LISA a aaugire ũũ: “Nĩ ndahutirio mũno nĩ ũtugi ũrĩa ndonirio nĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ.” Aaugire ciugo icio agĩtaarĩria kĩrĩa gĩatũmire agucĩrĩrio nĩ ũhoro wa ma. Ũguo no taguo kwarĩ harĩ Anne ũrĩa waugire: “Kĩambĩrĩria-inĩ, ndagucĩrĩirio mũno nĩ ũhoro wa ma tondũ Aira a Jehova nĩ maanyonirie ũtugi, no ti tondũ wa maũndũ marĩa maarutanaga.” Aarĩ a Ithe witũ acio rĩu nĩ makenagĩra gũthoma Bibilia na gwĩcũrania ũhoro wayo, no ũtugi ũrĩa moonirio nĩguo wamagucĩrĩirie ũhoro-inĩ wa ma.

Tũngĩonania ũtugi atĩa na njĩra ĩkũhutia ngoro cia andũ arĩa angĩ? Rekei twarĩrĩrie njĩra igĩrĩ: kũgerera rũrĩmĩ rwitũ na kũgerera ciugo citũ. Nĩ tũgũcoka tuone nĩa twagĩrĩirũo kuonia ũtugi.

Mũtumia ngatha ũrĩa ũtaarĩirio thĩinĩ wa Thimo mũrango wa 31 nĩ arekaga “watho wa ũtugi” ũkorũo rũrĩmĩ-inĩ rwake. (Thim. 31:26) Nĩ arekaga “watho” ũcio ũtongorie maũndũ marĩa ekuuga na ũrĩa ekũmauga. O na athuri nĩ magĩrĩirũo kũrekaga “watho” ũcio ũkoragwo rũrĩmĩ-inĩ rwao. Aciari aingĩ nĩ mamenyaga atĩ mangĩarĩria ciana ciao na njĩra ĩtarĩ njega ta ya kũmakũũma, no matuurithie ciana ciao na ciage kũmathikĩrĩria. Kwoguo aciari mangĩaria na njĩra ya ũtugi, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũhũthũ harĩ ciana ciao kũmathikĩrĩria na kũmathĩkĩra.

Ũkorũo ũrĩ mũciari kana tiguo, nĩ atĩa ũngĩka nĩguo ũtigĩrĩre atĩ ciugo ciaku nĩ cia ũtugi? No tuone macokio thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩa mbere kĩa rĩandĩko rĩa Thimo 31:26 ĩrĩa yugaga: “Atumũraga kanua gake na njĩra ya ũũgĩ.” Ũguo nĩ kuuga tũthuurage ciugo citũ na ũrĩa tũraciuga na njĩra ya ũũgĩ. No tũteithĩke tũngĩyũragia, ‘Hihi ciugo iria ndĩrenda kuuga ikwarahũra marakara-ĩ, kana nĩ kũhooreria ikũhooreria maũndũ?’ (Thim. 15:1) Nĩ ũndũ wa ũũgĩ gwĩciragia tũtanaria.

Thimo ĩngĩ yugaga ũũ: “Ciugo itecirĩtio nĩ ta gũthecanga na rũhiũ rwa njora.” (Thim. 12:18) Gwĩcũrania ũrĩa ciugo citũ na mwarĩrie witũ ikũhutia andũ arĩa angĩ, no gũtũteithie kũmenya ciugo iria tũkũhũthĩra tũkĩaria nao. Kwoguo rĩrĩa twatongorio nĩ “watho wa ũtugi” tũkĩaria, tũtirĩhũthagĩra ciugo cia gũtuurithia kana ciugo itarĩ cia ũtugi. (Ef. 4:31, 32) Handũ ha ũguo, tũrĩkoragwo na mwĩcirĩrie ũrĩa wagĩrĩire na ciugo na mũgambo witũ igakorũo irĩ cia ũtugi. Jehova nĩ aaigire kĩonereria kĩega ũhoro-inĩ ũcio rĩrĩa oomĩrĩirie ndungata yake Elija, ĩrĩa yarĩ na guoya. Mũraika ũrĩa watũmĩtwo nĩ Jehova aaririe nake na “mũgambo mũnini mũhooreru.” (1 Ath. 19:12) O na kũrĩ ũguo, gũkorũo na ũtugi nĩ makĩria ma kũhũthĩra ciugo njega. Nĩ twagĩrĩirũo ningĩ gwĩka ciĩko cia ũtugi. Na njĩra ĩrĩkũ?

Twĩgerekanagia na Jehova na njĩra ya kũhũthĩra ciugo cia ũtugi na gwĩka ciĩko cia ũtugi. (Ef. 4:32; 5:1, 2) Lisa, ũrĩa ũkũgwetetwo na hau kabere, nĩ ataarĩirie ũrĩa oonirio ũtugi nĩ Aira a Jehova. Aaugire ũũ: “Rĩrĩa famĩlĩ itũ yerirũo ĩthame na tũkĩheo thikũ nini cia gwĩka ũguo, ariũ a Ithe witũ erĩ na atumia ao nĩ maahoire rũtha wĩra-inĩ nĩguo matũteithie kũbanga indo. Hĩndĩ ĩyo o na ndiambĩrĩirie kwĩruta Bibilia!” Ciĩko icio cia ũtugi nĩ ciatũmire Lisa ende kwĩruta ũhoro wa ma.

 Anne, ũrĩa ũkũgwetetwo kĩambĩrĩria-inĩ, o nake nĩ aakenirio nĩ ũtugi ũrĩa oonirio nĩ Aira a Jehova. Aaugire ũũ: “Nĩ ũndũ wa ũrĩa andũ thĩinĩ wa thĩ mahaana, warĩ ũndũ mũritũ mũno harĩ niĩ kwĩhoka andũ.” Aacokire akiuga ũũ: “Rĩrĩa ndacemanirie na Aira a Jehova, nĩ ndekĩrĩire nganja muoroto wao. Ndeyũririe ũũ, ‘Nĩ kĩĩ kĩratũma manũmbũyie ũguo?’ No ciĩko cia ũtugi cia kuuma ngoro iria mwarimũ wakwa wa Bibilia aanjĩkagĩra nĩ ciatũmire ndĩmwĩhoke.” Maumĩrĩro maarĩ marĩkũ? Anne aaugire ũũ: “Thutha-inĩ nĩ ndambĩrĩirie gwĩciria na njĩra ndikĩru maũndũ marĩa nderutaga.”

Lisa na Anne nĩ maahutirio mũno nĩ ciĩko cia ũtugi iria meekĩirũo nĩ andũ kĩũngano-inĩ na igĩtũma mende kwĩruta ũhoro wa ma. Ũtugi ũrĩa moonirio nĩ andũ kĩũngano-inĩ nĩ wamateithirie kwambĩrĩria kwĩhoka Jehova na andũ ake.

Andũ amwe nĩ mahũthagĩra ciugo cia ũtugi na mageka ciĩko cia ũtugi nĩ ũndũ wa ũndũire wao. Kũrũmbũyania na andũ na njĩra ta ĩyo mũndũ akĩrũmĩrĩra ũndũire, nĩ ũndũ mwega. No angĩkorũo tũgwĩka ũguo no ũndũ tu wa  ũndũire, tũtingĩkorũo tũkĩĩgerekania na Ngai harĩ kuonania ũtugi.—Ringithania Atũmwo 28:2.

Ũtugi wa ma uumanaga na maciaro ma roho mũtheru wa Ngai. (Gal. 5:22, 23) Kwoguo nĩguo tuonanie ũtugi wa ma, tũrabatara gwĩtĩkĩria roho mũtheru wa Ngai ũtongorie mwĩcirĩrie na ciĩko citũ. Tweka ũguo tũgũkorũo tũkĩĩgerekania na Jehova na Jesu. Ningĩ tũrĩ Akristiano, nĩ tũrũmbũyagia andũ arĩa angĩ kuuma ngoro. Kwoguo kwenda Jehova Ngai na kwenda andũ arĩa angĩ nĩkuo gũtũmaga tuonanie ũtugi. Na njĩra ĩyo, tũkonania ũtugi wa ma ũrĩa uumaga ngoro na wĩtĩkĩrĩkaga nĩ Ngai.

Nĩ ũndũ mũhũthũ kuonia ũtugi andũ arĩa matuonagia ũtugi kana andũ arĩa tũĩ. (2 Sam. 2:6) Njĩra ĩmwe tũmonagia ũtugi nayo nĩ kũmacokeria ngatho. (Kol. 3:15) Ĩ angĩkorũo harĩ mũndũ tũrona atĩ ndagĩrĩire kuonio ũtugi?

Ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Jehova nĩwe ũigĩte kĩonereria kĩrĩa kĩega biũ gĩa kuonania ũtugi kũrĩ andũ othe gũtekũmakania kana nĩ magĩrĩire kuonio kana ca. Na Kiugo gĩake nĩ gĩtũrutaga ũndũ wa bata igũrũ rĩgiĩ kuonania ngumo ĩyo. Ciugo “ũtugi mũnene” nĩ ihũthĩrĩtwo maita maingĩ thĩinĩ wa Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki. Ciugo icio no ihũthĩrũo kuonania kĩndũ kĩraheanwo nĩ ũndũ wa ũtaana no ti tondũ mũndũ ũrĩa ũraheo nĩ agĩrĩire kũheo. Ngai atuonagia ũtugi na njĩra irĩkũ?

Jehova nĩ onetie ũtugi andũ othe arĩa manatũũra gũkũ thĩ na njĩra ya kũmahe kĩrĩa marabatara nĩguo matũũre muoyo. (Mat. 5:45) Jehova oonirie andũ ũtugi o na matamũmenyete. (Ef. 2:4, 5, 8) Kwa ngerekano, nĩ eeimire mũno, akĩruta Mũrũ wake wa mũmwe nĩ ũndũ wa andũ othe. Mũtũmwo Paulo aandĩkire atĩ Jehova aarutire ũkũũri “kũringana na ũtonga wa ũtugi wake mũnene.” (Ef. 1:7) Makĩria ma ũguo, o na gũtuĩka nĩ twĩhagia na tũkamũrakaria, nĩ athiaga na mbere gũtũtongoria na gũtũruta. Ũtaaro na ciugo ciake, ikoragwo itariĩ ta “rũthuthuũ.” (Gũcok. 32:2) Hatarĩ nganja, tũtingĩhota kũrĩha Jehova nĩ ũndũ wa ũtugi ũrĩa wothe atuonagia. Na ũhoro wa ma nĩ atĩ tiga nĩ ũtugi wa Jehova, tũtingĩkoragwo na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa mahinda mokĩte.—Ringithania 1 Petero 1:13.

Hatarĩ nganja, ũtugi wa Jehova nĩ ũtũkenagia na ũgatwĩkĩra ngoro. Nĩ ũndũ ũcio, handũ ha gũthuuraga nĩa tũkuonia ũtugi, twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria kwĩgerekania na Jehova na njĩra ya kuonanagia ũtugi ũtũũro-inĩ witũ wa o mũthenya. (1 Thes. 5:15) Rĩrĩa tuonania ũtugi hingo ciothe, tũrĩkoragwo tũtariĩ ta ũrugarĩ wa mwaki rĩrĩa kũrĩ na heho. Nĩ tũrĩhotaga kũũmĩrĩria andũ aitũ a famĩlĩ, Akristiano arĩa angĩ, arĩa tũrutithanagia wĩra nao, arĩa tũthomaga nao, na andũ a itũũra ritũ.

Wĩcirie nĩ andũ arĩkũ thĩinĩ wa famĩlĩ yanyu, kana thĩinĩ wa kĩũngano mangĩgunĩka kuumana na ciugo na ciĩko ciaku cia ũtugi. No kũhoteke thĩinĩ wa kĩũngano kĩanyu kũrĩ na mũndũ ũrabatara gũteithĩrĩrio kũrũmbũiya gwake mũciĩ, kana gũteithio kũgũraga indo iria arabatara. Makĩria ma ũguo-rĩ, rĩrĩa wacemania na mũndũ ũrabatara ũteithio ũtungata-inĩ, hihi no wĩrutĩre kũmũhe ũteithio ũrĩa arabatara?

Rekei twĩgerekanagie na Jehova na njĩra ya kũrekaga ciugo na ciĩko citũ itongoragio nĩ “watho wa ũtugi” hingo ciothe.