1. Beni n sɔi ti la daɣɛ yelepakerɛ bɔ’ɔra tɔ la nɛreba n ka dekɛ bamea delum taaba tingɔŋɔ wa poan la?

 SITAANA tingɔŋɔ wa poan, nɛreba ka mi se’em ti ba wan dekɛ bamesi delum. Leebego, nalɛɣerɛ la pu’usegɔ nɛŋadoma kɔ’ɔn ita la sɛla n daani nɛreba. Nɛreba zɔdoma, ba yikpɛ’ɛsi, hali la ba deodoma me iti yelese’a n daani ba mɛ. Yele ana ka nari ti la dɛna pakerɛ bɔ’ɔra tɔ. Baabule la yeti: “Ba’asegɔ dabesa la poan . . . , nɛreba . . . [kan] tara yelemɛŋɛrɛ, . . . sa’ana nɛreba yu’ura, . . . dɛna kandɔ̃teba.” Bala vuurɛ dela nɛreba wan tɔɣesa tingɔŋɔ wa yinɛ la n ka tari yelemɛŋɛrɛ la halɛ.​—2 Tim. 3:1-4; 2 Ko. 4:4.

2. (a) To wan ta’an dekɛ tomea delum la bani? (b) Nɛreba basɛba ta’an soke la bem?

² Tomam n de Kristakɔma la zuo, tomam mi ti to ta’an dekɛ tomea delum Yehowa. (Yer. 17:7, 8) To tari puti’irɛ ti a nɔŋɛ to mɛ ge me “kan makɛ zaɣesɛ” a zɔdoma. (Ym. 9:10) To me ta’an kelum dekɛ tomea delum Yezu Krista se’ere n sɔi la a yuun ki la tomam zuo. (1 Pe. 3:18) Tomam mea vom poan basɛ ti to baŋɛ ti, Baabule la soŋeri to mɛ. (2 Tim. 3:16, 17) Tomam mi soŋa soŋa ti to wan ta’an dekɛ tomea delum Yehowa, Yezu la Baabule la. Ge basɛba ta’an soke ti, to wan ta’an dekɛ tomea delum to mabiisi la n boi tansugere la poan la saŋa woo? Lebesego la san dɛna ɛɛ, beni n sɔi ti to wan ta’an dekɛ tomea delum ba?   

3. Bem yɔ’ɔ n boi de to’ore ti to tara? (Mark 10:29, 30)

³ Yehowa loe to pa’asɛ la a tingɔŋɔ wa yamesi deodoma la poan. Bisɛ la de yɔ’ɔ bɔ’ɔra tɔ ge me soŋera to se’em!  (Kaalɛ Mark 10:29, 30.) Tingɔŋɔ wa poan, to mabiisi la nɔŋɛ Yehowa wuu tomam n nɔŋɛ en se’em la ge me tiregera dɔla a pa’alegɔ la. Tomam la bamam yetɔɣum, to buuri yɛla bii to yɛɛri to lɔɣɔrɔ se’em ta’an bɔna de to’ore ge to suure ni kɛ̃ ba mɛ to san pɔsɛ seke ba. To ni kɔ’ɔn bɔta la to laɣum naɛ la ba pu’usa to saazuo nɔŋerɛ Sɔ la​—Ym. 133:1.   

4. Beni n sɔi ti to mabiisi la yele pakɛ tɔ?

⁴ Nananawa ti la yele ba’ɛ pakɛ ti tomam la to mabiisi la tara nɔyinɛ. Saŋa ase’a, ba soŋeri to mɛ la yelese’a n daani to la. (Arom 15:1; Ga. 6:2) Ba me ni kpemese to giila mɛ ti to bĩ vo’osum poan ge me tuulegera Yehowa tuuma poan. (1 Tes. 5:11; Heb. 10:23-25) Bisɛ la wan ani ni to se’em to san ka tari ni tansugere la n soŋeri tɔ ti to ta’an zɛa kankaŋi la to dinduma la n de Sitaana Kolekpabɛ’a la, la a tingɔŋɔ be’o wa la. La kan yue, Sitaana la a nɛreba la wan isige zabɛ la Naayinɛ yamesi. Bisɛ to puurɛ n wan pee se’em la to mabiisi la n wan ta bɔna la tɔ sankaŋa la!

5. Beni n sɔi ti la ni kpe’em bo basɛba ti ba dekɛ bamesi delum to mabiisi la?

⁵ La kpe’em bo mabiisi basɛba mɛ ti ba dekɛ bamea delum mabiisi se’ere n sɔi la, daanse’ere mabia n tabelɛ kaɛ ba poore bii a yele la sɛla ge ka eŋɛ. Bii daanse’ere mabia n yele sɛla bii eŋɛ sɛla ti la daam ba paa. Yele ana taaba ta’an basɛ ti la kpe’em bo to ti to dekɛ tomea delum ba. Beni n yi wan soŋɛ tɔ ti to ta’an dekɛ tomea delum to mabiisi?

6. Nɔŋerɛ wan soŋɛ to la wani ti to ta’an dekɛ tomea delum to mabiisi? (1 Korint 13:4-8)

⁶ Nɔŋerɛ wan basɛ ti to ta’an dekɛ tomea delum nɛreba. Yia Korint a zuo 13  tɔɣeri pa’ala la nɔŋerɛ yɛla zo’e zo’e n wan ta’an soŋɛ tɔ ti to dekɛ tomea delum to mabiisi, hali ba san puɣum tue to. (Kaalɛ 1 Korint 13:4-8.) Makerɛ, a kaalegɔ zɛ’an 4 yeti “nɔŋerɛ tari la sugeri la itisoŋɔ.” Hali to san tum be’em, Yehowa tari la sugeri la tɔ. Bala zuo la, to wan ta’an tara sugeri la to mabiisi ba san yele sɛla bii eŋɛ sɛla ti la daam tɔ bii nyie to sunsɔa. Kaalegɔ zɛ’an 5 me yeti: “[Nɔŋerɛ] ka iti sunsɔa. A ka kaali be’em.” To kan bɔta ti to ‘kaala be’em’ bii tɛ̃ra to mabiisi n tue to se’em dekɛ soke ba beere sa’am. Pa’ala 7:9 yeti to “da ita sunsɔa kalam kalam.” Bisɛ la wan ana soŋa se’em bɔ’ɔra tɔ to san dekɛ Epesus 4:26 la tum tuuma! Bilam yeti: “Da basɛ ti ho sunsɔa nyie bala ta paɛ yinlure.”

7. Naresum yɛla la n boi Matu 7:1-5 la wan ta’an soŋɛ to la wani ti to dekɛ tomea delum to mabiisi?

⁷ Sɛla n wan ta’an le soŋɛ tɔ ti to dekɛ tomea delum to mabiisi la dela to gɛɛla ba wuu Yehowa n geele ba se’em la. Naayinɛ nɔŋɛ ba mɛ ge me ka kaala ba be’em. Tomam me ka nari ti to kaala be’em. (Ym. 130:3) La ka nari ti to ti’isa ba tuure ge to tuɣum ti’isa ba halisoma yele la ba wan ta’an tum tuunsoma se’em. (Kaalɛ Matu 7:1-5.) To mi ti ba ka boti ba daam tɔ sɛla n sɔi la nɔŋerɛ ‘tari sakerɛ sɛla woo poan’ mɛ. (1 Ko. 13:7) Bala ka pa’alɛ ti Yehowa boti la to dekɛ tomea delum nɛresɛka deeni ge a boti la to dekɛ tomea delum sɛba n eŋɛ pa’alɛ ti ba tari yelemɛŋɛrɛ. *   

8. Ho wan eŋɛ la wani ta’an dekɛ homea delum ho mabiisi?

⁸ Wuu to halɛ n ta’an basɛ ti nɛreba bɔ’ɔra to gilema se’em la, bala mea nɔɔ ti la nara ti to eŋɛ sɛla ti nɛreba ta’an dekɛ bamea delum to. Ho wan eŋɛ la wani ta’an dekɛ homea delum ho mabiisi? Tiregɛ la ho baŋɛ ba soŋa. Naɛ la ba sɔsera tansugere zamesegɔ poan. Naɛ la ba kena na’am mɔɔlegɔ. Tara sugeri la ba ge bo ba yɔ’ɔ ti ba eŋɛ pa’alɛ ti ho wan ta’an dekɛ homea delum ba. Pɔsega la, daanse’ere ho kan bɔta ti ho tɔɣɛ ho yɛla za’a bo se’em ti ho ka ba’ɛ mina. Ya san baŋera taaba soŋa, la wan dɛna naana bo ho ti ho tɔɣɛ yelese’a n boi ho suuren bo en. (Lu. 16:10) Ge mabia san kaɛ ho poore, ho wan eŋɛ la wani? Da eŋɛ kãbi kãbi tamɛ a yele ge malum ti’isɛ yele la bisɛ. Da basɛ ti nɛreba fii itigɔ kɔ’ɔsɛ ho giila ti ho kan dekɛ homea delum ho mabiisi. Yele wa poan, to wan sɔsɛ Yehowa yamesi ti ba yuun sa’am ba suure ge ti ba kelum dekɛ bamea delum nɛreba se’em.

9. (a) Hali la Naayinɛ nɛreba nɛŋadoma basɛba tuure la, Hana yuun eŋɛ la bem pa’alɛ ti a kelum dekɛ amea delum Yehowa maaseŋɔ mɛ? (b) Hana yele la pa’alɛ hon ti la nari ti ho dekɛ homea delum Yehowa maaseŋɔ la wani? (Bisɛ foote la)

⁹ Mabia n tari yɔ’ɔ tuna tuuma tansugere la poan tabelɛ eŋɛ sɛla tue ho? La san dɛna bala, la wan ana soŋa ti ho geele Hana yele la bisɛ. Sankaŋa la Israel tiŋa poan, Malema Nɛŋadaana Eli n yuun biseri pu’usegɔ tuuma. Ge a deodoma yuun ka tari makesonɛ. A dayɔɔsi la yuun tari la yɔ’ɔ tuna tuuma ge ba yuun kɔ’ɔn tuna la zuku’urɛ tuuma la yalumtuuma. La bala la za’a la, ba sɔ la yuun  ka nyaŋɛ kaɣɛ ba soŋa. Yehowa yuun ka yese Eli a tuuma la poan bilam bilam basɛ. La bala za’a la, Hana yuun ka zaɣesɛ Naayinɛ maaseŋɔ la ti a kan keŋɛ suɣerɛ la poan ta pu’usɛ se’em ma’a ti Eli yuun kelum dɛna malema nɛŋadaana la. La yuun wuni Hana ti a zusera Naayinɛ ti Eli nyɛ en la, Eli yuun ti’isɛ ti a buge mɛ. a yuun ka viisɛ baŋɛ yele la soŋa ge tuɣum zɛregera pɔka wa ti la wuna en la. (1 Sa. 1:12-16) Hali la bala za’a la, Hana yuun biŋe nɔɔrɛ ti a san dɔɣɛ budibila, a wan tari en keŋɛ suɣerɛ la poan ti a bɔna Eli nu’usin tuna. (1 Sa. 1:11) Eli dayɔɔsi la n yuun iti sɛla la nari tubedɔlegerɛ? Ɛɛ, Yehowa me yuun eŋɛ bala la sansɛka n nari poan. (1 Sa. 4:17) Naayinɛ yuun kã bo Hana mɛ ti a dɔɣɛ budibila siɣɛ en Samuel.​—1 Sa. 1:17-20.

10. La boi bim ti nɛreba basɛba yuun kaɛ Naba David poore ge a yuun eŋɛ la wani kelum dekɛ amea delum nɛreba?

¹⁰ Ho zɔ tabelɛ kaɛ ho poore? La san dɛna bala, geele Naba David yele la bisɛ. A zɔ ayima yu’urɛ yuun dela Ahitofel. Se’em ma’a ti David dayɔa Absalom yuun bɔta ti a fã a sɔ na’am la, Ahitofel yuun naɛ mɛ la Absalom ti ba eŋɛ kpenkpasi. Bisɛ David suure n yuun sa’am se’em, a dayɔa la a zɔ n yuun zaɣesɛ en la! Ge David yuun ka basɛ ti bamam n kaɛ a poore se’em la gu en ti a ka dekɛ amea delum nɛreba. David yuun kelum dekɛ amea delum a zɔ Husai mɛ n zaɣesɛ ka naɛ la sɛba n eŋɛ kpenkpasi la. David yuun nyɛ la sɛla n sɔi ti a dekɛ amea delum en. Husai yuun eŋɛ pa’alɛ ti a dela zɔsonkɔ, hali pɔ̃sɛ a nyɔɔrɛ soŋɛ David.​—2 Sa. 17:1-16.   

11. Nabal yameŋa ayima yuun eŋɛ la bem pa’alɛ ti a dekɛ amea delum Abigail?

¹¹ Geele Nabal yameŋa ayima makesonɛ la bisɛ. David la a nɛreba yuun te’ele la Israel buraa ayima yu’urɛ n de Nabal yamesi. Pooren, David yuun yele Nabal n de buntata la yeti amɛŋa bisɛ eŋa n wan ta’an eŋɛ dia se’em bo ba. Se’em ma’a ti Nabal yuun zaɣesɛ ti a kan bo ba sɛsɛla la, David sunsɔa n yuun nyie ti a yuun maasum ti a ku buraa woo n boi Nabal yire. Yameŋa ayima n yuun tɔɣɛ yele wa bo Nabal pɔɣa Abigail. Yameŋa  wa n me yuun laɣum bɔna yire la poan zuo la, a yuun mi ti a vom boi la Abigail nu’usin. A yuun ka zɔ ge a yuun tuɣum dekɛ la amea delum Abigail ti a wan maalɛ yele la soŋa. Nɛreba yuun mi ti Abigail dela pɔka n tari yɛm, bala zuo ti yameŋa wa yuun dekɛ amea delum en la. Sɛla n yuun eŋɛ pooren la basɛ ti la niɛ peelum ti yɛm yuun boi yameŋa wa n yuun eŋɛ sɛla la poan mɛ. Abigail yuun dekɛ la sukpe’ene tum tuuma tɔɣɛ bo David ti a tee a puti’irɛ. (1 Sa. 25:2-35) A yuun mi soŋa ti David wan dekɛ yɛm tum tuuma.   

12. Yezu yuun eŋɛ la wani pa’alɛ ti a dekɛ amea delum a podɔleba la mɛ hali la ba tuure la za’a?

¹² Yezu yuun dekɛ amea delum a podɔleba la mɛ hali la ba tuure la za’a la. (Yon 15:15, 16) Se’em ma’a ti Yames la Yon yuun yele Yezu ti a bo ba kpe’eŋo n boi de to’ore Na’am la poan la, Yezu yuun ka yele ba yeti ba ka pu’useri Yehowa la putɛsonɛ. A me yuun ka zaɣesɛ ba. (Mr. 10:35-40) Pooren, yu’uŋɔ seko ti ba yuun nyɔkɛ Yezu la, a podɔleba la yuun zɔ ge basɛ en mɛ. (Mt. 26:56) Ge Yezu yuun kelum dekɛ amea delum ba mɛ. A yuun mi ba tuure yɛla mɛ ge a “daa nɔŋɛ ba mɛ ta paɛ ba’asegɔ.” (Yon 13:1) Hali se’em ma’a ti Yezu yuun isige kum poan la, a yuun bo a tuuntuneba 11 la tuunkãtɛ n de ba bisera podɔleba eeri tuuma la, la a piisi la. (Mt. 28:19, 20; Yon 21:15-17) Eŋa n yuun dekɛ amea delum buraasi wa n ka ani kasi la yuun ka basɛ yoo. Ba za’a yuun tari la sakerɛ ta paɛ se’em ma’a ti ba tum ba tingɔŋɔ wa zuo tuuma ba’asɛ. Yelemɛŋɛrɛ, Hana, David, Nabal yameŋa la, Abigail la Yezu yuun eŋɛ la makesonɛ la ba dekɛ bamea delum nɛreba n ka ani kasi la.

13. Bem n ta’an gu to ti to kan dekɛ tomea delum nɛreba?

¹³ Hon tabelɛ tɔɣɛ ho suɣelum yele bo mabia ge ta baŋɛ pooren ti a kaɛ la ho poore? Bala ni dɛna la susa’aŋɔ paa. Mabipɔka ayima n tabelɛ tɔɣɛ a suɣelum yele bo keema. Yinbeere la, keema wa pɔɣa daa yi mabipɔka wa mɛ ti a kpemese a giila. Bala pa’alɛ ti a baŋɛ yele la ti ba tɔɣɛ bo keema la mɛ. La daa kpe’em bo mabipɔka wa mɛ ti a le dekɛ amea delum keema wa. Ge mabipɔka wa daa mɔ mɛ ee soŋerɛ. A daa keŋɛ la keema ayima zɛ’an ti keema la daa soŋɛ en ti a le malum dekɛ amea delum keendoma la.

14. Bem n yuun soŋɛ mabia ayima ti a malum dekɛ amea delum nɛreba?

¹⁴ Mabia ayima n yuun tari yele la keendoma bayi ti la yue. A daa bisɛ ti a kan nyaŋɛ dekɛ amea delum keendoma wa. Ge a daa tiseri la sɛla ti mabia ayima ti a tara gilema bɔ’ɔra en paa tabelɛ yele. Yelesum wa n kɛ̃’ɛri suure la dela: “Sitaana n de dima la ge daɣɛ to mabiisi la.” Mabia la daa ti’isɛ yele la poan mɛ soŋa ge zusɛ de poan ge nyaa daa keŋɛ ta maalɛ yele la, la keendoma bayi la ti suma’asum nyaa bɔna.

15. Beni n sɔi ti la ta’an ni yue ge ti nɛra ta’an le malum dekɛ amea delum nɛreba? Bo makerɛ.

¹⁵ Hon tabelɛ tara yɔ’ɔ ti ba to’e yɔ’ɔ la ho zɛ’an? Bala ta’an dɛna daaŋɔ bɔ’ɔra hɔ. Mabipɔka Grete la a ma yuun dela Sɛɛradoma bɔna Nazi Germany poan yuun 1930 bɔba ti ba yuun gu to tuuma la. Grete yuun nyɛ la yɔ’ɔ taipera Pigera Zontua la bɔ’ɔra a mabiisi. Ge mabiisi la n yuun baŋɛ ti mabipɔka wa sɔ giiseri yelemɛŋɛrɛ la me la, ba yuun to’e yɔ’ɔ wa a  zɛ’an mɛ, se’ere n sɔi la dabeem n yuun tari ba ti mabipɔka la sɔ la ta’an tɔɣɛ tansugere la yɛla bo sɛba n giiseri ba la. Grete gurebisɛ la yuun ka ba’asɛ bilam. Tingɔŋɔ Wa Zaberɛ Sɛka N Pa’asɛ Buyi poan saŋa la, mabiisi la yuun ka bo’ori Grete la a ma magazindoma la ge me yuun ka pu’usa ba. Bala yuun dela daaŋɔ paa! Yele la yuun ba’ɛ daam Grete mɛ ge ti a yeti la yuun yue mɛ ge ti a nyaŋɛ di sugeri bo mabiisi la ge ta’an le malum dekɛ amea delum ba. Ge pooren, a yuun yeti eŋa mi ti Yehowa di sugeri bo mabiisi la mɛ. Bala la, eŋa me nari ti a di sugeri bo ba. *

16. Beni n sɔi ti la nara ti to dekɛ tomea delum to mabiisi la?

¹⁶ Yeledena san paɛ ho kurum, tiregɛ ta’an le dekɛ homea delum ho mabiisi la. La ta’an kpe’em ge ho wan nyɛ nyuurɔ. Ho san tabelɛ di dia ti ho puurɛ duna, ho wan yeti ho kan le di dia? Bala mea nɔɔ, ton mi ti to mabiisi la ka ani kasi la, to kan basɛ ti yeleyinɛ gu to ti to kan dekɛ tomea delum ba. To san dekɛ tomea delum to mabiisi la, to puurɛ wan pee ge ti nɔyinɛ me wan bɔna tansugere la poan.

17. Beni n sɔi ti la yele pakɛ ti to dekɛ tomea delum to mabiisi ge to wan zamesɛ la bem zaseŋɔ sɛka n taɣelɛ la poan?

¹⁷ Sitaana tingɔŋɔ wa poan, nɛreba ka tari yelemɛŋɛrɛ ge tomam mabinɔɔrɛ la n tari nɔŋerɛ la zuo, to dekɛ tomea delum taaba mɛ. To san dekɛ tomea delum taaba nananawa, to wan tara nyɛɛma la nɔyinɛ ge ti la me wan dɛna te’elego bɔ’ɔra tɔ biɣi biɣi saŋa poan. Ge nɛra san kaɛ ho poore ti la sa’am ho suure? Tiregɛ gɛɛla yɛla wuu Yehowa n geele yɛla se’em la, tara Baabule naresum yɛla tuna tuuma, tara nɔŋerɛ bɔ’ɔra ho mabiisi la ge me tɔɣesa Baabule poan nɛreba makesonɛ la. To ta’an maalɛ yelese’a n daam to la ge malum dekɛ tomea delum nɛreba. To san ita bala, to wan tara zɔdoma zo’e zo’e ‘n ani tapilapi la tɔ gana to suurɔ.’ (Mag. 18:24) Ge la nari ti to eŋɛ pa’alɛ ti nɛreba wan ta’an dekɛ bamea delum to. Zaseŋɔ sɛka n taɣelɛ la poan, to wan sɔsɛ baŋɛ to wan eŋɛ se’em ti to mabiisi ta’an dekɛ bamea delum to.