1. (a) Ẹhị ọrịrịị-rịrị nya ẹlịyẹ iJihova à tị́ ya hahị? (b) Ịyẹ à tị́ ri etu nyọka ‘dahịhile iJihova’? (Yẹ “Omyi Ẹla ọ-Dawụlẹ.”)

 IJIHOVA ya ẹhị ọrịrịị-rịrị ọnyịịla-ọnyịịḷa ha angịlẹ wuu kị la ọháha ẹ-ẹga nyamwụ. Lụka o-kpii ọ ka myị́ ẹdụrụ, ajụjụ, bala igu. (Ọwụ. 21:​3, 4) Ọ ka da “angị la dụmwọ” ịlẹ kị dahịhilọọ ụbwọ nyọka yẹ odehe ọlẹ kpata ka ri ịparadayịsị. (Eje. 37:​9-11) Ọ tị ka họ ọ ka chịkpẹẹ ha ọngọngọọng nyahị nyọka ri igu ọlam-ọlam balọọ ọlẹ kọ ka kpụhị ịpyọ gụ́ abwọ kọ la lẹẹlẹẹ wẹẹ. Ẹhị ọrịrịị-rịrị ọnyịịla à wẹ lẹ! Ma ịyẹ à tị́ ka du kahị ka jẹ́-ẹ dahịhile nyori ọnụ ọmyịmyị nya Ohe ịwẹ ka họ jịra? IJihova kaa họ ọnụ ọmyịmyị nyamwụ jịra ụka wuu. Lẹ ahị la ang odudu ọlẹ kahị ka ‘dahịhile iJihova.’ * (Eje. 27:14) Ahị kaa họ ịnyị bwula ọ-dayị la ọhụ ọ-dapịlẹẹ bala ọkẹkẹnị gbe Ohe nyọka họ irya nyamwụ jịra.​—Ayị. 55:​10, 11.

2. Ịyẹ iJihova à tị́ họ ene-ene lẹ?

² IJihova mẹjẹ nyori ọ kaa kpa ọnụ ọmyịmyị nyamwụ ene-ene lẹ. Kụ irya nya ọ-chụ pwokwita ọkpọnchị ọlẹ wẹẹ. Ẹ-ẹpwụ nya ụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ, iJihova myị ọnụ nyori lụka nyahị, ọwa nyị ka tụ́ angịnyị bwu ẹpwụma, òja bala epweji datị-datị guru, bala ọ-ka yaa jula awụlẹ ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba ocheri-cheri. Alẹ, ogu nya angịnyị ịịwa à ri angịlẹ kị wụrụ nya “iru nya angịnyị lụmẹ-lụmẹ” lee ogu ọtụka lẹ. (Ọwụ. 7:​9, 10) Nanana nyori angịlẹ kị juwa ẹ-ẹpwụ nya ogu ọwẹ ri alẹng, anyang tụ́ anjwo, ịlẹ kị bwu ẹpwụma bala òja datị-datị,  ị jẹ́ yẹ jula awụlẹ ẹ-ẹpwụ nya okpunyi chị odehe ọnụ wuu. (Eje. 133:1; Jọn. 10:16) Angịlẹ kị ri ogu ọtụka ọwẹ kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ la ila ọchịchị ịnyịnyị. Ị kaa nwụlanọ ụka wuu nyọka ya ẹhị ọrịrịị-rịrị ọlẹ kị la nyori odehe ọlẹ ka há gụ́ ọlẹ wẹẹ, je angịlẹ kị myị ọnụ nyọka ke ụrụ. (Mat. 28:​19, 20; Ọwụ. 14:​6, 7; 22:17) Ó ri ká ri ọngọhẹ ẹ-ẹpwụ nya ogu ọtụka aalẹ, ịwẹẹ ọdada á juwa ka, ẹhị orịrịị-rịrị nya ang ịnyịịla ịlẹ kị ja ka wẹ kaa kpụng ịpyọ yẹẹyẹẹ.

3. Ịyẹ Olegu Onyobyi à tị́ tịtọ?

³ Olegu Onyobyi tịtọ kọ ka nung ẹhị ọrịrịị-rịrị nyang. Ọ tịtọ ká ka kụ irya nyori iJihova á kaa kpahị jung ka bala o-ri Ọ́ ka họ ọnụ ọmyịmyị nyamwụ jịra ka. Ọ́ kpụ ká Olegu Onyobyi á jẹ́ nuhị ẹhị ọrịrịị-rịrị nyahị myị́ lẹ aalẹ, ahị-ị́ ka la ugbodu ojuju myị́ kaka, ahị dọmwụ ka hwabwọ la ọ-gbịgba ha iJihova myị́. Jaabwọ kahị wẹẹ ka yẹ, Olegu Onyobyi maga nyọka nu iJobu ẹhị ọrịrịị-rịrị nyamwụ bala ọ-ka hwoo abwọ la ọ-gbịgba ha iJihova.

4. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ? (IJobu 1:​9-12)

⁴ Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka wụla ijẹẹhị ịlẹ ká Olegu Onyobyi kpa ụka ọlẹ kọ maga nyọka hu iJobu abwọ la ọ-gbịgba ha iJihova. (Wa iJobu 1:​9-12.) Ahị ka ya ẹla u-uhye nya ang ọlẹ kahị ka jẹ́ bwu oja nya iJobu bala ang odudu kahị ka kpịtịya nyori ahị há Ohe bala o-ri ọ ka họ ọnụ ọmyịmyị nyamwụ jịra.

5-6. Ịyẹ à tị́ họ ta iJobu ẹ-ẹpwụ nya ụka okpii?

⁵ IJobu la ọhịhị ọkpịpyọ ene-ene. O ri oligu ọlam-ọlam bala iJihova. Ugbiyegu nyamwụ ri ọtụka, ị yẹjula awụlẹ, ọ tị́ kpụdụ ịnyịnyị. (Job. 1:​1-5) Ma ẹ-ẹpwụ nya ahyẹẹnụ ookpokpo, ang ịlẹ ká iJobu la wuu tụbwọọ gwọọ byi kpẹng-kpẹng. Ọhọhẹ, iyo ileji nyamwụ ta ayịreji. (Job. 1:​13-17) Ọọwa lẹ, anjwo ịlịkẹjẹ nyamwụ à gbu wuu lẹlẹ. Kụ irya nya ẹla ọjụjụ ọwẹ lụka okpii wẹẹ. Ọ kaa jụ adịda bala ịnịna kaka kpoye ụka ká ọngọhẹ nya anyị nyaa á gbu. Lẹ kụ irya nya ejiri, ahịbwuu bala ọjụjụ ọlẹ ká iJobu bala ahụ nyamwụ la ụka kị wo nyori anyị nyaa iwiwo nyị gbu lẹ wẹe. Ọ́ la ẹbyẹbyị ka, iJobu gu awụrụ nyamwụ ene ẹ-ẹpwụ nya ida ọbaba bala ọ-hị da ka ịpyị!​—Job. 1:​18-20.

⁶ Olegu Onyobyi myịmyị jụ́ iJobu ẹdụrụ ọngọọngịrị ọlẹ kọ la oyoyi ịnyịnyị. (Job. 2:​6-8; 7:5) Ene nya ụka ọwẹ, angịnyị kaa ju iJobu ihi yẹẹyẹẹ. Ị kaa wẹ ẹga nyamwụ kọ ka jwaa irya nya ẹla. (Job. 31:18) Ọlẹẹlẹẹ ị tị nyẹẹkpẹ dọọ lẹ. Aanamwụ, aligu nyamwụ tụ́ anchẹ ịlẹ kọ la dọmwụ nyẹẹkpẹ dọọ ịnyịnyị!​—Job. 19:​13, 14, 16.

7. (a) Ịyẹ iJobu à tị́ ya ahị me kọ ri ang odudu kọ wẹẹ yẹ akama? Ma ịyẹ ọ tị́ pwa la ọ-ka họ? (b) Ugbeyi oyina Ọngịnyị nya ịKịrayịsị à tị́ ka la akama ụma nya ọlẹ kahị wẹẹ yẹ ụ-ụrụrụ?

⁷ Olegu Onyobyi tịtọ ká iJobu ka me irya nyori iJihova wụ ẹjẹ tọọ à du kọ wẹẹ yẹ akama lẹ. Ọ-chụ pwokwita, Olegu Onyobyi kpa igbachịwụ ọnyọọngịrị wẹ ka ta ẹpwa ọlẹ ká anyị nya iJobu iwo hụ wẹẹ ri ang la awụlẹ ayịreji. (Job. 1:​18, 19) Ọ myịmyị du ila bwu uhye-ọgba wẹ kaka rụ iyo ileji nya iJobu tụ́ anchẹ ịlẹ kị kaa kpẹhị rịraa ịnyịnyị. (Job. 1:16) Nyọlẹ ká igbachịwụ bala ila ịwẹ bwu uhye-ọgba wẹẹ, iJobu me ká ẹga nya iJihova i bwu. Ọọwa dudu ká iJobu myị nyori ọwa nyị họ ẹla wụ́ iJihova ẹjẹ abwọhẹ lẹ. Ọ tị lịnyị odu lẹ, iJobu pwa la ọ-ka ya ẹla ọtịpyọ ba Adamwụ olepwoohe. IJobu kpịtịya nyori ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ, iJihova ya ang ịnyịịla lụmẹ-lụmẹ họọ. Lẹ ọ kụ irya nyori kori kọ ye ang ịnyịịla bwu ẹga nya Ohe aalẹ, ọ ka nwụlanọ nyọka ye ang ịtịpyọ myị ịnyịnyị. Lẹ ọ yẹkẹẹ:  ‘Ogbo ogwogwo à juwa ha ẹnyị nya iJihova mẹ.’ (Job. 1:​20, 21; 2:10) Nanana nyori okpoko, anjwo, bala ịnyịrọ ogogo nya iJobu gwọọ byi, o godayị giri-giri ha iJihova. Ma Olegu Onyobyi á tị họ kpá balọọ lẹka.

8. Ijẹẹhị ọkịla oyina Olegu Onyobyi à tị́ kpa jahị da iJobu?

⁸ Olegu Onyobyi kpa alẹng ịta ịhyẹ ịlẹ kị byi ịlaa ịwa nyị ri aligu nya iJobu ya ẹla ọlẹ ko du kọ me nyori ọwa nyị́ kpụ ịngịhyẹ ka. Alẹng ịwẹ ya nyori iJobu nyị họ ang ịtịpyọ ịhyẹ bala ịkịla nya-à du kị nyị wẹẹ yẹ akama lẹ. (Job. 22:​5-9) Ị myịmyị maga nyọka họ ká iJobu ka myị nyori ọwa ọ-maga nyọka họ ang ọnyịịla á ri ẹlẹhẹ nya Ohe ka. (Job. 4:18; 22:​2, 3; 25:4) Ị wẹẹ maga nyọka họ ká iJobu ka kụ irya nyori ọ́ há Ohe ka, Ohe-é ka kpahị jwoo ka bala o-ri apyobwuna ọhẹ-ẹ́ juwa ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba ha Ohe ka. Omyi ẹla nyaa ka du kọ ka la iJobu lala o-ri iwe-ahụrụ nyọwa nyị́ ju ahị ọdahile kaka.

9. Ịyẹ à tị́ da iJobu ụbwọ nyọka ju ugbodu bala ọ-la ọngịrị myị́?

⁹ Kụ irya nya iwe-ahụrụ ọlẹ wẹẹ. IJobu hụhụ ẹ-ẹpwụ nya agbụ ọọlajị nyọlẹ kọ wẹẹ bida, ọ tị la ọjụjụ ụka wuu ịnyịnyị. (Job. 2:8) Angịlẹ kị ya ịwa nyị ri aligu nyamwụ kịnyaa la o-byoo nyori nyị́ ri ọngịnyị ọnyịịla ka bala o-ri nyị́ họ ịngịngịhyẹ ọnyịịla ẹnẹhẹ lẹka. Olo nya akama nyamwụ nịrọọ u-uhye lala ẹjwọ, ene ká ọjụjụ nya anyị nyamwụ ịlẹ kị gbu lẹẹ gwoo ọ-ọkịlẹtụ lala ejwo. IJobu hwaa ujiji lụka nya ọgbanyẹ. (Job. 2:13–3:1) Ó ri ká alẹng ịwẹ á me nyori ujiji ohúhú nya iJobu nyị ri ang ẹjẹẹ nyori ọ ja ka nyẹẹkpẹ da Ọngọ họọ họ aalẹ, ị́ jẹ́ myị̀myị̀ lẹka. Nyọlẹ kọ pwụ ụka ọhẹ, iJobu waa ẹla. Ọ chịkpẹẹ myị́ kọ ka hu egbeju hwaa juwa mwụụrụ yẹ angịlẹ kị ya ịwa nyị ri aligu nyamwụ ụka kọ wẹẹ byaa yẹkẹẹ: “M̀ godayị rịrị ẹ-ẹga kam ji gbee kị ka bwu ọpyị bam”! (Job. 27:5) Ịyẹ à tị́ da iJobu ụbwọ nyọka ju ugbodu bala ọ-la ọngịrị pwụ  ọlịịwẹ ẹ-ẹpwụ nya akama ịlẹ kọ la wuu? Ụka ọlẹ ká ọkịlẹtụ dọmwụ kpọọ enyi gụ́ wuu, ahị ọdahile á gwọọ myị́ nyori Ohe nya ọháha ka myị́ akama nyamwụ wẹẹ ka. Ọ jẹ́ nyori ọ́ dọmwụ gbugbu wẹwẹ, iJihova ka wulọọ eji bwula igu.​—Job. 14:​13-15.

10. Ẹlịyẹ oja nya iJobu à tị́ mẹjẹ́ẹhị?

¹⁰ Oja nya iJobu mẹ ẹla jẹ́ẹhị nyori Olegu Onyobyi á ka jẹ́-ẹ tịrịịhị ẹkpẹ hi iJihova la agbụrụ ka bala o-ri iJihova jẹ́ iwe-ahụrụ nyahị ọnyị myị́ ọnyị. Ẹla ọlẹ kọ họ ta iJobu ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ nyọka jẹ́ ẹla ịkịla ịlẹ kị ji ẹpwụ nya ẹlẹwẹ yẹẹyẹẹ. Kụ ẹhị yẹ ẹla ịhyẹ ịlẹ kahị ka jẹ́ kpangga bwu ẹga nya iJobu lẹẹ wẹẹ.

11. Kori kahị kịnyaa la ọ-dahịhile iJihova, ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ myị̀myị̀? (IJemsi 4:7)

¹¹ IJobu họ kahị jẹ́ nyori kori kahị kịnyaa la ọ-dahịhile iJihova, ahị ka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ọnyị myị́ ọnyị bala ọ-pwa ju Olegu Onyobyi myị́. Ịyẹ à tị́ ka ri ocheju nya ọọwa? Ụpwụ Ịgọgọ họ kahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori Olegu Onyobyị nyị ka rụnyẹ rụ hiihi.​—Wa iJemsi 4:7.

12. Ányị ehị ọrịrịị-rịrị nya owuleji bwula igu à tị́ ju iJobu ọngịrị?

¹² Ahị baba nyọka la ọmyịmyị ọnyọọngịrị u-uhye nya ẹhị ọrịrịị-rịrị nya owuleji bwula igu. Jaabwọ kahị ya ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ ko jene nya ọlẹ, Olegu Onyobyi kaa kpa igu chuhi juhi chajị kahị ka ba la ọ-dayị giri-giri ha iJihova. Olegu Onyobyi ya nyori iJobu nyị ja tụụbwọ hi ang myị́ ang wuu, tụ́ ịgba ọgbagba nya iJihova, chajị nyọka chị ọhịhị nyamwụ da myị́. Olegu Onyobyi tị́ me ọnụ. Ụka ká iJobu me nyori ọwa nyị dọmwụ ja ka gbu wẹwẹ lẹ, ọ ya ụbwọ chị ọmyịmyị nyamwụ giri-giri. Ahị ọdahile ọlẹ kọ la ẹ-ẹga nya ọháha nya iJihova bala ẹhị ọrịrịị-rịrị ọnyọọngịrị ọlẹ kọ la nyori iJihova ka nwụ ang rịrị wẹẹ dọọ ụbwọ nyọka bọhụ. IJobu la ọmyịmyị nyori ó ri ká iJihova á dọọ da ụbwọ ụka kọ ji lahị ka wẹwẹ, Ọ ka wulọọ eji bwula igu ị-ịlahị. Ẹhị ọrịrịị-rịrị nya owuleji bwula igu la iJobu kpakpa. Ó ri ká ẹhị ọrịrịị-rịrị ọwẹ á lahị kpakpa ịnyịnyị, uhi nya igu á ka du kahị ka tụụbwọ hi ọmyịmyị nyahị ka.

13. Ịyẹ tị́ du kahị baba nyọka ya ẹhị reeji nya ijẹẹhị ịlẹ ká Olegu Onyobyi kpa jahị da iJobu?

¹³ Ahị baba nyọka ya ẹhị reeji nya ijẹẹhị ịlẹ ká Olegu Onyobyi kpa jahị da iJobu chajị ọ kaa kpa ijẹẹhị ịlịnyị wẹ ẹga nyahị alẹ. Wo ẹla ọlẹ ká Olegu Onyobyi ya u-uhye nya angịnyị ehe lẹẹ: “Ọngịnyị ehe [i-iJobu kem ka] ka tụụbwọ hi ang myị ang kọ la nyọka chị ịlọmwụ da myị.” (Job. 2:​4, 5) Lẹ Olegu Onyobyi wẹẹ ya nyori ahị nyị́ la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova Ohe ị́lẹhị ka bala o-ri ahị nyị ka ji ẹkpẹ da Ohe nyọka chị ọhịhị nyahị da myị́. Olegu Onyobyi myịmyị ya nyori Ohe nyị́ la ọháha ẹ-ẹga nyahị ka bala o-ri Ohe nyị́ kaa yẹ abwọlẹ kahị wẹẹ maga nyọka họ ẹla kpọọ ịpyọ ka. Ma chajị nyọlẹ kahị jẹ́ ang ọlẹ ká Olegu Onyobyi wẹẹ tịtọ nyọka họ lẹ, áhị kaa myị jwoo ka.

14. Ịyẹ ịmayẹ à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka jẹ́ u-uhye nya ịlọhị myị́? Ọ-chụ pwokwita oyina à tị́ ji?

¹⁴ Ahị yẹ ịmayẹ lala iwe ọlẹ kọ wụrụ hahị nyọka jẹ́ ẹla u-uhye nya ịlọhị. Ịmayẹ ịlẹ ká iJobu la dọọ ụbwọ nyọka jẹ́ ang ịlẹ kị ri ọdẹwụ-dẹwụ nyamwụ bala ọ-nwaa họ. Ọ-chụ pwokwita, ọ wẹ ka jẹ́ nyori ọ baba nyọka kpa ịlọmwụ keji gụ́ olene. (Job. 42:3) Ahị ịnyịnyị ka jẹ́-ẹ jẹ́ ang yẹẹyẹẹ u-uhye nya ịlọhị ụka kahị ji ẹpwụ nya ịmayẹ. Ọọnahị Nikolay, * kị wu ju agba nanana nyori ọ jụ ẹdụrụ yẹẹyẹẹ, yẹkẹẹ: “Ube nya agba lala ang ọ-kpa hwo ẹpwụ-ịnyọrọ ifoto, ọ mẹ abwẹla nya ọngịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ kam chịla nyọka la gụ́ ọọwa  jẹ́m.” Ọ́ kpụ kahị jẹ́ ọdẹwụ-dẹwụ nyahị lẹ, ahị ka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ nyọka nwaa họ lẹ.

15. Owo ahị tị́ ka ke ụrụ wo la? Ịyẹ à tị́ du?

¹⁵ Ahị baba nyọka ke ụrụ wọ la iJihova ọkọkọ nya aluji nyahị. IJobu ke ụrụ kpẹnẹẹ ụka ká iJihova wẹẹ ya ẹla balọọ. Ọ lala o-ri Ohe nyị wẹẹ byi iJobu yẹkẹẹ: ‘À yẹ ọngịrị ọlẹ kam kpa họ ang wẹ? M̀ jẹ́ ang myị́ ang ịlẹ kị họ tang wuu. À me irya nyori ḿ ka kpahị jung myị́ ka?’ Ẹla ọwẹwẹ nya iJobu mẹjẹ nyori ọ kpa ịlọmwụ keji bala o-ri ọháha nya iJihova myọọ lẹhị yẹẹyẹẹ. Ọ yẹkẹẹ: “Ene-ene m kaa wo ẹla nyang la ụrụ-ụrụ kem, ma, lẹẹlẹẹ, m̀ yẹng lugbẹhị nya ịlọm lẹ.” (Job. 42:5) Ọ chịkpẹẹ myị́ nyori iJobu hụhụ ẹ-ẹpwụ nya agbụ, la ịnyịrọ nyamwụ myị̀ la ẹbẹ-ẹbẹ bala o-juwa bida nya anyị nyamwụ ịlẹ kị gbu wẹẹ ụka kọ ya ẹla ọwẹ. Kpọkpọọkpọ, iJihova mẹjẹ nyori Ọ la ọháha ẹ-ẹga nya iJobu bala ọ-họ ká iJobu jẹ́ myị̀myị̀ nyori Ọ chị ọkẹkẹnị balọọ.​—Job. 42:​7, 8.

16. Jaabwọ ká Ayịsaya 49:​15, 16 ya, ẹlịyẹ ahị tị́ ka kpịtịya ụka kahị ji ẹpwụ nya ịmayẹ?

¹⁶ Alẹ ịnyịnyị, angịnyị ka doohi bala ọ-kpahị lala ahị nyị́ ju apyobwuna ka myị́. Ị ka maga nyọka bịrị ẹnyị nyahị ahị la ịlọhị lee ogu nyahị bwula “o-juwa me ịnịịkịla la datị-datị [baahị] ododu” myị́. (Mat. 5:11) Bwula oja nya iJobu, ahị wẹ ka jẹ́ nyori iJihova dahịhileehi nyori ahị nyị ka dayị giri-giri ụka kahị ju ka ẹpwụ nya ịmayẹ myị́. IJihova la ọháha ẹ-ẹga nyahị, ọ́ ka nyẹẹkpẹ da angịlẹ kị dahịhilọọ ẹnẹnẹhẹ ka. (Wa Ayịsaya 49:​15, 16.) A ke ụrụ wo la ẹla ọlẹ ká aluji nya Ohe kaa kpa bịrị ẹnyị nyahị ẹnẹhẹ ka! Ọọnahị James, bwu Turkey, ká ọwa bala ugbiyegu nyamwụ chịpwụrụ bwu ẹpwụ nya ịmayẹ ịnyịịngịrị yẹkẹẹ: “Ahị wẹ ka  yẹ nyori o-ke ụrụ wo la ịnịịkịla ịlẹ kị kaa me ba anchẹ nya Ohe ka kpụhị ọkịlẹtụ enyi myị́. Lẹ ahị kaa ya ẹhị rịrị ahị ọdahile nya Ịpyị-Adịrahụ bala ọ-họ ẹla nya iJihova la ila ọchịchị. Ọọwa dudu kahị jẹ́ kịnyaa la ọ-chị ọkẹkẹnị.” Ahị kaa ke ụrụ wo la iJihova jaabwọ ká iJobu họ! Ịnịịkịla nya aluji nyahị á kaa ta ẹhị ọrịrịi-rịrị nyahị ayịreji ka.

17. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ bwu oja nya alẹng bala anyang ị-la ọmyịmyị ịlẹ kị gu ẹnyị ụ-ụpwụ nya Ala iHiburu egbeju 11?

¹⁷ IJobu ri ọngọ okpokpo kem ẹ-ẹpwụ nya anchẹ nya iJihova ịlẹ kị godayị la ugbodu ojuju bala ọ-la ọngịrị ẹ-ẹpwụ nya ịmayẹ ịnyịịngịrị. Ẹ-ẹpwụ nya ileta ọlẹ ká ọlẹrụ ịPọlụ da kịla Ala iHiburu, o gu ẹnyị nya iru nya angịkịla bala ọ-wụrwaa nya “iru nya angị ịgọgọ inyogo ịlẹ kị ri ibeenu nya ọmyịmyị ọlala.” (Hib. 12:1) Ịwa wuu chịpwụrụ bwu ẹpwụ nya ịmayẹ ịnyịịngịrị; ma, ị tị dayị giri-giri ha iJihova ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyaa wuu. (Hib. 11:​36-40) Ọhụ ọbaba bala ụkụrwọ nyaa ri ang ododu? Ọ́ lịnyị kpong-kpong ka! Nanana nyori a-ang ịlẹ wuu ká Ohe myị ọnụ ị yẹ ọ-họ jịra nyaa lụka nya ọhịhị nyaa ka, ị kịnyaa la ọ-dahịhile iJihova. Nyọlẹ kị tị jẹ́ nyori iJihova chị ọkẹkẹnị balaa lẹ, ị jẹ́ myị̀myị̀ nyori ị ka yẹ ọ-họ jịra nya ọnụ ọmyịmyị ịịwa. (Hib. 11:​4, 5) Ọgụ-ẹpẹtẹ nyaa ka dahị ụbwọ nyọka kịnyaa la ọ-dahịhile iJihova.

18. Ẹlịyẹ a tị́ cheje nyọka họ? (Ala iHiburu 11:6)

¹⁸ Ahị jam hịhị odehe ọlẹ kọ wẹẹ tịpyọ gụ́ ọla ene-ene. (2 Tim. 3:13) Olegu Onyobyi á hwabwọ la ọ-mẹ anchẹ nya Ohe yẹ lẹka. Jaabwọ myị́ abwọ ká akama ịla ịlahị ka la, ahị cheje nyọka họ ụkụrwọ ha iJihova la ọngịrị nyahị, la ọ-jẹ́ myị̀myị̀ nyori “ẹhị ọrịrịị-rịrị nyahị juwa ẹ-ẹga nya Ohe Oluhye ọlẹ kọ juwa hịhị.” (1 Tim. 4:10) Kpịtịya nyori ocheju ọlẹ ká Ohe ya ha iJobu mẹjẹ nyori “Ohe Oluhye ri Ọlọnahị bala Ọngọ la ahyẹẹrwẹrwa lụmẹ.” (Jem. 5:11) Ahị kịnyaa la ọ-dayị giri-giri ha iJihova ịnyịnyị, la ọ-jẹ́ myị̀myị̀ nyori ọ ka wahị kụrụ “angịlẹ wuu kị juwa kpa ọkịlẹtụ nyaa lẹpwụ-lẹpwụ tịtọ nya Ohe Oluhye.”​—Wa Ala iHiburu 11:6.