Za aha birimu

Za ahari Ebirimu

ENKURU Y’EBYABIREHO

Nkikiririza Yehova ngu ahabure omuhanda gwange

Nkikiririza Yehova ngu ahabure omuhanda gwange

OBU nabire ncari omunyeto, nkeshariramu omuhanda oguri kunshemeza, ni okugamba omurimo ogu nabire ndi kukunda, konka Yehova akanyeta ari kundabya omu gundi muhanda, ari kungira ati: “Ndyakwegesa, nkuhabure omuhanda ogu oritora.” (Zab 32:8) Ahakuba nayikirize ngu Yehova ahabure omuhanda gwange, kikatuma natunga omurimo g’okumukorera kandi natunga emigisha myingi, harimu kukorera omuri Afurika emyaka 52.

NDI KURUGA OMURI BUNGEREZA NDI KUZA OMURI AFURIKA

Nkazarwa omuri 1935 omuri Darlaston, akacweka k’omuri Bungereza akarimu enganda ninga shi amakorero mingi. Obu nabire nyine emyaka ina, abazire bange bakatandika kwega Bibuli n’Abahamya ba Yehova. Obu nabire natandika emyaka y’obunyeto, nkahamya ku nabona amazima, rero nabatizibwa omuri 1952 nyine emyaka 16.

Omuri obwo bwire, nkatandika kwemanyisa omwoga g’okukora omu ruganda rw’okukora ebyoma ebiri kukanika n’ebyoma by’emotoka. Nkaba ndije kuba owa kabiri omuri eco kitongore, kandi ogo murimo nkaba ningukunda.

Nkaba ndije kukora ensharamu egumire obu omureberezi ori kutayayira ebibina yanshabire kutandika kwebembera ecegeso ca Bibuli c’ekibina omu nterane za rwagati y’esande, ezabire niziba omu kibina c’owitu omuri Willenhall. Konka kukora eyo nsharamu kikaba kingumire munonga. Omuri obwo bwire, nkaba ninteranira omu bibina bibiri. Omu mizizi nkaba ninteranira omu kibina ca Bromsgrove, ecabire kiri hihi n’ahu nabire ndi kukorera ahari kilomita 32 (20 mi) orugire omu ka. Kandi omuri wikendi ku nantahaga omu ka, nkaba ninteranira omu kibina c’owitu omuri Willenhall.

Ahakuba nabire ndi kwenda kushagika ekibina ca Yehova, nkemera omurimo g’okutayayira ebibina n’obu canshabire kureka omurimo ogu nabire ndi kukunda. Ahakuba nayikiririze Yehova ngu ahabure omuhanda gwange, kikatuma nataha omu muhanda oguri kutasya aha magara kandi tindefurize.

Obu nabire ndi kuteranira omu kibina ca Bromsgrove, nkabuganayo omunyanyazi murungi okuzire omu by’omwika ori kwetwa Anne. Tukatasana omuri 1957, kandi twakorera hamwe omurimo turi abapayoniya b’obwire bwona, abapayoniya b’omutano, kureberera ebibina n’ahari Beteli. Omukazi wange Anne akandetera okushemererwa kwingi omu kubaho kwange.

Omu gwa 1966, tukashemerererwa kuza kwega ishomero rya 42 rya Gileyadi. Bakatwohereza kukorera omuri Malawi, ihanga rirungi ry’omuri Afurika eririmu abantu abari kwakira abagenyi. Konka tukaba tutari kumanya ku tutaramareyo kabiri.

EBIRO BIGUMIRE OMURI MALAWI

Emotoka ya kare eyi twabire nitukoresa turi omu murimo g’okutayayira ebibina omuri Malawi

Tukahika omuri Malawi aha 1 Okwakabiri, 1967. Tukamara okwezi kona turi kwega orurimi, rero twatandika omurimo g’okutayayira ebibina. Tukaba nitukoresa emotoka ya kare eyi bamwe bari kugamba ku hatine ahu eri kuremwa n’obu hakuba omu mizi g’omugera. N’obu abantu babire bari kutekateka basyoya, itwe tukaba nitwerabira omu twizi tugufu. Hine obu twabire niturara omu tuju tw’ebinyasi turi kwetenga ihema omu bwire bw’enjura kugira ngu tutatura. Oko ni ko twatandikire omurimo g’obumishonari, konka tukabikunda!

Omu Kwakana, nkareba ku twabire twaza kubugana ebizibu byingi omu eryo ihanga. Nkahurira purezidenti wa Malawi ori kwetwa Dr. Hastings Banda ari kugambira ahari rediyo. Akagamba ku Abahamya ba Yehova batari kushashura emishoro kandi ku batari korobera obutegeki. Konka ebyo bikaba bitahikire. Twena tukaba nitumanya ku ebiri kutuma batuhiganisa ari ahabw’okuba tutari kwejwangwa omu by’obutegeki, namunonga obu twayangire kugura aka kadi k’ekibina c’obutegeki.

Omu Kwamwenda, tukashoma omu binyamakuru ku purezidenti yabire ari kurega Abahamya ba Yehova ku bari kureta akajagararo omu ihanga ryona. Akarangirira aha kiterane c’eby’obutegeki c’ihanga ryeye ku baza kuhika bari kutaho ekiragiro c’okwemereza Abahamya ba Yehova omu ihanga ryeye. Eco kiragiro kikatandika kutebwa omu bikorwa aha kiro ca 20, Okwikumi 1967. Bwanyima y’obwire buce, abapolisi n’abakozi abari kukora aha by’emipaka bakija ahari ofisi yitu kugira ngu bagikinge kandi babinge abamishonari.

Turi kusibwa kandi turi kubingwa omuri Malawi omu gwa 1967 n’abandi bamishonari Jack na Linda Johansson

Bakatusiba ebiro bishatu, rero bwanyima batutwara omu ihanga rya Morishiyasi eryabire riri kwebembera na Bungereza. Konka, abategeki b’ihanga rya Mauritius tibaratwikirize ngu tutureyo turi abamishonari. Obwe rero ofisi yitu ekatwohereza omuri Rodejiya (hati ni Zimbabwe). Ku twahikireyo, tukabugana omukozi ori kukora aha mupaka, owayangire ngu tutaha omu ihanga rero yagira ati: “ Muzibirwe kutura omuri Malawi, n’omuri Morishiyasi babangire, mbwenu hati mwayija hanuya. Obwe rero naha timurahamare kabiri!” Anne akatandika kurira. Noshusha ngu bona bakaba batari kutwenda. Ezo shaha nkahika ndi kutekateka ngu owakwegarukira omu ka omuri Bungereza. Bwanyima, abari kukora aha mupaka bakatwikiriza ngu turare ahari ofisi yitu, rero omu kasheshe tugarukeyo kweripotinga. Tukaba turuhire, konka tukagumizamu kubireka omu mikono ya Yehova. Omu ihangwe, omu buryo obutungurine, tukahurira batugambira ngu tuture omuri Zimbabwe, konka turi abagenyi. Tindiyebwa oku nayehurire. Mazima Yehova akaba ari kuhabura emihanda yitu.

OMURIMO MUSYA OMURI MALAWI NDI OMURI ZIMBABWE

Ndi na Anne ahari Beteli y’omuri Zimbabwe, omu gwa 1968

Turi ahari ofisi y’omuri Zimbabwe, nkahebwa omurimo g’okukora omu kishenge c’omurimo ndi kufa aha ihanga rya Malawi na Mozambique. Benetata b’omuri Malawi bakaba bari kuhiganisibwa munonga. Omu bi nabire ndi kukora hakaba harimu okuhindura za ripoti ezi abareberezi abari kutayayira ebibina by’omuri Malawi babire nibatwoherereza ndi kuzita omu Rungereza. Izoba rimwe ku nabire ndi kuhindura ripoti omu mwebazo, nkarira ahabw’obugomi obu babire bari kukorera benetata na banyanyazi. a Nambwenu kureba oku babire nibereka obwesigwa, okwikiriza n’okwehangana bikankora aha mutima.​—2 Kor 6:4, 5.

Tukaba nitukora cona eki turi kubasa kugira ngu tuhe ebyokurya by’omwika benetata ababire basigire omuri Malawi n’ababire bahungire omuri Mozambique. Abahinduzi abari kuhindura omu rurimi rw’Orukicewa, oruri kugambwa n’abantu bingi omuri Malawi bakafurukira omu musiri muhango gwa mwenetata w’omuri Zimbabwe. Akabombecerayo ofisi y’okukoreramu n’ah’okutura. Eco kikatuma bagumizamu kukora omurimo gwabo mukuru g’okuhindura ebitabo byitu.

Tukataho entebekanisa ngu abareberezi abari kutayayira ebibina omuri Malawi bekwatanise omu kiterane c’ebiro bishatu buri mwaka c’omu rurimi rw’Orukicewa omuri Zimbabwe. Ku babire nibahikayo, bakaba nibahebwa za toku z’ekiterane. Bwanyima y’okugaruka omuri Malawi, bakaba nibagambira benetata na banyanyazi ebi begire omu kiterane nk’oku bari kubasa. Omwaka gumwe obu babire batayayire omuri Zimbabwe, tukakora entebekanisa y’Ishomero ry’Obukama kugira ngu ry’ombeke abo bareberezi abari kutayayira ebibina b’emanzi.

Ndi kutanga toku omu rurimi rw’Oruchichewa aha kiterane kihango omuri Zimbabwe

Omu Kwakabiri  1975, nkaza kutayayira Abahamya ba Yehova b’omuri Malawi ababire bahungire omu nkambi z’omuri Mozambique. Benetata bakaba bari kukuratira entebekanisa z’ekibina, harimu n’eyokutaho Akakiko k’Abazehe. Abo bazehe basya bakaba nibataho entebekanisa z’eby’omwika, harimu okutanga za toku, okuganira aha cahandikirwe ca burizoba n’Omunara g’Omurinzi, hamwe n’okutaho ebiterane. Bakaba nibatebekanisa ekiterane kihango omu nkambi, harimu entebekanisa y’okuyonja, okuha benetata ebyokurya n’eby’omutekano. Abo benetata b’abesigwa bakaba bakozire ebintu byingi ahabw’omugisha gwa Yehova kandi nanye kikangumya munonga.

Omu mwaka gwa 1970 ofisi ya Zambiya ekatandika kureberera ihanga rya Malawi. Konka nabwe nkaguma ndi kutekateka benetata b’omuri Malawi n’okubashabira, kandi nabakorera byingi. Emirundi myingi obu nabire ndi omu bagizire Komiti ya Zimbabwe, nkaba ninkunda kubugana entumwa za ofisi yitu nkuru na benetata b’omuri Malawi, Afurika y’amashuma n’omuri Zambiya. Burijo ku twabire nitubugana n’abo benetata, tukaba nitubuza ngu, “ni biha bindi bintu ebi turi kubasa kukorera benetata b’omuri Malawi kukiraho?”

Obwire ku bwagenzire nibuhwaho okuhiganisibwa kukagenda nikucendera. Benetata ababire bahungire bakaba bari kugaruka omuri Malawi mporampora kandi ababire basigireyo bakaba bari kuruga omu mbera z’okubonabona. Amahanga agabire gari hihi ya Malawi gakatandika kwikiririza Abahamya ba Yehova kukora emirimo yabo n’okubihiraho ebi babire babazibire. Mozambique na yo ekakuratiraho omu mwaka gwa 1991. Konka tukaguma turi kwebuza ngu, ‘Hona ni ryari obu Abahamya ba Yehova b’omuri Malawi baritunga obusinge?’

TURI KUGARUKA OMURI MALAWI

Embera z’eby’obutegeki omuri Malawi zikahinduka, kandi omuri 1993 bakikiririza Abahamya ba Yehova kukora emirimo yabo. Obwe rero bwanyima, nkaba ndi kuganira, nagarukamu omumishonari omwe owamburize ngu, “mbehi noyija kugaruka omuri Malawi?” Obwo bwire nkaba nyine emyaka 59, rero namugarukamu ngu, “ingaha, noreba nakuzire!” Konka, eryo izoba ryenyine, tukatunga obutumwa kuruga aha Kakiko k’Abarisa bari kutushaba ngu tugaruke omuri Malawi.

Tukaba nitukunda omurimo gwitu omuri Zimbabwe, obwe rero eyo ekaba eri nsharamu egumire. Tukaba twasingire emizi omuri ogo murimo kandi twagizire n’abanywani bingi munonga. Benetata b’omu Kakiko k’Abarisa bakatugirira embabazi batuha obwire bw’okukitekatekaho. Obwe rero kikaba kiri kubasa kutworobera kwegumira omuri Zimbabwe. Konka ninyijuka ndi kutekateka aha ku Aburahamu na Sara basigireho eka yabo ndungi kandi babire bakuzire bari korobera obuhabuzi bwa Yehova.​—Kut 12:1-5.

Tukasharamu kukuratira obuhabuzi bw’ekitongore ca Yehova twagaruka omuri Malawi aha 1 c’Okwakabiri, 1995, kandi gukaba gwaba omwaka gwa 28 tugire omuri Malawi aha murundi g’okubanza. Hakahika hari kutebwaho Komiti ya ofisi erimu nyowe n’abandi benetata babiri, kandi tukahika turi kutandikaho ebikorwa by’Abahamya ba Yehova omuri eryo ihanga.

YEHOVA NI WE ORI KUKUZA

Ku ni omugisha gw’amani kureba Yehova ari kukuza omurimo! Omubaro gw’ababurizi gukaruga aha 30,000 omuri 1993 gwahika aha bantu abari kurenga aha 42,000 omuri 1998. b Akakiko k’abarisa kakikiriza entebekanisa y’okombeka ofisi nsya kugira ngu ereberere omurimo omuri teritori. Tukagura ekibanja ca heka 12 (30-ac) omu tawuni ya Lilongwe, kandi natebwa omuri Komiti y’obwombeki.

Mwenetata Guy Pierce w’Akakiko k’abarisa akatanga toku y’okuhayo ago maju masya omu Kwakatano  2001. Hakija Abahamya ab’omuri eryo ihanga abari kurenga aha nkumi ibiri kandi abingi bakaba bamazire emyaka eri kurenga 40 babatizibwe. Abo benetata na banyanyazi b’abesigwa bakaba behanganire ebizibu bigumire obu omurimo gwabire gwemerezibwe. Bakaba bari abacene, konka bari abagiga omu by’omwika. Omuri obwo bwire bakashemerererwa munonga kurambura amaju masya ga Beteli yabo. Ahu babire nibahika hona bakaba nibeshongora ebyeshogoro by’Obukama omu kinyafurika, ecatumire hona hatengeta munonga. Eco kikaba ekihamya ekiri kwereka ku Yehova ari kuha emigisha abari kuguma bari abesigwa omu bigezo.

Bwanyima y’okombekwa kwa ofisi, nkatunga omugisha g’okuhebwa emirimo y’okuha Yehova Enju z’Obukama. Omuri obu bwire ebibina by’omuri Malawi bikagasirwa n’etebekanisa y’okombeka ebibina omu mahanga agacenire. Obwa kare, ebibina bimwe bikaba nibikorera enterane omu maju agombecesize entusi. Ago maju gakaba gashakarize n’ebinyasi kandi entebe zikozirwe n’ebyondo. Konka hati benetata nibakora n’amani babumba amatafari kandi bagosya kugira ngu babone ahantu habonire h’okukorera enterane. Konka nabwe benetata bakaba nibakunda entebe z’embaho ahakuba nizishitamaho abantu bingi!

Nambwenu kikankora aha mutima kureba oku abantu bari kukura omu by’omwika. Kureba oku benetata abacari bato babire bari kwehayo omu kukora omurimo kandi bari kwega juba ekitongore kitu caba kiri kubegesa. Eco kikatuma batunga obujunanizibwa bw’okukora omu kibina n’ahari Beteli. Nambwenu hakatebwaho abareberezi abari kutayayira ebibina abasya abagarwiremu amani ekibina kandi abingi bakaba bine abakazi. Abo benetata na banyanyazi bakasharamu kukorera Yehova omu bwijwire, bari kweferereza okushemererwa oku babire bari kubasa kutunga baba bine abana n’obu omucwe gwabo gwabire gutaborobire kandi n’ab’omu maka gabo bari kubagema.

NKAMARWA N’ENSHARAMU ZANGE

Ndi na Anne ahari Beteli y’omuri Bungereza

Bwanyima y’emyaka 52 ndi omuri Afurika, nkatandika kurwara. Komiti ya ofisi ekahandikira ab’omu Kakiko k’abarisa bari kubashaba ngu batwohereze omuri Bungereza. Tukashasha munonga ahabw’okusigaho omurimo ogu twabire nitukunda, konka abagizire Beteli y’omuri Bungereza nibatufaho munonga n’obu tukuzire.

Ninyesiga ntari kubanganisa ku okwikiriza ngu Yehova ahabure omuhanda gwange ari yo nsharamu ndungi eyi nakozire omu kubaho kwange. Kuri nashaziremu kugendera aha nsharamu zange, ni oha ori kumanya ahu omurimo ogu nabire nyine gwabire gurije kumpisya? Yehova akaba namanya byona ebi ndi kwetenga kugira ngu ‘ahabure omuhanda gwange.’ (Emi 3:5, 6) Ncari muto, nkashemerererwa kumanya oku ekitongore kihango kiri kukora. Konka ekitongore ca Yehova c’omu nsi yona kikanyegesa kandi campa omurimo oguri kushemeza kukizaho. Mazima kuba nakorire Yehova kandi na hati ncagumizemu kumukorera ni co ekiri kutuma nahurira mazirwe!

a Enkuru eri kugamba ahari benetata b’omuri Malawi, ekashohora omu kitabo ca buri mwaka c’Abahamya ba Yehova ca 1999, pp. 148-223.

b Hati omuri Malawi harimu ababurizi abari kurenga aha 100,000.