Manoli ta naddianna

Manoli ta table of contents

ISTORIA NA PATTOLAY

Nipamavulukku nga Igiya ni Jehova i Dalakku

Nipamavulukku nga Igiya ni Jehova i Dalakku

TA KATINEDYER ku, pinilì lagapa i dalan para ta baggì. Enjoy ku i trabahù. Ngem inagalan nà ni Jehova nga lumakag ta tanakuan nga dalan, nga gitta na kakkagian na nio: “Ituddù nikaw i mepangngo nga lakaram-mu, tudduan anna tabarangngat-taka.” (Sal. 32:8) Megafu ta nipamavulukku nga igiya ni Jehova i dalakku, navvuka yatun tu makasta ira nga oportunidad anna bendision, kasali ngana i 52 dagun nga passerbi ta Africa.

MAGGAFU TA BLACK COUNTRY MAPPANGE TA MALAWI

Ta 1935, neyana ngà ta Darlaston, parte na Black Country, tadday nga lugar ta England nga nepangagan ta ngisi nga atu maggafu ta aru nga factory tari. Turi ta ma-appa ngana i dagukku, nakipaggigiammu i magana ku tu Biblia ta Saksi ira ni Jehova. Kustu tinedyer ngà, nakumbinsi ngà nga yaw i kinakurug yayya nga nappabawtiso ngà ta 1952 ta edad nga 16.

Tatun gabbalaman nga tiempo, nabbalin ngà tu assistant na tadday nga dakal nga factory nga mamadday tu rimienta anna piesa ira na takay. Nat-training ngà gapa para ta tadday nga atannang nga posision tatun nga kumpania nga talaga enjoy ku.

Egga i mawag tu desisionakku tagga ta inimbita nà na traveling overseer nga sakan i mangikondukta tu Congregation Book Study ta kongregasion ta diammi ta Willenhall. Ngem narigatan ngà nga maddesision. Tatun gare nga tiempo, dua nga kongregasion i pagata-atendeyakku. Nu midweek, makistudy ngà ta karannian nga kongregasion ta pattrabahuakku ta Bromsgrove, ma-32 kilometro i karayyu na ta balemi. Tapus nu weekend, nu lubbe ngà ta balay na magana ku, makistudy ngà ta Willenhall.

Gafu ta aya ku nga suportan i organisasion ni Jehova, inalawa ku yatun nga imbitasion na traveling overseer maski nu mawag tu mar-resign ngà ta trabahu nga enjoy ku. Ariakku vuluvuga pinabbabawyan i pinangipamavulukku kani Jehova nga igiya i dalakku gafu ta nabbalin tu kappagayayya i pattolè.

Ta pagatendè ta Bromsgrove Congregation, nakilalà i guapa nga sister nga si Anne. Nakafokus yayya ta passerbi na kani Jehova. Nakkasal kami turi ta 1957. Makkavulu mi nga inenjoy i pribilehio ira kagitta na par-regular pioneer, special pioneer, traveling work, anna passerbi ta Bethel. Talaga magayayya ngà ta si Anne i nakavulu ku ta pattolè.

Ta 1966, kitessaya kami ta naka-atende kami ta meka-42 nga klase na Gilead. Neyasayn kami ta Malawi, lugar ta Africa nga madumu-rumug megafu ta masippo anna minammadulo i totolay. Ngem ari mi ammu nga ari kami balo mabbayag tatun.

PASSERBI DURANTE NA MARAKE IRA NGA NESIMMU TA MALAWI

I Kaiser Jeep nga neyusa ta traveling work ta Malawi

Zimittal kami ta Malawi tagga ta Pebrero 1, 1967. Tanga-vulakkami labbi nga naggigiammu tu lengguahe da tapus nigafu mi i district work. Nangusa kami tu Kaiser Jeep nga abbo na karuan nga makaya na i maddalan maski sitaw, maski kanu ta bannag ira. Ngem ari tu kurug yatun ta awayya laman nga lakaran natun i ababbaw nga danum. Nu mittan, maddiakkami ta kubo nu sitaw payyammi tu tarpaulin i gukag na ato natun nu tiempo na aggurorang. Kunnatun i nappasa-pasammi turi ta nammisionero kami, ngem na-enjoy mi yatun!

Ta paddattal na Abril, matageno ku tu makkaproblema kami ta gobiernu natun nga nasion. Naginnà ta radio i mensahe na presidente na Malawi nga si Dr. Hastings Banda. Akusan na i Saksi ira ni Jehova nga ari ira mappappaga tu tax anna makialam ira ta pulitika. Siempre, ari tu kurug danatun. Ammu mi ngamin nga i kurug nga isyu ay i neutralidad mi, netallugaring ngana i pammanaki mi nga gumatang tu card ira tapenu mabbalin tu miembro na partido ira ta pulitika.

Ta Setiembre ngana, nabibbig mi ta diariu nga inakusan na presidente nga mamanggulu i wawwaragi. Niyanunsio na ta tadday nga kombension na pulitiko ira nga insigida nga apruban na gobiernu na i tadday nga resolusion nga mangirekomenda nga me-ban i Saksi ira ni Jehova. Namegafu yatun nga ban tagga ta Oktubre 20, 1967. Ari nabbayag, egga ira i pulis anna ofisial na immigration nga minay ta branch office tapenu ipaserra yatun anna pinapanaw da i misionero ira ta Malawi.

Turi ta naaresto kami ta Malawi ta 1967 kavulu i misionero ira nga da Jack anna Linda Johansson

Kabalin na tallu aggaw ta affukutan, ne-deport kami ta nasion nga kontroladu na Britain—ta Mauritius. Ngem manaki na autoridad ira ta Mauritius nga maddiakkami tari bilang misionero. Yayya nga neyasayn kami ta Rhodesia (Zimbabwe sangawe). Ta pakadde mi tari, nasimmuammi i tadday nga kitapporay nga ofisial na immigration. Manaki na kami nga patallungan tatun nga nasion. Kinagi na: “Napapanaw kamu ta Malawi. Manaki dakamu gapa nga patallungan ta Mauritius. Tapus sangawe, egga kamu taw megafu laman ta puede kamu tullung.” Siminangi si Anne. Gitta na awan ngana gare tu maya nikami! Tatun nga oras, kayà ku ngana i derechu nga lubbe ta England. Turi kua, nikayà gabbalaman na ofisial ira na immigration nga makkatrug kami tatun nga gabi ta branch office. Ngem mawag tu manoli kami ta immigration ta tumunug nga aggaw. Sobra i bannag mi ngem nitalo mi kani Jehova i ganna-gannug. Ta tumunug nga fugag, ari mi ekspektan nga nipamavuludda gabbalaman nga maddiakkami ta Zimbabwe bilang visitor. Kakku makattaman i natageno ku tatun nga aggaw. Kumbinsidu ngà nga igigiya ni Jehova i dalammi.

BAGU NGA ASAYMENT—PANANGNGAL TA MALAWI MASKI NU EGGA KAMI TA ZIMBABWE

Kavulu si Anne ta Bethel ta Zimbabwe, 1968

Ta branch office ta Zimbabwe, neyasayn ngà ta Service Department tapenu tangngallan i Malawi anna Mozambique. Nepallo i kapeppersigi na wawwaragi ta Malawi. Sakan i mat-translate tu report ira nga ipatulug na manangngal ira ta sirkito nga Malawian. Mittan, turi ta mawag ku nga balinan i tadday nga report ta dis-oras na gabi, sinangitakku i vayolente nga kaabuso na wawwaragì. * Ngem talaga napasikan ngà ta kinamatalo, pangurug, anna pagatta-attam da.​—2 Cor. 6:4, 5.

Kingngua mi i ngamin nga mawayya mi tapenu meddan lagapa tu espiritual nga makan i wawwaragi nga nabattang ta Malawi kunne na gapa danuri nattammang ta Mozambique. Neyali gapa i translation team na Chichewa, i pinakalengguahe na Malawi, ta tadday nga dakal nga akkomanan na wagi ta Zimbabwe. Namataddag yayya tu paddianan anna office na translator ira. Tatudda nga nituloy i importante nga trabahu na pat-translate tu literatura ira.

Kada dagun, niyunnug mi nga makangay ta Zimbabwe i manangngal ira ta sirkito ta Malawi tapenu magatende ta district convention na Chichewa. Tatudda nga apan i outline ira ta kombension tapus ta panoli da ta Malawi, ibilleda yatun ira nga nagigiammu da ta wawwaragi adde ta mawayya da. Mittan nga dagun ta pabbisita da ta Zimbabwe, nakeyunnug kami tu Kingdom Ministry School tapenu pagaramman danatun nga magutu nga manangngal ta sirkito.

Pappalappa tu Chichewa ta kombension na Chichewa/Shona ta Zimbabwe

Tagga ta Pebrero 1975, nabbiahe ngà tapenu bisitan i Saksi ira ta kampu ira ta Mozambique nga nattammang maggafu ta Malawi. Nakagiddang lagapa danatun nga wawwaragi ta panguli ira ta organisasion ni Jehova, gitta na unnug nga kapeggan tu baggi na elder ira. Napakaru nga aktibidad i niyunnug danatun nga bagu nga elder, nelavu ngana i palappa ira ta publiko, paguruvovug ta teksto ta aggaw anna paggigiammu tu Passifusifutan, kunne na gapa ta kapeggan tu asembli ira. Inorganisa da i paddianadda ira nga kampu nga gitta na kombension, nu sitaw egga ira departamento para ta pappakarenu, pangitaneg tu makan, anna seguridad. Napakaru i netuppal danatun nga matalo nga wawwaragi ta uffun ni Jehova. Yayya nga kabalikku ira nga binisita, sakan i fermi nga napagaram.

Ta ultimu na dekada 1970, neyali ngana ta branch office ta Zambia i panangngal ta Malawi. Ngem agga-nono ku lagapa i situasion na wawwaragi ta Malawi anna kanayukku ira nga ipaka-pakimallo. Kunnatun gapa i kukukuan na karuan. Bilang miembro na Branch Committee ta Zimbabwe, namippiga nga nakimiting ngà ta representante ira na world headquarters kavulu i karuan paga nga mangirollu nga brother ta Malawi, South Africa, anna ta Zambia. Kada kua, kanayun nga pabbiridammi yaw nga pakkiavu, “Anni tamma paga i makua tam para ta wawwaragi ta Malawi?”

Pappasa na tiempo, ari ngana kuruga grabe i pameppersigi. Sisinu ngana nga nanoli ta Malawi danuri wawwaragi nga nattammang ta tanakuan nga nasion. Tapus ari ngana gapa kuruga marake i katratu na wawwaragi nga nabattang. Nabbalin ngana gapa tu legal i trabahu na Saksi ira ni Jehova ta nakapalevu ira nga nasion anna inalsadda ngana i restriksion ira ta nira. Kunnatun i kingngua na Mozambique tagga ta 1991. Ngem ninono mi, ‘Sonu anni tamma gapa nga malsa i ban ta Saksi ira ni Jehova ta Malawi?’

I PANOLI MI TA MALAWI

Nanguli gabbalaman i situasion na pulitika ta Malawi. Ta 1993, inalsa ngana na gobiernu i ban ta Saksi ira ni Jehova. Ari nabbayag, naka-istorià i tadday nga misionero. Niyavu na nio, “Manoli ka kari ta Malawi?” Tatun nga tiempo, 59 anios ngà ngana. Yayya nga kukku nisa, “Ari ngana ta laka-lakay ngà ngana.” Ngem tatun nga aggaw, naf-fax nikami tu tura i Manangngal nga Baggi nga mangimbita nikami tapenu mattoli tari.

Iddeddu mi i asayment mi ta Zimbabwe yayya nga mariga nga desision yatun para ta nikami. Masaya kami ngana ta Zimbabwe anna aru ngana i nabbalin tu madukko nga kokkofummi. Masippo nga niyofer nikami na Manangngal nga Baggi nga awayya mi lapa i maddian ta Zimbabwe nu yatun i kayà mi. Yayya nga puede mi lapa nakuan nga pinili i sarili mi nga dalan anna naddian ta Zimbabwe. Ngem nanono ku da Abraham anna Sara. Pinanawadda i komfortable nga baleda maski nu lakay anna bako ngana ira tapenu laman tuttulan i direksion ni Jehova.​—Gen. 12:1-5.

Nadesisiommi nga tuttulan i direksion na organisasion ni Jehova. Nanoli kami ta Malawi tagga ta Pebrero 1, 1995. Yatun mismu nga aggaw i meka-28 nga anibersario na fetcha na ollu nga dattal mi tari. Nabuu i Branch Committee tari. Sakan i tadday nga miembro natun anna dua paga nga brother. Insigida nga pinegafuanammi nga organisan i aktibidad ira na Saksi ira ni Jehova.

SI JEHOVA I MAMADAKAL TATUN

Bendision talaga nga memammatan nu kunnasi nga alistu nga papprogresowan ni Jehova i trabahu. Nallobu i bilang na publisher ira! Namegafu laman yatun ta 30,000 ta 1993 tapus maturu ngana tu 42,000 ta 1998. * Inapruban na Manangngal nga Baggi i plano ira tapenu mamataddag tu bagu nga branch office para ta dakal nga trabahu nga mawag tu kuammi. Giminatakkami tu 12-ektaria nga lote ta Lilongwe. Neyasayn ngà ta construction committee.

Si Brother Guy Pierce nga miembro na Manangngal nga Baggi i nappalappa ta dedikasion na bagu ira nga fasilidad turi ta Mayo 2001. Maturu tu dua rivu nga Saksi nga taga-tari i nagatende. Maturu ngana tu 40 dagun nga baptized i magaru ta nira. Piga ragun nga inattamman danatun nga matalo nga wawwaragi i grabe nga nikaziga-riga da ta tiempo na ban. Kurug tu mariga laman ira ta material ngem maririku ira ta espiritual. Fermi i ayayya da nga nat-tour ta bagu nga Bethel da. Maski sitaw i angngayadda, magigginna ta Bethel i pakkakkansiodda tu Kingdom song ira ta istilo na pakkansion na African ira. Yatun nga programa i pinakamakatukkal-futu nga nemammatakku. Yatun i mamakurug nga aru i bendision ni Jehova tari ira ta matalo nga magattam ta kapurueba ira.

Tagga ta nabalin ngana i construction na branch, magayayya ngà ta nakalawa ngà tu asayment ira ta pangidedika tu Kingdom Hall ira. Megafu ta programa ira na organisasion nga paspas nga pamataddag ta Kingdom Hall ira ta nasion nu sitaw makkurang i kuartu na wawwaragi, nabenefisiowan i kongregasion ira ta Malawi. Dati bi, maggarammammung i karuan nga kongregasion ta alliruman ira nga fun na eucalyptus i poste na. Dapang gapa nga sikal i pagato da. Tapus mangusa gapa ira tu fuyo tapenu mamadday tu apparaddu nga pagitubangngan. Tapenu gapa makepataddag i wawwaragi tu bagu nga makakkasta nga paggarammammungadda, namadday ira tu daddarakal nga kagitta na fugong nu sitaw malallappo nga ilutu da i ladriliu ira nga usadda. Ngem mas kayà lagapa na wawwaragi i apparaddu nga pagitubangngan anne ta sinaggi-tadday nga pagitubangngan megafu ta kakkagiadda, Kanayun nga makkasya paga i tadday nga tolay nu apiddu i pagitubangngan!

Magayayya ngà gapa ta nasingakku i pinanguffun ni Jehova ta totolay tapenu mapprogreso ira ta espiritual. Bilib ngà bi tari ira ta kabataan nga African megafu ta sigga-paran ira nga manguffun anna paspas laman gapa nga nakala ira tu ekspiriensa megafu ta panuddu ni Jehova anna ta praktikal nga passanay. Megafu tatun, neddan ira tu mas aru nga responsibilidad ta Bethel anna ta kongregasion ira. Talaga napasikan i kongregasion ira megafu ta bagu ira nga natunno nga manangngal ta sirkito nga taga-tari. Magaru ta nira ay sigga-atawan. Maski nu ekspektan na magaru anna na giffamiliadda nga makka-ana danatun nga sigga-atawan, nadesisiodda nga ari labbi ira nga makka-ana tapenu mas aru i makua da para kani Jehova.

ARI KU PABBABAWYAN I DESISIOKKU IRA

Kavulu si Anne ta Bethel ta Britain

Kabalin na 52 dagun nga paddiammi ta Africa, makafi ngà ngana anna egga ngana ira i taka-takitakku. Inapruban na Manangngal nga Baggi i rekomendasion na Branch Committee nga mare-asayn kami ta Britain. Nadismaya kami bi ta ollu megafu ta panawammi i iddeddu mi nga asayment. Ngem tattangngawan nakami tu mapia na familia na Bethel ta Britain maski nu lakay anna bako kami ngana.

Mangurug ngà nga i pangipamavulukku kani Jehova nga igiya i dalakku i kakastan nga desision nga kingnguà. Nu nattalo ngà ta sarilì nga pakalippawa, dumu-duma nakuan i pattolè sangawe. Kanayun talaga nga ammu ni Jehova nu anni i kawagakku tapenu ‘metunung i dala-dalakku.’ (Prov. 3:5, 6) Tagga ta mattrabahu ngà paga, guggustù nga ammuan i detalye ira na trabahu ta dakal nga kumpania. Ngem mas nagustuakku i mattrabahu ta organisasion ni Jehova nga interu mundo i sakup na. Para nio, i passerbi kani Jehova i pinakakappagayayya nga pattolay. Adde sangawe, kunnatun lagapa i matageno ku!

^ I historia na Saksi ira ni Jehova ta Malawi ay nepublisa ta 1999 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, p. 148-223.

^ Sangawe, maturu ngana tu 100,000 i publisher ta Malawi.