1. ¿Jastal oj bʼobʼ kiltik ja orasyoni?

 JA Kʼuluman bʼa satkʼinal sok ja Luʼum yaʼunejkitik jun cholal jel chaʼanyabʼalil: wani xbʼobʼ mojxukotiksok ja yeʼn bʼa orasyon. La jpensaraʼuktik ja jas ti chʼikani. Ojni bʼobʼ jamtikyi ja jkʼujoltik ja Jyoba chikan jas ora, chikan jas kʼumal, sok mini tʼilan oj kʼantik tyempo bʼa a-smaklayotik. Wani xbʼobʼ katikyi orasyon ja kala Tatik bʼa satkʼinal yajni teytik bʼa jun chʼat bʼa ospital, bʼa preso sok wani xkʼuʼantik lek ke ja yeʼn ojni smaklayotik. ¿Anke jelni xkaʼatik tsʼakatal yuja cholal jel chaʼanyabʼal it?

2. ¿Jastal sjeʼa ja rey David ke juni cholal wa xyila ja orasyon?

² Ja rey David juni cholal yila ja yajelyi orasyon. Bʼa jun tsʼebʼoj yala yabʼ ja Jyoba: «Ke ja korasyon akʼotuk ja bʼa stiʼ asat jastal chapubʼal incienso» (Sal. 141:1, 2). Ja bʼa styempo ja David wa x-axi makunuk jun incienso jel chaʼanyabʼal bʼa yajelyi stoyjel ja Jyoba, sok yajni wa xchapawe ja sacerdoteʼik wa xyaʼa lek skuidadoʼe (Éx. 30:34, 35). Jastalni kilatik, yajni staʼa tiʼal bʼa incienso, ja David kʼan yal ke ojni spensaraʼuk lek ja jas oj yalyabʼ ja kala Tatik bʼa satkʼinal ja bʼa yorasyoni. Cha jachni wa xkʼana oj jkʼultik ja keʼntiki, pes wani xkʼanatik ke lek akʼot yil ja korasyontiki ja Jyoba.

3. ¿Jas tikʼe modoʼal tʼilan oj ajyukujtik ja yajni xkatikyi orasyon ja Jyoba, sok jas yuj?

³ Yajni wa xkatikyi orasyon ja Jyoba jelni tʼilan mok jelxukotik, tʼilani la jkistik lek. La jpensaraʼuktik ja bʼa nakʼsatik jel chaʼanyabʼal yila ja Isaías, ja Ezequiel, ja Daniel sok ja Juan. Anima tuktukil, pe ayni jas wa xkʼot slaj sbʼaj: wani xchiktese ja Jyoba jastal jun niwan Rey. Ja Isaías yila ja  Jyoba «ti kulan ekʼ bʼa jun chaʼanil trono» (Is. 6:1-3). Ja Ezequiel yila ti kulan ekʼ ja bʼa skarro bʼa satkʼinal sok joybʼanubʼal «yuj yijlabʼ jastal jun kʼintum» (Ezeq. 1:26-28). Ja Daniel yila ja «Ansyano bʼa kʼakʼuʼik» bʼa sak ja skʼuʼi sok ti kulan ekʼ ja bʼa strono bʼa wa x-el yajlubʼil kʼakʼ (Dan. 7:9, 10). Sok ja Juan yila ja Jyoba ti kulan ekʼ bʼa jun trono bʼa joybʼubʼal yuj «jun kʼintum bʼa oj slaj jastal jun esmeralda» (Apoc. 4:2-4). Spensarajel ja bʼa niwan stoyjelal ja Jyoba, wani xya juljkʼujoltik ke yajelyi orasyon juni niwan cholal sok jelni tʼilan oj jkʼuluktik sok skisjel lek. ¿Pe jasa wa xbʼobʼ kaltik ja bʼa korasyontiki?

4. ¿Jasa wa xnebʼatik sbʼaja bʼajtan yaljelik ja bʼa orasyon sjeʼakan ja Jesús? (Mateo 6:9, 10).

⁴ (Kʼuman ja Mateo 6:9, 10). Ja bʼa loʼil bʼa witsi, ja Jesús sjeʼayi ja snebʼumanik bʼa oj yaweyi orasyon bʼa jun modo lek wa xyila ja Dyosi. Tsaʼan yajni yala «tʼilan jach oja wawexyi orasyon», ja bʼajtan jasunuk staʼa tiʼali tini chʼikan lek soka jas wa skʼana ja Jyoba: bʼa a-sakbʼuk ja sbʼiʼili, bʼa ajakuk ja sGobyerno bʼa xchʼayjel snajel spetsanil ja skontraʼik ja Dyosi, sok akʼot smeranil ja slekilal skʼapunej sbʼaja luʼumi sok sbʼaja kristyanoʼik. Ta wa xtaʼatik tiʼal ja jastik it ja bʼa korasyontiki, ojni jetik ke ja jas wa skʼana ja Jyoba jani mas tʼilan bʼa keʼntik.

5. ¿Jastal wa xnaʼatik ke mini ay smaloʼil skʼanjel bʼa orasyon jastik bʼa keʼntik?

⁵ Ja bʼa xchabʼil parte ja bʼa orasyon sjeʼa ja Jesús, xchiktes ke mini ay smaloʼil skʼanjel bʼa orasyon jastik bʼa keʼntik. Ojni bʼobʼ jkʼantikyi ja Jyoba ayakitik ja jwaʼeltik bʼa kʼakʼu, ayaʼotik perdon soka jmultik, a-stalnayotik ja bʼa pruebaʼik sok aya elkotik libre ja bʼa skʼabʼ ja Maʼ jel malo (Mat. 6:11-13). Yajni wa xkʼanatikyi ja Jyoba ja jastik it, wani xjeʼatik wa xjipa jkʼujoltik bʼa yeʼn sok wa xkaltikyabʼ ja jas wa xkʼanatik bʼa lek oj taxkotiksok.

6. ¿Kechanta maʼ oj katikyi orasyon yuja jastik junuk wa staʼa tiʼal ja bʼa orasyon sjeʼakan ja Jesús?

⁶ Ja Jesús mini skʼana ke ja snebʼumani kechanta oj staʼe tiʼal ja bʼa yorasyone ja jastik yala sok ja jastik staʼa tiʼal ja bʼa orasyon sjeʼakani. Ja bʼa tuk orasyonik skʼulani xchʼika tuk jastik junuk bʼa cham skʼujol ja bʼa jutsʼin jaw (Mat. 26:39, 42;  Juan 17:1-26). Ja keʼntiki cha wani xbʼobʼ katikyi orasyon yuj chikan jasunuk wa xchamjkʼujoltik. Jun sjejel, yajni tʼilan ay jas oj tsatik skʼulajel, wani xbʼobʼ jkʼantikyi biboʼil sok snajel (Sal. 119:33, 34). Yajni tʼilan oj kitik jun cholal bʼa wokol xkabʼtik skʼulajel, wani xbʼobʼ jkʼantikyi ja Jyoba ayakitik snajelil sok biboʼil (Prov. 2:6). Ja nantataliki wani xbʼobʼ yaweyi orasyon yuja yuntikileʼi, jaxa untiki wani xbʼobʼ yaweyi orasyon sbʼaja snan stateʼi. Chomajkil, jpetsaniltik wa xbʼobʼ katikyi orasyon sbʼaja kestudiantetiki sok yuja kristyanoʼik matik wa xcholotik yabʼi. Pe mini kechanuk oj kʼantik ja bʼa korasyontiki.

7. ¿Jas yuj tʼilan oj katikyi stoyjel ja Jyoba ja bʼa korasyontik?

⁷ Ja bʼa korasyontik, cha jelni tʼilan oj jul jkʼujoltik oj katikyi stoyjel ja Jyoba. Kechani yeʼn wa sbʼajin ja toyjelali. Jun tsʼijbʼanum bʼa salmo yala: «Jel leka sok puesto aya bʼa oj akʼwanan perdon» sok cha yala: «Kʼotela jun Dyos bʼa jel syajulal akʼujol sok waxa naʼa yajulal, jel wa pasensya sok jel syajulal akʼujol mey stikʼanil sok jel toja» (Sal. 86:5, 15). Ayni kiʼojtik lek rason bʼa oj katikyi stoyjel ja Jyoba yuja jastal kʼotel sok yuja jastik wa skʼulani.

8. ¿Jas jujuntik jasunuk wa xbʼobʼ katikyi tsʼakatal ja yajni wa xkatikyi orasyon? (Salmo 104:12-15, 24).

⁸ Pe mini kechanuk wa xbʼobʼ jtoytik ja Jyoba, ja bʼa korasyontiki cha wani skʼana oj katikyi tsʼakatal yuja jastik tsamal wa xyakitik, jastalni ja tsamal yelawik ja nichimiki, ja tuktukil tikʼe waʼelal jel x-ajbʼani soka smojtajele ja lekil kamigotik. Spetsanil ja it sok tuk jani wa xyakitik ja kala Tatik jel xyajtani yujni wa skʼana ke gusto oj ajyukotik (kʼuman ja Salmo 104:12-15, 24). Pe cha wani xkatikyi tsʼakatal yuj spetsanil ja jastik wa xyakitik bʼa tsats oj ajyuk ja skʼuʼajel kiʼojtik soka tsamal smajlajel kiʼojtiki.

9. ¿Jasa oj kʼuluktik bʼa mi oj chʼay jkʼujoltik yajelyi tsʼakatal ja Jyoba? (1 Tesalonicenses 5:17, 18).

⁹ Jelni pasil oj chʼaykʼujoltik yajelyi tsʼakatal ja Jyoba yuja jastik wa skʼulan bʼa keʼntik. ¿Pe jasa oj kʼuluktik bʼa mi oj ekʼ jbʼajtik ja jaw? Ojni bʼobʼ katik och juʼun ja jastik jkʼanunejtikxayi sok skʼeljel tikʼan ja lista bʼa yiljel jastal sjakʼunejkitik. Tsaʼan oj  cha bʼobʼ katikyi tsʼakatal bʼa orasyon yuja jastal skoltunejotik (kʼuman ja 1 Tesalonicenses 5:17, 18). ¿Anke jelni gusto xkabʼtik sok yajtanubʼalotik yajni wa xyawekitik tsʼakatal ja tuk? Pes ja Jyoba cha jachni wa xkatik gustoʼaxuk yajni wa xjul jkʼujoltik bʼa yajelyi tsʼakatal ja jas sjakʼunejkitik ja bʼa korasyontiki (Col. 3:15). Pe aytoni jas mas tʼilan bʼa oj katikyi tsʼakatal ja Jyoba. La kiltik jasa.

10. ¿Jas yuj tʼilan oj katikyi tsʼakatal ja Jyoba yuja sjekakon ja Jesús ja bʼa luʼumi? (1 Pedro 2:21).

¹⁰ (Kʼuman ja 1 Pedro 2:21). Tʼilani oj katikyi tsʼakatal ja Jyoba yuja sjekakon ja Yunin jel skʼana bʼa jak sjekitik. Yajni wa xpaklaytik ja sakʼanil ja Jesús, jelni wa xnebʼatik sbʼaja Jyoba sok sbʼaja jas tʼilan oj jkʼuluktik bʼa oj katik gustoʼaxuk. Ta wa x-ajyikujtik skʼuʼajel ja bʼa sakʼanil yaʼa ja Kristo, wani xbʼobʼ kabʼtik stsamalil bʼa lek oj kil jbʼajtiksok sok bʼa ajyel laman soka Jyoba (Rom. 5:1).

11. ¿Jas yuj wa xkatikyi orasyon bʼa sbʼiʼil ja Jesús?

¹¹ Wa xkatikyi tsʼakatal ja Jyoba yuja wa xbʼobʼ katikyi orasyon bʼa sbʼiʼil ja Jesús. Ja Jyoba wa xya makunuk ja Jesús bʼa oj yakitik ja jas wa xkʼanatiki. Ja yuj ta wa xkatikyi orasyon bʼa sbʼiʼil ja Yunini, ja Jyoba wani smaklay sok wa sjakʼakitik. Ja Jesús yala: «Chikan jas xa kʼanawex bʼa jbʼiʼil, keʼnani oj jkʼuluk, bʼa jachuk ja Uninali oj bʼobʼ stoy ja Tatali» (Juan 14:13, 14).

12. ¿Jas pilan rason kiʼojtik bʼa yajelyi tsʼakatal ja Jyoba yuja Yunini?

¹² Ja Jyoba wa xyaʼa perdon ja jmultiki stsʼakatal ja sakʼanil yaʼa ja Jesús. Ja Biblia wa xyala ke ja Jesús yeʼnani ja «mero olomal sacerdote» sok tini «ochel kulan ja bʼa stojol skʼabʼ ja Niwan Dyos bʼa ti kulan ekʼ bʼa strono ja bʼa satkʼinali» (Heb. 8:1). Cha wa xyala ke «ayni jun jkoltanumtik tey bʼa stsʼeʼel ja Tatali: ja Jesukristo» (1 Juan 2:1). Jelni xkaʼatik tsʼakatal yuja Jyoba yaʼunejkitik jun Mero olomal sacerdote bʼa wa snaʼa jyajulaltik, wa xyabʼ stojol ja janekʼ wa xlajxi kujtiki sok «wa spatayi skʼujol yuj keʼntik» (Rom. 8:34; Heb. 4:15). Lekbʼi mi jaʼuk ja sakʼanil yaʼa ja Jesús, ja keʼntiki, bʼa mulanumotik, mini oj bʼobʼ katikyi orasyon ja Jyoba. Mini xtaʼa jas oj kaltik bʼa yaljel janekʼto wa xkaʼatik tsʼakatal yuja niwan majtanal yaʼunejkitik ja Jyoba: ja Yunin jel skʼana.

13. ¿Jastal sjeʼa ja Jesús ja akwal bʼajtanto oj chamuk ke wani syajtay ja snebʼumaniki?

¹³ Ja akwal bʼajtanto oj chamuk, ja Jesús albʼi lek yayi orasyon sbʼaja snebʼumaniki, sok skʼanayi ja sTati bʼa atalnajuke sbʼaja Maʼ jel malo (Juan 17:15). ¡Jelni xkʼanjiye yuja Jesús! Ama ojxta ekʼ sbʼaj jun tsatsal preba, chamni skʼujol sbʼaja slekilal ja sjekabʼanumiki.

14. ¿Jastal wa xjeʼatik wa xyajtaytik ja kermanotik?

¹⁴ Jastalni ja Jesús, ja keʼntiki mokni jaʼukta waj kʼujoltik ja jas wa xmakunikujtik. Masni lek, la kʼajyukotik skʼanjel bʼa orasyon yuja kermanotik. Jachuk, wantikni skʼuʼajel ja mandar yaʼa ja Jesús bʼa syajtajel jbʼajtik sok sjejelyi ja Jyoba janekʼto wa xkʼanatik ja kermanotik (Juan 13:34). Sok wani xnaʼatik, yajni wa xkatikyi orasyon yuja tuk yaʼtijumik ja Jyoba, mini lom wantik xchʼayjel jtyempotik. Ja Biblia wa xyala «jelni ja yip ja jastal wa spata kʼujolal ja winik maʼ toji» (Sant. 5:16).

15. ¿Jas yuj wani skʼanawe ja kermanotik oj katikyi orasyon yuj yeʼnle?

¹⁵ Ja kermanotiki wani skʼanawe oj katikyi orasyon yuj yeʼnle yujni wa  stʼaspune jitsan tsatsal wokolik. Wani xbʼobʼ jkʼantikyi ja Jyoba bʼa a-skoltaye bʼa oj kuchyujile ja wokolik, jastal ja chamelik, ja desgrasyaʼik, ja guerraʼik ma ja ijel jpatiktik. Cha wani xbʼobʼ katikyi orasyon yuja kermanotik bʼa wa xchʼaka sbʼaje koltanel ja yajni wa x-ekʼ desgrasyaʼik. Bʼobʼta ja weʼn ayni maʼ waxa naʼa sbʼaj bʼa wan ekʼel sbʼaj june ja wokolik it. ¿Jas yuj mixa taʼa tiʼal ja sbʼiʼil ja bʼa wa worasyon waxa wayiʼi? Yajni waxa kʼanayi ja Jyoba bʼa a-skoltay ja kermanotik bʼa mi oj el sganaʼe, wani xjeʼatik ke wa xkʼanatike meran lek.

16. ¿Jas yuj tʼilan oj katikyi orasyon yuja hermanoʼik matik wa stojowotike?

¹⁶ Ja hermanoʼik matik wa stojowe ja kongregasyon jelni xyawe tsʼakatal yuja wa xkatikyi orasyon yuj yeʼnle, sok jelni xkoltajiyeyuj. Jachni yabʼ ja jekabʼanum Pablo. Ja yeʼn stsʼijbʼan: «Cha awikyi orasyon yuj keʼna, bʼa jachuk yajni xjama ja jtiʼi, oj ajuki ja yaljelik bʼa mi oj xiwkon yaljel ja jas jel chaʼanyabʼal wa xjak bʼa Dyosi sbʼaja lekil rasoniki» (Efes. 6:19). Ja bʼa jtyempotik cha ayni kiʼojtik hermanoʼik bʼa jelni x-aʼtijiye wa stojowotike. Yajni wa xkʼanatikyi ja Jyoba bʼa aya koʼuk slekilale yuja jastik wa skʼulane, wani xjeʼatik ke wa xyajtaytike.

17, 18. ¿Bʼa jas ekʼele bʼobʼta oj kʼanjukitik yajelyi orasyon bʼa ay tuk kristyano, sok jasa tʼilan oj kaʼ tʼabʼan jkʼujoltik?

¹⁷ Bʼobʼta ay ekʼele oj kʼanjukitik oj katikyi orasyon bʼa ay kristyanoʼik. Jun sjejel, jun hermana bʼa wa xyaʼa estudio bʼa Biblia oj skʼanyi ja hermana maʼ wa xmojtajiyuj oj yayi orasyon. Sok bʼobʼta ja hermana jaw mi snaʼa sbʼaj lek ja estudiante, sok oj skʼan ke oj yayi orasyon ja bʼa xchʼakulabʼili. Jachuk oj bʼobʼ snaʼ jas oj yal ja bʼa yorasyon ja jas wa xmakuniyuj ja estudiante.

¹⁸ ¿Sok jaxa lekbʼi xkʼanjiyi jun hermano bʼa ayayi orasyon ja bʼa elel xcholjel ma ja bʼa reunión bʼa kongregasyon? Ja hermanoʼik bʼa ayiʼoje ja cholal it tʼilani oj ya tʼabʼan skʼujole jas xchol ja reunionik. Ja orasyoniki mini jaʼuk bʼa yajelyi rason ja kongregasyon sok mini bʼa yajel ekʼ anunsyoʼik. Bʼa tʼusan mi yibʼanaluk ja reunioniki wani xpilxiyi joʼe minuto sbʼaja tsʼebʼoji sok ja orasyoni. Ja yuj ja hermano maʼ wa  skʼulan ja orasyoni jelni tʼilan mi «jel» najatuk ja jas oj yali, mastoni ja bʼa skʼeʼulabʼil ja reunioni (Mat. 6:7).

19. ¿Jasa oj skoltayotik bʼa chapan oj ajyukotik ja bʼa kʼakʼu oj skʼan kuenta ja Jyoba?

¹⁹ Yuja kʼakʼu bʼa oj skʼan kuenta ja Jyoba wanxta mojxel, jelni tʼilan bʼa masto oj katikyi orasyon. Stajel tiʼal sbʼaja it, ja Jesús yala: «Mok ochuka wayelex sok tolabida kʼanawika koltajelex. Bʼa jachuk oj elanik libre sbʼa yibʼanal ja jastik junuk it oj ekʼuki» (Luc. 21:36). Ta mi xkaʼatikan yajelyi orasyon, ojni ajyukotik sakʼan ja bʼa jastal wala taxtik soka Dyosi sok chapan oj ajyukotik ja yajni xkʼot ja skʼakʼu ja Jyoba.

20. ¿Jasa oj bʼobʼ jkʼuluktik bʼa jachuk ja korasyontik oj kʼotuk jastal jun incienso bʼa jel x-ajbʼani yikʼil?

²⁰ ¿Jasa jpaklunejtik ja bʼa artikulo it? Jelni chaʼanyabʼal xkilatik ja cholal bʼa yajelyi orasyon ja Jyoba. Ja jastik mas tʼilan oj chʼiktik ja bʼa korasyontiki jani soka jastik wa skʼana ja Jyoba. Cha wani xkatikyi tsʼakatal yuja Yunin ja Dyosi sok ja sGobyerno, cha wani xkatikyi orasyon yuja kermanotiki. Sok chomajkil wani xbʼobʼ jkʼantikyi ja Jyoba bʼa oj yakitik ja jas wa xmakunikujtik ja bʼa jsakʼaniltiki soka jastal wala taxtik soki. Yajni wa xpensaraʼantik lek ja bʼa jas oj kaltik ja bʼa korasyontiki, wani xjeʼatik ke jel chaʼanyabʼal xkilatik ja cholal it bʼa mi jas oj slaji. Sbʼaja Jyoba, ja jas oj kaltiki ojni kʼotuk jastal incienso bʼa jel x-ajbʼani yikʼil, jelni lek «oj yabʼi» (Prov. 15:8).