Nivyalika mu 1935 ku Darlaston, mbali ya dela iyakine ku England yamene yuitiwa kuti Black Country. Dela yamene iyi yuziŵika na zina yamene iyi chifukwa cha usi ufipa wamene uchoka m’mafakitale anyinji amene ali mu dela yamene iyi. Nili na vyaka pafupi-fupi 4, makolo ŵangu eyamba kuphunzila Baibolo na a Mboni za Yehova. Nili na vyaka va pakati pa 14 na 15, nisimikijila kuti vechiphunzila makolo ŵangu ni choonadi ndipo nibatiziwa mu 1952 nili na vyaka 16.

Pa nthawe yamene iyo, niyamba ntchito pa kampani iyakine ikulu yopanga vipangizo vokatila ntchito komasoti vinsimbi va motoka. Pavuli pake, niyamba kuphunzila ntchito ya usekilitale pa kampani yamene iyi ndipo nenzeikonda ngako ntchito yamene iyi.

Nenzefunika kusankha vochita mwanzelu, wopanamila dela pechinisenga kuti nikochitisha Phunzilo ya Buku ya Mpingo, mu mpingo wa kwasu wa Willenhall. Koma venze vovuta kuti nisankhe vochita pa nkhani yamene iyi, chifukwa pa nthawe yamene iyo nenzesonkhana na mipingo iŵili. Mkati mwa sondo nenzesonkhana na mpingo wa pafupi na kwanenzekatila ntchito ku Bromsgrove, wamene wenze pa nsenga wa makilomita 32 kufumila kwenenzenkhala. Ndipo kumapeto kwa sondo nikajokela kung’anda kwa makolo ŵangu nenzesonkhana na mpingo waku Willenhall.

Chifukwa chakuti nenzefuna kuyavya gulu ya Yehova, nivomela vechinisenga wopanamila dela olo kuti vamene ivi vinichitisha kuti nileke yala ntchito yenenzekonda. Kulola kuti Yehova akonisogolela kwaniyavya kuti ninkhale na moyo wosangalala ngako ndipo nudandaulalini.

Penenzesonkhana na mpingo wa Bromsgrove, nikumana na mulongo muyakine muweme ngako—komasoti wokonda kutumikila Yehova zina yake Anne, ndipo tilungulana mu 1957. Tenzesangalala kuchitila pamozi upainiya wonkhazikika, upainiya wapadela, utumiki wopanamila dela, komasoti utumiki wa pa Beteli. Anne wankhala oniyavya kunkhala wosangalala pa moyo wangu wonse.

 Mu 1966, tisangalala petiloŵa nawo kalasi namba 42 ya sikulu ya Giliyadi. Titumijiwa ku Malawi, chalo chamene ŵanthu ŵake oziŵika kuti ni aweme ntima komasoti okonda kulondela alwendo. Koma tenzeziŵalini kuti tikankhaleko nthawe itali tyani kwamene uko.

Tifwika ku Malawi pa 1 February, 1967. Petiphunzila chilaŵilo cha m’chalo chamene icho kwa mwezi umozi, tiyamba utumiki wopanamila chigawo. Tenzefwamba na motoka iyakine yuitiwa kuti Jeep, yamene ŵanthu enzeganiza kuti ingakwanishe kuyenda paliponse olosoti kutauka mimana. Koma vamene ivi venzelini vachendi chifukwa motoka yamene iyi yenzekungotauka pala posanoka ngako. Nthawe ziyakine tenzenkhala m’mang’anda a uzu amene enzefunika kuikiwa pulasitiki ku ntenje mu nthawe ya mvula. Tiyamba movutikila utumiki wasu wa umishonale koma olo n’tetyo tenzeukonda!

Mu April, nichizaziŵa kuti kwalombapano tikumane na mavuto ofumila ku boma. Nichimvwa vechilaŵila pulezidenti waku Malawi zina yake Dr. Hastings Banda pa wailesi. Yove enena kuti a Mboni za Yehova enzepelekalini misonkho komasoti enzesokoneza pa nkhani za ndale. Koma vonse vamene ivi venze vawenye. Tenzeziŵa kuti nkhani ikulu yenze yakuti tenzeloŵelelalini mu ndale, makamaka kukana kwasu kugula khadi ya chipani.

Pofwika mu September, tiŵelenga mu nyunzipepa kuti pulezidenti onena kuti abale ŵasu oyambisha mavuto kulikonse. Pansonkhano uyakine wa ndale, yove elaŵila kuti boma igamule mokulumija kuti ntchito ya Mboni za Yehova ileshewe. Ndipo ntchito yasu ileshewa chendi pa 20 October, 1967. Pakaliyepita nthawe itali, mapolisi komasoti akulu-akulu owona za ŵanthu oloŵa na ofuma  m’chalo, ewela kuzavala ofesi ya nthambi komasoti kuzalamula kuti amishonale achoke m’chalo chamene ichi.

Petinkhala mu djeli kwa masiku atatu, titumijiwa ku Mauritius—chalo chamene chenzelamuliliwa na Britain. Koma olo n’tetyo, akulu-akulu a boma aliyetilole kuti tinkhale kwamene uko monga amishonale. Tetyo, titumijiwa kuyatumikila ku Rhodesia (palipano ni Zimbabwe). Petifwika, mmozi wa akulu-akulu owona za ŵanthu oloŵa na ofuma m’chalo chamene icho wamene enze wa ukali, etilesha kunkhala m’chalo chamene icho ponena kuti: “Akupitikishani ku Malawi. Aliyekulolenisoti kunkhala ku Mauritius, lomba mwawona kuti kuno niye koutukila?” Anne eyamba kulila. Venzewoneka kuti aliyense enzetifunalini! Panthawe yamene iyi, niganiza zongojokela kwasu ku England. Pamapeto pake, akulu-akulu owona za ŵanthu oloŵa na ofuma m’chalo, etilola kuti tikayone ku ofesi ya nthambi koma nsiku yokonkhapo tikawonekele ku likuku yawo. Tiŵeŵa ngako, koma olo n’tetyo tipitilija kusiya vonse mmanja mwa Yehova. Nsiku yokonkhapo nzuŵa, mosayembekezeleka tipasiwa chilolezo chonkhala m’chalo chamene icho monga alwendo. Ningaluŵelini mwenimvwila pa nsiku yamene iyi. Nisimikijila kuti Yehova niye enzetisogolela.

Penenze ku ofesi ya nthambi yaku Zimbabwe, nenzetumikila mu dipatimenti ya utumiki ndipo nenzeyavya abale aku Malawi na ku Mozambique. Abale aku Malawi enzetamanishiwa ngako. Ntchito yangu yenzepamikijapo kumasulila malipoti ofumila kuli opanamila madela aku Malawi. Nsiku iyakine nchingulo penenzesilija lipoti iyakine, nelila ngako peniŵelenga za nkhanza zenzekumana nazo abale na alongo. * Koma nilimbikisiwa ngako chifukwa cha kukhulupilika na kupilila kwawo.—2 Akor. 6:4, 5.

Tenzechita vonse vatingakwanishe poyavya abale amene enze esala ku Malawi komasoti amene enze eutukila ku Mozambique kuti akofwana mabuku ŵasu. Gulu yumasulila Chichewa, chilaŵilo chamene chulaŵiliwa ngako ku Malawi, ifulukila ku famu ya m’bale muyakine ku Zimbabwe. Mowama ntima, m’bale wamene uyo eŵamangila malo onkhala komasoti ofesi. Kwamene uko, ove epitilija ntchito yawo yofunika, yomasulila mabuku oyavya pophunzila Baibolo.

Tikonza zakuti chaka chilichonse, opanamila madela aku Malawi akochita nawo nsonkhano wachigawo wa Chichewa ku Zimbabwe. Pansonkhano wamene uyu, ove enzepasiwa ma autulaeni a nkhani a nsonkhano wachigawo. Ndipo pojokela ku Malawi, ove enzeyeja-yeja mulimonse mwangakwanishile kufotokozelako abale na alongo vaphunzila pansonkhano wamene uyo. Chaka chiyakine pechiwela ku Zimbabwe, tikwanisha kukonza Sikulu ya Utumiki wa Ufumu na cholinga chofuna kulimbikisa opanamila madela otang’a ntima amene aŵa.

Mu February 1975, niluta kuyayendela abale na alongo aku Malawi amene enze eutukila ku makampu aku Mozambique. Ove enzekonkheja malangizo anyowani a gulu ya Yehova, kupamikijapo okhuza kunkhala na bungwe ya akulu. Akulu anyowani amene aŵa ekonza zakuti pankhale vochita vinyinji vokhuza kulambila, vamene venzepamikijapo kulaŵila nkhani za onse, kukambilana lemba ya nsiku na Nsanja ya Mulonda, olosoti kuchita misonkhano ikulu-ikulu. Vinthu pa kampu pamene apo venzechitika monga ni pansonkhano wachigawo, ndipo penze madipatimenti monga yopyela, kuyaŵa chakulya komasoti chitetezo. Abale okhulupilika amene aŵa echita vinyinji moyavyiwa na Yehova ndipo vamene ivi vinilimbikisa ngako.

Chakumapeto kwa vyaka vam’ma 1970, ofesi ya nthambi ku Zambia iyamba kulolela ntchito zaku Malawi. Koma olo n’tetyo, niganizila ngako abale aku Malawi komasoti kuŵapemphelela, monga mwenzechitilasoti anyinji. Pakuti nenze mu Komiti ya Nthambi ku Zimbabwe, kanyinji-kanyinji nenzekumana na opanamila likulu yasu pamozi na abale aku Malawi, South Africa na Zambia. Nthawe zonse tikokambilana, konsho yenzenkhalapo niyakuti,  “Kansi tingachite votyani kuti tiyavye abale aku Malawi?”

M’kupita kwa nthawe, abale eleka kutamanishiwa ngako. A Mboni amene enze ethaŵa kuchokela ku Malawi, eyamba kujokela. Pamene ayakine amene enze esala, eyamba kufwana mpumulo ku nkhanza zenzechitiliwa. Vyalo va pafupi na Malawi viyamba kuvomeleja a Mboni kuti akolalikila komasoti kuchita misonkhano. Nacho chalo cha Mozambique chichita vamene ivi m’chaka cha 1991. Koma tenzelikonsha kuti, ‘Kansi a Mboni za Yehova azamasuliwe nthawe yanji ku Malawi?’

Vinthu pa nkhani ya ndale viyamba kuchinja ku Malawi ndipo mu 1993 boma ileka kulesha ntchito ya Mboni za Yehova. Pakaliyepita nthawe itali nenzetandala na mmishonale muyakine wamene enikonsha kuti, “Kansi mujokelesoti ku Malawi?” Pa nthawe yamene iyi nenze na vyaka 59, ndipo nimuyankha kuti, “Yayi, nakula ngako!” Koma nsiku yamene iyo tilondela uthenga wofumila ku Bungwe Yutonga wotiuja kuti tijokele ku Malawi.

Tenzewamijiwa kutumikila ku Zimbabwe, tetyo venze vovuta kuli sewo kuti tichokeko. Tenze tinkhazikika komasoti kufwana ayasu aweme ngako. Mowama ntima, Bungwe Yutonga itiuja kuti tenze na ufulu wosankha kuluta ku Malawi olo kupitilija kunkhala kwamene uko ku Zimbabwe. Tetyo, sembe tikwanisha kusankha kuchita vetenzefuna. Koma nikumbukila vechichita Abulahamu na Sara pechikalamba, pofuma kwawo nosiya moyo uweme wenzenawo chifukwa chofuna kumvwila malangizo a Yehova.—Gen. 12:1-5.

Tiganiza zokonkheja malangizo a gulu ya Yehova nojokela ku Malawi pa 1 February, 1995, papita vyaka 28 kufumila petifwika m’chalo chamene ichi ulwendo woyamba. Penkhazikishiwa Komiti ya Nthambi yamene mwenze newo na abale ayakine aŵili. Ndipo mokulumija tiyamba kunkhazikishasoti ntchito ya Mboni za Yehova.

N’vokondwelesha kuwona Yehova okulisha ntchito yasu ku Malawi! Chiŵelengelo cha ofalisa chiyangijilika ngako, kufuma pa 30.000 mu 1993 kufwika pa ofalisa opitilila 42.000 mu 1998. * Bungwe Yutonga ivomeleja kuti pamangiwe ofesi ya nthambi yanyowani kuti ikosamalila ofalisa amene enzeyangijilika amene aŵa. Tigula malo okwana mayeka 30 ku Lilongwe, ndipo nisankhiwa kuti ninkhale mu komiti yulolela zomanga-manga.

 M’bale Guy Pierce wa m’Bungwe Yutonga, niye elaŵila nkhani yosegulila ofesi ya nthambi yamene iyi mu May 2001. A Mboni opitilila 2.000 a m’chalo chamene ichi eitiwa ku mwambo wamene uyu, ndipo anyinji mwa ove enze ebatiziwa kwa vyaka 40 vapita. Abale na alongo okhulupilika amene aŵa epilila pa kutamanishiwa kwawo pa nthawe yamene ntchito yasu yenze yoleshewa. Ove enze osauka, koma enze na chikhulupililo komasoti enze pa ushamwali uweme na Yehova. Pa nthawe yamene iyi, ove esangalala kuwona malo pa ofesi ya nthambi yanyowani yamene iyi. Kulikonse kwenzeluta akowona malo, enzeimba nyimbo za Ufumu molondejana mawu, zamene zichitisha kuti mwambo wamene uyo unkhale wosaluŵika komasoti wokondwelesha kuli newo. Wamene uyu wenze umboni wosashushika wakuti Yehova odalisa ŵanthu amene opilila mayeselo mokhulupilika.

Ntchito yomanga ofesi ya nthambi peisila, nenzesangalala nikapasiwa mwayi wosegulila Ng’anda za Ufumu kuti zipelekewe kwa Yehova. Mipingo yaku Malawi ifwana mwayi wonkhala na malo olambilila, kupitila mu pulogilamu yomanga Ng’anda za Ufumu m’vyalo vamene abale angakwanishelini kumanga. Kale mipingo iyakine yenzesonkhana m’visakasa vomangiwa na vimiti va mbulugamu. Enzevimba na uzu komasoti kukonza mabenje onkhalila atali-atali a lito. Lomba abale okata ntchito mwakhama potchaya ntchelwa nozishoka ndipo omangila malo aweme ngako ochitila misonkhano. Koma ove okonda mphela mabenje, chifukwa pa benje ponkhala ŵanthu anyinji!

Nenzesangalalasoti kuwona Yehova oyavya ŵanthu kunkhala otang’a mwauzimu. Nenzechita chidwi ngako makamaka na achilumbwana aku Africa, amene mofunishisha enzelipeleka pa utumiki wawo ndipo enzepindula na maphunzilo ŵayupeleka gulu ya Yehova. Vamene ivi venzechitisha kuti akopasiwa maudindo anyinji pa Beteli komasoti ku mipingo. Mipingo yenzelimbikisiwa na opanamila madela amene angoikiwa kwalombapano ndipo anyinji mwa ove enze olungula. Mabanja amene aŵa esankha kuti akochita vinyinji potumikila Yehova posankha kuti osati ankhale na ŵana olo kuti chinkhalidwe na makolo ŵawo enzeŵakakamija.

Pavuli potumikila ku Africa kwa vyaka 52, niyamba kukumana na mavuto okhuza thanzi yangu. Bungwe Yutonga ivomeleja veisankha Komiti ya Nthambi vakuti nijokele na kuyatumikila ku Britain. Tikhumudwa chifukwa chosiya utumiki wetenzekonda, koma olo n’tetyo, banja ya Beteli yaku Britain yutisamalila bwino ngako m’vyaka vasu va ukalamba.

Nukhulupilila kuti nisankha bwino ngako kulola kuti Yehova akonisogolela pa moyo wangu. Kuti nenze nidalila nzelu zangu nopitilija kukata ntchito yenenzekata, sembe moyo wangu ulilini mwaulili lomba. Yehova nthawe zonse enzeziŵa venenzefunikila kuti ‘ayondolole njila zangu.’ (Miy. 3:5, 6) Monga wachilumbwana, nenzesangalala kuphunzila vinyinji vokhuza ntchito yenenzekata pa kampani yala ikulu. Koma gulu ya Yehova inipasa ntchito iweme ngako yanukhutila nayo. Kuli newo, kutumikila Yehova kwaniyavya ndipo kupitilije mphela kuniyavya kunkhala na moyo uweme ngako!