1. Éé ní ea náa vaá à tõó ló gbò nen deè nieí kọ bà náa é láá dẹlẹ̀ẹ̀ nyíé boo tọ́ọ̀ nen ẽ́?

 GBÒ e bà di mm̀ bàlà boo e Sétàn ge lẹẹlà bel lóí náa nyímá ló gbò e bàé láá dẹlẹ nyíé boo. Bà kilsĩ́ gè ié kẹ̀lẹ̀ boo béè láb e gbò ùlà ki, gbò bìlà bẹlbẹl, nè gbò tule bõ̀ònaló fã̀ gé lábví. Níà bé e sìgà gbò náà láà dẹlẹ nagé nyíé boo ba gbò kóò, pá ba kè gyṍó, nè pá ba tọ naa ẽ́. Níí á gá bọọí ló. Kpá Káí beè kọọ̀: “Mm̀ gbò dee e tṍó é gé tà . . . , gbò nen . . . náa é fã Bàrì, . . . bàé légèlè dém ló nen, . . . bàé bilà nen.” Níà ge kọọ̀ gbò nen é lábví láb belí Sétàn, ea dú nen e née é láá dẹlẹ nyíé boo.​—2 Tím. 3:​1-4; 2 Kọ́r. 4:4.

2. (a) Mée ní eé láá palàge dẹlẹ nyíé boo é? (b) Éé ní e sìgà gbò é láá bugi togó boo é?

² Sõò beeleè gbò nyòòne nvéè Kráìst vaá èé láá palàge dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà. (Jèr. 17:​7, 8) È palàge àgala boo kọ à vulèi nè ge kọọ̀ náa é “sọbá” pá a kóò gbẹẹ́ kẽ. (Ps. 9:10) Èé láá dẹlẹ nagé nyíé boo Kráìst Jíízọ̀s boo béè kọ a beè tú a dùm ne boo beéle. (1 Pít. 3:18) È nyímá kọọ̀ Kpá Káí ólò nèi gbò tùle e dẹlẹ̀ nyíé boo. (2 Tím. 3:​16, 17) È agàla boo kọọ̀ èé láá dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà, Jíízọ̀s, nè Kpá Káí. Sõò sìgà gbò é láá bugi togó kọọ̀, é kọ bàé láá kilìè sĩ́ gè dẹlẹ̀ẹ̀ gé nyíé boo pá vígà págbálà nè pábia e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò? Beè ààla dú ẽei, éé ní ea náa èé láá dẹlẹ́ va nyíé boo é?

3. Mókà kele íb nèà deè ní e íèe? (Máàk 10:​29, 30)

³ Jìhóvà a sái kọ é dũùnà pá a tọ e bà gé fã́e beeá ló bàlà booí. Níà kà kele íb nèà deè ea é náa kọ é ié gã́bug tã́áná dee bá! (Bugi Máàk 10:​29, 30.) Beeá ló bàlà booí, è íè pá  vígà e bà vulè Jìhóvà belí nágé beele, vaá bà ólò pììgà ge tõó boo gbò a nòòkúu. Bẹẹ dém bel, nàànù, nè bé e nveà nu naa é láá dú kele ló ńbaála, sõò è vulè va kọbèè níà túá tṍó e gé mon vaẹ́. À ólò palàge leemái gè zọ̀ va lèèlà vaá fã̀ bẹẹ Tẹ̀ ea vulèi ea di káála.​—Ps. 133:1.

4. Éé ní ea náa vaá è bíi ló pá vígà ẹ?

⁴ À dú bíi kọ é kpáá palàge gbaaá ló pá vígà págbálà nè pábia kátogóí èlmà tṍó ea kil nvéeá. Sìgà tṍó, bà ólò nvèè bá toolá bẹẹ nyìè tò nèi. (Róm̀ 15:1; Gàl. 6:2) Bà ólò siè nài gé kpóó ló kọ é kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà nè ge ié agẹ zìgà. (1 Tẹ̀s. 5:11; Híb. 10:​23-25) Bugi togó boo bé ea gáẹ̀ beè láá tọáí ló naa be née beè ié kpènà ea aa mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ea nveè bá nèi kọ é láá bé èlbá Sétàn nè nakà pọ́lọ́ bàlà booí. Pọ́ì ńkem̀ tṍó àla, Sétàn nè gbò ea gé lẹẹlà bel ló é beè naa uú boo gbò gyóòlo Bàrì. Dòòmà dẽe ló bé e nyíéi é ẹ́ẹ naa kọ è íè pá vígà págbálà nè pábia e bàé nveè bá nèi!

5. Éé ní ea náa vaá àé láá tavala ló sìgà gbò ge dẹlẹ nyíé boo pá vígà ẹ?

⁵ Sõò à ólò tavala ló sìgà nen gè dẹlẹ nyíé boo pá vígà boo béè kọọ̀ beà sẹlẹ, à íe tṍó e ba beè ló bel ke gũa nè neǹ vígà vaá à kọ́ nè dõòna gbò, àbeè kọọ̀ náa naa nú ea beè zìgà. Àbèè kọọ̀ nen ea di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò beè ló bel àbèè ge labví láb ea palàge kyẽ́ va. Íb gbò nuí ólò naa kọ á tàvàlàí ló gè dẹlẹ nyíé boo dõòna gbò. Sõò, éé ní ea é láá nvèè bá nèi kọ é dẹlẹ nyíé boo pá vígà ẹ?

6. Mósĩ́ deè ní e vulà é láá nvèè bá nèi kọ é dẹlẹ nyíé boo dõòna gbò e? (1 Kọ́rìnt 13:​4-8)

⁶ Vulà ní ea dú kpò kúm dẹ̀lẹ̀ nyíé boo é. Túá kà kpá Kọ́rìnt 13 baatẽ́ bé e vulà é  láá nvèè bá nèi kọ é dẹlẹ nyíé boo dõòna gbò naa. (Bugi 1 Kọ́rìnt 13:​4-8.) Dì belí nu dòòmà bá, a 4 gã́bel kọ́ọ̀ “vulà ólò ĩ̀ìmà nu vaá ié lé nyíe.” Jìhóvà ólò ĩ̀ìmà bã̀àna tṍó e síìe pọ́lọ́. Boo béè vó, beele é íè ge ĩ̀ìmà tṍó e pá vígà ló bel àbèè ge naa nú ea bẽ́émái. A 5 gã́bel à kọọ̀: “[Vulà náa ólò] bã̀ sṹg. Vulà náa ólò bugi pọ́lọ́ ló nen.” Beele née é “bugi pọ́lọ́ ló nen,” àbèè ge ká súng gbẹá nyíe vaá olòó ló bel kilma ló. Kpá Ẹ̀klìzíástìs 7:9 kọ́ é “gá gbalá bã̀ súng.” Àé palàge dú lé be è tú gbò bel ea di mm̀ kpá Ẹ́fẹsọ̀s 4:26 siimá tóm, ea kọ́ọ̀: “Ó gá nveenii sṹg biimai dee”!

7. Mósĩ́ deè ní e nòòkúu ea di mm̀ kpá Máátìù 7:​1-5 nveè bá nèi kọ é dẹlẹ nyíé boo dõòna gbò e?

⁷ Dõòna kà nú ea é láá nvèè bá nèi kọ é dẹlẹ nyíé boo pá vígà dú gè ẹ̀bva belí bé e Jìhóvà ẹbva naa. Bàrì vulè va vaá náa ólò bugí va pọ́lọ́ ló. Vaá náa bọ́ló kọọ̀ beele é naa vó. (Ps. 130:3) Tãa vó e káà bùlà gbẹẹ́ boo ba gbò lọ̀, èé piìga boo gè ẹ̀b gbò lé kpãa e bà íe nè gbò lé nu e bà gé náa. (Bugi Máátìù 7:​1-5.) È nyímà kọọ̀ bà gbĩ́ gè naa nú ea lelà vaá náa dú ba bùlà ge naa nú ea é bẽ́émái boo béè kọọ̀ vulà “ólò naa kọ nen á dẹlẹ nyíe boo Bàrì.” (1 Kọ́r. 13:7) Tãa belá náa tõó dọ̀ kọọ̀ Jìhóvà gbĩ́ kọ é gá dõogẽ dẹlẹ nyíé boo dõòna gbò e bè náa íe lé bug ea di nvée; tãa vó, à gbĩ́ kọ é dẹlẹ́ va nyíé boo boo béè kọọ̀ bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. *

8. Mósĩ́ deè ní eé láá nó gè dẹlẹ nyíé boo pá vígà ẹ?

⁸ Dì belí bé e gbò nen ólò fã̀i dẽe naaá, à dú bíi kọọ̀ bàá dẹlẹ́i nyíé, sõò à ólò tú gã́bug tṍó. Mósĩ́ deè ní eo é láá nó gè dẹlẹ nyíé boo pá vígà ẹ? Gbĩ́ gè nyimá va ló leevè. Zọ̀ va loá sọ́l gbẹá nònù. Noo gè zọ̀ va kọ́ kpẹ̀a. Ĩ̀ìmà vaá ò né va tṍó kọ bàá naa gbò nú ea zógè kọọ̀ bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. Túá ból, àé láá tàvàlà ní ló gè ló kọ̀láá kà bel ea kil ní ló nè nen eo ã́àa nyimá ló. Sõò tṍó eo ni palàge nyimáe ló leevè, be à sẹlẹ lóó ni é gbóó láá taaá ló gè kọ́ bé e nu tọ́a ní ló naa nèe. (Lúùk 16:10) Sõò éé ní eo é láá naa beè neǹ vígà tú o bel ke gũ̀a kọ́ nè dõòna gbò e? Ó gá gbẹá boo òòà aa ló gè zọ̀ẹ naaá nu, tãa vó, nèe tṍó. Vaá ó gá sọ̀tọ́ deè kọọ̀ láb dõòna gbò á ọọvẹ́ ni ló lọl ló gè dẹlẹ nyíé boo pá vígà. Èé zẹ́ẹ́ bugi togó boo nu dòòmà bá sìgà gbò gyóòlo Jìhóvà e ba beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo vaá kilsĩ́ gè dẹlẹ nyíé boo dõòna gbò náa kal ló béè kọọ̀ sìgà nen beè kẹlẹ́ va.

9. (a) Mósĩ́ deè ní Hánà beè kilsĩ́ gè dẹlẹ nyíé boo Jìhóvà náa kal ló béè kọọ̀ sìgà gbò e bà géè sí tóm nèe beè lọ̀ẹ? (b) Éé ní e nú e Hánà beè tení bá nóòmà ni kilma ló gè dẹlẹ nyíé boo nòònù Jìhóvà ẹ? (Ẹ̀b fùtó.)

⁹ É kọọ̀ à íe deé e neǹ vígà e togóe tulà nu beè naa nú ea bẽ́émá ni? Beè vó, òó láá ié bélè lọl ló gè bugi togó boo nu dòòmà bá Hánà. Ílaì ea beè dú Pọ̀b Neǹ Vààla Gyọ́ọ̀ ní ea géè tulè bõ̀ònaló fã̀ mm̀ deè pá Ízraẹ̀la ẹ. Sõò pá a tọ náa beè zogè lé nu dòòmà bá. Pá a nvín págbálà e ba beè dú gbò vààla gyọ́ọ̀ géè labví gbò láb e bè náa õoà; sõò ba tẹ̀ náa beè dùùlà va bá deè tṍ leevè. Jìhóvà náa beè gbẹá boo tú dọ̀ tóm Ílaì lọlíé bá. Kọbèè vó, Hánà náa beè di boo béè kọọ̀ Ílaì dú Pọ̀b Neǹ Vààla Gyọ́ọ vaá òòà aa ló gè sí tọọ̀ káíá gé fã̀ Bàrì. Tṍó é Ílaì mon Hánà ea gé tú bììla  nyíe tã̀àmà ló Bàrì, a beè dòòmà kọọ̀ míí ténié dẽe. A beè gbẹ́ Hánà tṍó ea gáà zẹ́ẹ́ nyima nú ea géè téní bá. (1 Sám. 1:​12-16) Náa kal ló béè vó, Hánà beè zilá zíl kọọ̀ be à íèè ene kà nvín págbálà, àé túèe tẹlẹ̀ẹ̀ tọ kàn káí Bàrì kọ á sí tóm kè kẽè Ílaì. (1 Sám. 1:11) É kọ a beè dú bíi gè lele dee bá pá nvín Ílaì ló gbò pọ́lọ́ nu e bà géè naaá? Ẽei, vaá Jìhóvà beè nèva kpọ̀té tṍó ea bọ́ló. (1 Sam. 4:17) Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍóá, Bàrì beè gbóó nè nvín Hánà, ea bée kọlà Sámuẹ̀l.​—1 Sám. 1:​17-20.

10. Mósĩ́ deè ní e Méné Dévìd beè dẹlẹ nyíé boo dõòna gbò náa kal ló béè kọọ̀ sìgà nen beè naa nú ea bẽ́émáe ẽ́?

¹⁰ É kọọ̀ à ié tṍó eo díì-díílá kóò beè naa nú ea bẽ́émá ni? Be à dì naa vó, bugi togó boo nú ea beè naaá ló Méné Dévìd. Béè ene kà a kóò beè kọ̀là Àhítofẹ̀ẹ̀l. Sõò tṍó e Ábsalom ea dú nvín Dévìd gbĩ́ gè tú méné lọl bá a tẹ̀, Àhítofẹ̀ẹ̀l beè gbaaẹ́ ló vaá naa uué boo. A beè palàge biile nyíè Dévìd kọọ̀ a nvín nè a kóò gbá naa uulìèé boo! Sõò níí náa beè naa kọọ̀ Dévìd á gá dẹlẹ na nyíé boo dõòna gbò. A beè kilsĩ́ gè dẹlẹ nyíé boo dõòna kà a kóò ea bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, ea bée beè kọlá Húshaì. À íè gbò lé bug ea náa vaá Dévìd bèe dẹlẹ nyíé boo Húshaì. Húshaì beè zogè kọọ̀ à dúè kà lé kóò, kàsĩ́, a beè tú a dùm nvee kèbá gẹẹ-gẹẹ ló boo béè ge nvèè bá nè Dévìd.​—2 Sám. 17:​1-16.

11. Mósĩ́ deè ní e ene kà gyóòlo Nébàl beè zogè kọ à dẹlẹ̀ẹ̀ nyíé boo Ábigẹẹ̀l ẹ?

¹¹ Bugi nagé togó boo nu dòòmà bá ene kà gyóòloò Nébàl. Dévìd nè pá a gbò beè kpẹ̀nà gbò e bà géè sí tóm nè ene kà gbálà Ízraẹ̀l ea bée kọlà Nébàl. Tṍó e tṍó téní, Dévìd beè bàn Nébàl ea dú nen ea beè palàge ié gyọ́ kọ á dõònìè gyã́á e báẹ sim tùlà neè pá a gbò. Tṍó e Nébàl náa zigà, Dévìd beè palàge bã̀ súng naa ní ea beè noo gè fẹ́ kọ̀láá kà págbálà ea bà dú tọọ̀ Nébàl. Ene kà gyóòlo Nébàl beè gbóó kpẹá belá nè Ábigẹẹ̀l ea dú a va. A beè dũunà pá tọí vaá a beè nyímà kọọ̀ Ábigẹẹ̀l é láá kpenàè a dùm. Tãa vó ea téélá àà, a beè dẹlẹ nyíé boo kọọ̀ Ábigẹẹ̀l é kpoogè dee ló dìtõ̀òa. A beè palàge dẹlẹ nyíé boo Ábigẹẹ̀l boo béè kọọ̀ a beè  dú pábia ea nyímá nu. Nú ea beè sìlà aa m zógè kọọ̀ à íe gbò lé bug ea beè naa kọ á dẹlẹ nyíé boo Ábigẹẹ̀l. Agẹ ló e Ábigẹẹ̀l beè ié beè naa kọ á ló bel nè Dévìd naa ní ea ooà aa ló nú ea beè gbĩ́ gè naa. (1 Sám. 25:​2-35) A beè dẹlẹ nyíé boo kọọ̀ Dévìd é lábví láb e nyìmànù di m.

12. Mósĩ́ deè ní e Jíízọ̀s beè zogè kọ à dẹlẹ̀ẹ̀ nyíé boo pá a gbò nyòòne nvée náa kal ló béè kọọ̀ ba beè ié gã́bug lọ̀ẹ?

¹² Jíízòs beè dẹlẹ nyíé boo pá a gbò nyòòne nvéè náa kal ló béè kọọ̀ ba beè lọ̀ gã́bug tṍó. (Jóòn 15:​15, 16) Tṍó e Jém̀z nè Jọ́ọ̀n ban Jíízọ̀s kọ á neè va kele dọ̀ mm̀ a Boǹ Méné, Jíízọ̀s náa beè bĩiná va bug ea di nvéè ba gè fã̀ Jìhóvà, àbèè ge kpó va kọ bàá gá du nàè pá a gbò tóm. (Máàk 10:​35-40) Tṍó e tṍó téní, dénè gbò e bà géè nyoone nvéè Jíízọ̀s beè teelá ààẹ́ ló bílá deè deé e bà sííeá. (Máát. 26:56) Sõò, Jíízọ̀s náa beè pee bùlà. A beè palàge nyimá kọ bà náa gbõoma; sõò, a beè “vùlè va tẹlẹ kùbmà.” (Jọ́ọ̀n 13:1) Tṍó e Jíízọ̀s kẽeà aa kemà ú, a beè tú tóm ea palàge bọọ nè 11 neǹ tóm e bà beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booá, ea dú tóm gè naa kọọ̀ gbò nen á nyoonìè nvée nè ge ẹ̀b nú ea kil ló gbò a naanà ból. (Máát. 28:​19, 20; Jọ́ọ̀n 21:​15-17) À íe nú ea beè naa kọ á dẹlẹ nyíé boo gbò e bà náa beè gbõomaí. Kọ̀láá ọ̀và beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo dọ̀ọ̀mà deé e bà ú. Mm̀ kà kà, Hánà, Dévìd, gyóòlo Nébàl, Ábigẹẹ̀l, nè Jíízọ̀s beè zogè kà lé nu dòòmà bé ea kil ló gè dẹlẹ nyíé boo gbò nen e bà náa gbõoma.

13. Éé ní ea é láá naa kọ á tàvàlàí ló gè dẹlẹ nyíé boo dõòna gbò e?

¹³ É kọọ̀ à íe tṍó eo beè ló bel ke gũ̀a nè neǹ vígà eo dẹlẹ nyíé boo vaá à ló belá nè dõòna gbò? Àé láá palàge tãagẽ́ ni. Ene kà vígà pábia beè tú bel ke gũ̀a kọ́ nè neǹ kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Deé ea bẽene, vaà neǹ kànená beè kolí vígà pábiaá vaá sièe kpóó ló, ea zógè kọọ̀ a dã́ bel e vígàa beè kọ́ nè neǹ kànená. Vó beè naa kọ á palàge aga ló vígàí gè kpáá dẹlẹ nyíé boo neǹ kànená. Sõò vígà pábiaí beè naa nú ea lelà, a beè bĩiná nvèè bá lọl bá dõòna kà neǹ kànen. Vaá vó beè naa kọ á kpáá dẹlẹ nyíé boo gbò kànen.

14. Éé ní ea beè nvèè bá nè ene kà vígà págbálà kọ á kpáá dẹlẹ nyíé boo pá vígà ẹ?

¹⁴ Mm̀ gã́bug gbáá, ene kà vígà págbálà beè nvèè súng ló bàà kà neǹ kànen ea tõóé ló kọ náa é láá dẹlẹ̀ẹ̀ va nyíé boo. Sõò a beè dààmà togó gè bugi togó boo bel e ene kà vígà págbálà ea ólò palàge nvèè ka ló beè lò , a beè kọọ̀: “Sétàn ní ea dú bẹẹ neǹ ọ́bvẹ́, níì pá vígà nì.” Vígàí beè bugi togó boo belí, tã̀àgã ló Bàrì, vaá àà gé zọ̀ pálaa kà neǹ kànená naaá fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló.

15. Éé ní ea náa vaá àé láá tú gã́bug tṍó gè kpáá dẹlẹ nyíé boo nen ẽ́? Nè nu dòòmà bá.

¹⁵ É kọọ̀ dọ̀ tóm eo beè ié mm̀ bõ̀ònatõ̀ò beè àà ní bá? Àé láá palàge tãagẽ́ ni. Grete nè a kà beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo gbẹá Nazi Germany tṍó e ba beè kùb bẹẹ sìtóm kọ̀ kpẹ̀a mm̀ gbò gbáá 1930 a. Grete beè dé kpéè ló gè olòó tú ńzì emá Kpá Tọ Kùdẽe Ló nè pá vígà. Sõò tṍó e pá vígà nyímá kọọ̀ a tẹ̀ ólò bé uú boo kà kàí, ba beè lọ̀lìe dọ̀ tómá bá boo béè kọọ̀ pọ̀ beè sií va kọọ̀ a tẹ̀ é láá bã̀ pílì ló bõ̀ònatõ̀òí nè gbò nàà uú booá. Níá níì áá tã̀àgã̀ e Grete beè kpeesĩ́ lóé nì. Dénè tṍó e bàà tóm bé bàlà boo géè beáá, pá vígà náa beè olòó tú tọ́ọ̀ kà bẹẹ gbò màgàzíìn nè Grete nè a kà, vaá bà náa beè olòó ló tọ́ọ̀ kà bel nèva tṍó e bà  monà gbẹá èèlè. A beè palàge biilée nyíe! A beè aga bá naa ní e Grete kọ́ọ̀ a beè tú gã́bug tṍó besĩ́ à kalá láá iàẹ̀ ló vaá kpáá dẹlẹ̀ẹ̀ nyíé boo pá vígàí. Tṍó e tṍó téní, a beè nyimá kọọ̀ Jìhóvà a ia ló nèva, vóà naa, à bọ́ló kọọ̀ ẹlẹ á iàẹ̀ nàè gé ló. *

16. Éé ní ea náa vaá èé piìga boo gè bé èlbá nú ea é láá naa kọ é gá dẹlẹ nyíé boo pá vígà ẹ?

¹⁶ Be o beè tení bá íb nakà dìtõ̀ò bììla nyíéi, pììga boo gè kpáá dẹlẹ nyíé boo pá vígà. Àé láá tú ni gã́bug tṍó bá, sõò o sìà kpóó ló é náa kọ á ié togó. Dì belí nu dòòmà bá, be ba beè tú múú tã́a tẹlẹ ló gyã́á nè ni, òó kpáá palàge ié ọ̀ẹ̀ dẽe ea kil ló nú eo é dé. Sõò pọ́lọ́ gyã́á e déè náa é oomài lọl ló gè de ná gyã́á. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, náa bọ́ló kọọ̀ pọ́lọ́ nú ea beè naaáí ló á naa kọ é gá dẹlẹ na nyíé boo pá vígà págbálà nè pábia, tã́gíní bé e nyímà kọọ̀ bà náa gbõomáá. Tṍó e kpáà dẹlẹ nyíé boo pá vígà, nyíéi é ẹ́ẹ vaá àé náa kọọ̀ é ká bùlà gbẹẹ́ boo nú eé láá naa kọbé pá vígà kilsĩ́ gè dẹlẹ nyíé boo ene gbẹá mm̀ bõ̀ònatõ̀ò.

17. Éé ní ea náa vaá à dú bíi kọ é dẹlẹ nyíé boo pá vígà ẹ, vaá éé ní eé ló bel boo mm̀ togó bel ea bẽene níí ẽ́?

¹⁷ A tavàlà ge láá dẹlẹ nyíé boo gbò e bà di mm̀ bàlà boo e Sétàn gé lẹẹlà bel lóí, sõò è ólò dẹlẹ nyíé boo pá vígà boo béè kọọ̀ è vulè va vaá bà vulè beele. Ge dẹlẹ́ va nyíé boo naa vó é náa kọ é ié ẹ́ẹ́ nyíé nè gbaa ló kátogóí, vaá àé kpenài tṍó e kpeèsĩ́ ló tàvàlà dìtõ̀ò dì deèsĩ́. Éé ní eo é náa beè nen beè kẹlẹ́ ni vaá nóo dẹlẹ̀ nàe nyíé boo é? Pììga boo gè ẹ̀b nu belí bé e Jìhóvà ẹb nu naa, tú gbò nòòkúu ea di mm̀ Kpá Káí siimá tóm, kpáá palàge vùlè pá vígà, vaá ò nó nu lọl ló gbò nu dòòmà bá ea di mm̀ Kpá Káí. Èé láá bé èlbá bììla nyíe vaá nó gè kpáá dẹlẹ nyíé boo dõòna gbò. Be è náa vó, èé íe gã́bug kóò e bàé ‘tõo bã̀í ló èlmà vígà.’ (Pró. 18:24) Sõò áá gè dẹlẹ nyíé boo dõòna gbò gáà gbõoma, baala é ié ge dẹlẹ nagé nyíé boo beele. Mm̀ togó bel ea bẽene níí, èé ló bel boo bé eé láá zogè kọ è dúù gbò e pá vígà é láá dẹlẹ nyíé boo naa.