Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

ESTUDIO 37

Mucʼʌch i mejlel lac ñop tiʼ tojlel la quermañujob

Mucʼʌch i mejlel lac ñop tiʼ tojlel la quermañujob

«Jiñi am bʌ i cʼuxbiya […] miʼ laj ñop, miʼ laj pijtan» (1 COR. 13:4, 7).

CʼAY 124 Laʼ lac chʌn pʌs lac xucʼtʌlel

MUʼ BɅ CAJ I QʼUEJLEL *

1. ¿Chucoch mach yomic miʼ yʌcʼ ti toj sajtel lac pusicʼal cheʼ jiñi lac piʼʌlob maʼañix miʼ ñopob tiʼ tojlel yambʌlob?

 ILA tiʼ pañimil (mulawil) Satanás, cabʌlob mach bʌ añic miʼ ñopob tiʼ tojlel yañoʼ bʌ. Maʼañic miʼ mulañob chuqui miʼ melob jiñi ñuqui empresa tac, jiñi políticojob yicʼot ñucoʼ bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl tac. I cheʼʌch miʼ yubiñob jaʼel tiʼ tojlel jiñi i yamigojob, jiñi lʌcʼʌl bʌ chumulob yicʼotob, i yicotto tiʼ tojlel i familiajob. Pero maʼañic miʼ yʌcʼ ti toj sajtel lac pusicʼal iliyi. Jiñi Biblia tsiʼ wʌn alʌ chaʼan «ti jiñi cojix tac bʌ qʼuin» jiñi lac piʼʌlob maʼañic mi caj i pʌsob i xucʼtʌlel yicʼot chaʼan xjopʼtʼañob. Cheʼ mi caj i melob (chaʼleñob) i bʌ bajcheʼ i dios ili pañimil, mach bʌ yomic mi lac wis ñop tiʼ tojlel (2 Tim. 3:1-4; 2 Cor. 4:4).

2. a) ¿Majqui tiʼ tojlel miʼ mejlel lac wen ñop? b) ¿Chuqui miʼ mejlel i cʼajtiben i bʌ juntiquil lac piʼʌl?

2 Pero jiñi i sujm bʌ xñoptʼañonbʌla la cujil chaʼan miʼ mejlel lac wen ñop tiʼ tojlel Jehová (Jer. 17:7, 8). La cujil chaʼan miʼ cʼuxbiñonla yicʼot chaʼan maʼañic mi caj i cʌy i yamigojob (Sal. 9:10). Miʼ mejlel lac ñop tiʼ tojlel Jesucristo jaʼel come tsiʼ yʌcʼʌ i bʌ ti chʌmel (sajtel) ti laj caj (1 Ped. 3:18). I an laj qʼuele chaʼan miʼ mejlel lac ñop muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia (2 Tim. 3:16, 17). Mucʼʌch i mejlel lac ñop tiʼ tojlel Jehová, Jesús yicʼot jiñi Biblia. Pero tajol an muʼ bʌ i cʼajtiben i bʌ mi mucʼʌch i mejlel lac ñop tiʼ tojlel jiñi hermanojob tiʼ pejtelel ora. Mi mucʼʌch, laʼ laj qʼuel chucoch.

I CʼɅJÑIBAL LAC CHAʼAN LA QUERMAÑUJOB

Tiʼ petol pañimil an la quermañujob mucʼʌch bʌ i mejlel lac ñop tiʼ tojlelob come miʼ cʼuxbiñob Jehová jaʼel cheʼ bajcheʼ joñonla. (Qʼuele jiñi párrafo 3).

3. ¿Chuqui jiñi utsʼatax bʌ majtañʌl am bʌ lac chaʼan? (Marcos 10:29, 30).

3 Jehová tsiʼ yʌqʼueyonla utsʼatax bʌ lac majtan: Jiñʌch cheʼ tsiʼ yotsayonla ti jiñi i familia am bʌ ila ti Lum. Jin chaʼan mi lac taj cabʌl bendición (pejcan Marcos 10:29, 30). Tiʼ petol pañimil an hermanojob muʼ bʌ i cʼuxbiñob Jehová cheʼ bajcheʼ joñonla i miʼ chaʼleñob wersa chaʼan miʼ qʼuelob ti ñuc jiñi i mandar tac. Muqʼuix laj cʼuxbiñob cʼʌlʌl cheʼ bʌ tsaʼ laj cʌñʌyob anquese mach lajalic jiñi lac tʼan, laj cultura yicʼot bajcheʼ yilal mi lac lʌp lac pislel. I mi lac wen mulan laj comol aqʼuen i ñuclel Jehová yicʼot laj comol chʼujutesan (Sal. 133:1).

4. ¿Chucoch i cʼʌjñibal lac chaʼan la quermañujob?

4 Ili ora yom ñumen temelonla. An i tajol jiñi hermanojob miʼ coltañonla lac lʌtʼ jiñi lac wocol tac (Rom. 15:1; Gál. 6:2). Cheʼ jaʼel, miʼ coltañonla chaʼan mi lac bej melben i yeʼtel (troñel) Jehová yicʼot chaʼan maʼañic mi laj cʼuñʼan (1 Tes. 5:11; Heb. 10:23-25). Chʼijyemtic jax mi maʼañic lac chaʼan i coltaya jiñi hermanojob chaʼan mi lac mʌlben (jotben) jiñi laj contrajob: Satanás yicʼot jiñi jontol bʌ i pañimil. Tsʼitaʼ jax yom chaʼan miʼ ñumen ticʼlʌbeñob jiñi i wiñicob Dios. Ti jimbʌ ora tijicña mi caj la cubin mi an lac chaʼan i coltaya la quermañujob.

5. ¿Chucoch an wocol bʌ miʼ yubiñob chaʼan miʼ ñopob tiʼ tojlel jiñi hermanojob?

5 Pero tajol an wocol bʌ miʼ yubiñob chaʼan miʼ ñopob tiʼ tojlel jiñi hermanojob. ¿Chucoch? Tajol juntiquil an chuqui tiʼ sube yambʌ hermano pero ili hermano tiʼ sube yambʌlob. O tajol an juntiquil maʼañic bʌ tiʼ tsʼʌctesa i tʼan. O juntiquil hermano tsiʼ yʌlʌ o tsiʼ mele mach bʌ añic tsiʼ mulayob. Yubil cheʼ jiñi, ¿chuqui mi caj i coltañonla chaʼan mi lac ñumen ñop tiʼ tojlel la quermañujob?

JIÑI CʼUXBIYA MIʼ COLTAÑONLA LAC ÑUMEN ÑOP TIʼ TOJLEL YAMBɅLOB

6. ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla jiñi cʼuxbiya chaʼan mi lac ñumen ñop tiʼ tojlel jiñi la quermañujob? (1 Corintios 13:4-8).

6 Jiñi cʼuxbiya miʼ coltañonla lac ñop tiʼ tojlel yambʌlob. Ti 1 Corintios capítulo 13 miʼ pʌs bajcheʼ jiñi cʼuxbiya miʼ coltañonla lac ñumen ñop tiʼ tojlel yambʌlob o chaʼan mi lac chaʼ ñop tiʼ tojlel juntiquil (pejcan 1 Corintios 13:4-8). Jumpʼejl ejemplo, ti versículo 4 miʼ yʌl chaʼan «jiñi am bʌ i cʼuxbiya yujil pijt yicʼot an i yutslel». Jehová miʼ pʌsbeñonla i pijt anquese mi lac chaʼlen mulil. Jin chaʼan, joñonla jaʼel yom mi lac pʌsben lac pijt jiñi la quermañujob cheʼ bʌ miʼ melob o miʼ yʌlob mach bʌ añic mi lac mulan o cʼux bʌ mi la cubin. Ti versículo 5 miʼ bej al chaʼan jiñi am bʌ i cʼuxbiya «mach ti orajic miʼ michʼan» yicʼot «maʼañic miʼ tsic majlel chuqui miʼ tumbentel». Mach la comic lac «tsic majlel» chuqui miʼ melbeñonla jiñi la quermañujob, ili yom i yʌl chaʼan mach yomic mi lac chʌn cʼajtesan chuqui miʼ tumbeñoñobla. Eclesiastés 7:9 miʼ yʌl chaʼan mach yomic mi lac michʼan ti ora. Ñumen wen cheʼ mi lac jacʼ muʼ bʌ i yʌl Efesios 4:26: «Mach yomic bej michʼettola cheʼ bʌ miʼ bʌjlel qʼuin».

7. ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla jiñi principio tac am bʌ ti Mateo 7:1-5 chaʼan mi lac ñumen ñop tiʼ tojlel la quermañujob?

7 Yambʌ muʼ bʌ caj i coltañonla jiñʌch cheʼ mi laj qʼuel jiñi la quermañujob cheʼ bajcheʼ yilal miʼ qʼuelob Jehová. Miʼ cʼuxbiñob yicʼot maʼañic miʼ chʌn cʼajtesʌbeñob jiñi i mul. Jin chaʼan mach yomic mi lac mel jaʼel (Sal. 130:3). Mi lac chaʼlen wersa chaʼan mi laj qʼuel jiñi utsʼatax bʌ melbalʌl (chaʼlibal) tac am bʌ i chaʼañob yicʼot mi laj qʼuel chaʼan mucʼʌch i mejlel i melob chuqui tac wem bʌ, i mach jiñic mi laj qʼuel chuqui jiñi mach bʌ weñic tiʼ tojlelob (pejcan Mateo 7:1-5). Mi lac ñop tiʼ tojlelob come jiñi am bʌ i cʼuxbiya «miʼ laj ñop» (1 Cor. 13:7). Ili mach yomic i yʌl chaʼan Jehová woli (choncol) i subeñonla chaʼan cheʼ jach mi lac toʼol ñop tiʼ tojlel yambʌlob. Yom chaʼan mi lac ñop tiʼ tojlelob come añix i pʌsʌyob chaʼan mucʼʌch i mejlel lac ñop tiʼ tojlelob. *

8. ¿Chuqui miʼ mejlel a mel chaʼan maʼ ñumen ñop tiʼ tojlel yambʌlob?

8 Mach ti orajic mi lac ñop tiʼ tojlel juntiquil lac piʼʌl. ¿Chuqui miʼ mejlel a mel chaʼan maʼ ñumen ñop tiʼ tojlel yambʌlob? Cʌñʌyob ti wen. Chaʼlen tʼan a wicʼotob yaʼ ti tempa bʌ. Comol chaʼlenla subtʼan. Pʌsʌ a pijt i aqʼueñob i pʌs chaʼan mucʼʌch i mejlel a ñop tiʼ tojlelob. Mi an juntiquil maxto bʌ wen a cʌñʌyic, tajol mach ti orajic mi caj a luʼ suben chaʼan bʌ a cuxtʌlel. Pero cheʼ bʌ maʼ ñumen cʌn majlel, tajol muqʼuix caj a ñumen mulan tʼan a wicʼot i mi caj a suben bajcheʼ yubil maʼ wubin (Luc. 16:10). ¿I chuqui miʼ mejlel a mel mi juntiquil hermano miʼ mel mach bʌ pijtʌbilic a chaʼan? Mach a ñaʼtan chaʼan mach weñic jiñi hermano, acʼʌ ti ñumel jiñi tiempo. I mach a cʌy a ñop tiʼ tojlel yambʌlob tiʼ caj jiñi tsaʼ bʌ i mele. Junchajp muʼ bʌ caj i coltañet jin cheʼ maʼ tsajin (wen qʼuel) chuqui tsiʼ mele jiñi yambʌ i wiñicob Jehová tsaʼ bʌ i bej ñopoyob tiʼ tojlel yambʌlob anquese tsaʼ melbentiyob mach bʌ weñic.

LAʼ LAJ CɅN TIʼ TOJLELOB JIÑI MAʼAÑIC BɅ TSIʼ CɅYɅYOB I ÑOP TIʼ TOJLEL YAMBɅLOB

Anquese ti ñaxan Elí mach weñic bajcheʼ tsiʼ mele tiʼ tojlel Ana, Ana tsaʼʌch i bej ñopo ti Jehová i maʼañic tsiʼ cʌyʌ majlel yaʼ ti tabernáculo. (Qʼuele jiñi párrafo 9).

9. a) ¿Chuqui tsiʼ mele Ana anquese tsiʼ meleyob mach bʌ weñic jiñi waʼchocobiloʼ bʌ ti Jehová? b) ¿Chuqui maʼ cʌn tiʼ tojlel Ana? (Qʼuele jiñi dibujo).

9 ¿Am ba chuqui maʼañic bʌ tsaʼ mulaj tsaʼ bʌ i mele juntiquil hermano ñuc bʌ i yeʼtel? Mi añʌch, miʼ mejlel i coltañet jiñi i yejemplo Ana. Ti jimbʌ ora, Elí jiñʌch jiñi ñumen ñuc bʌ sacerdote ti Israel. Pero jiñi i familia miʼ mel mach bʌ weñic. Jiñi i yalobilob sacerdotejob i tsiʼ chaʼleyob tsʼiʼlel, i Elí maʼañic tsiʼ chaʼle wersa i tojʼesañob. Pero Jehová mach ti orajic tsiʼ chilbe i yeʼtel. ¿Chuqui tsiʼ mele Ana? Anquese Elí bej jiñʌch jiñi ñumen ñuc bʌ sacerdote, Ana maʼañic tsiʼ cʌyʌ majlel yaʼ ti tabernáculo chaʼan miʼ chʼujutesan Jehová. Cheʼ bʌ wen chʼijyem woli (yʌquel) ti oración, Elí ti ora tsiʼ yʌlʌ chaʼan yʌc, i mach weñic bajcheʼ tsiʼ pejca (1 S. 1:12-16). Ana tiʼ sube Jehová chaʼan mi tsiʼ yʌqʼue juntiquil i yalobil mi caj i pʌy majlel yaʼ ti tabernáculo chaʼan miʼ melben i yeʼtel. Tsaʼʌch i tsʼʌctesa i tʼan anquese Elí jiñʌch muʼ bʌ caj i chʼʌm tiʼ wenta chaʼan miʼ cʌntan (1 S. 1:11). ¿Yomʌch ba miʼ tojʼesʌntel woli bʌ i melob jiñi i yalobilob Elí? Yomʌch, i cheʼʌch tsiʼ mele Jehová cheʼ bʌ tsaʼ cʼoti i yorajlel (1 S. 4:17). Pero Ana tsaʼʌch aqʼuenti juntiquil i yalobil i cʼabaʼ Samuel (1 S. 1:17-20).

10. ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ David chaʼan mucʼʌch i bej ñop tiʼ tojlel yambʌlob anquese an tsaʼ bʌ i cʌyʌyob?

10 ¿Am ba i melbeyet mach bʌ weñic juntiquil a wamigo? Mi añʌch, ñaʼtan tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel jiñi rey David. Cheʼ bʌ jiñi i yalobil i cʼabaʼ Absalón tsiʼ ñopo i chilben jiñi i yumʌntel, Ahitofel, juntiquil i yamigo David, tsiʼ colta Absalón. Cʼuxʌch tsiʼ yubi David cheʼ bʌ jiñi i yalobil yicʼot jiñi i yamigo tsaʼ sujtiyob tiʼ contra. Pero David maʼañic tsiʼ cʌyʌ i ñop tiʼ tojlel yambʌlob tiʼ caj iliyi. Tsiʼ bej ñopo tiʼ tojlel Husái, juntiquil xucʼul bʌ i yamigo maʼañic bʌ tsiʼ coltʌbe jiñi i contrajob. I weñʌch cheʼ bʌ tsiʼ ñopo tiʼ tojlel come ili i yamigo maʼañic tsiʼ bʌcʼña miʼ tsʌnsʌntel chaʼan miʼ coltan David (2 S. 17:1-16).

11. ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ juntiquil i wiñic Nabal chaʼan mucʼʌch i ñop tiʼ tojlel yambʌlob?

11 Ñaʼtancu jaʼel tiʼ yejemplo juntiquil i wiñic Nabal. David yicʼot i wiñicob tsiʼ pʌsʌyob i yutslel tiʼ tojlel jiñi i wiñicob Nabal yicʼot tsiʼ cʌntayob. Ti wiʼil, David tsiʼ cʼajtibe bʌlñʌcʼʌl chaʼan miʼ cʼuxob jiñi i wiñicob, jiñʌch chuqui miʼ yʌqʼueñob. Pero Nabal tsiʼ yʌlʌ chaʼan maʼañic mi caj i yʌqʼueñob, jin chaʼan David tsaʼ wen michʼa i tsiʼ yʌlʌ chaʼan mi caj i tsʌnsan pejtelel jiñi wiñicob yaʼ bʌ añob tiʼ yotot. Juntiquil i wiñic Nabal tiʼ sube Abigaíl, jiñi i yijñam Nabal, jiñi tsaʼ bʌ ujti. Yujil chaʼan jiñi muʼ bʌ i mel Abigaíl jiñʌch muʼ bʌ i mejlel i coltañob. I maʼañic tsaʼ putsʼi. Tsiʼ ñopo chaʼan Abigaíl mi caj i tojʼesan jiñi wocol come cʌmbil chaʼan juntiquilʌch xʼixic am bʌ i ñaʼtʌbal. I weñʌch cheʼ bʌ tsiʼ ñopo tiʼ tojlel come Abigaíl tsiʼ pʌsʌ i chʼejlel i tsaʼ majli i suben David chaʼan maʼañic miʼ chaʼlen tsʌnsa (1 S. 25:2-35). I Abigaíl tsaʼʌch i ñopo chaʼan David mucʼʌch caj i chʼʌmben i sujm.

12. ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ Jesús chaʼan mucʼʌch i ñop tiʼ tojlel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan anquese tsiʼ tajayob i sajtemal?

12 Jesús tsiʼ ñopo tiʼ tojlel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan anquese añob i sajtemal (Juan 15:15, 16). Cheʼ bʌ Santiago yicʼot Juan tsiʼ cʼajtibeyob ñuc bʌ i yeʼtel yaʼ tiʼ Yumʌntel, Jesús maʼañic tsiʼ yʌlʌ chaʼan an jach chuqui tiʼ caj woliʼ melbeñob i yeʼtel Jehová mi tsaʼicto i subeyob chaʼan mach chʌn i yapóstolobix (Mar. 10:35-40). Ti jimbʌ acʼʌlel cheʼ bʌ tsaʼ chujqui, pejtelel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan tsiʼ cʌyʌyob (Mat. 26:56). Pero Jesús tsaʼʌch i bej ñopo tiʼ tojlelob. «Tsiʼ cʼuxbiyob cʼʌlʌl tiʼ jilibal» anquese yujil chaʼan añob i sajtemal (Juan 13:1). I cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ chʼojyi, tsiʼ yʌqʼue tiʼ wenta jiñi 11 i yapóstolob jiñi subtʼan yicʼot chaʼan miʼ cʌntʌbeñob i tiñʌmeʼ (Mat. 28:19, 20; Juan 21:15-17). I weñʌch cheʼ tsiʼ ñopo tiʼ tojlel ili wiñicob. Xucʼul tsaʼ ajñiyob cʼʌlʌl tsaʼ chʌmiyob. Cheʼ bajcheʼ tsaʼ laj qʼuele, Ana, David, jiñi i wiñic Nabal, Abigaíl yicʼot Jesús tsiʼ ñopoyob tiʼ tojlel lac piʼʌlob xmuliloʼ bʌ jaʼel. Jiñi wem bʌ i yejemplojob miʼ coltañonla chaʼan cheʼʌch mi lac mel jaʼel.

¿BAJCHEʼ MIʼ MEJLEL LAC CHAʼ ÑOP TIʼ TOJLEL YAMBɅLOB?

13. ¿Chucoch an i tajol wocol mi la cubin chaʼan mi lac ñop tiʼ tojlel yambʌlob?

13 ¿Am ba chuqui tsaʼ lac sube juntiquil hermano i ti wiʼil tsaʼ la cubi chaʼan tiʼ sube yambʌlob? Tiʼ sujm cʼux mi la cubin cheʼ an majqui miʼ melbeñonla jiñi. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, juntiquil hermana an chuqui tiʼ sube juntiquil anciano. Cheʼ tiʼ yijcʼʌlel jiñi i yijñam jiñi anciano tsiʼ pejca jiñi hermana chaʼan miʼ ñuqʼuesʌben i pusicʼal come jiñi i ñoxiʼal tsiʼ chaʼ alʌ jiñi tsaʼ bʌ subenti. Tiʼ caj jiñi, jiñi hermana tsiʼ cʌyʌ i ñop tiʼ tojlel jiñi anciano. Pero añʌch chuqui wem bʌ tsiʼ mele jiñi hermana i tsiʼ cʼajti i coltʌntel. Tsiʼ chaʼle tʼan yicʼot yambʌ anciano, i tsiʼ colta i chaʼ ñop tiʼ tojlel jiñi ancianojob.

14. ¿Chuqui tsiʼ colta juntiquil hermano chaʼan miʼ chaʼ ñop tiʼ tojlel chaʼtiquil ancianojob?

14 Juntiquil hermano wen jal tsaʼ michʼa yicʼot chaʼtiquil ancianojob mach bʌ yomic miʼ ñopob tiʼ tojlel miʼ yubin. Pero tsaʼ cʼajtiyi i chaʼan tsaʼ bʌ i yʌlʌ juntiquil hermano muʼ bʌ i wen qʼuel ti ñuc: «Jiñi laj contra jiñʌch Satanás, mach jiñic la quermañujob». Iliyi tsiʼ yʌcʼʌ ti pensar jiñi hermano i tsiʼ taja ti tʼan tiʼ yoración jiñi i wocol. Ti wiʼil tsaʼ chaʼ utsʼa yicʼot jiñi chaʼtiquil ancianojob.

15. ¿Chucoch an i tajol mach ti orajic miʼ mejlel lac chaʼ ñop tiʼ tojlel yambʌlob? Alʌ tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Grete.

15 ¿Am baʼ sʌtʌ jumpʼejl eʼtel yaʼ ti congregación? Wen cʼux mi la cubin cheʼ bʌ miʼ yujtel jiñi. Laʼ laj qʼuel tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Grete yicʼot i mamá, chaʼtiquil hermanajob xucʼul bʌ tsaʼ ajñiyob ti Jehová cheʼ ti jabil majlel 1930. Tsaʼ chumleyob ti Alemania, baqui jiñi nazijob tsiʼ mʌctayob jiñi la queʼtel. Grete tsaʼ aqʼuenti tiʼ wenta chaʼan miʼ melben (pʌtben) i copiajlel jiñi revista Lac Tsictesʌbentel chaʼan miʼ yʌqʼuentelob jiñi hermanojob. Pero jiñi hermanojob tsiʼ yubiyob chaʼan jiñi i papá miʼ tsʼaʼlen jiñi i sujmlel. Tsiʼ wen bʌcʼñayob chaʼan miʼ sujbelob, jin chaʼan maʼañix tsiʼ bej aqʼueyob i mel jiñi copia tac. Pero Grete tsiʼ ñusa yambʌ wocol tac. Ti jiñi Segunda Guerra Mundial, Grete yicʼot i mamá maʼañic tsaʼ aqʼuentiyob jiñi revista tac i jiñi hermanojob mi muqʼuicto i pejcañob yaʼ ti calle. ¡Wen wocolʌch tsaʼ bʌ i ñusayob! Jiñi wen cʼux tsiʼ yubi Grete, i mach ti orajic tsiʼ ñajʌtesa jiñi tsaʼ bʌ i meleyob jiñi hermanojob yicʼot chaʼan miʼ chaʼ ñop tiʼ tojlelob. Ti wiʼil tsiʼ chʼʌmbe i sujm chaʼan Jehová tsaʼix i ñusʌbeyob jiñi hermanojob yicʼot chaʼan jiñʌch yom bʌ miʼ mel jaʼel. *

«Jiñi laj contra jiñʌch Satanás, mach jiñic la quermañujob»

16. ¿Chucoch yomʌch mi lac chaʼlen wersa chaʼan mi lac chaʼ ñop tiʼ tojlel yambʌlob?

16 Mi ñusʌbil a chaʼan jumpʼejl wocol bajcheʼ jiñi tsaʼ tac bʌ ajli, chaʼlen wersa chaʼan maʼ chaʼ ñop tiʼ tojlel jiñi hermanojob. Tajol mach ti orajic, pero yomʌch maʼ chaʼlen wersa. Laʼ la cʌl jumpʼejl ejemplo. Cheʼ bʌ miʼ yʌsiñonla jiñi muʼ bʌ laj cʼux, muqʼuix lac tech lac ñumen cʌntan chuqui mi laj cʼux, pero mach yomic i yʌl chaʼan mi caj laj cʌy laj cʼux lac waj. Mach yomic mi la cʌcʼ jaʼel chaʼan jiñi muʼ bʌ i yujtel miʼ yʌqʼueñonla laj cʌy lac ñop tiʼ tojlel la quermañujob come la cujil chaʼan xmulilob. Mi mucʼʌch lac chaʼ ñop tiʼ tojlelob, ñumen tijicña mi caj la cajñel i mi caj la cʌcʼ lac ñaʼtʌbal ti chuqui miʼ mejlel lac mel chaʼan yaʼ ti congregación jiñi hermanojob miʼ ñopob tiʼ tojlel yambʌlob.

17. a) ¿Chucoch ñuc i cʼʌjñibal cheʼ mi lac ñop tiʼ tojlel yambʌlob? b) ¿Chuqui mi caj laj qʼuel ti yambʌ estudio?

17 Ila tiʼ pañimil Satanás, jiñi lac piʼʌlob maʼañic miʼ ñopob tiʼ tojlel yambʌlob. Pero tiʼ yorganización Jehová mucʼʌch lac ñop tiʼ tojlel la quermañujob come mi laj cʼuxbin lac bʌ. Jin chaʼan tijicñayonla yicʼot juntemelonla. Iliyi mi caj i coltañonla tiʼ yorajlel jiñi wocol woli bʌ i lʌcʼtiyel tilel. Pero ¿chuqui miʼ mejlel lac mel mi bej cʼuxto mi la cubin tsaʼ bʌ i mele juntiquil muʼ bʌ lac lon ñop tiʼ tojlel? Miʼ mejlel lac chaʼ ñop tiʼ tojlelob mi mucʼʌch lac chaʼlen wersa chaʼan cheʼ yilal mi laj qʼuel jiñi wocol cheʼ bajcheʼ yilal miʼ qʼuel Jehová, cheʼ mi lac jacʼ jiñi principio tac am bʌ ti Biblia, cheʼ bʌ mi lac ñumen cʼuxbin jiñi la quermañujob yicʼot cheʼ bʌ mi lac tsajin jiñi ejemplo tac am bʌ ti Biblia. Mi mucʼʌch lac mel iliyi, mi caj lac taj cabʌl la camigojob muʼ bʌ i cʼuxbiñonla tiʼ sujm «ñumen bajcheʼ lac piʼʌlob» (Pr. 18:24). Pero mach jasʌlic cheʼ mi lac ñop tiʼ tojlel yambʌlob, jiñi la quermañujob yom miʼ qʼuelob jaʼel chaʼan mucʼʌch i mejlel i ñopob ti lac tojlel. Ti yambʌ estudio, mi caj laj qʼuel chuqui miʼ mejlel lac mel chaʼan miʼ ñopob ti lac tojlel.

CʼAY 99 I tejclum Jehová woliʼ colel majlel

^ Yomʌch mi lac ñop tiʼ tojlel la quermañujob. Pero an i tajol wocol mi la cubin come miʼ bixel melob mach bʌ añic mi lac mulan. Ti ili estudio mi caj laj qʼuel principio tac muʼ bʌ i mejlel lac jacʼ yicʼot ejemplo tac muʼ bʌ i mejlel lac lajin. Ili mi caj i coltañonla chaʼan mi lac ñumen ñop tiʼ tojlel la quermañujob o chaʼan mi lac chaʼ ñop tiʼ tojlel juntiquil tsaʼ bʌ i mele mach bʌ añic tsaʼ lac mulaj.

^ Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan yaʼ ti congregación tajol an lac piʼʌlob mach bʌ yomic mi lac ñop tiʼ tojlelob (Jud. 4). An i tajol an poj hermanojoʼ bʌ miʼ yʌlob i bʌ pero miʼ lotiñob yambʌlob come miʼ yʌlob «mach bʌ weñic» (Hech. 20:30). Cheʼ bʌ miʼ yujtel jiñi, mach yomic mi lac ñopbeñob i tʼan mi yomicto mi lac ñʌchʼtañob.

^ Yaʼ ti Anuario de los testigos de Jehová para 1974, ti página 129 yicʼot 130 mi caj a taj jiñi i experiencia Grete.