DILONGI 27
“Ba Kivuvu mu Yave”
“Ba kivuvu mu Yave; ba kibakala ayi kindama mu ntim’aku.” —MINKU. 27:14.
NKUNGA 128 Kindama ti Kuna Tsuka
MAMBU TUANLONGUKA *
1. (a) Kivuvu mbi Yave ka tuvana? (b) Mbi binsundula kuba “kivuvu mu Yave”? (Tala “Tsudukusu yi Bikuma.”)
YAVE wuvana kivuvu kimboti kuidi baboso ba kunzolanga. Nkadu to wunkambu nandi wala manisa bimbevu, kiunda ayi lufua. (Nzai. 21:3, 4) Nandi wala sadisa “batu ba buphombo” bammonisanga mvibudulu nati kala balula ntoto paladizu. (Minku. 37:9-11) Ayi tuala luta ba yandi kikundi kifikama, kena kio tuidi yandi bubu. Bukiedika, luidi lusakumunu lumboti! Vayi mbi bi tuvana lufiatu ti Yave wala dukisa zikhanu aziozio? Yave kavunzikisanga ko makani mandi. Diawu tuididi bibila muingi kuba “kivuvu mu Yave.” * (Minku. 27:14) Tulenda vangila mawu mu kuvibidila mu mayangi nati mu thangu Yave kala dukisa zikhanu ziandi.—Yesa. 55:10, 11.
2. Mambu mbi Yave kama vanganga?
2 Yave wumonisa ti wundukisanga zikhanu ziandi. Dedi, mu buku yi Nzaikusu, Yave wukanikisa ti wala kutikisa batu ba zitsi zioso, mimvila mioso ayi zimbembu zioso, muingi ku babundisa va kimueka mu mbuongimini yikiedika. Bubu tummonanga dingumba adiodio, didi dizabakana “nkangu wunneni wu batu.” (Nzai. 7:9, 10) Kheti mu dingumba adiodio muidi babakala, bakieto ayi bana badi bikhulu, nkanda nhitu ayi mbembu ziviakana. Dingumba adiodio didi kithuadi ayi ndembama. (Minku. 133:1; Yoa. 10:16) Baboso badi mu nkangu wunneni mvandi badi minsamuni mi kifuza. Bawu badi bakubama muingi kuzabikisa kuidi bankaka kivuvu badi ki nza yimona. (Matai 28:19, 20; Nzai. 14:6, 7; 22:17) Boti widi wumueka mu nkangu awowo wu batu, wisi ko divuda ti kivuvu kiaku nkinza beni kidi kuidi ngiewu.
3. Makani mbi Satana kadi?
3 Satana wuntomba muingi wuzimbisa kivuvu kiaku. Nandi widi makani ma ku kuvanga wukikinina ti Yave ka kuvuanga ko nkinza ayi kalasa dukisa ko zikhanu ziandi. Satana na kununga kuzimbisa kivuvu kitu, tualasa bue ba ko kibakala ayi tuala bika kusadila Yave. Dedi bo tuemmuena, Satana wumeka kuzimbisa kivuvu Yobi kaba ayi kumvanga kubika sadila Yave.
4. Mambu mbi tuanlonguka mu dilongi adidi? (Yobi 1:9-12)
4 Mu dilongi adidi, tuanlonguka mintambu Satana kasadila muingi kumeka kutulula lukuikumunu lu Yobi. (Tanga Yobi 1:9-12.) Mvandi tuammona mbi tulenda longuka mu kifuani ki Yobi ayi kibila mbi tufueti tebukilanga moyo ti Yave wu tuzolanga ayi wala dukisa zikhanu Ziandi.
SATANA WUTHOTA YOBI MUINGI KAZIMBISA KIVUVU KIANDI
5-6. Mambu mbi Yobi kamonikina mu khumbu yimueka?
5 Yobi wuba luzingu lumboti. Nandi wuba kikundi kifikama na Yave, busina buwombo ayi dikanda dinneni diba kithuadi. (Yobi 1:1-5) Vayi biuma bioso Yobi kaba bimana mu kilumbu kimueka. Theti kimvuama kioso kaba kimana. (Yobi 1:13-17) Bosi bana bandi boso bafua mu kilumbu kimueka. Yindula buidi Yobi kabela mu mambu amomo maphasi. Matata bambanga beni mu kiunda bo bamfuilu muana. Buabu yindulabu, buidi Yobi ayi nkazi’andi babela bo bazaba ti kumi di bana bawu bafua mu thangu yimueka. Bukiedika, disa ba ko diambu diluelu, diawu muna thangu beni Yobi wubakuna bikhutu biandi ayi wubua va tsi mu kiunda kingolo!—Yobi 1:18-20.
6 Satana wubue tula kimbevu kingolo kuidi Yobi ayi kimbevu beni kibifisa kimutu kiandi. (Yobi 2:6-8; 7:5) Yobi wuba mutu baba kinzikanga beni ku divula diawu. Kibila batu baba kuendanga kuidi nandi muingi kaba vana zithuadusulu. (Yobi 31:18) Buabu, bo bazaba mambu mamonikina Yobi, bawu bantatuka. Bawu baba kumvueza, zikhomba ziandi banyekula, batu va nsengi’andi bantatuka ayi bisadi biandi bambanda mbusa!—Yobi 19:13, 14, 16.
Zikhomba ziwombo bubu bamvisanga mabanza Yobi kaba bo bamviokila mu zithotolo (Tala lutangu 7) *
7. (a) Nani Yobi kayindula wuba tho yi mambu kaba viokila, vayi mbi kamanga kuvanga? (b) Mbi Baklisto balenda vanga bo bamviokila mu mambu banga mo bamfuanikisa mu fikula?
7 Satana waba tomba muingi Yobi kakikinina ti kaba tovukila kibila kasa ba ko lunungu va meso ma Yave. Dedi, nandi wuvanga phemu yingolo yitulula nzo yiba kumi di bana ba Yobi baba kemba nkungi. (Yobi 1:18, 19) Satana mvandi wuvanga muingi mbazu yivika bibulu bioso bi Yobi ayi bisadi biandi baba kieba bibulu beni. (Yobi 1:16) Phemu ayi mbazu yitulula biuma bi Yobi yifumina ku yilu, diawu kaba muena ti Nzambi waba vanganga mawu. Diawu Yobi kaba kikinina ti ḿba diambu kavanga difuemisa Yave. Vayi kheti bobo, Yobi wumanga kubanda mbusa Tat’andi yi diyilu. Kibila wuzaba ti Yave wunsakumuna mu phila ziwombo mu bilumbu bivioka. Diawu katubila ti ‘boti yiba wukubama muingi kutambula mamboti, buna mvandi yifueti ba wukubama muingi kutambula mambi.’ Nandi wubue tuba: “Bika dizina di Yave ditatamana kuzitusu.” (Yobi 1:20, 21; 2:10) Nati avovo, Yobi wutatamana kukindama mu mambu maphasi. Dedi, kukhambu ku zimbongo, mayindu mambi ayi kimbevu kingolo. Vayi Satana kasa sukila ko vovo.
8. Ntambu mbi wunkaka Satana kabue sadila muingi kuthota Yobi?
8 Satana wubue sadila ntambu wunkaka muingi kuthota Yobi. Nandi wuvukumuna bakundi batatu ba Yobi muingi bankamba mambu mabuela kunhongisa. Bawu batuba ti ziphasi Yobi kaba viokila, ziba mfutu wu mambu mambi kavanga. (Yobi 22:5-9) Baba tomba mvandi muingi Yobi kakikinina ti kheti wuba mutu wumboti, vayi mangolo kaba vanga muingi kukuangidika Nzambi maba maphamba. (Yobi 4:18; 22:2, 3; 25:4) Mu phila ayoyo, bawu baba tomba muingi Yobi kaba divuda boti Nzambi wu kunzolanga, wu kunkiebanga ayi wumvuanga nkinza kisalu kiandi. Mambu batuba khanu mavanga Yobi kuyindula ti ziphasi kaba viokila zisi ko tsukulu.
9. Mbi bisadisa Yobi kuba kibakala ayi kukindama mu mambu kaba viokila?
9 Yindulabu, Yobi widi wukala va dibombi ayi widi mu kumona khienzu yi kimbevu. (Yobi 2:8) Bakundi bandi bantatamana kunkamba mambu ma kunlueka ntima ayi mambifisa kimutu kiandi. Mambu bankamba maba buka mamanha madi beni kizitu, kibila yiba thangu kaba beni mu kiunda mu kibila ki lufua lu bana bandi. Va thonono, Yobi kasa tuba ko ni diambu. (Yobi 2:13–3:1) Boti bakundi bandi bayindula ti bo kaba sui buna kiba kidimbu ti nandi wunkuiza balukila Mvangi’andi, buna baba kuyivuna. Bo vavioka mua thangu, Yobi—ḿba wuvumuna ntu ayi wutsikika thalu kuidi bakundi bandi ayi wuba—kamba: “Nate yimfua, yalasa bika ko lukuikumunu luami!” (Yobi 27:5) Mbi bisadisa Yobi kuba kibakala ayi kukindama mu mambu kaba viokila? Kheti wuba wulebakana, nandi kasa zimbisa ko kivuvu kiandi ti Nzambi yi luzolo kalenda manisa ziphasi ziandi. Ayi wuzaba ti kheti fuidi, Yave wala kumvulubusa.—Yobi 14:13-15.
BUIDI TULENDA LANDIKININA KIFUANI KI YOBI?
10. Mbi kifuani ki Yobi kilenda kutulonga?
10 Kifuani ki Yobi kitulonga ti Satana kalendi tukuika ko tubalukila Yave ayi Nzambi zebi mambu moso tumviokilanga. Mvandi kilenda tusadisa kuvisa buboti kibila tumviokilanga mu mambu maphasi. Tala mua malongi mankinza tulenda longuka mu kifuani ki Yobi.
11. Befu kutatamana kufiatila mu Yave, mbi tulenda nunga? (Yako. 4:7)
11 Yobi wumonisa ti befu kutatamana kufiatila mu Yave, tulenda kindama mu moso kua mambu maphasi ayi kununga Satana. Ndandu mbi tunkuiza baka? Kibibila ki tukindisa ti Satana wala tutina.—Tanga Yako. 4:7.
12. Buidi kivuvu ki luvuluvukusu kikindisila Yobi?
12 Tufueti simbidila kivuvu ki luvulubukusu. Dedi bo tumuenini mu dilongi dibedi, Satana khumbu ziwombo wunsadilanga boma tuidi bu lufua muingi kumanisa lukuikumunu luitu. Satana wutuba ti Yobi wunkuiza vanga dioso kua diambu kheti dio dilenda manisa lukuikumunu luandi muingi kuvukisa moyo’andi. Vayi Satana kasa tuba ko kiedika. Kibila kheti bo kaviokila mu mambu maphasi ayi matula luzingu luandi va kingela, Yobi wutatamana wukuikama. Lufiatu kaba mu mamboti ma Yave ayi kivuvu kingolo kaba ti Nzambi wunkuiza vanga dioso diambu, mankindisa beni. Yobi wuzaba ti boti Yave kasinkuiza dedikisa ko mambu kaba viokila bo kaba wumonyo, kheti fuidi Yave wala kumvulubusa. Kivuvu ki luvulubukusu kiba kikiedika kuidi Yobi. Diawu kivuvu ki luvulubukusu kia kuba kikiedika kuidi befu, tualasa bika ko boma bu lufua bumanisa lukuikumunu luitu.
13. Kibila mbi tufueti zabila mintambu Satana kasadila muingi kuthota Yobi?
13 Tufueti zaba mintambu Satana kasadila muingi kuthota Yobi, kibila miawu kakhidi sadilanga nati bubu muingi ku tuthota. Tala mambu Satana ka tuvunina: “Biabioso mutu [bakana ko to Yobi] kadi wala bivana muingi kuvukisa moyo’andi.” (Yobi 2:4, 5) Satana wutuba ti befu tuzolanga ko Yave mu ntima woso ayi luzingu luitu lua kuba va kingela, tuala kumbalukila. Mvandi wuntubanga ti Yave ka tuzolanga ko ayi kavuanga ko nkinza mangolo tumvanganga muingi kunkuangidika. Vayi befu tuidi kivuvu mu Yave, tuvunukanga ko mu mintambu mi Satana.
14. Mbi zithotolo zilenda monisa mu befu? Vana kifuani.
14 Tufueti tadila ziphasi tumviokila banga luaku muingi kulonguka matedi befu veka. Zithotolo Yobi kaviokila zinsadisa kubakula kulebakana kuandi ayi kuludika zikhadulu ziandi. Mvandi wulonguka ti vaba tombulu kukuna ayi kubuela monisa khadulu yi kukikulula. (Yobi 42:3) Befu mvitu tufueti tomba kuzaba zikhadulu tufueti kuna mu thangu tumviokila mu zithotolo. Dedi, yaya Nikolay * wukota buloku kheti bo kaba kimbevu kingolo, wutuba: “Kuba mu buloku kuidi buka mutu wumbotula chapa muingi kumona zikhadulu befu Baklisto tufueti balula .” Bo tumbakula vama tulebikinina tufueti vanga mangolo muingi kuludika.
15. Nani tufueti kuwa ayi kibila mbi?
15 Tufueti kuwila Yave kubika kuandi zimbeni zitu. Yobi wuteka matu bo Yave kaba koluka yandi. Nzambi wusadisa Yobi kuvisa mambu kaba viokila, bo kanyuvula: ‘Ngie wummonanga lulendu luama mu bivangu? Minu yizebi ayi yimmona mamoso widi mu kuviokila. Ngie wummuena ti yilendi kusadisa ko?’ Mu kukikulula, Yobi wuvutula matondo mu mamboti ma Yave. Nandi wutuba: “Yiyuwa matedi ngiewu, vayi buabu yi kumona mu meso mami.” (Yobi 42:5) Bo Yobi katuba mambu amomo, nandi wuba wukala va dibombi, wuba zimbeza nhitu yoso ayi wuba mu kiunda ki lufua lu bana bandi. Vayi kheti bobo, Yave wukindisa Yobi mu kunkamba ti Nandi wu kunzolanga beni ayi widi lunungu va meso Mandi.—Yobi 42:7, 8.
16. Dedi bummonisina Yesaya 49:15, 16, mbi tufueti vanganga bo tumviokila mu zithotolo?
16 Bubu, batu mvandi balenda ku tuvueza ayi ku tutadila banga ti tuisi ko luvalu. Bawu balenda bivisa kimvuka voti kimutu kitu mu “ku tuvunina mambu mambi” (Matai 5:11) Mu kifuani ki Yobi, tuma longuka ti Yave widi lufiatu ti tunkuiza tatamana bakuikama bo tumviokila mu zithotolo. Yave wu tuzolanga ayi kalasa kuekula ko baboso badi kivuvu mu nandi. (Tanga Yesaya 49:15, 16.) Bika kuteka matu mu mambu moso zimbeni zi Nzambi ba tuvuninanga! Yaya James wunkalanga ku Turquia widi dikanda baviokila mu zikhuamusu, wutuba: “Tuvisa ti befu kuteka matu mu luvunu bantubanga matedi dikabu di Nzambi, buna lulenda tuvongisa. Diawu tunsikikilanga mayindu mu kivuvu tuidi mu Kintinu ki Nzambi ayi tuntatamananga kuba kifusa mu kisalu ki Yave. Mu phila ayoyo, tumbakanga mayangi.” Dedi Yobi, tunkuwanga Yave! Befu kutatamana kuvanga mawu, luvunu lu zimbeni zitu lualasa manisa ko kivuvu kitu.
KIVUVU KIAKU KIALA KUSADISA
Yobi wubaka lusakumunu bo katatamana wukuikama. Nandi ayi nkazi’andi babaka mayangi mawombo mu lusakumunu Yave kaba vana (Tala lutanngu 17) *
17. Mbi ngie belonguka mu kifuani ki lukuikumunu ki babakala ayi bakieto bantubila mu Ebeleo kapu 11?
17 Yobi widi wumueka mu bisadi bi Yave wutatamana mu kibakala ayi wukuikama bo kaviokila mu ziphasi zingolo. Mu nkanda mvuala Polo kasonikina basi Ebeleo, wutubila matedi bisadi biwombo bi Yave mu kuba tedila “dituti dinneni di zimbangi.” (Ebe. 12:1) Baboso baviokila mu zithotolo ziwombo, vayi kheti bobo bawu batatamana bakuikama mu Yave. (Ebe. 11:36-40) Vayi bukiedika ti lukuikumunu luawu ayi mamoso bavanga madi maphamba? Ndamba! Kheti basa mona ko zikhanu zioso zi Yave kusalama, vayi bawu baba kivuvu mu Yave. Ayi baba lufiatu ti baba lunungu va meso ma Yave ayi bazaba ti zikhanu zioso zi Nzambi ziala salama. (Ebe. 11:4, 5) Kifuani kiawu kilenda tusadisa kutatamana bakuikama bo tuntula kivuvu kitu mu Yave.
18. Mambu mbi widi wukubama muingi kuvanga? (Ebeleo 11:6)
18 Bubu mambu mambi madi mu kubuelama mu nza. (2 Timo. 3:13) Satana wukhidi thota dikabu di Nzambi. Mu moso kuandi mambu malenda ku tukuizila, tufueti tatamana kuba kifusa mu kisalu ki Yave ayi kuba lufiatu ti kivuvu kitu kidi mu Nzambi yi moyo.” (1 Timo. 4:10) Tebuka moyo ti lusakumunu Nzambi kabue vana kuidi Yobi lummonisa ti “Yave widi nkua luzolo ayi nkua kiadi.” (Yako. 5:11) Befu mvitu, tufueti tatamana bakuikama mu Yave mu kuba lufiatu ti nandi wala sakumuna baboso “ba kuntombanga mu bukiedika.”—Tanga Ebeleo 11:6.
NKUNGA 150 Tomba Yave Muingi Wuvuka
^ Bo tunyindula mutu wuviokila mu ziphasi ziwombo, khumbu zinkaka tunyindulanga beni matedi Yobi. Mbi tulenda longuka mu kifuani kiandi ki lukuikumunu? Tulenda longuka ti Satana kalendi tukuika ko kubika sadila Yave. Mvandi tulenda longuka ti Yave zebi ayi wummonanga mambu moso tumviokilanga. Ayi dedi bo kamanisila ziphasi zi Yobi, Nandi mvandi wala manisa ziphasi tumviokilanga bubu. Befu kumonisa mu mavanga ti tuidi lufiatu mu Yave, tuala ba mu nkangu wu batu baba “kivuvu mu Yave.”
^ TSUDUKUSU YI BIKUMA: Kikuma ki Kiebeleo basadila muingi kutubila “kivuvu” kinsundula “kuvingila” kiuma mu phuila yiwombo. Mvandi kilenda sundula kuba lufiatu mu mutu.—Minku. 25:2, 3; 62:5.
^ Bavingisa mazina mankaka.
