1. ¿Wiˈix nnayjyäˈäwëm ko mbäädë Jyobaa nmënuˈkxtakëm?

 JANTSY oy nnayjyäˈäwëm ko Jyobaa mëdiˈibë tijaty të dyajkojy mbäät nmëwingoˈonëm ko nmënuˈkxtakëm. Okpawinmay, oytyim näˈäjëty mbäädë Jyobaa ndukmëtmaytyakëm wiˈix nnayjyäˈäwëm ets oy ti ayuk ngäjpxëm. Ijtëm seguurë ko Jyobaa myëdoowˈitaampy ko nmënuˈkxtakëm, oy nyajpatëm mä tuˈugë hospital o pujxndëgoty. ¿Këdii mëjwiin kajaa nyajtsobatëm ko mbäädë Jyobaa nmënuˈkxtakëm?

2. ¿Wiˈixë David dyajnigëxëˈky ko yajtsobatypyë nety ko mbäät tmënuˈkxtaˈagyë Jyobaa?

² David mëjwiin kajaa dyajtsobaty ko tmënuˈkxtakyë Jyobaa. Ko tëgok tkuyˈëëy duˈun tˈanmääy: “Waˈanëtsë nuˈkxtakën tˈity mwindum extëmë päˈäkxuˈkpë mëdiˈibë yajnoˈkp” (Sal. 141:1, 2). Ja tiempë mä David jyukyˈajty, nyiduungëdëp ijty ja saserdotëty ja päˈäkxuˈkpë mëdiˈibë nyoˈoktëp ko tˈawdattë Jyobaa (Éx. 30:34, 35). Ko David ojts tˈijxkijpxyë nuˈkxtakën mët ja päˈäkxuˈkpë, yëˈë nety myaytyäˈägaampy ko tsojkëp jawyiin tniwinmayët wiˈixë Jyobaa tmënuˈkxtäˈägäˈäny. Ëtsäjtëm, tsojkëp nanduˈun nwinmäˈäyëm wiˈixë Jyobaa nmënuˈkxtäˈägäˈänëm parë tkupëkët.

3. ¿Wiˈix mbäädë Jyobaa nmënuˈkxtakëm, ets tiko?

³ Ko Jyobaa nmënuˈkxtakëm, tsojkëp nduˈunëm mëdë mayˈäjt wintsëˈkën. Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈixë Isaías, Ezequiel, Daniel  etsë Juan tˈijxtë Jyobaa jam tsäjpotm. Tëgatsyaty tˈijxtë, per yajmonyˈijx yajmonyjyäˈäwëdë ko tˈijxtë Jyobaa yˈuˈunyë extëmë Rey ets tmëdatyë mëkˈäjtën. Isaías yˈijx ko Jyobaa “yˈuˈunyë mä jam yajkutuky jantsy këjxm” (Is. 6:1-3). Ezequiel yˈijx ko yˈuˈunyë mä kyarrë ets “duˈun kyëxëˈky ja tëˈkx jäjjën mëdiˈibë naˈˈawdijtëp extëmë iˈtsy” (Ezeq. 1:26-28). Daniel yˈijx ja “Mëjjäˈäy mëdiˈibë tamyëm jyukyˈäjnë”, poop ja wyit ets mä jam yˈuˈuny ak jënˈyaˈank (Dan. 7:9, 10). Etsë Juan yˈijx nanduˈun ko Jyobaa yˈuˈunyë mä jam yajkutuky ets të yajnadukyëty tuˈugë iˈtsy “jyantsytyeˈxy, […] extëm tyeˈxy ja oybyë tsää diˈibë xyëˈäjtypy esmeraldë” (Diˈibʉ Jat. 4:2-4). Ko nbawinmäˈäyëm nuˈunënë Jyobaa tmëdatyë mëkˈäjtën, mbäät yëˈë xypyudëjkëm parë nmënuˈkxtakëm mëdë mayˈäjt wintsëˈkën. Per ¿tijaty mbäät ninuˈkxtakëm?

4. ¿Wiˈixë Jesus ojts xytyukniˈˈijxëm nyajtsondakëmë nuˈkxtakën? (Mateo 6:9, 10, TNM).

⁴ (Käjpxë Mateo 6:9, 10, TNM). Mä ja diskursë mëdiˈibë xëwˈäjt Sermón del Monte, Jesus ojts ttukniˈˈixëdë ja yˈëxpëjkpëty wiˈix mbäät nyuˈkxtäˈäktë extëmë Jyobaa tkupëkët. Ko Jesus tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty “miitsëty duˈun mnuˈkxtäˈäktët”, ta net tˈanmääy tijaty jawyiin mbäät tninuˈkxtäägëdë, extëm wyäˈätsët ja Diosë xyëëw, myinët ja Diosë Gyobiernë mëdiˈibë yajkutëgoyëp ja Diosë myëtsipëty ets yajtunët ja Diosë tsyojkën yä Naxwiiny ko yajkunuˈkxët niˈamukë ja naxwinyëdë jäˈäy. Ko duˈun nnuˈkxtakëm, yëˈë nety nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëm ets yajtunët tijatyë Dios të ttuknibëjktäägëdë.

5. ¿Oyëdaa ko këˈëm nnaynyinuˈkxtakëm?

⁵ Jesus ojts xytyukˈijxëm ko kyaj wyiˈixëty ko këˈëm nnaynyinuˈkxtakëm, extëm ko Dios nˈamdoˈowëmë käˈäy ukën, xypyokymyaˈkxëm, xypyudëjkëm parë kyaj tijaty xyajtëgoˈoyëm ets parë xyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm mä ja Kaˈoybyë (Mat. 6:11-13). Ko duˈun tijaty nˈamdoˈowëm, yëˈë nety nyajnigëxëˈkëm ko nyajtëgoyˈäjtëm parë xypyudëjkëm ets ko nyajjotkujkˈatäˈänëm.

6. ¿Oyëdaa ko xëmë duˈun nnuˈkxtakëm extëmë Jesus ojts xytyukniˈˈijxëm?

⁶ Jesus kyaj ttsojky ets xëmë ja yˈëxpëjkpëty duˈun nyuˈkxtäˈäktët extëm ojts ttukniˈˈixë.  Pes ko ok yˈaknuˈkxtaky ojts tijaty tˈakˈamdoy (Mat. 26:39, 42; Fwank 17:1-26). Ëtsäjtëm, mbäät nanduˈunë Jyobaa ndukmëtmaytyakëm tijaty nmëmäˈäy nmëdäjëm. Extëm nˈokpëjktakëm, pën jam ti nduknibëjktakëm ndunäˈänëm, mbäät nˈamdoˈowëmë wijyˈäjtën parë nnijäˈäwëm wiˈix tijaty nduˈunëm (Sal. 119:33, 34). Ets ko ti tuunk nyajtuknipëjkëm mëdiˈibë nˈijxëm ko tsip, mbäät nanduˈunë Jyobaa nˈamdoˈowëmë wijyˈäjtën (Prov. 2:6). Mbäät nanduˈunë uˈunktääk uˈunkteety tninuˈkxtäägëdë yˈuˈunk yˈënäˈk, per nanduˈun ja uˈunk ënäˈk tninuˈkxtäägëdët ja tyääk tyeety. Oy ko nanduˈun ninuˈkxtakëm niˈamukë jäˈäy mëdiˈibë nyaˈëxpëjkëm ets pënaty ndukmëtmaytyakëmë Diosë yˈayuk. Per ko nnuˈkxtakëm kyaj jeˈeyë nˈamdoˈowëm tijaty nyajtëgoyˈäjtëm.

7. ¿Tiko mbäädë Jyobaa nmëjkumäˈäyëm ko nmënuˈkxtakëm?

⁷ Ko nmënuˈkxtakëmë Jyobaa, oy ko nanduˈun nmëjkumäˈäyëm, pes yëˈëyë mëdiˈibë pat nitëjkëp. Niduˈuk mëdiˈibë jyaayë salmo, duˈun jyënany: “Mˈoyjyaˈay ets mbokymyaˈkxäämp”. Ets yˈakjënany: “Mijts tuˈugë Dios mëdiˈibë paˈˈayoop ets nasˈayoˈowëp, mmaˈkxtujkp, ninäˈä mtsojkën kyakugëxë ets mmëdäjtypyë tëyˈäjtën” (Sal. 86:5, 15). Kanäk pëky jyaˈˈaty tiko mbäädë Jyobaa nmëjkumäˈäyëm, pes nëgooyë yˈoyjyaˈayˈäjnë.

8. ¿Tijaty mbäät nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko Jyobaa nmënuˈkxtakëm? (Salmo 104:12-15, 24).

⁸ Oy ko nanduˈun nmoˈoyëmë dyoskujuyëmë Jyobaa ko të dyajkojy yˈixy kaˈixyë pëjy ujts, këxy kaˈpxyë jëˈxy pëky ets ko mbäät nmëdäjtëmë mëtnaymyaayëbë. Jyobaa xymyoˈoyëm tijaty mët ko tsyojkypy ets nyajpatëm agujk jotkujk (käjpxë Salmo 104:12-15, 24). Per mëdiˈibë niˈigyë nguˈëˈëw ngukäjpxëm, yëˈë extëm tyamë Jyobaa xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm parë mëk ja mëbëjkën nyaˈijtëm ets ko nˈëwxijt njëjpˈijxëm ja oybyë jyukyˈäjtën.

9. ¿Ti tsojkëp nduˈunëm parë nguˈëˈëw ngukäjpxëm tijatyë Jyobaa xytyukmëduˈunëm? (1 Tesalónikʉ 5:17, 18).

⁹ Jyobaa mëjwiin kajaa tijaty xytyukmëduˈunëm, ¿per ti mbäät xypyudëjkëm parë xëmë nguˈëˈëw ngukäjpxëm? Yëˈko ngujäˈäyëm tijaty nˈamdoˈowëm, ets ok, ta nˈijxëm wiˈixë Jyobaa tˈatsoowëmbity etsë net nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko të xypyudëjkëm (käjpxë 1 Tesalónikʉ  5:17, 18). Ko jäˈäy tkuˈëw tkukäjpxë tijaty ndukmëduˈunëm, agujk jotkujk xyajnayjyäˈäwëm. Nanduˈunënë Jyobaa nyayjyawëty ko tijaty nguˈëˈëw ngukäjpxëm (Kol. 3:15). Per min ja tuk pëky nˈokˈijxëm ti tsojkëp niˈigyë nguˈëˈëw ngukäjpxëm.

10. ¿Tiko mbäät nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko Jyobaa tkejxyë yˈUˈunk parë ojts xykyuˈoˈk xykyutëgoˈoyëm? (1 Peedrʉ 2:21).

¹⁰ (Käjpxë 1 Peedrʉ 2:21). Oy ko nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko Jyobaa tkejxyë yˈUˈunk parë ojts tijaty xytyukniˈˈijxëm. Ko niˈigyë nˈëxpëjkëm wiˈixë Jesus jyukyˈajty, ta niˈigyë nˈixyˈäjtëmë Jyobaa ets nnijäˈäwëm tijaty tsyojkypy nduˈunëm. Mbäät niˈigyë Jyobaa nmëwingoˈonëm ets oy mëët nˈijtëm, pën nmëbëjkëm ko Jesus ojts xykyuˈoˈk xykyutëgoˈoyëm (Rom. 5:1).

11. ¿Tiko mbäät nnuˈkxtakëm xyëëwgyëjxmë Jesus?

¹¹ Nmoˈoyëmë dyoskujuyëmë Dios ko mbäät nmënuˈkxtakëm xyëëwgyëjxmë Jesus. Pesë Jyobaa yëˈë yajtuumbyë Jesus parë xymyoˈoyëm tijaty nˈamdoˈowëm. Pën nnuˈkxtakëm xyëëwgyëjxmë Jesus, Jyobaa myëdoowˈijtypy ets yˈatsoowëmbijtypy. Pesë Jesus jyënany: ‘Tukëˈëyë mëdiˈibë mijts mˈamëdoowdëbën ëjts nxëëwgyëjxmëts, ndunaambyëts, ets mët ja Diosë yˈUˈunk yaˈixyëty ja Diosteety ja myëjˈäjt jyantyˈäjtën’ (Juan 14:13, 14, TY).

12. ¿Ti ja tuk pëky mbäät nguˈëˈëw ngukäjpxëm?

¹² Biiblyë jyënaˈany ko Jesus yëˈë “ndeetywyintsëngopkˈäjtëm” ets “yˈuˈunyë tsäjpotm mä Dios yajkutiky” (Eb. 8:1). Nanduˈun jyënaˈany ko “nmëdäjtëm tuˈuk diˈibë xynyikäjxtutëm Dios windum. Yëˈë dëˈën ja Jesukristë” (1 Fwank 2:1). Nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko Jyobaa dyajtunyë Jesus extëmë Saserdotë wintsën, pes yëˈë xypyaˈˈayoˈowëm ets jyaygyujkëp ja nˈamayˈäjt njotmayˈäjtëm ets “xynyinuˈxtakëm” (Rom. 8:34; Eb. 4:15). Kom pokyjyaˈay nyajpatëm, kyajxyëp mbäät nmënuˈkxtakëmë Jyobaa koxyëbë Jesus ojts xykyakuˈoˈkëm. Pääty mëjwiin kajaa nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko Jyobaa tkejxyë yˈUˈunk parë ojts xykyuˈoˈkëm.

13. Ja ux mä netyë Jesus yˈooganë, ¿wiˈix ojts dyajnigëxëˈëky ko tsyojkypyë nety ja yˈëxpëjkpëty?

¹³ Ja ux mä netyë Jesus yˈooganë, jeky ojtsë tyeety tjantsy myënuˈkxtaˈaky parë tˈanmääy ets ja yˈëxpëjkpëty yajkuwäˈändët mä ja mëjkuˈugopk (Fwank 17:15). Mëkë Jesus ttsojky ja yˈëxpëjkpëty, pes myëmääy myëdäj parë kyaj wiˈix jyat kyëbattët, oyë nety tyukminy tyukëdaˈagyëtyë amay jotmay.

14. ¿Wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm?

¹⁴ Duˈun extëmë Jesus, oy ko ëtsäjtëm kyaj jeˈeyë nnaynyinuˈkxtakëm, nanduˈunën ninuˈkxtakëm ja nmëguˈukˈäjtëm. Ko duˈun nduˈunëm, yëˈë nety nmëmëdoˈowëm extëmë Jesus jyënany: nnaytsyojkëm nixim niyam ets duˈunë nety ndukˈijxëmë Jyobaa ko ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm (Fwank 13:34). Nnijäˈäwëm ko pudëjkëdëbë nmëguˈukˈäjtëm ko ninuˈkxtakëm, pesë Biiblyë jyënaˈany: “Ko kyäjxtaˈaky tuˈugë jäˈäy diˈibë jikyˈäjtp tëyˈäjtën mëët, yëˈë kyäjxtakën myëdäjtypy niˈigyë ja mëkˈäjtën” (Sant. 5:16).

15. ¿Tiko tsyokyëty ninuˈkxtakëm ja nmëguˈukˈäjtëm?

¹⁵ Oy ko ninuˈkxtakëmë nmëguˈukˈäjtëm, pes yajtëgoyˈäjttëp mët ko pyattëbë amay jotmay. Mbäät nˈanmäˈäyëmë Jyobaa parë pyudëkëdët, extëm ko yubat pyäˈämbattë, ko tijaty yˈayoˈonbëjktaˈaky, ko jäˈäy tsyiptundë o ko yajnibëdëˈëktë. Mbäät nanduˈun ninuˈkxtakëmë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëk tuundëp  parë tpudëkëdë myëguˈuktëjk ko tijaty yˈayoˈonbëjktaˈaky. Waˈan xyˈixyˈatyë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë amay jotmay yajnäjxtëp, ¿tiko xykyaninuˈkxtäägë? Ko ninuˈkxtakëmë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë duˈun pyattëbë amay jotmay, duˈunë nety nyajnigëxëˈkëm ko mëk ntsojkëm.

16. ¿Tiko mbäät ninuˈkxtakëmë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë yajnëjkxtëbë jëjpˈamˈäjtën mä kongregasionk?

¹⁶ Ko ninuˈkxtakëmë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë yajnëjkxtëbë jëjpˈamˈäjtën mä kongregasionk, kyuˈëˈëw kyukäjpxëdëp ets pudëjkëdëp. Pesë apostëlë Pablo, jyënany: “Xynyigäjxtäägëdëts ëj nandëˈën, esëtsë Dios xypyudëkët es ngäjxëdëts, es mëkˈää mëkjot nyaˈëxpëkëdëts wäˈätstiˈknë diˈibë ijty kyayajnijawë, dëˈën extëm ja oybyë ayuk jyënaˈany” (Éfes. 6:19). Tyam, ta nanduˈunë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëk tuundëp ets ko ninuˈkxtakëm, duˈunë nety nyajnigëxëˈkëm ko mëk ntsojkëm.

17, 18. ¿Näˈä mbäät nyaˈˈanmäˈäyëm ets ninuˈkxtakëm ja nmëguˈukˈäjtëm, ets ti tsojkëp nmëdäjtëm winmäˈänyoty?

¹⁷ Mbäät näˈäty nyaˈˈanmäˈäyëm parë pën ninuˈkxtakëm. Extëm nˈokpëjktakëm, mbäät tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm xyˈanmäˈäyëm ets nnuˈkxtakëm mä jamë jäˈäy dyaˈëxpëkäˈäny. Per oy ko nˈanmäˈäyëm ko jaa nuˈkxtäˈägäˈänëm ko nety ja jäˈäy të dyaˈëxpëjktäˈäy, pes net nnijäˈäwëm wiˈix mbäät ninuˈkxtakëm.

¹⁸ Ets pën yaˈˈanmaapy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm parë nyuˈkxtäˈägët mä jam pyëtsëmäˈändë käjpxwäˈkxpë o mä tyunäˈänyëtyë reunyonk. Oy ko wyinmayët wiˈix nyuˈkxtäˈägäˈäny, pes kyaj yëˈëjëty parë tkäjpxwijtët ja myëguˈuktëjk o parë jam ti ttuknijawëyäˈändë. Yëˈë ko jeˈeyë të yajtukniwitsë naa mëgoxk minutë parë nnuˈkxtakëm ets nˈëˈëwëm. Pääty ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë patëp nyuˈkxtäˈägët, kyaj tiko jeky nyuˈkxtäˈägët ets mas pën jeˈeyënëm tsyondaˈaky ja reunyonk (Mat. 6:7).

19. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nnayjyëjpˈijxëm ko nety myinyë Jyobaa myëj xëëw?

¹⁹ Wingoonˈadëtsp ja Jyobaa myëj xëëw, pääty jëjpˈam ets niˈigyë nmëwingoˈonëm ko nmënuˈkxtakëm. Pesë Jesus jyënany: “Awix jëjpˈixtë es dëˈënyëm mgäjxtäˈäktët es dëˈën  mnitsoˈoktët ko jyäˈtët tadë ayoˈon” (Luk. 21:36). Pën xëmë nmënuˈkxtakëmë Jyobaa, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë kyaj nnaygyumanäjxëm ets njëjpˈijxëm ko myinët ja kutëgoˈoyën.

20. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë Jyobaa dyajnaxët ja nuˈkxtakën extëm ja päˈäkxuˈkpë mëdiˈibë ijty yajnoˈkp?

²⁰ Mä yäˈädë artikulo të nˈijxëm ko mëjwiin kajaa nyajtsobatëm ko mbäädë Jyobaa nmënuˈkxtakëm. ¿Tijaty mbäät ninuˈkxtakëm? Yëˈë mëdiˈibë mëët tyuˈugyë tijaty të ttuknibëjktäägë Jyobaa. Nguˈëˈëw ngukäjpxëm nanduˈun ko ojts xytyuknigajxëm ja yˈUˈunk ets ko dyajminäˈäny ja Gyobiernë, nanduˈun ninuˈkxtakëm ja nmëguˈukˈäjtëm. Extëm të nˈijxëm, mbäät nanduˈun nˈamdoˈowëmë Jyobaa parë xymyoˈoyëm tijaty nyajtëgoyˈäjtëm ets mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm parë niˈigyë ja mëbëjkën nyajkëktëjkëm. Nyajnigëxëˈkëmë nety ko mëjwiin kajaa nyajtsobatëm ko mbäädë Jyobaa nmënuˈkxtakëm, ko yajxon niwinmäˈäyëm wiˈix nˈanëëmëyäˈänëm. Jyobaa duˈun dyajnaxäˈäny ja nuˈkxtakën extëm ja päˈäkxuˈkpë mëdiˈibë ijty yajnoˈkp ets jyantsy tyukxondäˈägaampy (Prov. 15:8).