Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI WAKWIIYA 37

Inga Mwabashoma Bamakwesu Abenankashi

Inga Mwabashoma Bamakwesu Abenankashi

“Lusuno . . . lulashoma shintu shoonse, lulalangila shintu shoonse.”​—1 KOLI. 13:4, 7, NWT.

LWIIMBO 124 Katushomeka Lyoonse

NSHESHI TWIIYE *

1. Ino nceebonshi tatukankamani kwaamba ayi bantu baanji tabashomi bamwi mucishi?

 BANTU mucishi cakwe Satana tabacishiiwo ngweenga bashoma. Liinji beshimakwebo, bamatanjilili beshimapolitiki, alimwi abeshibupailishi tabashomeki. Alimwi baanji balaalilwa kushoma beshicibusa, mbobabambenaabo, alimwi abeshikamukowa. Ishi tasheelete kutukankamika mukwiinga Baibo yakaambila limwi ayi: ‘Munshiku shakweelaako . . . , bantu balaakuba . . . batashomeki, . . . beshikubekesha shikani, . . . bacenjeshi.’ Nkokwaamba ayi bantu balaakuba anga ngu Satana, lesa wa bweende bwashintu ubu, uyo utashomeki.​—2 Timo. 3:1-4; 2 Koli. 4:4.

2. (a) Ino mbaani mbeenga twashoma cakutatoonsha? (b) Ino nciinshi bamwi ncobatoonsha?

2 Nacibi boobo, mbuli Beneklistu tulishi kwaamba ayi Yehova inga twamushoma cakutatoonsha. (Jele. 17:7, 8) Tulishomete cakutatoonsha kwaamba ayi alitusuni alimwi teshi akalekeleshewo beshicibusa bakwe. (Kulu. 9:10) Yesu alakwe inga twamushoma mukwiinga wakaaba buumi bwakwe ceebo ca ndiswe. (1 Pit. 3:18) Alimwi kukonkela butanjilishi bwamu Baibo kwatucafwa kushiba kwaamba ayi bulacafwa. (2 Timo. 3:16, 17) Tatutoonshiiwo kwaamba ayi Yehova a Yesu inga twabashoma. Alimwi inga twashooma ashaamba Baibo. Nacibi boobo, bamwi cimwi ciindi balatoonsha na lyoonse inga kabashoma bamakwesu abenankashi mulibungano. Na inga twabashoma, ino nciinshi ceenga catupa kucita boobo?

BAMAKWESU ABENANKASHI BALAYANDIKA

Nsengwe yoonse, tulicite bamakwesu abenankashi mbeenga twashooma basuni Yehova bweenka mbuli ndiswe (Amubone palagilafu 3)

3. Ino tulicite coolwe nshi cilibetele? (Maako 10:29, 30)

3 Yehova wakatusala kwaamba ayi tube lubasu lwa mukwashi wakwe wabaabo bamulambila nsengwe yoonse. Ici ncoolwe cilibetele cicafwa abuumbi! (Amubelenge Maako 10:29, 30.) Tulicite bamakwesu abenankashi nsengwe yoonse abo basuni Yehova alimwi beelesha cankusu kukonkela njiisho shakwe bweenka mbuli ndiswe. Nabi kwaamba ayi tulipusene mishobo, nkulilo, alimwi amfwalilo, sombi tulisunene, nabi twakumanabo ciindi cakutaanguna. Alimwi tulakondwa abuumbi kulumbaisha akulambila pomwi Ishiwesu wakwiculu shilusuno.​—Kulu. 133:1.

4. Ino nceebonshi tulayandika bamakwesu abenankashi?

4 Cino nceciindi ndyotweelete kutolelela kuba bacatene abamakwesu abenankashi. Cimwi ciindi balatucafwa ndyetuli mumapensho. (Loma. 15:1; Gala. 6:2) Alimwi balatuyuminisha kwaamba ayi tutolelele kusebensa cankusu muncito yakwe Yehova akuba bayumu lwakumushimu. (1 Tesa. 5:11; Ebu. 10:23-25) Amuyeeye mbweenga twalinyumfwa naakwiinga tatucite bamakwesu abenankashi beenga batucafwa kulwana balwani besu​—Satana alimwi acishi cakwe cibiibi. Conoonobo Satana alimwi abaabo bali kulubasu lwakwe balaakulwana basebenshi bakwe Lesa. Nacibi boobo, paciindi ico tulaakulumba abuumbi palucafwo lwabamakwesu abenankashi!

5. Ino nciinshi ceenga capa kwaamba ayi cibe ciyumu kushoma bamwi?

5 Nacibi boobo, bamwi cilabayumina kushoma bamakwesu abenankashi, mpashi ceebo cakwaamba ayi mukwesu na nankashi umwi wakayubulula makani abushishi na mpashi wakaalilwa kukumanisha nshaakashomesha. Na mpashi umwi mulibungano wakaamba na kucita cintu cimwi cakabakalasha abuumbi. Na ca mushobo uyu catucitikila inga caba ciyumu kushoma bamwi. Ano ino nciinshi ceenga catucafwa kutalika alimwi kushoma bamakwesu abenankashi?

KUSUNA BAMAKWESU ABENANKASHI KULAAKUTUPA KUBASHOMA

6. Ino lusuno inga lwatucafwa buyani kushoma bamwi? (1 Bene Kolinto 13:4-8)

6 Lusuno ndweenga lwatucafwa kushoma bamwi. Lilembo lya 1 Bene Kolinto capita 13 lilaamba mbasu shipusenepusene sha lusuno sheenga shatucafwa kuyumya na kutalika alimwi kushoma bamwi. (Amubelenge 1 Bene Kolinto 13:4-8.) Kucakubonenaako, vesi 4 ilaamba ayi “lusuno lulakalika moyo akulengesha nkumbu.” Yehova alatukalikila moyo nabi twabiisha kuli nguwe. Aboobo aswebo tulyeelete kukalika moyo na mukwesu nabi nankashi waamba na kucita shintu shatucima na kutukalasha. Vesi 5 ilaamba ayi: “Lusuno talupi . . . . kukalala bwaangu. Talulengeshiiwo kubikilanina mfundilishi mumoyo.” Inga tatusuni kubikilana mfundilishi mumoyo na kutolelela kuyeeya pashintu mukwesu na nankashi nshaakacita shakatukalasha. Shikushimikila 7:9 ilaamba ayi “utafwambaani kukalala mumoyo wako.” Inga cabota kukonkela maswi ngotucana palilembo lya Bene Efeso 4:26 aamba ayi: “Tamweelete kukalala cakwipisha lisuba”!

7. Ino njiisho shaambwa pa Mateyo 7:1-5 inga shatucafwa buyani kushoma bamwi?

7 Cimwi ceenga catucafwa kunooshoma bamwi, nkubona bamakwesu abenankashi kweelana a Yehova mbwaababona. Lesa alibasuni alimwi taakalilibo kunobelenga shilubo shabo. Aboobo aswebo tatweelete kucita boobo. (Kulu. 130:3) Muciindi cakubikila maano kushilubo shabo, tulyeelete kweelesha cankusu kubikila maano kumibo yabo ibotu akuyeeya shintu nsheenga bacita. (Amubelenge Mateyo 7:1-5.) Tulashoma ayi balisuni kucita shibotu alimwi tabasuni kucita shitukalasha mukashanga. Tulashoma boobo mukwiinga lusuno “lulashoma shintu shoonse.” (1 Koli. 13:7, NWT) Maswi aya taasansululi ayi Yehova alatulangila kushoma bamwi patapuwo aceebo ncotweelete kucitila boobo. Sombi alisuni ayi tushome bamwi ceebo cakwaamba ayi batoocita shitondesha ayi inga twabashoma. *

8. Ino inga mwacita buyani kwaamba ayi munooshoma bashominyinaanu?

8 Bweenka mbuli bulemu, muntu alyeelete kucita shintu sheenga shapa kwaamba ayi bamwi banoomushoma, alimwi kucita boobo kulatola ciindi. Ino inga mwacita buyani kwaamba ayi bashominyinaanu banoomushoma? Amubashibe kabotu. Amubandikaabo ndyemuli kumabungano. Amubike bubaambo bwakusebensaabo muncito yakushimikila. Amubakalikile moyo, kwaamba ayi batondeshe ayi inga mwabashoma. Mpashi pakutaanguna teshi makani oonse aamba pali ndimwe ngeenga mwasuna kulwiitako muntu ngomutana kushiba kabotu. Mpashi inga mwayandika kulindila kushikila mwamushiba kabotu muntu. (Luka 16:10) Ano ino inga mwacita buyani na mukwesu nabi nankashi walwiitako bamwi makani ngomutana kumulwiita kucita boobo? Mutafwambaani kumanisha bushicibusa bwanu anguwe, amumukalikile moyo. Alimwi mutacileeki kushoma bashominyinaanu ceebo ca muntu womwi. Aboobo amuleke tubandike shakubonenaako sha basebenshi bakwe Yehova bashomeka, abo bakatolelela kushoma bamwi nabi ndyebakakalashikwa.

AMUKONKELE CAKUBONENAAKO CA BAABO BAKATOLELELA KUSHOMA BAMWI

Nabi kwaamba ayi Eli taakwe kwaamba kabotu, Aana wakatolelela kushoma bubaambo bwakwe Yehova (Amubone palagilafu 9)

9. (a) Ino Aana wakatolelela buyani kushoma bubaambo bwakwe Yehova nabi kwaamba ayi abo bakalinga kwiimikaninaako Lesa bakalinga kucita shilubo? (b) Ino nshiinshi nshomweeya kucakubonenaako cakwe Aana pamakani akushoma bubaambo bwakwe Yehova? (Amubone cikope.)

9 Sa mwakakalashikwawo kale kucintu cimwi mukwesu ucite mukuli mulibungano ncaakacita? Na mbocibete ubo, kwiiya cakubonenaako cakwe Aana inga kwamucafwa. Paciindi cilya Eli Mupailishi Munene ngowakalinga kutanjilila mukulambila Yehova mu Isilaeli. Sombi mukwashi wakwe tawakalinga kucite cakubonenaako cibotu. Bana bakwe basankwa abo bakalinga kusebensa mbuli bapailishi, bakalinga kucita shintu shibiibi abuumbi. Nacibi boobo, Eli taakwe kubalulika. Yehova taakwe kukusha Eli pa bupailishi peenkapo. Nacibi boobo, Aana wakatolelela kuya mukupaila ku tente yakulambililaako, Eli ndyaakalinga mupailishi munene. Aana ndyaakalinga kupaila kaacite buumba abuumbi, Eli cakuteshiba wakayeeya ayi wakoolwa. Muciindi cakutaanguna kwiipusha kwaamba ayi ashibe cancine, wakaamba shitabete kabotu ku mwanakashi uyu wakalinga kucite buumba. (1 Samwe. 1:12-16) Nacibi boobo, Aana wakashomesha ayi na akabe amwaana musankwa, alaakumuleta ku tente yakulambililaako, uko Eli nkwakalinga kusa mukumulama. (1 Samwe. 1:11) Sa makani ashakalinga kucita bana bakwe Eli basankwa akalinga kuyandika kululamika? Ee, alimwi Yehova wakabaanisha mukuya kwaciindi. (1 Samwe. 4:17) Lyalo Lesa wakapa Aana cilambu kwiinda mukumupa mwaana musankwa, Samwelo.​—1 Samwe. 1:17-20.

10. Ino Mwaami Defedi wakatolelela buyani kushoma bamwi nabi bamwi ndyebakamubukila?

10 Sa mwakabukilwawo kale ashicibusa ngomushoma? Na shakamucitikilawo kale, amuyeeye cakacitikila Mwaami Defedi. Womwi pa beshicibusa mbaakalinga kucite ngu musankwa waliina lya Ayitofelo. Ano Abusalomu mwanaakwe Defedi musankwa ndyaakalinga kusuni kunyaya baishi bwaami, Ayitofelo wakabukila Defedi akukonkela Abusalomu. Cilyeelete cakamucisa abuumbi Defedi kubukilwa ku mwanaakwe alimwi amuntu ngwaakalinga kubona ayi ngushicibusa wakwe! Nacibi boobo, Defedi taakwe kucileka kushoma bamwi. Wakatolelela kushoma Ushayi shicibusa wakwe umwi ushomeka, uyo wakakaka kukonkela baabo bakabukila mwaami. Kuli shibotu shakapa Defedi kushoma Ushayi. Ushayi wakatondesha ayi ngushicibusa uli kabotu, wakabika buumi bwakwe mumapensho kwaamba ayi acafwe Defedi.​—2 Samwe. 17:1-16.

11. Ino musebenshi womwi wakwe Nabali wakatondesha buyani ayi wakalinga kushoma bamwi?

11 Amuyeeye apa cakubonenaako cakatondesha womwi wa basebenshi bakwe Nabali. Defedi abasankwa bakwe bakatondesha nkumbu kwiinda mukushitilisha basebenshi ba musankwa mwine Isilaeli waliina lya Nabali. Paciindi cimwi, Defedi wakasenga musankwa mubile Nabali kwaamba ayi apeko basankwa bakwe shakulya shili shoonse nshaakalinga kucikonsha. Nabali ndyaakakaka, Defedi wakakalala abuumbi cakwaamba ayi wakalinga kusuni kucaya basankwa boonse bamuŋanda yakwe Nabali. Musebenshi umwi wakaya mukulwiita Abigelo mukaakwe Nabali makani aya. Mbuli womwi wamumukwashi wakwe Nabali, musebenshi uyu wakalinga kucishi kwaamba ayi Abigelo inga wapulusha buumi bwakwe. Muciindi cakucica, wakashoma kwaamba ayi Abigelo inga walulamika shintu. Cilyeelete wakashoma boobo mukwiinga Abigelo wakalinga kushibikitwe ayi ngumwanakashi musongo. Shakesa mukucitika panembo shakatondesha kwaamba ayi Abigelo wakalinga kucita shakapa bamwi kumushoma. Abigelo wakacita shintu cakutaloonda, ico cakapa kwaamba ayi Defedi ataciti nshaakalinga kusuni kucita. (1 Samwe. 25:2-35) Wakashoma kwaamba ayi Defedi teshi abacaaye basankwa bamuŋanda yakwe Nabali.

12. Ino Yesu wakatondesha buyani ayi wakalinga kushoma bashikwiiya bakwe nabi kwaamba ayi bakalinga kucita shilubo?

12 Yesu wakatolelela kushoma bashikwiiya bakwe nabi kwaamba ayi bakalinga kucita shilubo. (Joni 15:15, 16) Jemusi a Joni ndyebakasenga Yesu ayi akababike pashuuna shilibetele mu Bwaami, Yesu taakwe kutoonsha luyaando lwabo lwakusebensela Yehova na kubakaka kuba batumwi. (Maako 10:35-40) Lyalo mashiku Yesu ndyaakacatwa, bashikwiiya bakwe boonse bakamushiya. (Mate. 26:56) Nacibi boobo, Yesu wakatolelela kubashoma. Nabi kwaamba ayi wakalinga kucishi ayi tabamaninite, wakatolelela ‘kubasuna kushikila kumamanino.’ (Joni 13:1) Ndyaakabushikwa, Yesu wakapa batumwi bakwe bashomeka bali 11 mukuli uyandika wakutanjilila muncito yakucafwa bantu kuba bashikwiiya alimwi akulama mbelele shakwe. (Mate. 28:19, 20; Joni 21:15-17) Basankwa aba batamaninite bakacita shintu shakapa kwaamba ayi abashoome. Alimwi boonse bakatolelela kushomeka kushikila ndyebakafwa. Ncakutatoonsha kwaamba ayi Aana, Defedi, musebenshi wakwe Nabali, Abigelo, alimwi a Yesu bakatondesha cakubonenaako cibotu pamakani akushoma bantu batamaninite.

KWIIYA KUTALIKA ALIMWI KUSHOMA BAMAKWESU ABENANKASHI

13. Ino nciinshi ceenga capa kwaamba ayi cibe ciyumu kushoma bamwi?

13 Sa kuli mukwesu na nankashi ngomwakalwiitawo kale makani abushishi, lyalo akusa mukunyumfwa ayi wakalwiitako bamwi? Cintu ca mushobo uyo inga catukalasha abuumbi. Nankashi umwi wakalwiitako munene umwi makani abushishi akushoma ayi teshi akalwiiteko bamwi. Bushiku bwakaboolawo, mukaakwe munene uyo wakatumina nankashi uyo fooni kwaamba ayi amuyuminishe, pamakani nankashi ngaakalwiitako munene palubasu. Ncakutatoonsha kwaamba ayi cakamuyumina abuumbi nankashi kushoma munene uyu. Nacibi boobo, nankashi wakacita cintu ceelete akusenga lucafwo. Wakaya ku munene umwi, uyo wakamucafwa kutalika alimwi kushoma bamanene.

14. Ino nciinshi cakacafwa mukwesu umwi kutalika alimwi kushoma bamwi?

14 Kwaciindi cilaamfu, mukwesu umwi wakalinga kukalalite ceebo ca bamanene bobilo mbwakalinga kulinyumfwa ayi inga taabashomiiwo. Sombi wakatalika kuyeeya cakubikila maano pamaswi mukwesu umwi ngwaakalinga kulemeka abuumbi ngakaamba ayi: “Satana ngomulwani wesu, kuteshi bamakwesu.” Pesule lyakupaila kuli Yehova kwaamba ayi amucaafwe, mukuya kwaciindi wakacikonsha kutalika kunyumfwana alimwi abamanene bobilo abo.

15. Ino nceebonshi kutalika alimwi kushoma bamwi inga kwatola ciindi? Amwaambe cakubonenaako.

15 Sa mwakanyaikwawo kale mukuli mulibungano? Cilacisa abuumbi na cintu ca mushobo uyu cacitika. Ba Grete abanyinawabo bakalinga Bakamboni bashomeka paciindi ca buleelo bwa Nazi kucishi ca Germany mumyaaka yamuma 1930, ciindi incito yesu ndyeyakakashikwa. Ba Grete bakalinga kucite coolwe ca kupulinta magazini ya Njashi Yamulindilishi yakalinga kwaabilwa kubashominyinaabo. Sombi bamakwesu bakesa mukushiba ayi beshiwabo bakalinga kupikisha cancine, aboobo nankashi uyu bakamunyaya mukuli, ceebo cakuloonda ayi baishi inga batola makani alibungano kubantu bakasha ncito yesu. Sombi ili teshi ndyelipenshi lyeenkabo ba Grete ndyebakeendaamo. Paciindi coonse ndyekwakalinga Nkondo Yapacishi Coonse Yabili, ba Grete abanyinawabo tabakalinga kupekwawo magazini alimwi bamakwesu abenankashi bakalinga kukaka kubandikaabo na babakumanya munshila. Ici cakabacisa abuumbi ba Grete cakwaamba ayi cakatola ciindi cilaamfu kwaamba ayi babalekelele bamakwesu abo akutalika kubashoma alimwi. Nacibi boobo, mukuya kwaciindi, bakesa mukusumina kwaamba ayi cilyeelete Yehova wakabalekelela bamakwesu aba, aboobo abalo bakalinga kweelete kubalekelela. *

“Satana ngomulwani wesu, kuteshi bamakwesu”

16. Ino nceebonshi tulyeelete kusebensa cankusu kwaamba ayi twiiye kushoma bamakwesu abenankashi?

16 Na amwebo mwakacitikilwawo kale cintu ca mushobo uyu, amweeleshe kutalika alimwi kushoma bamwi. Nabi kwaamba ayi kucita boobo kulatola ciindi, kuli shibotu shiswaamo. Kucakubonenaako, na twakalyawo kale shakulya shakatucisa mumala, tulacenjela ashakulya nshetusala. Nacibi boobo, inga tatucileeki kulya ceebo ca cakulya comwi catakalinga kabotu. Aboobo tatweelete kucileka kushoma bamakwesu abenankashi boonse mbotushi kale ayi tabamaninite ceebo ca mukwesu na nankashi womwi wakatukalasha. Kutalika alimwi kushoma bamakwesu abenankashi kulaakutupa kuba basangalete akubikila maano ku nsheenga twaciita kwaamba ayi tuyuminishe mushimu wakushoma bamwi mulibungano.

17. Ino nceebonshi kushoma bamwi kulayandika, alimwi ino tulaakubandika nshi mumutwi utokonkelaawo?

17 Nciyumu kushoma bamwi mucishi cakwe Satana, nacibi boobo, inga twashoma bamakwesu abenankashi mukwiinga tulibasuni. Kushoma bamwi kulapa kwaamba ayi tube alusangalalo alimwi alucatano pacecino ciindi. Alimwi kucita boobo kulaakutushitilisha mumapensho atoosa kunembo. Ino inga mwacita buyani na kuli umwi wakamukalasha alimwi mwakacileka kumushoma? Amweeleshe kubona shintu kweelana a Yehova mbwaashibona, amukonkele njiisho shamu Baibo, amube alusuno pa bashominyinaanu, alimwi amukonkele shakubonenaako shaambwa mu Baibo. Inga twacikonsha kulekelela bamwi akwiiya kutalika kubashoma alimwi. Kucita boobo kulaakutupa coolwe cakuba abeshicibusa baanji bali anga ngumuntu “ngoonyumfwanaakwe kwiinda amukwanu.” (Tus. 18:24) Nacibi boobo, tatweelete kwiiyabo kushoma bamwi, sombi aswebo tulyeelete kucita shintu sheenga shabapa kutushoma. Mumutwi utokonkelaawo, tulaakubandika nsheenga twaciita kwaamba ayi bamwi banootushoma.

LWIIMBO 99 Bamakwesu Baanji Abuumbi

^ Tulyeelete kushoma bamakwesu abenankashi. Nacibi boobo, ici teshi cuubu mukwiinga cimwi ciindi balacita sheenga shatukalasha. Mumutwi uyu, tutokwiiya mbweenga kukonkela njiisho shamu Baibo alimwi akukutumana kuyeeya shakubonenaako shakale kale kwatucafwa kushoma bashominyineesu na kutalika kubashoma alimwi, nabi bakalinga batukalasha.

^ Baibo ilatucenjesha ayi bamwi mulibungano inga tatubashoomi. (Judi 4) Teshi liinji ndyeenga bamwi mulibungano beelesha kucenjeeka bamwi kwiinda mukwaamba “shintu shipilingene.” (Milimo 20:30, NWT) Bantu ba mushobo uyu tatweelete kubashoma na kubakutika.

^ Makani aanji ashakacitikila ba Grete, inga mwaacana mu Yearbook of Jehovah’s Witnesses yamu 1974, mape. 129- 131.