1. (a) Iphiẹrophiyọ vọ yen Jihova vwọ kẹ avwanre? (b) Die yen o mudiaphiyọ re vwo phiẹrophiyọ Jihova? (Ni “Oborẹ Ota Nana Mudiaphiyọ.”)

 JIHOVA kẹ ihwo ri vwo ẹguọnọ rọyen eje uvi rẹ iphiẹrophiyọ. O rhe che kri-i, ko che si ọga, omaemuophiyọ vẹ ughwu no kare kare. (Ẹvwọ. 21:3, 4) Ọ cha vwẹ ukẹcha vwọ kẹ “ihwo dẹndẹn” ri phiẹrophiyọ vwo ru akpọ na phiyọ iparadaisi. (Une 37:9-11) O ji che ruo rere avwanre vẹ ọyen se vwo vwo uvi rẹ oyerinkugbe rọ cha tobọ yovwin vrẹ ọ ra riavwerhen rọyen enẹna. Ọyena ghene obọdẹn rẹ iphiẹrophiyọ dẹn! Ẹkẹvuọvo, die yen kẹ avwanre imuẹro nẹ ive rẹ Ọghẹnẹ che rugba? Ọkieje yen Jihova vwo ruẹ kemu kemu ro veri gba. Ọtiọyena, avwanre vwo oboresorọ re vwo phiẹrophiyọ Jihova. * (Une 27:14) E se djephia nẹ e phiẹrophiyọ Jihova siẹrẹ a da sẹro rẹ aghọghọ rẹ avwanre re vwo chirakon hẹrhẹ ọke rẹ Ọghẹne che vwo ru ive rọyen gba.—Aiz. 55:10, 11.

2. Die yen Jihova rure?

² Jihova djerephia nẹ ọyen ru ive rọyen eje gba. Roro kpahen uvi rẹ udje ọvo. Vwẹ ọbe rẹ Ẹvwọphia, Jihova veri nẹ ẹdẹ ọvo, ọyen che si ihwo koko vwo nẹ ẹgborho, orua kugbe ephẹrẹ eje rhe, ayen ki che kuomakugbe vwẹ ẹga rọ fonro vwọ kẹ. Nonẹna, a riẹn ẹko rẹ ihwo yena phiyọ “urogho rẹ ihwo buebu.” (Ẹvwọ. 7:9, 10) Dede nẹ koka koka rẹ ihwo, te eya, te eshare, te emọ yehẹ ẹko nana ri nẹ asan sansan rhe vwẹ  akpọ na, jẹ ayen yerẹn kuẹgbe kerẹ orua ọvo. (Une 133:1; Jọn 10:16) Ihwo rehẹ ẹko rẹ otu gbidigbidi na, ayen ighwoghwota vẹ oruru. Ọkieje yen ayen vwo muegbe rẹ ayen vwo ta ota vwọ kẹ kohwo kohwo rọ guọnọ nyo kpahen iphiẹrophiyọ rẹ ayen vwo kpahen obaro na. (Mat. 28:19, 20; Ẹvwọ. 14:6, 7; 22:17) Wọ da dia ọvo usun rẹ otu gbidigbidi na, aphro herọ-ọ nẹ wo ni iphiẹrophiyọ ru wo vwo kpahen obaro na ghanghanre.

3. Die yen Eshu guọnọre?

³ Idẹbono guọnọre nẹ wo vwo iphiẹrophiyọ kpahen obaro na-a. Ọ guọnọre nẹ wo vwo imuẹro nẹ Jihova vwo ọdavwẹ wẹ-ẹ, O ji ruẹ obo ro veri-i. Eshu da sa guọghọ iphiẹrophiyọ rẹ avwanre, ọnana kọ cha nẹrhẹ ofu dje avwanre, a me rhe dobọ rẹ ẹga ri Jihova ji. Kirobo ra cha mrẹ, Idẹbono davwẹngba vwọ guọghọ iphiẹrophiyọ ri Job rere ọ sa vwọ dobọ rẹ ẹga ri Jihova ji.

4. Die yen a cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana? (Job 1:9-12)

⁴ Vwẹ uyono nana, a cha fuẹrẹn ena sansan rẹ Eshu reyọ vwo ruiruo rere Job se vwo siobonẹ ọyọnregan rọyen. (Se Job 1:9-12.) A je cha ta ota kpahen obo re se yono vwo nẹ udje ri Job rhe kugbe oboresorọ o vwo fo nẹ a karophiyọ nẹ Ọghẹnẹ vwo ẹguọnọ rẹ avwanre, nẹ o ji che ru ive Rọyen eje gba.

5-6. Die yen phia vwọ kẹ Job vwẹ omọke ọvo?

⁵ Job yerẹn omamọ rẹ akpọ. Ọ vẹ Jihova vwo uvi rẹ oyerinkugbe. O vwo orua rode ri yerẹn kuẹgbe vẹ omavwerhovwẹn, o ji fe mamọ. (Job 1:1-5) Ẹkẹvuọvo, erọnvwọn ro vwori eje da vabọ ẹdẹ ọvuọvo. Ẹsosuọ, okọn rọyen eje ghwru vabọ. (Job 1:13-17) Vwọba, emọ rọyen de rhe ghwu jovwo. De vwẹ ẹwẹn roro oborẹ ọnana cha miavwọn oma te. E che se dje oborẹ oma ru emiọvwọn siẹrẹ ọmọ rayen ọvo de ghwu-u. De vwẹ ẹwẹn roro uguegue, ọmiaovwẹn, kugbe oborẹ ọ da Job vẹ aye rọyen te ọke rẹ ayen vwọ riẹn nẹ emọ rayen ihwe ghwuru. A gbe ta rẹ Job vwọ bẹre ewun rọyen ji she teyen otọ ọke ro vwo vwere uvweri!—Job 1:18-20.

⁶ Emu ọfa rẹ Eshu rhoma ru, ọyen ọ vwọ reyọ okpọga vwo mu Job. (Job 2:6-8; 7:5) Job ọyen ohwo re muọghọ kẹ vwẹ ọkiọvo rọ wanre. Ihwo bro ra siẹrẹ ayen da guọnọ uchebro. (Job 31:18) Enẹna kẹ ayen kẹnoma kẹ. Ọ pha kerẹ ohwo ra djẹ nẹ oma, iniọvo rọyen, idibo rọyen, kugbe ihwo rọ vẹ ayen gba dia ekogho ọvo da rha siọn!—Job 19:13, 14, 16.

7. (a) Ono yen Job rorori nẹ ọ so ojaẹriọ rọyen na, ẹkẹvuọvo die yen ọ rhọnvwe ru-u? (b) Idjerhe vọ yen Onenikristi se vwo hirharoku ọkpọ rẹ ọdavwini ra mrẹ vwẹ uhoho na?

⁷ Eshu guọnọre nẹ Job vwo imuẹro nẹ ọ rioja kidie nẹ o rhe vwo aruesiri ri Jihova-a. Kerẹ udje, Eshu reyọ odju ọgangan vwọ guọghọ uwevwin rẹ emọ ri Job ihwe hepha rẹ ayen da ria je da kuẹgbe totọ. (Job 1:18, 19) O ji se erhanre nẹ odjuvwu rhe vwọ torhẹ eranvwe ri Job hwe kugbe idibo rọyen re vwẹrote ayen. (Job 1:16) Kidie nẹ odju vẹ erhanre na odjuvwu yen i nurhe, ọnana da nẹrhẹ Job roro nẹ Jihova yen reyọ ayen vwo hwe emọ, eranvwe vẹ idibo rọyen. Fikirẹ ọnana, Job de roro nẹ ọyen ru Jihova chọ. Dedena, Job rhọnvwe hanrhe Ọsẹ rọyen rọhẹ odjuvwu na-a. Job riẹnre nẹ vwẹ ikpe buebun re wanre, ọmọrhiẹ erhuvwu yen ọyen mrẹ vwo nẹ obọ ri Jihova rhire-e. Ọtiọyena, ọnana da nẹrhẹ o roro nẹ ọ dia obo ri yovwirin ọvo yen ofori nẹ ọyen rhiabọreyọ mie Jihova-a, ẹkẹvuọvo ji te obo ri miovwirin. Ọ da ta: “Ebruphihọ kẹ  odẹ rẹ Ọrovwohwo na.” (Job 1:20, 21; 2:10) Dede nẹ Job rhe vwo omakpokpọ-ọ, emọ rọyen ghwuru, igho ji ghwru vabọ, jẹ ọ je fuevun kẹ Jihova. Ẹkẹvuọvo, ọ dia ọyen oma vwọ ghwọrọ Idẹbono-o, ọ je gbẹn idjerhe ọfa hẹrhẹ.

8. Ona ọfa vọ yen Eshu rhoma wan ro Job?

⁸ Obọ ọfa, Eshu da reyọ ihwo erha ri me ruẹ nẹ ayen igbeyan ri Job vwọ ta ota kẹ rere o vwo no oma rọyen kueku. Eshare erha nana da vuẹ nẹ o ru obo re chọre ọyen sorọ ọ vwọ rioja na. (Job 22:5-9) Ayen je davwẹngba vwọ vuẹ nẹ ọ da tobọ dianẹ wo ru obo ri yovwirin dede, Ọghẹnẹ che ni ẹgbaẹdavwọn wẹn fiemu ọvo-o. (Job 4:18; 22:2, 3; 25:4) Kọyen ayen davwẹngba vwọ vuẹ Job rere o vwo roro nẹ Ọghẹnẹ vwo ẹguọnọ yẹrẹ vwo ọdavwẹ rọye-en, nẹ ẹga ri Job vwọ kẹ Ọghẹnẹ ji fie emuọvo-o. Ọ sa dianẹ eta rayen nẹrhẹ ofu rẹ ẹdia ri Job hepha na dje hwe.

9. Die yen chọn Job uko vwo mudiagan ji fiudugberi?

⁹ Vwẹro roro ẹdia nana. Job chidia iwurhie jẹ oma rọyen miavwọn gangan. (Job 2:8) Igbeyan rọyen vuẹrẹ nẹ orharhe ohwo yen o ruẹ, o ji vwo emu vuọvo ro ruẹ rẹ erhuvwu nẹ cha-a. Edavwini rọyen na da rhe họhọ oghwa rẹ ekpẹn vwọ kẹ, jẹ ọmiaovwẹ rẹ emọ rọyen ri ghwu vabọ je da vwẹ ubiudu. Ẹsosuọ, ọ da fọ gbiẹi. (Job 2:13–3:1) Ọ da dianẹ igbeyan ri Job roro nẹ ẹfọ rọ fọre na odjephia nẹ o chukoku Ọmemama rọyen, jẹ ayen gu efian. Ọmọke vwọ wan nu, Job da kpare uyovwin kpenu ni igbeyan rọyen, ọ da ta: “Rhiri bẹsiẹ mi vwo ghwu mi se ku ase mẹ fia-a.” (Job 27:5) Die yen chọn Job uko vwo mudiagan ji fiudugberi dede nẹ ọ dia ọmọrhiẹ oja yen ọ re re-e? Dedena, ọke rẹ ofu rẹ ẹdia rọ hepha vwọ tobọ dje mamọ, o ji phiẹrophiyọ nẹ Ọghẹnẹ che phioba phiyọ ojaẹriọ rọyen na. Ọ riẹnre nẹ ọyen da tobọ ghwu  dede, Jihova je cha kpare ọyen nushi.—Job 14:13-15.

10. Die yen ikuegbe ri Job yono avwanre?

¹⁰ Ikuegbe ri Job yono avwanre nẹ Eshu cha sa gba avwanre vwọ yanjẹ Jihova vwo-o nẹ Jihova riẹn kẹdia kẹdia rẹ avwanre hepha. Obo re phia kẹ Job na je sa chọn avwanre uko vwọ nabọ vwo ẹruọ rẹ obo rehẹ otọ na. Roro kpahen erọnvwọn evo kiriguo re se yono vwo mie Job.

11. Imuẹro vọ yen a vwọ kẹ avwanre ọ da dianẹ avwanre vwẹroso Jihova ọkieje? (Jems 4:7)

¹¹ Job nabọ djephia nẹ avwanre da vwẹroso Jihova ọkieje, ke se chirakon rẹ edavwini ji phi Eshu kparobọ. Die yen che nẹ obuko rọyen rhe? Baibol na vwẹ imuẹro nana kẹ avwanre nẹ Eshu kọ cha djẹ nẹ avwanre oma.—Se Jems 4:7.

12. Idjerhe vọ yen iphiẹrophiyọ rẹ evrẹnushi na vwọ bọn Job gan?

¹² Ofori nẹ e vwo esegbuyota ọgangan kpahen iphiẹrophiyọ rẹ evrẹnushi na. Kirobo re djunute vwẹ uyono rọ wanre na, Eshu reyọ oshọ rẹ ughwu vwọ djuguegue muẹ avwanre rere a sa vwọ sen ọyọnregan rẹ avwanre. Vwọ kpahen ẹdia ri Job na, Eshu tare nẹ Job che ru kemu kemu eje je sen ọyọnregan rọyen rere o se sivwin urhuarhọ rọyen. Eshu gun efian. Ọke rẹ Job vwọ tobọ roro nẹ ọyen che ghwu dede, ọ je fuevun kẹ Jihova. Ẹroẹvwọsuọ rọyen kpahen Jihova kugbe iphiẹrophiyọ ro vwori nẹ Jihova che ru erọnvwọn eje yovwin yen chọnruko vwo chirakon. Job vwo esegbuyota nẹ Jihova cha kpare ọyen nushi vwẹ obaro na, ọ da tobọ dianẹ Ọ vwẹ ukẹcha kẹ ọyen ọke rọ vwọ hẹ akpọ na-a. Job nabọ ni iphiẹrophiyọ rẹ evrẹnushi na ghanghanre. Ọ da dianẹ avwanre je vwẹ ẹro tiọyen vwo no, oshọ rẹ ughwu dede rhe che mu avwanre vwọ sen ọyọnregan avwanre-e.

13. Diesorọ o vwo fo nẹ a jokaphiyọ ena rẹ Eshu reyọ vwo ruiruo vwẹ ẹdia ri Job?

¹³ Ofori nẹ a nabọ jokaphiyọ ena rẹ Eshu reyọ vwo ruiruo vwẹ ẹdia ri Job na kidie oka rẹ ena tiọyena yen o ji vwo ruiruo nonẹna. Vwo oniso rẹ oborẹ Eshu tare: “Obo rẹ ohwo [ọ dia Job ọvo-o] vwori ejobi ọ vwọ hwa osa rẹ urhuarhọ rọye.” (Job 2:4, 5) Kọyen Eshu tanẹ avwanre ghini vwo ẹguọnọ ri Jihova Ọghẹnẹ-ẹ, nẹ avwanre cha yanjovwo vwo sivwin urhuarhọ rẹ avwanre siẹrẹ a da hẹ ẹdia imuoshọ. Vwọba, Eshu da je tanẹ Ọghẹnẹ vwo ẹguọnọ rẹ avwanre-e nẹ O ji nẹ ẹgbaẹdavwọn re vwo ru obo ri je sua-a. Kidie nẹ avwanre riẹn oborẹ Eshu guọnọ, kerẹ ihwo ri phiẹrophiyọ Jihova, avwanre rhe se efian rọyen gbuyota-a.

14. Die yen edavwini chọn avwanre uko vwo riẹn kpahen oma rẹ avwanre? Djudje rọyen.

¹⁴ Ofori nẹ avwanre ni edavwini kerẹ uphẹn re vwo yono kpahen oma rẹ avwanre. Edavwini rẹ Job hirharoku chọnruko vwo vughe asan sansan ro de shekpotọ ro de ji fo nẹ o ru ewene. Kerẹ udje, o yonori nẹ ofori ọyen vwo vwo uruemu rẹ omaevwokpotọ vrẹ obo ri jovwo. (Job 42:3) Avwanre ji se yono erọnvwọn buebun kpahen oma rẹ avwanre siẹrẹ e de hirharoku ọdavwini. Oniọvo ọshare ọvo re se Nikolay, * re mu phiyọ uwodi dede nẹ ọ muọga tare nẹ, “uwodi pha kerẹ imashini re vwo ruẹ X-ray rọ chọn ohwo uko vwọ mrẹ obo rehẹ obevun oma na, ọtiọyen ọ je hepha nẹ edavwini egangan je chọn avwanre uko vwo vughe asan re de shekpotọ ro fori nẹ a wian kpahen.” Ọ da dianẹ avwanre vughe  asan rẹ avwanre de shekpotọ, ko fori nẹ a wian kpahọn ugugege yena.

15. Ono yen ofori nẹ a kerhọ kẹ, diesorọ?

¹⁵ Jihova yen ofori nẹ a kerhọ kẹ, ọ dia ivwighrẹn rẹ avwanre-e. Job nabọ kerhọ ọke rẹ Jihova vwọ ta ota kẹ. Ọghẹnẹ da reyọ ota vwo nene Job vwo ru iroroẹjẹ, kọ ghwa họhọ nẹ Ọ nọ nẹ: ‘Wọ mrẹ ẹgba mẹ womarẹ emama mẹ? Me mrẹ erọnvwọn eje re phia kẹ wẹ. O muwẹro nẹ me cha sa vwẹrote we-e?’ Job da vwomakpotọ ji dje ọdavwaro kpahen uyoyovwin ri Jihova. Ọ da ta: “Erhọn, diodi mi vwo nyo we jovwo, ẹkẹvuọvo asakiephana ẹro mẹ mrẹ wẹ re.” (Job 42:5) Ọ họhọre nẹ ọke rẹ Job vwo chidia enu rẹ iwurhie, rẹ era vwọ vọn oma rọyen, jẹ o ji vwere uvweri rẹ emọ rọyen ri ghwuru yen ọ vwọ ta eta yena. Dedena, Jihova da vwẹ imuẹro vwọ kẹ Job nẹ Ọyen rhiabọreyọ ji vwo ẹguọnọ rọyen.—Job 42:7, 8.

16. Vwo nene obo rehẹ Aizaya 49:15, 16, die yen ofori nẹ e vwo vwẹ ẹwẹn ọke re de hirharoku edavwini?

¹⁶ Ọtiọyen ọ je hepha nonẹna nẹ ihwo ji yinvwaro je vwẹ ẹro okueku vwo nẹ avwanre. Ayen davwẹngba rẹ ayen miovwo odẹ avwanre ohwo ọvuọvo yẹrẹ kerẹ ukoko, ayen je “ta ota ọbrabra kpahe” avwanre. (Mat. 5:11) Vwo nẹ ikuegbe ri Job na rhe, avwanre yonori nẹ Jihova vwo imuẹro kpahen avwanre nẹ siẹrẹ e de hirharoku edavwini avwanre cha fuevun kẹ ọyen. Jihova vwo ẹguọnọ rẹ avwanre, o vwo ọke vuọvo ọ cha vwọ yanjẹ ihwo ri phiẹrophiyọ vwo-o. (Se Aizaya 49:15, 16.) Wọ kerhọ vwọ kẹ eta rẹ ivwighrẹn rẹ Ọghẹnẹ ta vwo miovwo-o! Oniọvo ọshare ọvo re se James ro nẹ  Turkey rhe rẹ orua rọyen hirharoku edavwini sansan da ta: “Avwanre mrẹvughe nẹ siẹrẹ a da kerhọ vwọ kẹ eta rẹ efian ra ta kpahen ihwo rẹ Ọghẹnẹ, ọ nẹrhẹ ofu dje ohwo. Ọtiọyena, avwanre ke tẹnrovi iphiẹrophiyọ rẹ avwanre vwo kpahen Uvie na, ọnana kọ sa nẹrhẹ avwanre muomaphiyọ ẹga ri Jihova. Fikirẹ ọnana, avwanre ke sa sẹro rẹ aghọghọ rẹ avwanre.” Kerẹ Job, avwanre kerhọ ri Jihova! Efian rẹ ivwighrẹn avwanre cha sa guọghọ iphiẹrophiyọ rẹ avwanre vwori-i.

17. Die yen wo yono vwo nẹ udje rẹ eya vẹ eshare re fuevun re djunute vwẹ Hibru uyovwin 11?

¹⁷ Job ọyen ọvo usun rẹ idibo ri Jihova ro mudiagan ji fiudugberi ọke ro vwo hirharoku edavwini. Ọyinkọn Pọl djunute ihwo buebun vwẹ ileta ro si rhe Inenikristi rehẹ Hibru, o de se ayen “iseri buebu.” (Hib. 12:1) Ayen hirharoku edavwini sansan, dedena, ayen fuevun vwọ kẹ Jihova. (Hib. 11:36-40) Akoechiron vẹ owian ọgangan rayen ghwruru? Ẹjo kakaka! Dede nẹ ayen mrẹ orugba rẹ ive rẹ Ọghẹnẹ ọke rẹ ayen vwọ hẹ akpọ-ọ, jẹ ayen ji phiẹrophiyọ Jihova. Kidie nẹ ayen riẹnre nẹ ayen ru obo re vwerhen Jihova oma, ọnana kọ nẹrhẹ ayen vwo imuẹro nẹ ayen cha mrẹ orugba rẹ ive na. (Hib. 11:4, 5) Udje rayen se mu avwanre vwo phiẹrophiyọ Jihova.

18. Die yen wọ cha davwẹngba vwo ru? (Hibru 11:6)

¹⁸ Nonẹna, avwanre yerẹn vwẹ akpọ rẹ ihwo de miovwẹnphiyọ miovwẹnphiyọ. (2 Tim. 3:13) Eshu je rhe dobọ rẹ ọdavwini rẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ ji-i. Otoro egbabọse re che hirharoku vwẹ obaro na-a, e jẹ avwanre davwẹngba vwọ wian gangan vwọ kẹ Jihova vẹ imuẹro nẹ “avwanre phiẹrohọ Ọghẹnẹ ri bẹdẹ na.” (1 Tim. 4:10) Karophiyọ oborẹ Ọghẹnẹ ru vwọ kẹ Job ukuko na ro djerephia nẹ Jihova ọyen ohwo ro “nẹ arodọvwẹ.” (Jems 5:11) E jẹ avwanre je fuevun vwọ kẹ Jihova vẹ imuẹro nẹ ọ cha hwosa kẹ “ayen otu re guọnerọ.”—Se Hibru 11:6.