1. (a) Ndi nlem fé Yéhôva a nga ve bia? (b) Jé ja tinane na e ’yange Yéhôva’? (Fombô’ô fe “Asu na bi tu’a wôk.”)

 YÉHÔVA a nga ve bôte bese ba nye’e nye mbamba ndi nlem. Ana’ana, a zu mane vaa akon, mintaé, a awu. (Nli. 21:3, 4) É volô bôte be too nye ndi a “be ne minlem évôvoé” na be kôme si nyi ndemben é beta bo paradis. (Bs. 37:9-11) É ve fe môt ase ya be bia fane ya bu’uban mbamba élat a nye, élat éte ja ye dañ ji bi bili a nye éyoñe ji. Nga mbamba ndi nlem le bi bili? Ve jé ja liti na bengaka’a be Yéhôva bé tôéban? Yéhôva a ne étyi teke bo ngaka’a teke yen a tôé je. Nalé a ve bia mbamba amu ya ‘yange Yéhôva.’ * (Bs. 27:14) Bii liti de nge bia yange Zambe wongan meva’ été, akekui é mane tôé bengaka’a bé bese.​—És. 55:10, 11.

2. Jé Yéhôva a bo melu ma?

² Yéhôva a litiya na a ne ngule ya tôé bengaka’a bé. Tame yene mbamba éve’ane nyi. E kalate Nlitan, Yéhôva a nga ka’ale na melu mangan ma, é nyoñe bôte ya meyoñ mese a minkobô mise na be zu bo nye ésaé be too nlatan. Den, nsamba bôte ôte wo loobane na “bizu’u bi bôt.” (Nli. 7:9, 10) Akusa bo nsamba bôt ôte ô bili bôt mevale meval, befam, binga, bongô, be be’e menyul bikôbe mevale meval, be sela’an metum a nkobô, ve bese ba kañe Yéhôva mvo’é été, be too nlatan, ane nda bôte  jia. (Bs. 133:1; Jean 10:16) Bizu’u bi bôte bite bi ne fe minyôyo’o bekañete mbamba foé. Be ne kom ése nkômesane ya kate bôte bese ba vô’ôlô be ndi nlem jap a lat a mfefé émo. (Mt. 28:19, 20; Nli. 14:6, 7; 22:17) Nge wo fe ô ne môt wua ya bizu’u bi bôte bite, teke bisô na ndi nlem jôé a lat a melu ma zu é ne nya édima mise môé.

3. Nsôñane Satan ô ne ôvé?

³ Satan a yi ki na ô bi ndi nlem asu melu ma zu. Nsôñane wé ô ne na ô buni na Yéhôva a nyoñe ki ngab a wo, a na A ye ke tôé bengaka’a bé. Nge Satan a kui na a wube wo ndi nlem jôé, wé bili atek, ô ne fe lume Yéhôva mvus. Avale bia zu yen, Satan a nga jeñe na a wube ndi nlem Job a mbe a bili, asu na a bo teke beta bo Yéhôva ésaé.

4. Jé bia zu yen ayé’é di? (Job 1:9-12)

⁴ Ayé’é di, bii yene melame Satan a nga belane me asu na a tindi Job na a kate mbunane wé. (Lañe’e Job 1:9-12.) Bii yene fe miñye’elane nkañete Job wo ve bia, a amu jé bia yiane ki vuane na Zambe a nye’e bia a na é tôé bengaka’a bé.

5-6. Mam mevé me nga kui Job fifiti?

⁵ Ényiñe Job é mbe é wulu’u nkone nkon. A mbe a bili mbamba élat a Yéhôva. A mbe a bili minga a abui bon, bese be too nlatan. Émien fe a mbe beta nkukum môt. (Job 1:1-5) Ve môs éziñ, Job a nga mane jañele mam mete mese. A nga taté jañele akume dé ese. (Job 1:13-17) Mvuse ya valé, bone bé bese be nga mane wu. Tame ve’ele simesan été Job a mbe a tele. Bebiaé ba wô’ô angôndô ya mintaé nlem éyoñe mone wop wua a wu. Nde, tame simesane mintaé Job ba minga wé be nga wôk éyoñe be nga kate be na bone bap bese be maneya wu. Bia wô’ô amu jé Job a nga nyabe biyé bié, a ku si bubutu!​—Job 1:18-20.

⁶ Mvuse ya valé, Satan a nga nambe Job minsôn été, a wo’o nye ôsame. (Job 2:6-8; 7:5) Melu mvus, bôte be mbe be semé’é Job abui vôm a mbe a too. Be mbe be za’a vô’ôlô melebe mé. (Job 31:18) Ve éyoñ a nga bi minjuk, be mbe be nga sa’ale nye. Bobenyañe bé, bemvôé bé, to’o minga wé, be nga lume nye mvus.​—Job 19:13, 14, 16.

7. (a) Job a mbe a buni’i na za nnye a nga telé nye minju’u été, ve jé a nga bene bo? (b) Aval avé Kristen é ne tôbane meve’ele aval bi lôô fôtô?

⁷ Satan a mbe a yi na Job a buni na a tôbane minjuk amu Yéhôva a wô’ô nye ôlun. Éve’an é ne na, Satan a nga lôme beta évuñulu na é ke tyame nda bone be Job awôm be mbe be ja’ak. (Job 1:18, 19) A nga bo fe na nduan é so yôp a di’i sa ke ve biyem bi Job bise, é nga di’i fe bebo bisaé bé be mbe be ba’ale’e bie. (Job 1:16) Évuñulu a nduan bi nji so atemetem, ajô te Job a nga buni na Yéhôva Zambe nnye a nga lôme nye bibubua bite, a na a nga yiane bo jam éziñ é nga vindane Nye nlem. Ve to’o nalé, Job a nji ve’ele yo’é Ésaa wé ya yôp. A nga jô na Yéhôva a nga ve nye mbamba be mam mimbu mimbu, a jô fe na mbôle a mbe meva’a ya kañese mam mete, a ne fe meva’a ya kañese minjuk. Nde a nga beté na: “Ébotan a jôé Yéhôva.” (Job 1:20, 21; 2:10) Job a nga ke ôsu a wulu  ba’aba’a a Yéhôva, akusa bo na a mbe a bili ngul ôkon, akume dé ese e nga mane ke, a na bone bé bese be nga mane wu. Ve Satan a mbe a ngenan teke kômbô jô’é nye.

8. Aval avé Satan a nga beta lame Job?

⁸ Satan a nga beta lame Job aval avé? A nga belane bôte belal be mbe be jô’ô na be ne bemvôé bé asu na a te’elane mbunane Job. Bôte bete be nga jô fe na Job a tôbane minjuk amu a nga sem. (Job 22:5-9) Be nga jô fe na to’o a nji bo mbia jam éziñ, ngul ése a ve na a bo Zambe ésaé é ne zezé, Zambe a bisi ki nye. (Job 4:18; 22:2, 3; 25:4) Be mbe be yi na Job a buni na Zambe a nye’e ki nye, na A nyoñe ki ngab a nye, a na a yiane ki wu nju’u ya bo Nye ésaé. Mejô mete me mbe ve bo na Job a wô’ô émien éngôngol.

9. Jé é nga ve Job ayo’o nlem a ngul?

⁹ Tame ve’ele tebe été Job. A too mbulu’u été, a wô’ô angôndô ya mintaé. (Job 2:8) Bemvôé bé ba lôt éyoñ jap na ba ve nye éyôlé mvit, a jô na mam mese a nga bo me ne zezé. Meve’ele a mbe a tôba’ane me me mbe ane adite mekok, a nlem ô mbe ô ngenan ô taé nye amu awu bone bé. Atata’a, Job a nga ku be évô. (Job 2:13–3:1) Nge bemvôé bé be nga buni na a ne évô amu a tyi’iya na a zu lume Nté wé mvus, wônaa be mbe be jañele’e éyoñe jap zezé. Éko éziñ, Job a nga bete nlô wé mone jôm, a bebe be mis ne toññ, a jô be na: “Akekui ma ye wu, ma ye bo te vaa [mbunane wom] be mamien!” (Job 27:5) Jé é nga ve Job aval ayo’o nlem a abime ngul ete, akusa bo minjuk a mintaé mise a mbe a wô’ôk? Akusa fo’o  bo a mbe a wô’ô nyule nte’an, Job a nga ke ôsu a bi ndi nleme na Zambe é vaa minju’u mié. A mbe a yeme’e na to’o a wu, Yéhôva é wômôlô nye.​—Job 14:13-15.

10. Jé nkañete Job wo ye’ele bia?

¹⁰ Nkañete Job wo ye’ele bia na Satan a vo’o ki tindi bia a ngule na bi lume Yéhôva mvus, a na Yéhôva a yeme mam mese ma boban émo ji. Wo volô fe bia na bi tu’a kôme yem été môt ase ya be bia a tele. Bi tame zu yene miñye’elane mife nkañete Job wo ve bia.

11. Nge bi kele ôsu a kabetane Yéhôva, jé bi ne tabe de ndi? (Jacques 4:7)

¹¹ Job a nga liti bia na nge bi kele ôsu a tabe ndi a Yéhôva, bii kui na bi jibi meve’ele mese bi ne tôbane me, a wosane Satan. Jé ja ye kui mvuse ya valé? Kalate Zambe a ka’ale bia na Satan é ke bia ôyap.​—Lañe’e Jacques 4:7.

12. Aval avé ndi nlem ya ñwômane miñwuan é nga yemete mbunane Job?

¹² Bia yiane kôme ba’ale ndi nlem jangan a lat a ñwômane miñwuan. Bi nga yen ayé’é ya mvuse na Satan a wô’ô belane woñe ya wu asu na a te’elane mbunane wongan. Satan a nga jô na Job é bo jam ese da sili asu na a bo teke wu, to’o da sili na a tyam élate jé a Yéhôva. Ve Satan a nga laane minsos, amu to’o éyoñe Job a nga yene na awu e nto nye bebé, a nga ke ôsu a kabetane Yéhôva. A mbe a too ndi a mvame Yéhôva, a kôme’e yeme na Yéhôva é ve nye ngule ya jibi minju’u mié. Job a mbe a too ndi na to’o Yéhôva a jô’é na a wu, é wômôlô nye melu ma zu. Ndi nlem ya ñwômane miñwuan é mbe vevee ôsimesane Job. Nge ndi nlem éte é ne fe vevee ôsimesane wongan, bii ke ôsu a kabetane Yéhôva to’o awu e ne bia bebé.

13. Amu jé bia yiane kôme bindi aval avé Satan a nga lame Job?

¹³ Bia yiane kôme bindi aval avé Satan a nga lame Job, amu a belan avale melam ete den. Tame wô’ô ajô Satan a nga bôté bia: “Jôm ése môt [sa ke Job étam] a bili, a ye ve je ajô ényiñe jé.” (Job 2:4, 5) Satan a kômbô jô na bia nye’e ki Yéhôva nya nye’ane, a na bii lume Nye mvus nge nalé a ne bo na bi ke ôsu a nyiñ. Satan a nga jô fe na Zambe a nye’e ki bia, a na A bisi ki ngul ése bia ve na bi bo Nye ésaé. Mbôle bia yeme nsôñane Satan, bia ku ki ôlame wé, amu bia buni Yéhôva.

14. Jé meve’ele ma ye’ele bia? Nyoñe’ éve’an.

¹⁴ Bia yiane yene meve’ele bia tôbane me ane fane ya kôme yem avale môt bi ne. Meve’ele Job a nga tôbane me me nga volô nye na a yeme bevôm mbunane wé ô ne nte’an, a na a tu’a yemete wô. Éve’an é ne na, a nga yeme na a yiane tu’a bi fulu éjote nyul. (Job 42:3) Bia fe bi ne tu’a yem avale môt bi ne éyoñe bi tele meve’ele été. Mojañ a too jôé na Nikolay * a nga ke mimbôk akusa bo a mbe a bili ngul ôkon. A jô na: “Mimbôk mi ne ane radio amu radio a volô na be yem jôm é ne môt nyul été. Éyoñ ése me nga lôte wôé, me nga yen mefulu me Kristen ma yiane tu’a bi.” Éyoñe bia yene bevôme mbunane wongan ô ne nte’an, bi ne ngule ya tu’a yemete wô.

15. Za nnye bia yiane vô’ôlô, a amu jé?

 ¹⁵ Bia yiane vô’ôlô Yéhôva, sa ke besiñe bangan. Job a nga kôme baa alo éyoñe Yéhôva a nga kobô nye. Zambe a nga kate Job na: ‘Ye wo simesane ki ngul ése me nga belane je éyoñe ya ntéane biôm? Ma yeme mam mese me nga kui wo. Ye wo buni na me vo’o nyoñe ngab a wo?’ A éjote nyul ése, Job a nga sili émiene si, a ve Yéhôva akéva asu mvame Jé. A nga jô na: “Me nga wô’ôtane wo ñwô’ôtane ya alo; ve éyoñe ji dise dam da yene wo.” (Job 42:5) Éko éziñ éyoñ Job a nga jô mejô mete, a mbe a ngenan a too mbulu’u été, nyul é too njalan a mot, a bone bé be mbe be ngenane soñ été. Yéhôva a nga beta kate Job minju’u mié été na A nye’e nye, a na A wô’ô nye mvaé.​—Job 42:7, 8.

16. Jé Ésaïe 49:15, 16 a jô bia na bi bo te vuan éyoñe bi tele meve’ele été?

¹⁶ Dene fe, bôte be ne taa bia a biasé bia. Be ne jeñe na be ve éyôlé jangan nge ke ékôane jangan mvit, a kobô “mam abé mese me ne minal” ajô dangan. (Mt. 5:11) Ve nkañete Job wo ye’ele bia na Yéhôva a too ndi na bii kabetane Nye éyoñe ya meve’ele. A nye’e bia, a ye ke ve’ele sase bôte bese be too nye ndi. (Lañe’e Ésaïe 49:15, 16.) Te ve’ele buni minsose besiñe be Zambe ba laan! James, mojañ éziñe ya Turquie, a nga tôbane meve’ele ba bibu’a ya nda bôte jé. A jô na: “Bia yene na nge bi vô’ôlô  minsose bôte ba laan a lat a bebo bisaé be Zambe, bii bili atek. Ajô te, bi nga bem ôsimesane wongan ndi nleme bi mbe bi bili a lat a Éjôé Zambe, ane bi nga ke ésaé bia bo Yéhôva ôsu. Nalé a nga volô bia na bi ba’ale ava’a dangan.” Aval ane Job, bia vô’ôlô fo’o ve Yéhôva! Minsose besiñe bangan ba miase mia ye ke te’elane ndi nleme jangan.

17. Jé bive’ela bebo bisaé be Yéhôva ya Behébreu kabetôlô 11 bi ne ye’ele wo?

¹⁷ Job a ne mbo ésaé Yéhôva wua ya ba bese be nga liti fulu ayo’o nlem a ngule mbunan éyoñe ya meve’ele. Éyoñe nlômane Paul ô nga tili Behébreu, a nga kobô ajô abui bebo bisaé be Yéhôva, a loone be na “abui bengaa.” (Beh. 12:1) Bese be nga tôbane meve’ele, ve be nga ke ôsu a kabetane Yéhôva. (Beh. 11:36-40) Ye ôjibi wop a ngul ése be nga ve bi mbe zezé? Momo! Akusa bo na bebien be nji yen ane minkulane mejô mi Zambe mise mia tôéban, be nga ke ôsu a yange Yéhôva. Mbôle fe be mbe be too ndi na Yéhôva a wô’ô be mvaé, be mbe be yeme’e na môs éziñ bé yen ane bengaka’a be Yéhôva ba tôéban. (Beh. 11:4, 5) Éve’ela jap é ne yemete ndi nlem jangan, a bo na bi ke ôsu a yange Yéhôva.

18. Jé wo nyoñe ntyi’ane ya bo? (Behébreu 11:6)

¹⁸ Den, bia nyiñ émo ja tu’a bo abé ane melu ma lôt. (2 Tim. 3:13) Satan a ngenan a kele’e ôsu a telé bebo bisaé be Zambe meve’ele été. Ngo’o nge bia nyoñe ntyi’an ya bo Yéhôva ésaé a ngule jangan ése to’o bia tôban aval meve’ele avé, bi yeme’e na “bi teléya ndi minleme jangan be vevea Zambe.” (1 Tim. 4:10) Te vuane na mame Zambe a nga su’ulane ve Job ma liti na “Yéhôva a ne [nkoon] éngôngo ne lut, a mvam.” (Jc. 5:11) Bia fe, nkelan ôsu a kabetane Yéhôva, bi too ndi na A ye botane bôte bese “ba jeñe nye.”​—Lañe’e Behébreu 11:6.