1. (a) Todido tẹwẹ Jehovah ko na mí? (b) Etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado “ze todido [mítọn] do Jehovah mẹ”? (Pọ́n “Zẹẹmẹ Hogbe de Tọn.”)

 JEHOVAH ko na todido jiawu de mẹhe yiwanna ẹn lẹpo. To madẹnmẹ, e na hẹn awutu, awufiẹsa po okú po wá opodo. (Osọ. 21:3, 4) E na gọalọna “homẹmimiọnnọ” he ze todido yetọn do ewọ mẹ lẹ nado diọ aigba lọ zun paladisi de. (Salm. 37:9-11) Podọ, e na hẹn ẹn yọnbasi na dopodopo mítọn nado tindo haṣinṣan mẹdetiti tọn pẹkipẹki de hẹ ewọ, he na tlẹ yọ́n hugan dehe mí to vivi etọn dù todin. Todido jiawu nankọ die! Amọ́, kunnudenu tẹlẹ mí do nado yise dọ opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ na mọ hẹndi? Jehovah nọ de opà etọn lẹ janwẹ. Enẹwutu, mí do whẹwhinwhẹ́n dagbe lẹ nado “ze todido [mítọn] do Jehovah mẹ.” * (Salm. 27:14) Mí nọ wà ehe eyin mí yí homẹfa po ayajẹ po do nọte dọ Jiwheyẹwhe mítọn ni hẹn lẹndai etọn di to gigọ́ mẹ.—Isa. 55:10, 11.

2. Etẹwẹ Jehovah ko wà?

² Jehovah ko dohia dọ emi nọ de opà emitọn lẹ. Lẹnnupọndo apajlẹ ayidego tọn de ji. To owe Osọhia tọn mẹ, Jehovah dopà dọ to azán mítọn gbè, emi na bẹ gbẹtọ lẹ pli sọn akọta lẹ, hẹnnu lẹ po ogbè lẹpo po mẹ, bo na kọ̀n yé dopọ to sinsẹ̀n-bibasi wiwe ṣeke mẹ. To egbehe, pipli ayidego tọn enẹ yin  yinyọnẹn taidi “gbẹtọ susugege” lọ. (Osọ. 7:9, 10) Dile etlẹ yindọ pipli ehe bẹ sunnu, yọnnu gọna ovi he wá sọn akọ̀, ogbè po aṣa voovo lẹ po mẹ hẹn, yé to jijọho mẹ bo topọ taidi pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn lẹdo aihọn pé de. (Salm. 133:1; Joh. 10:16) Mẹhe yin apadewhe gbẹtọ susugege lọ tọn lẹ lọsu yin yẹwhehodọtọ zohunhunnọ lẹ. Yé nọ to gbesisọ mẹ to whelẹponu nado má todido yetọn gando aihọn yọyọ lọ go hẹ mẹdepope he jlo na sè. (Mat. 28:19, 20; Osọ. 14:6, 7; 22:17) Eyin a tin to gbẹtọ susugege lọ mẹ, ayihaawe ma tin dọ todido onú dagbe he to nukọn ja lẹ tọn họakuẹ taun to nukun towe mẹ.

3. Etẹwẹ yin yanwle Satani tọn?

³ Lẹgba jlo na hò todido towe yí. Yanwle etọn wẹ nado hẹn we yise dọ Jehovah ma nọ hò towe pọ́n, podọ dọ Ewọ ma na de opà etọn lẹ. Eyin Satani penugo bo hò todido mítọn yí, mí na hẹn adọgbigbo bu, podọ mí tlẹ gán doalọtena Jehovah sinsẹ̀n. Dile mí na mọ do, Lẹgba tẹnpọn nado hò todido Jobu tọn yí, podọ nado glọnalina ẹn nado sẹ̀n Jehovah.

4. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ? (Jobu 1:9-12)

⁴ To hosọ ehe mẹ, mí na dọhodo wlẹnwin he Satani yizan nado tẹnpọn nado hẹn tenọgligo-hinhẹn Jobu tọn gble lẹ ji. (Hia Jobu 1:9-12.) Mí nasọ gbadopọnna nuhe mí gán plọn sọn apajlẹ Jobu tọn mẹ, podọ nuhewutu mí dona nọ flindọ Jiwheyẹwhe yiwanna mí bo nasọ de opà Etọn lẹ.

5, 6. Etẹwẹ jọ do Jobu go to ojlẹ kleun de gblamẹ?

⁵ Nulẹpo to yìyì ganji na Jobu. E tindo haṣinṣan pẹkipẹki de hẹ Jehovah. E do whẹndo daho ayajẹnọ de, bosọ jẹadọkun taun. (Jobu 1:1-5) Amọ́, to zánto dopo poun mẹ, diblayin nulẹpo wẹ Jobu hẹnbu. Tintan, e hẹn adọkunnu etọn lẹ bu. (Jobu 1:13-17) Enẹgodo, ovi yiwanna etọn lẹpo kú. Lẹnnupọndo nugbajẹmẹji enẹ ji pẹẹde. Mẹjitọ lẹ nọ jẹflumẹ sinsinyẹn eyin dopo to ovi yetọn lẹ mẹ kú. Enẹwutu, yí nukun homẹ tọn do pọ́n awubla sinsinyẹn, awufiẹsa po flumẹjijẹ po he Jobu po asi etọn po tindo whenue yé sè dọ ovi yetọn lẹpo kú to nujijọ ylankan de mẹ. Abajọ Jobu do tlẹ́n avọ̀ etọn lẹ na awubla wutu, bosọ họ́ sú kọmẹ!—Jobu 1:18-20.

⁶ Enẹgodo, Satani yí azọ̀n sinsinyẹn de do hò Jobu, bosọ de yẹyi sọn e go. (Jobu 2:6-8; 7:5) To ojlẹ de mẹ, mẹlẹ nọ na sisi Jobu taun. Yé nọ wá kàn ayinamẹ biọ ẹ. (Jobu 31:18) Amọ́ todin, yé nọ dapana ẹn. E lẹzun aṣagbọnu de, bọ nọvisunnu etọn lẹ, họntọn vivẹ́ etọn lẹ, podọ etlẹ yin devizọnwatọ whégbè tọn etọn lẹ gbẹ́ ẹ dai!—Jobu 19:13, 14, 16.

7. (a) Etẹwẹ Jobu lẹndọ e yin asisa awufiẹsa etọn tọn, amọ́ etẹwẹ e gbẹ́ nado wà? (b) Nawẹ Klistiani de gán pehẹ whlepọn he taidi dehe yin mimọ to yẹdide he zọnpọ hẹ hukan lọ mẹ gbọn?

⁷ Satani jlo na hẹn Jobu yise dọ e to yaji, na e hẹn nukundagbe Jehovah tọn bu wutu. Di apajlẹ, Satani yí jẹhọn sinsinyẹn de zan nado họ́ ohọ̀ he mẹ ovi ao Jobu tọn lẹ te bo to núdù dopọ. (Jobu 1:18, 19) E sọ hẹn miyọ́n jẹte sọn olọn nado fiọ kanlinpa Jobu tọn lẹ, bosọ hù devizọnwatọ he to nukunpedo yé go lẹ. (Jobu 1:16) Na jẹhọn po miyọ́n lọ po wá sọn olọn wutu, Jobu wá tadona kọ̀n dọ Jehovah Jiwheyẹwhe dè wẹ yé wá sọn. Podọ, taidi kọdetọn de, Jobu kudeji dọ emi ko hẹn homẹgble Jehovah to aliho de kavi devo mẹ. Etomọṣo, Jobu gbẹ́ nado zánnu do Otọ́ olọn mẹ tọn etọn go. Jobu yọnẹn dọ to owhe lẹ gblamẹ, emi ko mọ nudagbe susu yí sọn Jehovah dè. Enẹwutu, e lẹndọ eyin homẹ emitọn hùn nado kẹalọyi nudagbe lẹ, emi sọ dona to gbesisọ mẹ nado kẹalọyi nuylankan lẹ ga. E dọmọ: “Oyín Jehovah tọn ni yin gigopana zọnmii.” (Jobu  1:20, 21; 2:10) Kakajẹ finẹ, Jobu ko doakọnna nuhahun sinsinyẹn lẹ to akuẹzinzan-liho, to numọtolanmẹ-liho, podọ to agbasa-liho. Amọ́, Satani ma ko tlọ́n gómẹ na ẹn.

8. Wlẹnwin devo tẹwẹ Satani yizan sọta Jobu?

⁸ Satani sọ yí wlẹnwin devo lẹ zan sọta Jobu; e sisẹ́ họntọn lalo atọ̀n delẹ nado hẹn Jobu lẹndọ e yin nuvọ́nọ. Sunnu ehelẹ dọ dọ yajiji Jobu tọn lẹ dohia dọ e ko wà nuylankan voovo lẹ. (Jobu 22:5-9) Yé sọ tẹnpọn nado hẹn ẹn kudeji dọ eyin e ma tlẹ yin mẹylankan, vivẹnu depope he do e te nado hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn lẹ yin sin-bado-pápá-nẹgbé. (Jobu 4:18; 22:2, 3; 25:4) Na taun tọn, yé to tintẹnpọn nado hẹn Jobu lẹndọ Jiwheyẹwhe ma yiwanna ẹn, dọ Ewọ ma na penukundego, podọ dọ ale de ma to e mẹ nado sẹ̀n Ewọ. Nuhe yé dọ lẹ gán ko hẹn Jobu tindo numọtolanmẹ lọ dọ todido de ma tin gando ninọmẹ etọn go.

9. Etẹwẹ gọalọna Jobu nado yin adọgbotọ bosọ yin huhlọnnọ?

⁹ Yí nukun homẹ tọn do pọ́n nujijọ lọ. Jobu sinai to afín mẹ, bo to vivẹ́ sè mapote. (Jobu 2:8) Họntọn kanylantọ etọn lẹ nọ to ohó agọ̀ lẹ dọ dego bo to tintẹnpọn nado hẹn yinkọ dagbe etọn gble. Whlepọn etọn lẹ taidi agbàn pinpẹn de to kọ̀ji na ẹn, bọ awufiẹsa he okú ovi etọn lẹ tọn hẹnwa na ẹn sọ to nuyiwadeji sinsinyẹn. To tintan whenu, Jobu ma kẹnu. (Jobu 2:13–3:1) Eyin họntọn Jobu tọn lẹ lẹndọ abọẹninọ etọn dohia dọ ewọ na zánnu do Mẹdatọ etọn go wẹ, be yé klọ yede pete. Etlẹ gán ko jẹ fide bọ Jobu na ko jlọkọ̀ pọ́n họntọn lalo etọn lẹ tlintlin, bo dọmọ: “Kaka yẹn nado kú, yẹn ma na jo tenọgli ṣie do!” (Jobu 27:5) Etẹwẹ gọalọna Jobu nado gboadọ sọmọ bo yin huhlọnnọ mahopọnna yajiji etọn lẹpo? Etlẹ yin to whenue Jobu jẹflumẹ pete, e ma hẹn todido lọ bu gbede dọ Jiwheyẹwhe owanyinọ emitọn na hẹn kọgbọ wá na emi to godo  mẹ. E yọnẹn dọ eyin emi tlẹ kú, Jehovah na fọ́n emi.—Jobu 14:13-15.

10. Etẹwẹ kandai he gando Jobu go plọn mí?

¹⁰ Kandai he gando Jobu go plọn mí dọ Satani ma gán hẹn mí gbọ́gúngún-kangúngún nado gbẹ́ Jehovah dai, podọ dọ nude ma búdò do Jehovah. Apajlẹ Jobu tọn gán sọ gọalọna mí nado mọnukunnujẹ whẹho he fọndote lẹ mẹ dogọ. Lẹnnupọndo onú tangan delẹ he mí gán plọn sọn Jobu dè ji.

11. Eyin mí zindonukọn nado dejido Jehovah go, nujikudo tẹwẹ mí gán do? (Jakọbu 4:7)

¹¹ Jobu dohia dọ eyin mí zindonukọn nado nọ dejido Jehovah go, mí gán doakọnna whlepọn depope bosọ penugo nado diọnukunsọ Satani. Etẹwẹ na yin kọdetọn lọ? Owe-wiwe lẹ hẹn mí deji dọ Lẹgba na họ̀n sọn mí dè.—Hia Jakọbu 4:7.

12. Nawẹ todido fọnsọnku tọn hẹn Jobu lodo gbọn?

¹² Mí dona tẹdo todido fọnsọnku tọn go. Dile e yin nùdego do to hosọ he wayi mẹ, Satani nọ saba yí obu okú tọn zan nado hẹn tenọgligo-hinhẹn mítọn gble. To whẹho Jobu tọn mẹ, Satani sọalọakọ́n dọ Jobu na wà nudepope nado whlẹn ogbẹ̀ ede tọn, eyin etlẹ biọ dọ ewọ ni jo tenọgligo-hinhẹn etọn do. Satani klọ ede. Etlẹ yin to whenue e taidi na Jobu dọ ewọ jlo na kú, e gbẹ́ yin nugbonọ na Jehovah. Jidide etọn to dagbewà Jehovah tọn mẹ gọna todido etọn dọ Jehovah na jla ninọmẹ lẹ do to godo mẹ hẹn ẹn lodo. Jobu do yise dọ eyin Jehovah ma didẹ whẹho lẹ to gbẹwhenu emitọn, Ewọ na yinuwa bo fọ́n emi sọnku to sọgodo. Todido fọnsọnku tọn họnwun na Jobu. Eyin todido enẹ họnwun na mílọsu, etlẹ yin adánsin-namẹ okú tọn ma na hẹn mí nado jo tenọgligo-hinhẹn mítọn do.

13. Naegbọn mí dona yí sọwhiwhe do lẹnnupọndo wlẹnwin he Satani yizan sọta Jobu lẹ ji?

¹³ Mí dona yí sọwhiwhe do payi wlẹnwin he yin yiyizan sọta Jobu lẹ go, na ayikinkan dopolọ lẹ wẹ Satani nọ yizan sọta mílọsu to egbehe wutu. Doayi whẹsadokọnamẹ Satani tọn lọ go dọmọ: “Nuhe Gbẹtọ [e ma yin Jobu kẹdẹ] tindo lẹpo wẹ e na bẹ jo nado whlẹn ogbẹ̀ ede tọn.” (Jobu 2:4, 5) Na nugbo tọn, Satani dọ dọ mí ma yiwanna Jehovah Jiwheyẹwhe, podọ mí na gbẹ́ Ẹ dai eyin ogbẹ̀ mítọn to owù mẹ. Humọ, Satani dọ dọ Jiwheyẹwhe ma yiwanna mí, podọ dọ Ewọ ma nọ doayi vivẹnu he mí nọ do nado hẹn homẹ Etọn hùn lẹ go. Na mí ko sèava wutu, mí mẹhe ze todido mítọn do Jehovah mẹ lẹ ma na jai jẹ omọ̀ Satani tọn lẹ mẹ.

14. Etẹwẹ whlepọn lẹ gán dohia gando mí go? Na apajlẹ.

¹⁴ Mí dona nọ mọ whlepọn lẹ taidi dotẹnmẹ de nado yọ́n míde dogọ. Whlepọn he Jobu pehẹ lẹ gọalọna ẹn nado doayi awugbopo delẹ go, podọ nado basi vọjlado. Di apajlẹ, e plọn dọ emi dona wleawuna whiwhẹ jẹ obá he yiaga mẹ dogọ. (Jobu 42:3) Mílọsu gán yọ́n nususu gando míde go to whenue mí to whlepọn glọ. Mẹmẹsunnu de he nọ yin Nikolay, * bo yin súsú do gànmẹ mahopọnna dọ e do nuhahun agbasalilo tọn sinsinyẹn lẹ dọmọ: “Kẹdẹdile maṣinu he doto lẹ nọ yizan nado gbeje mẹ pọ́n de nọ wà do, gànpamẹninọ nọ do gbẹtọ-yinyin homẹ tọn Klistiani de tọn lẹ hia.” To whenue mí ko doayi awugbopo mítọn lẹ go godo, mí gán dovivẹnu nado basi vọjlado.

15. Mẹnu wẹ mí dona nọ dotoaina, podọ etẹwutu?

¹⁵ Mí dona nọ dotoaina Jehovah, e ma yin na kẹntọ mítọn lẹ. Jobu dotoai po sọwhiwhe po to whenue Jehovah dọhona ẹn. Jiwheyẹwhe yihojlẹdohogo hẹ Jobu bo dọna ẹn to linlẹn de mẹ dọmọ: ‘Be a doayi huhlọn nudida  tọn ṣie go ya? N’yọ́n nuhe jọ do gowe lẹpo. Be a lẹndọ n’ma gán penukundo gowe wẹ ya?’ Jobu kẹalọyi dagbewà Jehovah tọn po whiwhẹ po bosọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn sisosiso hia. E dọmọ: “Otó ṣie lẹ ko sè gando gowe, ṣigba todin, yẹn yí nukun ṣie lẹ do mọ we.” (Jobu 42:5) To whenue Jobu dọ hogbe enẹlẹ, e yọnbasi dọ e gbẹ́ pò to aisinsin to afín mẹ bọ nutitẹ̀ lẹ gọ́ agbasa etọn go, podọ ovi etọn lẹ to yọ̀do mẹ. Etomọṣo, Jehovah hẹn Jobu kudeji dọ Emi yiwanna ẹn bosọ hẹn ẹn deji dọ e do nukundagbe Emitọn.—Jobu 42:7, 8.

16. Sọgbe hẹ Isaia 49:15, 16, etẹwẹ mí dona hẹn do ayiha mẹ to whenue mí pehẹ whlepọn lẹ?

¹⁶ Mọdopolọ to egbehe, gbẹtọ lẹ gán nọ zùn mí bo nọ yinuwa hẹ mí taidi dọ mí yin nuvọ́nọ de wẹ nkọ. Yé gán tẹnpọn nado hẹn yinkọ dagbe mítọn kavi titobasinanu lọ tọn gble, podọ yé gán “gbọn lalo dali dọ nuylankan wunmẹwunmẹ lẹ do” mí go. (Mat. 5:11) Kandai Jobu tọn plọn mí dọ Jehovah nọ deji dọ mí na hẹn nugbonọ-yinyin mítọn go to whenue mí pehẹ whlepọn lẹ. Jehovah yiwanna mí, podọ ewọ ma na gbẹ́ mẹhe nọ ze todido yetọn do ewọ mẹ lẹ dai gbede. (Hia Isaia 49:15, 16.) Ma nọ na ayidonugo ohó mẹhẹngble tọn depope he kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ dọ lẹ blo! James, yèdọ mẹmẹsunnu de sọn Turquie he whẹndo etọn pehẹ whlepọn sinsinyẹn lẹ dọmọ: “Mí wá doayi e go dọ todidoaina lalo he mẹlẹ nọ do gando omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ go na hẹn mí gbọjọ. Enẹwutu, mí ze ayiha do todido Ahọluduta tọn mítọn ji bosọ hẹn alọnu mítọn ján to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ. Taidi kọdetọn de, mí gbẹ́ tindo ayajẹ.” Taidi  Jobu, mí nọ dotoaina Jehovah! Lalo kẹntọ mítọn lẹ tọn ma nọ hù todido mítọn sudo.

17. Etẹwẹ a plọn sọn apajlẹ sunnu po yọnnu po nugbonọ he yin nùdego to Heblu lẹ weta 11tọ mẹ lẹ tọn mẹ?

¹⁷ Jobu yin dopo poun to devizọnwatọ Jehovah tọn he yin adọgbotọ bosọ yin huhlọnnọ to whlepọn sinsinyẹn lẹ whenu lẹ mẹ. To wekanhlanmẹ apọsteli Paulu tọn hlan Heblu lẹ mẹ, e donù mẹsusu devo lẹ go bo ylọ yé dọ “aslọ daho kunnudetọ lẹ tọn” de. (Heb. 12:1) Yemẹpo wẹ jugbọn whlepọn he kàn dẹpẹ biọ lẹ mẹ, ṣogan yé hẹn nugbonọ-yinyin yetọn na Jehovah go to gbẹzan yetọn blebu mẹ. (Heb. 11:36-40) Be akọndonanu po azọ́n sinsinyẹn yetọn po yin ovọ́ wẹ ya? E họnwun dọ lala wẹ yin gblọndo lọ! Dile etlẹ yindọ yé ma mọ hẹndi opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹpo tọn to gbẹwhenu yetọn, yé zindonukọn nado ze todido yetọn do Jehovah mẹ. Podọ, na yé kudeji dọ emi do nukundagbe Jehovah tọn wutu, yé deji dọ emi na yí nukun emitọn do mọ whenue opagbe lọ lẹ na mọ hẹndi. (Heb. 11:4, 5) Apajlẹ yetọn gán hẹn gbemima mítọn lodo nado zindonukọn bo nọ ze todido mítọn do Jehovah mẹ.

18. Etẹwẹ a magbe nado wà? (Heblu lẹ 11:6)

¹⁸ To egbehe, mí to gbẹnọ to aihọn de he fọ́n bo to yinylan deji mẹ. (2 Tim. 3:13) Satani na zindonukọn nado to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ whlé pọ́n. Mahopọnna nuhahun he to nukọn ja lẹ, mì gbọ mí ni magbe nado nọ wazọ́n sinsinyẹn na Jehovah, bo deji dọ “mí ko ze todido mítọn sinai do Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ lọ ji.” (1 Tim. 4:10) Nọ flindọ ahọsumẹ he Jiwheyẹwhe na Jobu dohia dọ “Jehovah tindo owanyi sisosiso bosọ yin lẹblanunọ.” (Jak. 5:11) Mì gbọ mílọsu ni hẹn nugbonọ-yinyin mítọn na Jehovah go, bo deji dọ ewọ na suahọ “mẹhe to dindin in vẹkuvẹku lẹ.”—Hia Heblu lẹ 11:6.