Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

LIKE SUANLƐ 27

‘Maan e fa e wla gua Zoova su’

‘Maan e fa e wla gua Zoova su’

“Fa ɔ wla’n gua Anannganman su. Jran kekle, yɛ tra wɔ anwlɛn.”—JUE. 27:14.

JUE 128 E tra e awlɛn lele e guɛ i bo

I SU FITILƐ *

1. (1) ?Like kpa benin yɛ Zoova maan e wla o su-ɔ? (2) ?Kɛ be se kɛ e fa e wla gua Zoova su’n, i bo’n yɛle benin? (An nian “Ndɛ wie’m be nun yiyilɛ” nun.)

 ZOOVA maan be nga be klo i’n be wla o like kpa kun su. Yɛle kɛ ɔ ka kan’n, ɔ́ núnnún tukpacɛ’n nin afɛ’n nin wie’n. (Ngl. 21:3, 4) Kpɛkun ɔ́ úka ‘wun ase kanfuɛ’ mɔ be fa be wla guɛ i su’n naan be yo naan asiɛ’n kaci lika klanman. (Jue. 37:9-11) Asa’n, ɔ́ yó maan e tinuntinun e nin i e afiɛn mántan kpa. Wafa nga e nin i e afiɛn mántan’n ɔ́ yó kpa trá andɛ liɛ’n lelele. Nanwlɛ, like nga e wla o su’n ti kpa dan. ?Sanngɛ ngue yɛ ɔ kle kɛ nda sɔ mɔ Ɲanmiɛn tali be’n bé kpɛ́n su-ɔ? Zoova yia nda kwlaa ng’ɔ ta be’n be nuan titi. Ɔ maan e kwla ‘fa e wla guɛ i su.’ * (Jue. 27:14) Wafa nga e kwla kle kɛ e fa e wla guɛ i su’n, yɛle kɛ maan e klun klo su e tra e awlɛn e minndɛ kɛ ɔ yia nda ng’ɔ tali be’n be nuan.—Eza. 55:10, 11.

2. ?Ngue yɛ Zoova w’a dun mmua w’a yo-ɔ?

2 Zoova w’a dun mmua w’a kle kɛ ɔ yia nda ng’ɔ ta be’n be nuan titi. I wie yɛle kɛ Sa Nglo Yilɛ fluwa’n nun’n, Zoova tali nda kɛ e blɛ liɛ nga nun’n, ɔ́ yó maan sran mɔ be fin nvle kwlaa nun’n nin akpasua kwlaa su’n mɔ be kan aniɛn wafawafa kwlaa’n, be bo yó kun bé sú i. Andɛ’n, e wun sran sɔ mun, be flɛ be kɛ “sran kpanngban kpa.” (Ngl. 7:9, 10) Sran sɔ’m be ti wafawafa. Yasua o nun, bla o nun, ba kanngan’m be o nun. Asa’n, be wunnɛn kplo’n nin be aniɛn’n ɔ nin be finwlɛ’n be timan kun. Ɔ nin i sɔ ngba’n, be bo ti kun, yɛ be tran aniaan tranlɛ. (Jue. 133:1; Zan 10:16) Sran kpanngban sɔ’m be bo jasin fɛ’n juejue su. Be kan like nga be wla o su’n i ndɛ kle sran kwlaa ng’ɔ sie i su be nuan bo’n. (Mat. 28:19, 20; Ngl. 14:6, 7; 22:17) Sɛ a o sran kpanngban kpa’m be nun’n, e si kɛ like nga ɔ wla o su’n ti ɔ cinnjin kpa.

3. ?Ngue yɛ Satan kunndɛ-ɔ?

3 Satan kunndɛ kɛ e yaci like nga e wla o su’n i su lafilɛ. Ɔ kunndɛ kɛ e bu i kɛ e ndɛ nunman Zoova ndɛ nun naan ɔ su yiaman nda ng’ɔ tali be’n be nuan. Sɛ Satan ti’n e yaci like nga e wla o su’n i su lafilɛ’n, e sa sin búbú e yɛ e kwla yaci Zoova sulɛ bɔbɔ. Kɛ nga é wá wún i sa’n, laa nun’n Satan kunndɛli kɛ Zɔbu yaci like nga i wla o su’n i su lafilɛ naan ɔ yaci Zoova sulɛ.

4. ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn? (Zɔb 1:9-12)

4 Like suanlɛ nga nun’n, é wá fá e ɲin síe i ninnge nga Satan yoli naan Zɔbu kpɔci Zoova’n be su. (An kanngan Zɔb 1:9-12 nun.) Asa’n, é wá wún like nga Zɔbu i su ndɛ’n kle e’n ɔ nin like nga ti yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su kɛ Ɲanmiɛn klo e naan ɔ́ yía nda ng’ɔ tali be’n be nuan’n.

SATAN KUNNDƐLI KƐ ZƆBU I SA SIN BUBU I

5-6. ?Sa benin yɛ ɔ ka lɛ tɔli Zɔbu su-ɔ?

5 Laa’n, Zɔbu di aklunjɔɛ kpa. Ɔ nin Zoova be afiɛn mantan kpa wie. I awlofuɛ’m be sɔnnin yɛ be bo ti kun. Kpɛkun ɔ le sika kpa. (Zɔb 1:1-5) Sanngɛ cɛn ba kunngba nun’n, i sa nun ninnge kwlaa be ka lɛ fili i sa. I klikli nun’n, i nnɛn mun yɛ be fili i sa-ɔ. (Zɔb 1:13-17) I sin’n, i mma’m be ngba be wuli. Nanwlɛ, ɔ yo ɲrɛnnɛn. Kɛ siɛ nin niɛn’m be wa kunngba wu’n, be awlɛn kpɔtɔ be klun. Ɔ maan kɛ Zɔbu nin i yi be mma lele blu’m be wuli’n, maan e bu wafa nga be awlɛn kpɔtɔli be klun’n i akunndan kan e nian. Kɛ Zɔbu tili ndɛ sɔ’n, ɔ titili i wun tralɛ’m be nun yɛ ɔ bubu guali asiɛ wun gblo.—Zɔb 1:18-20.

6 I sin’n, Satan fali tukpacɛ tɛ wie yili Zɔbu su. I sɔ’n ti’n, sran’m b’a buman Zɔbu i sran kun. (Zɔb 2:6-8; 7:5) Laa nun’n, sran’m be kwlaa be ɲin yi i. I kpa bɔbɔ’n, be nun wie’m be wa usɛ i ngwlɛlɛ afɛ. (Zɔb 31:18) Sanngɛ siɛn’n be wanndi i. I niaan nin i janvuɛ’m be kpɔcili i. I junman difuɛ mun bɔbɔ be wanndili i wie.—Zɔb 19:13, 14, 16.

Aniaan sunman be su sa’n ti kɛ Zɔbu liɛ’n sa. (An nian ndɛ kpɔlɛ 7 nun.) *

7. (1) ?Zɔbu buli i kɛ wan ti yɛ ɔ su fɛ-ɔ? (2) ?Sanngɛ ngue yɛ w’a yomɛn i le-ɔ? (3) ?Sa benin yɛ ɔ kwla tɔ aniaan kun su m’ɔ kwla yo kɛ Zɔbu nin i yi be liɛ’n sa-ɔ? (An nian foto’n.)

7 Satan kunndɛli kɛ Zɔbu bu i kɛ Zoova klun jɔmɛn i wun kun ti yɛ ɔ su fɛ-ɔ. I wie yɛle kɛ ɔ yoli maan aunmuan dan kpa kun buli sua nga Zɔbu i mma blu’m be su di like nun’n guali be su. (Zɔb 1:18, 19) Asa’n, ɔ yoli maan sin fin ɲanmiɛn su lɔ yrali Zɔbu i bua mun nin i bua kankanfuɛ mun. (Zɔb 1:16) Aunmuan dan sɔ’n nin sin kpli sɔ’n be yoli be liɛ ngunmin kun. Ɔ maan Zɔbu buli i kɛ be fin Zoova. I sɔ’n ti’n, ɔ seli i wun kɛ ɔ wɔli Zoova i safle ti yɛ sa sɔ’m be tɔli i su-ɔ. Ɔ nin i sɔ ngba’n, w’a kplinman su le kɛ ɔ́ kpɛ́ i Si Zoova i nzowa. I wla w’a fiman ninnge kpakpa nga Zoova yo mɛnnin i’n be su. Ɔ maan ɔ seli i wun kɛ sɛ ɔ sɔli kpa nga Ɲanmiɛn yoli i’n i nun’n, ɔ fata kɛ ɔ sɔ tɛ’n nun wie. I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ: ‘Maan manmanlɛ’n ɔ yo Zoova liɛ titi.’ (Zɔb 1:20, 21; 2:10) Zɔbu jrannin yalɛ’n nin awlaboɛ’n nin tukpacɛ’n be kwlaa be ɲrun kekle. Sanngɛ Satan w’a yacimɛn i diin.

8. ?Like uflɛ benin yɛ Satan fa yoli Zɔbu-ɔ?

8 Satan yoli like uflɛ fa kleli Zɔbu i ɲrɛnnɛn. Ɔ sinnin Zɔbu i janvuɛ nsan be lika yoli naan Zɔbu bu i kɛ ɔ nunman sran nun kun. I janvuɛ sɔ’m be seli i kɛ ɔ yoli sa tɛtɛ wie mun ti yɛ sa sɔ’m be tɔli i su-ɔ. (Zɔb 22:5-9) Asa ekun’n, be kunndɛli kɛ Zɔbu bu i kɛ kannzɛ ɔ miɛn i ɲin yo sa kpa sɛ’n, Ɲanmiɛn i klun su jɔmɛn i wun le. (Zɔb 4:18; 22:2, 3; 25:4) Be waan bé yó sɔ naan Zɔbu bu i kɛ Ɲanmiɛn klomɛn i naan i ndɛ nunmɛn i ndɛ nun naan ɔ su Ɲanmiɛn ngbɛn. Ndɛ sɔ mɔ be kannin’n ti’n, Zɔbu kwla bu i kɛ i liɛ w’a wie mlɔnmlɔn.

9. ?Ngue yɛ ɔ ukali Zɔbu naan w’a jran kekle-ɔ?

9 Maan e bu sa nga i akunndan kan e nian. Zɔbu ti nzuɛn’n nun, ɔ su wun i ɲrun. (Zɔb 2:8) I janvuɛ’m be titi i wun lɛ, be kɛn i wun ndɛ tɛ yɛ be saci i dunman sa trilili. Sa nga be tɔli Zɔbu su’n ti’n, klunngbɔ’n w’a kun i kpo. Yɛ i mma’m be wie’n ti’n, i awlɛn w’a kpɔtɔ i klun. I bo bolɛ nun’n, Zɔbu ti lɛ koun, ɔ ijɔman. (Zɔb 2:13–3:1) Sɛ i janvuɛ’m be bu i kɛ ɔ kpɔcili i Yifuɛ’n ti yɛ ɔ tɛman be su’n, nn b’a laka be wun. Afin i sin’n, ɔ mɛn i ti’n su, ɔ nian be siin kpɛkun ɔ se be kɛ: “N su yaciman seiin nantilɛ le naan m’an fa wu.” (Zɔb 27:5, NWT) ?Ngue yɛ ɔ ukali Zɔbu naan w’a jran sa kwlaa sɔ’m be ɲrun kekle-ɔ? Kannzɛ Zɔbu i wla bo i wun naan ɔ wunman kɛ ɔ́ yó i wun kun’n, sanngɛ ɔ lafili su titi kɛ i Ɲanmiɛn m’ɔ klo sran’n ɔ́ dé i. Kpɛkun ɔ si kɛ kannzɛ bɔbɔ ɔ wu’n, Zoova wá cɛ́n i nguan.—Zɔb 14:13-15.

?NGUE YƐ ZƆBU I SU NDƐ’N KLE E-Ɔ?

10. ?Ngue yɛ Zɔbu i su ndɛ’n kle e-ɔ?

10 Zɔbu i su ndɛ’n kle e kɛ Satan kwlá mianman e kɛ e kpɔci Zoova. Asa’n, i su ndɛ’n kle e kɛ sa kwlaa nga be tɔ e su’n, Zoova si nun. Sanngɛ i su ndɛ’n kwla uka e naan y’a wun ninnge uflɛ wie’m be wlɛ. Maan e fa e ɲin e sie i ninnge sɔ’m be su.

11. ?Sɛ e lafi Zoova su titi’n, wafa sɛ yɛ i bo’n gúa-ɔ? (Zak. 4:7)

11 Zɔbu i su ndɛ’n kle e kɛ sɛ e lafi Zoova su titi’n, é kwlá jrán sa kwlaa nga be tɔ e su’n ɔ nin Satan be ɲrun kekle. ?Sɛ e yo sɔ’n, wafa sɛ yɛ i bo’n gúa-ɔ? Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan Satan wánndi e.—An kanngan Zaki 4:7 nun.

12. ?Wafa sɛ yɛ sran cɛnlɛ’n i su ndɛ’n ukali Zɔbu-ɔ?

12 Ɔ fata kɛ e lafi sran cɛnlɛ’n su kpa. Kɛ nga e fa kɛnnin i like suanlɛ ng’ɔ sinnin lɛ nun’n sa’n, ɔ ju wie’n Satan fa wie’n wlanwlan e naan e kpɔci Zoova. Zɔbu liɛ nun’n, Satan seli kɛ Zɔbu wá yó like kwlaa ng’ɔ kwla yo naan w’a sɛsɛ i nguan’n. Sɛ ɔ fata kɛ ɔ kpɔci Ɲanmiɛn bɔbɔ’n, ɔ́ yó sɔ. Sanngɛ Satan i ɲin guali ase. Afin kannzɛ bɔbɔ blɛ wie nun’n Zɔbu buli i kɛ ɔ́ wá wú’n, sanngɛ w’a kpɔciman Ɲanmiɛn le. Ɔ lafili su titi kɛ Zoova ti kpa dan naan ɔ́ wá yó maan i su sa’m bé wíe. I sɔ m’ɔ yoli’n ti’n, ɔ ɲannin wunmiɛn jrannin kekle. Zɔbu lafili su kɛ kannzɛ bɔbɔ Zoova w’a demɛn i naan ɔ wu’n, sanngɛ cɛn wie lele’n ɔ́ cɛ́n i nguan. Zɔbu lafili sran cɛnlɛ’n su kpa. Sɛ e kusu e lafi sran cɛnlɛ’n su’n, wie’n bɔbɔ su kwlá yoman naan y’a kpɔci Ɲanmiɛn.

13. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e fa e ɲin e sie i wafa nga Satan kleli Zɔbu i yalɛ’n i su-ɔ?

13 Ɔ fata kɛ e fa e ɲin e sie i wafa nga Satan kleli Zɔbu i yalɛ’n i su afin ninnge kunngba mun yɛ ɔ yo be fa kle e yalɛ andɛ-ɔ. Maan e fa e ɲin e sie i ndɛ kun m’ɔ kannin’n su. Ɔ seli kɛ: “Like kwlaa nga sran kun le i’n, [nán Zɔbu kunngba-ɔ] ɔ́ fá mán naan w’a ka nguan nun.” (Zɔb 2:4, 5, NWT) Ndɛ nga Satan waan ɔ́ kán’n yɛle kɛ e klo Zoova e nuan bui su naan sɛ ɔ jran cinnjin kpa’n é káci e sin sí i naan y’a ka nguan nun. Asa’n, Satan waan Ɲanmiɛn kloman e naan sɛ e mian e ɲin e yo i klun sa sɛ, i klun su jɔman e wun le. Kɛ mɔ e si like nga Satan kunndɛ’n ti’n, nán e fɛ i ato ndɛ’m be su.

14. ?Wafa sɛ yɛ sa nga be tɔ e su’n be kwla uka e-ɔ? An fa sunnzun ase kun be yiyi nun.

14 Sa nga be tɔ e su’n be kwla uka e naan y’a si sran wafa nga e ti’n i kpa. Sa nga be tɔli Zɔbu su’n, be ukɛli i naan w’a wun i nzuɛn tɛ wie’m be wlɛ naan w’a wla be ase. I wie yɛle kɛ ɔ wunnin i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ ɔ yo wun ase kanfuɛ tra laa’n. (Zɔb 42:3) E kusu sa nga be tɔ e su’n be kwla uka e naan y’a si e wun kpa y’a tra laa’n. I wie yɛle aniaan bian kun m’ɔ suan Nikola’n i liɛ’n. * Kannzɛ tukpacɛ kekle kun kle i yalɛ’n sanngɛ be wlɛli i bisua. Ɔ seli kɛ: “Kɛ be wla aniaan kun bisua’n, ɔ kwla wun i nzuɛn tɛ’m be wlɛ kpa ekun.” Kɛ e ko wun e nzuɛn tɛ’m be wlɛ’n, maan e mian e ɲin naan e wla be ase.

15. (1) ?Wan ndɛ liɛ’n yɛ ɔ fata kɛ e fa-ɔ? (2) ?Ngue ti-ɔ?

15 Ndɛ nga Zoova kan’n yɛ ɔ fata kɛ e fa-ɔ. Nán e fa e kpɔfuɛ’m be liɛ’n. Kɛ Zoova kannin ndɛ kleli Zɔbu’n, ɔ sieli i su kpa. Ndɛ nga Ɲanmiɛn kan kleli i’n, ɔ ti kɛ ɔ su se i kɛ: ‘?A wunnin ninnge kwlaa nga n yili be mun? N si sa kwlaa ng’ɔ o ɔ su’n. ?A bu i kɛ n kwlá nianman ɔ lika?’ I sin’n, ndɛ nga Zɔbu kannin’n kle kɛ ɔ kɛnnin i wun ase naan ɔ si ninnge kpakpa nga Zoova yo mɛnnin i’n be su ye. Ɔ seli kɛ: “Laa be kan ɔ ndɛ yɛ n tili-ɔ. Sanngɛ siɛn liɛ’n, min nyinma’n w’a wun wɔ.” (Zɔb 42:5) Kɔlɛ’n kɛ Zɔbu kán ndɛ sɔ’n, nn ɔ te ti nzuɛn’n nun lɛ, ɔ nin i wun kanninkannin mun. Asa’n, kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn i mma’m b’a wu. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Zoova kleli i kɛ ɔ klo i naan i klun jɔ i wun.—Zɔb 42:7, 8.

16. ?Kɛ nga Ezai 49:15, 16 fa kan’n sa’n, kɛ sa’m be o e su’n ngue yɛ ɔ fataman kɛ e wla fi su-ɔ?

16 Andɛ kusu, sran’m be kwla kpɛ e nzowa yɛ be kwla yo e finfin. Be kwla kunndɛ kɛ bé sáci e bɔbɔ annzɛ anuannzɛ’n i dunman. Asa’n, ‘be kwla kan ndɛ tɛtɛ wafa kwlaa be fa bua e su ato.’ (Mat. 5:11) Sanngɛ kɛ nga e fa wunnin i Zɔbu liɛ nun’n sa’n, Zoova lafi su kɛ blɛ kekle nun’n e su kpɔcimɛn i le. Zoova klo e, yɛ ɔ su kpɔciman be nga be fa be wla guɛ i su’n be le. (An kanngan Ezai 49:15, 16 nun.) Nán e sie e su ato ndɛ nga Ɲanmiɛn i kpɔfuɛ’m be kan’n i bo. Be flɛ aniaan bian kun kɛ Zaki. Ɔ tran Tiiki, sa kekle sunman tɔli i bɔbɔ nin i osufuɛ’m be su. Ɔ seli kɛ: “E wunnin i wlɛ kɛ sɛ e sie e su ato ndɛ nga sran’m be kɛn i Ɲanmiɛn sufuɛ’m be su’n i bo’n, e sa sin búbú e. I sɔ’n ti’n, e fali e ɲin sieli i like nga e wla o su’n su, yɛ e dili Zoova i junman’n i juejue su titi. I sɔ mɔ e yoli’n ti’n, e dili aklunjɔɛ titi.” Kɛ Zɔbu sa’n, maan e sie e su Zoova i nuan bo. Sɛ e yo sɔ’n, ato ndɛ nga e kpɔfuɛ’m be kan’n su bubuman e sa sin.

SƐ E FA E WLA GUA ZOOVA SU’N, É JRÁN KEKLE

Kɛ mɔ Zɔbu w’a kpɔciman Ɲanmiɛn ti’n, ɔ yrɛli i su. Ɔ nin i yi be yoli kpɛnngbɛn kpa yɛ be dili aklunjɔɛ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 17 nun.) *

17. ?Ngue yɛ Ɲanmiɛn sufuɛ kpa nga Ebre Mun ndɛ tre 11 kan be ndɛ’n be su ndɛ’n kle e-ɔ?

17 Zoova i sufuɛ nga kɛ sa tɔli be su’n be jrannin kekle’n be nun kun yɛle Zɔbu. Fluwa nga akoto Pɔlu klɛli ko mannin Ebre Mun’n i nun’n, ɔ kannin sran sɔ’m be nun wie mun ekun be ndɛ. Ɔ flɛli be kɛ “lalofuɛ kpanngban kpa.” (Ebr. 12:1) Sa kekle tɔli be kwlaa be su. Sanngɛ be trali be awlɛn, b’a kpɔciman Zoova le. (Ebr. 11:36-40) ?Be awlɛn mɔ be trali’n, ɔ nin junman kekle mɔ be dili’n ɔ yoli ngbɛn? Cɛcɛ. Kannzɛ Zoova w’a yiaman nda ng’ɔ tali be’n be nuan be ɲin su’n, sanngɛ be fali be wla guɛli i su titi. Asa’n, kɛ mɔ be si kɛ Zoova klun jɔ be wun’n ti’n, be lafili su kɛ kɛ ɔ́ wá yía nda sɔ’m be nuan’n bé wún nun. (Ebr. 11:4, 5) Be su ndɛ’n kwla uka e naan y’a fua kpa kɛ é fá e wla é gúɛ i Zoova su titi.

18. ?Ngue yɛ w’a fua kpa kɛ á yó-ɔ? (Ebre Mun 11:6)

18 Kɛ aliɛ cɛ́n m’ɔ́ sán’n nn mɛn’n yó tɛ́ kɔ́ i ɲrun. (2 Tim. 3:13) Asa’n, Satan nin-a wieman Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be yalɛ kle. I sɔ’n ti’n, kannzɛ sa nga be tɔ e su’n be ti sɛ ti sɛ’n, maan e fua kpa kɛ é dí Zoova i junman’n i kpa titi. Kpɛkun maan e lafi su kɛ “e fali e wla e guɛli i Ɲanmiɛn m’ɔ lafiman’n su.” (1 Tim. 4:10) Nán e wla fi su kɛ i agualiɛ su’n Zoova yoli Zɔbu i ye dan. I lɛ nun’n, ɔ “kleli kɛ sran ndɛ lo i kpa naan ɔ si sran aunnvuɛ.” (Zak. 5:11) E kusu’n, nán maan e kpɔci Zoova le. Maan e lafi su kɛ ɔ́ yrá “be nga be tu be klun be kunndɛ i’n” be su.—An kanngan Ebre Mun 11:6 nun.

JUE 150 An mantan Ɲanmiɛn maan ɔ de amun

^ Kɛ be kan sran kun mɔ sa kekle sunman tɔli i su’n i ndɛ’n, kpɛ sunman’n e wla kpɛn Zɔbu su. ?Ngue yɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ kpa sɔ’n i su ndɛ’n kle e-ɔ? I su ndɛ’n kle e kɛ Satan kwlá mianman e kɛ e kpɔci Zoova. Kpɛkun ɔ kle e kɛ sa kwlaa nga be tɔ e su’n, Zoova si nun. Zoova yoli maan Zɔbu i su sa’m be wieli. I wafa kunngba’n, cɛn wie lele’n ɔ́ wá yó maan e liɛ’m bé wíe. Sɛ e ayeliɛ nun’n e kle kɛ e lafi ndɛ sɔ’n su’n, nn ‘e fa e wla e gua Zoova su.’

^ NDƐ WIE’M BE NUN YIYILƐ: Ebre nun’n, kɛ be se kɛ “be fa be wla guɛ i like kun su’n,” i bo’n yɛle kɛ “be minndɛ” like kun mɔ be ɲin o i sin kpa’n. Asa’n, sɛ be fa be wla guɛ i sran kun su’n, i sɔ’n kle kɛ be lafi sran sɔ’n su.—Jue. 25:2, 3; 62:6.

^ E kacili sran wie’m be dunman’n.

^ DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Kɛ mɔ Zɔbu i mma’m be wuli’n ti’n, ɔ nin i yi be wla bo be wun dan.

^ DESƐN’M BE SU NDƐ’N: Zɔbu trɛli i awlɛn lele guɛli i ti nin i bo. Ɔ nin i yi be su bu wafa nga Zoova yrali be su’n i akunndan.