aḅẹm mọ: “Tutụ mị amhugh, mị ka/paranhaạn ḍimheerạ phọ amhị!” (Job 27:5) Eeghe kụ ilhoghonhaạn bọ ḍighaạgh Job okpọ oḅio r’okpạr, etigheri oomo imhinhimhiịn phọ odị? Ghalhamọ r’amem dị odị akạr aḅonyonhu azuan, bịn r’amem r’amem odị o/roph oḍuom olhoghi mọ Enhaạn ephomhoghiạn phọ odị katagharạn ni nyodị. Odị alhegheri ni mọ ghalhamọ odị amhugh ni, aZihova kaḅeton ni nyodị.—Job 14:13-15.
IKA KỤ IDỊ YIRA KOTUE OTUUGHAẠNY JOB?
10. Oghaạph phọ aJob utughemhị iyira eeghe?
10 Oghaạph phọ aJob utughemhị iyira mọ aSetan ka/tue ukpaariọm iyira owilhẹ aZihova, ḅilhẹ mọ aZihova alegheri ni torobọ adọl dị yira osoman. Iphẹn emitenhaan bọ Job ketue kẹn ilhoghonhaạn iyira ḍighaạgh okạr onhaghanhạn ikpanhạ araraạr. Ooḅeghiọn iniin araraạr dị yira kotue otuughạ esi aJob.
11. Eeghe kụ edị yira okuphom owol eḍighi maạr dị yira oghiọm ghisigh oḍuom olhoghi aZihova? (Jems 4:7)
11 AJob aḍeenhaan mọ eḍighi maạr dị yira oghiọm ghisigh oḍuom olhoghi aZihova, pọ yira kotue ni okparaghạm torobọ odẹgh ophogh oḅilhẹ omerenyạn Setan. Kụ eeghe kụ kemite? Aḍinyạ iigbia phọ ingọ iyira okuphom owol mọ Eru phọ kughiilhaan ni iyira asuma.—Bạl Jems 4:7.
12. Ika kụ idị oḍuomolhoghi oḅetenhu esi aḍuugh phọ akparamhị Job?
12 Ewạ mọ ophạm okparamhị oḍuomolhoghi oḅetenhu esi aḍuugh phọ. Idiphọ emhuoghaạph phọ eten bọ eghaạph bọ, aSetan rasighẹ ghan oghiilhaan aḍuugh kụ aḍighinhom idị yira koparanhaạn omheeraam mọ ayira. Ephẹn aJob, aSetan aghophora mọ aJob kaḍighi ni torobọ iyaạr lọ ewạ oghoph aghuḍum mọ odị, ghalhamọ imhoghi ni opharanhaạn omheeraam mọ odị. ASetan apiọm ni. Ghalhamọ r’amem dị ekạr elhoghorị mudị aJob mamhugh amạn, odị o/mheel oḍighanhaan. Obeḍenhọm enhighẹ phọ aZihova r’ookparạ oḍuomolhoghi phọ odị mọ aZihova kaalemhi ni raraạr kụ ikparamhị bọ nyodị. AJob amheeraam ni mọ eḍighi maạr dị aZihova uu/lemhi raraạr siẹn odị odi bọ ni rapooghu, pọ kaḅeton ni nyodị epẹ ghisigh. AJob akạr kụ alhom agheelhom oḍuomolhoghi oḅetenhu esi aḍuugh phọ. Eḍighi maạr dị yira olhom ogheelhom aani oḍuomolhoghi oḅetenhu esi aḍuugh phọ, pọ aḍuugh ke/tue iikperemhi iyira dị tutụ kekọm idị yira koparanhaạn omheeraam mọ ayira.
13. Eeghe kụ iḍighi kụ emhoghi bọ dị yira kopogh okiririom ikeḍi phọ aSetan aḍighinhom bọ aghị esi aJob?
13 Ewạ mọ okiririom ophogh ikeḍi phọ aSetan aḍighinhom bọ aghị esi aJob, loor esi dị odị raḍighinhom ni iniin phọ ikeḍi phọ rodon. Naghạn ipẹ aSetan aḅẹm bọ mọ: “Oye [ko/gina aJob] katue ni aḅọgh oomo araraạr dị odị amhoọgh angọ orọl aani r’ighuḍum.” (Job 2:4, 5) Iduọn phọ pọ aSetan raḅẹm ghan mọ yira u/kạr upomhoghiạn aZihova, ḅilhẹ mọ yira kotue ni owilhẹ aZihova ophẹl asighuḍum ayira. ASetan aḅilhẹ aḅẹm mọ Enhaạn iyira u/phomhoghiạn ḅilhẹ mọ odị ra/lọgh ghan elhegh ikuph phọ yira rolọgh ghan bọ oḍighi idị keḅeraạn Nyodị. Iduọn muphụr bọ ni iyira rurụ ilọ ikeḍi phọ aSetan, yira u/meeraam siagbạ okpẹ phọ odị.
14. Eeghe kụ edị odẹgh ophogh kagananamhi uḍeenhaan iyira? Kaạph amaaniọm.
14 Omhiịn ghan odẹgh ophogh dị uteẹny iyira idiphọ eepoogh osighẹ otuughạ olhegheri odọ oye phọ yira oru bọ. Odẹgh ophogh phọ aJob asoman bọ alhoghonhaạn nyodị ḍighaạgh olhegheri oḅilhẹ oolemhi asidugh odị. Esi omaạm, odị aru ni alhegheri mọ emoghi dị odị kamoọgh ogey phọ osooromhi aloor. (Job 42:3) Yira kẹn ni kotue ni olegheri odọ oye dị yira oru mem dị yira osoman odẹgh ophogh. Onyọ umor dị oghol mọ Nikolay, * dị olhọgh ikoli, etigheri imhinhimhiịn loor egbagarạ e/moon, aḅẹm mọ: “Otu ikoli akịgh idiphọ amesịn X-ray, dị ragananami ghan raagharạ oye phọ idiphọ onyọ aKristẹn.” Mem dị yira olhegheri sidugh ayira, kụ edị kidughanhaan iyira oolemhi.
15. Anhiạn kụ edị yira konaghanhạn, kụ eeghe kụ iḍighi?
15 Ewạ mọ yira onhaghanhạn aZihova, ka/bumulhọgh ḍien phọ ayira. AJob azuumaam ni alher rurụ angọ mem mọ aZihova aḅaanhaạn bọ nyodị. Enhaạn agbiran ghan r’aJob kụ aḅẹm mọ: ‘Nạ amiịn ni iikpọ olhẹm mọ amhị? Mị alegheri ni oomo araraạr phọ memitenhaan bọ nyinhạ. Nạ ragbi mọ mị nyinhạ ka/tue aphogh ḍughụm?’ AJob aphagharanhaạn r’osooromhi aloor kụ asereghiạn enhighẹ phọ aZihova. Odị aḅẹm mọ, “Arurụ amhị menhaghạn ni ilọ anạ, kuolọ nyiidiphọ mị akạr asighẹ riḍien amhị ramhiinhọm nyinhạ.” (Job 42:5) Eeni aJob asigha ni oorụ phọ, arufuku phọ edi ni, ḅilhẹ moḍiighi nmụny phọ odị mem mọ odị aḅạ bọ ikpo onhụ phọ ipẹ phọ. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, aZihova aḍeenhaan ni Job ephomhoghiạn phọ Odị, kụ aḅilhẹ angọ nyodị okuphom owol mọ odị aḅeraạn ni Nyodị.—Job 42:7, 8.
16. Odaphạn Isaiah 49:15, 16, eeghe kụ edị ewạ mọ oseere olhoghi mem dị yira osoman odẹgh ophogh?
16 Rodon kẹn, ibadị otue ni uutuuny iyira oḅilhẹ uzoọm iyira mudị yira u/mạn maạr. Eeni bidị kowạ ilọ ophuẹ aḍien ayira obobọ ookpomhoghan phọ, “kụ [ugbaaghiọm iyira] oomo ikarạph asiagbạ.” (Mat. 5:11) Odaphạn oghaạph phọ aJob, yira otuughạ mọ aZihova uḍuom ni iyira olhoghi mọ yira koḅạr ri nyodị mem dị yira osoman odẹgh ophogh. AZihova uphomhoghiạn iyira, kụ ka/ḅitonhaạn buphẹ oḍuom bọ nyodị olhoghi. (Bạl Isaiah 49:15, 16.) Ka/ler ghan rurụ angọ siagbạ abumulhọgh ḍien phọ Enhaạn! Onyọ umor dị oghol mọ James epẹ Turkey, dị eghunotu phọ osoman ogbagarạ odẹgh ophogh, aḅẹm mọ: “Yoor ulhọgh elhegh mọ olher arurụ ongọ asiagbạ okpẹ dị ogbaanhaạn we phọ Enhaạn kekọm oḅonyonhu ozuan ingọ iyoor. Esi iduọn phọ, yoor ugbon oḍuomolhoghi Omhạr phọ kụ oḅilhẹ oghị ghisigh ogholhoghọl siẹn arukumuan phọ aZihova. Kụ iphẹn phọ ikọm idị yoor ophamhanhạm ibo phọ ayoor.” Idiphọ aJob, yira ronaghanhạn ghan aZihova! Asiagbạ okpẹ phọ abumulhọgh ḍien phọ ayira rogbaaghị bọ ke/ḍimhe oḍuomolhoghi phọ ayira.
OḌUOMOLHOGHI PHỌ ANẠ KAGHOPH NI NYINHẠ
Usẹph ni Job loor aḍimheerạ phọ odị. Anhịr phọ odị r’odị ughelhọm ni ḍisẹph phọ aZihova (Miịn ekpịgh phọ 17) *
17. Nạ atuughạ eeghe esi eḍeenhaan alhephiri r’anmariịr phọ ogoolhạ bọ siphẹ Hibru emhụ phọ 11?
17 AJob oniin ebenhẹ aZihova dị akpọ oḅio aḅilhẹ akpạr mem dị asoman ogbagarạ odẹgh ophogh. Siphẹ aḍinyạ phọ otelhedom mọ aPọl agẹ bọ aghiọm buọ aHibru phọ, odị aghaạph ni aghol ibadị abunhọn, kụ aḅẹm mọ bidị “aḍiboom aḍita awe [dị] okoom rumiịn iyira.” (Hib. 12:1) Oomo abidị usoman ni ogbagarạ odẹgh ophogh kirokirọ; ghalhamọ r’iduọn phọ ni, bidị uphamhanhạm ni dọl dị ekpẹ oḍuomolhoghi oghị esi aZihova. (Hib. 11:36-40) Okparạm mọ r’iikparạ iiḍighi phọ abidị iphe ni oopho ḍughụm? Eeye! Ghalhamọ r’iduọn bidị u/miịn bọ omhunhughan iniin aruguanhaan phọ Enhaạn siphẹ oomo adọl aghuḍum mọ abidị, bidị ughiọm ni ghisigh oḍuom olhoghi aZihova. Kụ loor okuphom owol phọ abidị mọ bunọ omoọgh ni kuuḅi aghisigh aZihova, bidị uḍuom ni olhoghi omhiịn aruguanhaan phọ Enhaạn. (Hib. 11:4, 5) Eḍeenhaan phọ abidị ketue ni ikparamhị aani iyira oghiọm aghisigh oḍuomolhoghi aZihova.
18. Nạ asopha oḍighi eeghe? (Hibru 11:6)
18 Rodon, yira odi aḅirinhi dị rabeeph ghan bịn kalhoghorị. (2 Tim. 3:13) ASetan ko/wilhẹ ooḅaghamhị awe phọ Enhaạn. Etigheri ipaanhaạn phọ edi bọ ghisigh, osopha okuọm aloor aZihova, kụ okuphom owol mọ yira “moḍuom ologhi Enaạn phọ edi ghan bọ.” (1 Tim. 4:10) Legheri mọ ipẹ Enhaạn asẹph bọ Job eḍeenhaan mọ “aZihova amoọgh ni iboom igbiririph r’onmạ ighirigiir.” (Jems. 5:11) Oghiọm ghisigh oḅạr aZihova, kụ okuphom owol mọ Odị kaanmo ni ruunmo “buphẹ osighẹ bọ oomo ologhi phọ abidị kụ rowaạm bọ nyodị.”—Bạl Hibru 11:6.
AḌUỌR PHỌ 150 Seek God for Your Deliverance
^ Mem dị rokaạph ilọ oye dị akparaghạm ogbagarạ odẹgh ophogh, yira rokem ghan ni kootughiạn Job. Yira otuughạ eeghe esi ipẹ emitenhaan bọ nyodị? Yira otuughạ mọ aSetan ka/tue ukpaariọm iyira owilhẹ aZihova. Yira oḅilhẹ otuughạ mọ aZihova alegheri ni torobọ ilọ imitenhaan iyira. Kụ idiphọ aZihova asiemhi bọ eekunha iiḅaghamhị phọ aJob, ḍinhiin aḍio Odị kasiemhi ni eekunha oomo imhinhimhiịn phọ ayira. Eḍighi maạr dị yira ozọ ghan idị eḍeenhaan mọ yira okuphom ni owol iphẹn phọ, pọ yira oḍighom aani ni buphẹ okạr bọ ‘oḍuomolhoghi aZihova.’
^ EKPO ONHỤ DỊ OGBẠ: Ekpo onhụ aHibru phọ ogbạ bọ mọ ‘oḍuomolhoghi’ remạ ghan ookolhobian “okoriom” iyaạr dị rogon. Kotue kẹn ni oḍighinhom mem dị rokaạph ilọ oḍuom oye olhoghi obobọ obeḍenhọm.—Ps. 25:2, 3; 62:5.
^ Monme iniin asiḍien.
