1. Mwasiwa ngwan’ni pyo-odabwi-a naonanga atu anjinji muilambwila tarucheyanga roromela atu enango?

 ATU a muilambo ya Satanila, katinom’mwidhiwa unofuna aliwa mroromela. Hora dhinjinji aliwa anosukwali-iwa na amalonda, andale thitho anamasogolela amareligiau. Vyevi vinoairi-a ira ta-amroromelenga afwiwa, amwandamaniwa venango abaliwa. Vyevi kavinofwanela nidabwi-a. Bibilya latoongelatu ira: “Malambo omari-a . . . , atu anodha kala . . . o-ororomeleya, . . . oongela afwiwa vyothakala thitho . . . odhimbinuwela afwiwa.” Mumadhu enango ninooda onga ira atu tanodha thonyi-edhanga makalelo a Nlungwiwa, wenuo uli o-ororomeleya.—2 Timo. 3:1-4; 2 Akor. 4:4.

2. a) N’nga ninofwanela roromelanga maningi aani? b) N’nga enango anooda kaikela vyan’ni?

² Ninga Makristau, ninoidhiwa ira ninofwanela mroromelanga maningi Yohova. (Jer. 17:7, 8) Kaninokaikela ira liye unonidhiveliwana thitho “kanodha i-ya” atu ale tali afwee. (Sal. 9:10) Ninofwanela mroromela thitho Yesu Kristu namwasa oi atovelela ingumiyee ira aniombole. (1 Pe. 3:18) Thitho vyevyo vikanle viireyanga vaingumi yi-u vinonikami-a roromela ira Bibilya linovelela namalangi-o onyindeleya. (2 Timo. 3:16, 17) Nili osimikizela ira ninongomromela Yohova, Yesu thitho Bibilya. Mbwenye atu enango anokaikelanga akala anororomela abali naarongoliwa apingoni. N’nga akala ninofwanela aroromela, mwasiwa ngwan’ni?

3. N’nga ndi ngari iivi yapereso yavadhulu ina i-yo? (Marku 10:29, 30)

³ Yohova utonisakula ira nikale mubanja laatwee, ale anomlabela vailambo yothene yavathi. Yen’na ndi ngari ilukulu inoniiri-a ira nidhafwanye maraeli-o malukulu! (Muleri Marku 10:29, 30.) Mofwanafwana na i-yo, vailambo yothene yavathi vatokala abali naarongola anomdhiveliwana Yohova  thitho anodhilibi-edha a-relanga makundwee. Ninooda i-yana naaliwa muviongelo, makalelo thitho muvyowara. Mbwenye ninoadhiveliwana angalive ira ndifendo yoroma gumana naaliwa. Ninosangalala namtitimi-anga thitho lambela vambo-i Babi-u wadhulu Yohova wenuo uli waudhivela.—Sal. 133:1.

4. Mwasiwa ngwan’ni ninofuneela abali naarongoli-u?

⁴ Kwaranya wale, va-eeni ninofwanela kala ovwelana maningi naabali naarongoli-u. Hora dhinjinji anonikami-a limbanana nyarwa dhi-u. (Aroma 15:1; Agal. 6:2) Anonilimbi-a ira nidhowenave kala athindhi vaurumiwi-u thitho kalave vauxamwali olimba na Yohova. (1 Atez. 5:11; Aeb. 10:23-25) Kathuulelani moda mwavwelenga i-yo aakalenga ira kavali pingo oi unikami-e limbanana mwidani-u, wenuo uli Satana Namanani-a na ilamboyee yothakalai. Mo-odembuwa Satana naatu anoatonga liye tanodha dhimbinuwela arumiwi a Nlungu. Vahora yeniyo ninodha simba maningi namwasa okami-iwa naabali naarongoli-u!

5. Mwasiwa ngwan’ni’ atu enango vinowarucha aroromela abali naarongoliwa?

⁵ Atu enango vinoarucha aroromela abali naarongoliwa, venango namwasa oi Kristau mwinango kaalokotedhile sengredo, venango kwakwaneli-edha vyalanyedhilena aliwa. Venango mutu mwinango pingoni atoonga vyongo vyamsukwali-idhe maningi. Vyongo ninga vyevi vinooda iri-a ira vyaaruchenga roromela atu enango. N’nga chini inanikami-e ira niroromelenga Makristau afwi-u?

6. N’nga udhivela unanikami-e a-vi ira niroromelenga atu enango? (1 Akoritiyo 13:4-8)

⁶ Udhivela ngunonikami-a ira niroromelenga atu enango. 1 Akoritiyo kapitulu 13 linoniwandela vikundu vinjinji vyaudhivela vinanikami-e ira nirome okoka roromela atu  enango. (Muleri 1 Akoritiyo 13:4-8.) Mwaifwanafwani-edho, versu la 4 linoonga ira: “Udhivela ngoleva rima thitho oriya rima.” Yohova unonilevela rima angalive ira ninomdawela. Ee-no na i-yene thitho ninolevela rima abali-u angalive ira atoonga venango ira vyongo vile vinisukwali-idhe. Versu la 5 linowenjedhela onga ira: “[Udhivela] kunothakaleliwa. Kunalokotedha vyarimani.” Ee-no kaninofuna ira “nilokotedhenga atu vyarimani,” venango ira kalelangave thuulela vile abali-u vinidawele aliwa. Lemba la Namalaleya 7:9 linoonga ira “kanimbaranyedhenga thakaleliwa rimanimwi-u.” Ndipama maningi a-rela malangi-o ava lemba la Aefeso 4:26 oi: “Dhuwa kalivire mungali othakaleliwene”!

7. N’nga makundo anofwanyeya va lemba la Mateu 7:1-5, ananikami-e a-vi ira niroromelenga atu enango?

⁷ Yongo inango inanikami-e ira niroromelenga maningi abali naarongoli-u ndi aona ninga munoaonela Yohova. Nlungu unowadhiveliwana thitho kanokalelanga saka vyodawa viwa. Na-iyene thitho ninofwanela msazi-edhanga. (Sal. 130:3) Malo mothuulelanga vyodawa viwa, ninofwanela ona makalelwiwa apama thitho onanga ira anooda ira vyapama. (Muleri Mateu 7:1-5.) Nionenga ira tanofuna ira vyapama thitho kaali ifunelo iwa ira tanisukwali-e, namwasa oi udhivela “unororomela vyongo vyothene.” (1 Akor. 13:7) Mbwenye vyevi kavinothapulela ira Yohova unodedi-edhela ira niroromelenga atu enango mo-okaana myasa dhovweya. Malo mwa vyevyo liye unodedi-edha ira naaroromelenga namwasa oi tatothonyi-edha ira mbonyindeleya. *

8. N’nga munaire a-vi ira muroromelenga abalinyu?

⁸ Mofwanafwana na lemeza atu enango, vanovira hora ira nirome roromele mutu. N’nga munaire a-vi ira muroromelenga abalinyu? munofwanela aidhiwa pama. Mutapanyenga naaliwa vamigumanoni ya pingo, mudhowenga naaliwa malaleela, mwaalevelenga rima thitho mwaava-enga hora ira tathonyi-edhe ira mbonyindeleya. Venango vamaromelovene munofwanela sakula myasa inamwandele nyo mutu oira munam’mwidhiwa wene. Mwaroma m’mwidhiwa pama venango munooda sakula roma m’mwandela munadhivwela nyo. (Luka 16:10) N’nga munaire a-vi akala bali utoira vyongo vyothonyi-edha ira kai onyindeleya? Kamutamangele i-ya roma mvwelananee. Malo mwa vyevyo kamurumeli-e ira vyoira vyaatu enango viuwiri-eni ira mwa-aroromelenga abali naarongola othene. Vamwasa wen’na, dhoweni nioneni vifwanafwani-edho vyaarumiwi enango ororomeleya a Yohova, angalive ira totoosukwali-iwa kata-iidhe roromela atu enango.

9. a) N’nga Ana airile n’ni ira adhowenave arela masasa-edho a Yohova okuza lambela angalive ira atu enango tana vizo tanodawi-a vyongo? b) N’nga vyam’mwireele Ana vinoufunji-ani n’ni vamwasa ororomela Yohova? (Muone iruthiruthi.)

⁹ N’nga mutoroma sukwali-iwa na vyoira vya bali mwinango waizo? Akala ndi ee-no, thuulela ifwanafwani-o ya Ana unnooda ukami-ani. Vahoriyo, Eli ninga ndimuwa wanamavelela sembe ngwasogolela lambela Yohova wu Isiraeli. Mbwenye banjalee kaali lamakalelo apama. A-imee, ale talaba ninga anamavelela sembe, hora dhinjinji taira vyongo vyothakala, mbwenye babiwa kaasumulula. Yohova kamkumi-idhe Eli va izoyee vahora yeniyene. Mbwenye Ana kaa-iidhe a-rela malangi-o  okumela wa Nlungu okunza lambela vasasani, vahora yeniyo Eli angali ndimuwa waanamavelela sembe. Vahora inango Eli atoona Ana ule ali osukwala maningi alobelanga, liye athuulela ira ate lezela. Malo mosaka imbarimbari vamwasuo, liye aromile msumulula. (1 Sam. 1:12-16) Angalive ira vyali ee-no, Ana atolanyedha ira adhakaana mwana walombwana, unodha mvelela ira adhalabenga vasasani, ira adhasamaleli wenga na Eli. (1 Sam. 1:11) N’nga Yohova ali angamali-idhe vamwasa okunza a-ima a Eli? Kabe, mbwenye liye atoiravo yongo vahora yofwanelela. (1 Sam. 4:17) Vodedi-edhela horiyo, Nlungu atomva-a Ana mwana walombwana dhina lee Samueli.—1 Sam. 1:17-20.

10. N’nga Davide athonyi-edhe a-vi ira kaa-iidhe roromela atu angalive ira atu enango tanomsukwali-a?

¹⁰ N’nga fwinyu wavarimani utoroma usukwali-anivo? Akala ndi ee-no, thuulelani vile vyam’mwireele Mwene Davide. Liye atookaana fwee wavarimani dhina lee ali Ahitofeli. Mbwenye vale Abisalomu, mwana wa Davide vyafuna liye tukula umwene wa babee, Ahitofeli atomvwelanane va dhimbinuwelao. Thuulelani mule Davide mwavivwele liye namwasa odhibinuweliwa na mwanee thitho mutu ule wam’mona liye ninga xamwalee. Mbwenye Davide kaarumeli-idhe ira vyevi vim’mwiri-e i-ya roromela atu enango. Liye atodhowanave roromela fwee unango dhina lee Husai oi kaali uikundu ya odhimbinuwelao. Veva Davide kadawi-idhe mroromela. Husai athonyi-edhile ira ali fwee wampama namwasa oi atorumeli-a e-la ingumiye vangovini ira akami-e Davide.—2 Sam. 17:1-16.

11. N’nga nabasa wa Nabala atonyi-edhe mwandila ivi ira anororomela atu enango?

¹¹ Kathuulelani ifwanafwani-o ya mbo-i wa anabasa a Nabala. Moriya rima Davide vambo-i na alombwana ana liye, tatobarela nabasa wa Muisiraeli dhinalee Nabala. Vahora inango Davide atomvepa Nabala ira ava-e alombwana ana liye vyodya vyaode liye. Nabala angakondile Davide atoothakaleliwa maningi thitho atoothuulela vyopa lombwana uli wethene wa vandhe va Nabala. Nabasa unango atom’mwandela i-yana wa Nabala dhina lee Abigayeli vyairelevyo. Ninga mbo-i mwa atu a vandhe va Nabala liye ainodhiwa ira Abigayeli angaodile vulumucha ingumiyee. Malo motawa liye aroromela ira Abigayeli unooda  sakaedha vyongo. Kaakaikela vyevi namwasa oi Abigayeli aidhiweya ira ali i-yana wazelu. Vasogolovee vyatothonyi-edha ira liye kaadawi-idhe mroromela. Abigayeli atooira vyongo molimba rima vomvepa Davide ira a-aire vyothakala vyakozeele liyevyo. (1 Sam. 25:2-35) Abigayeli aroromela ira Davide unoira vyongo mwazelu.

12. N’nga Yesu athonyi-edhe a-vi ira anororomela anamafunjedhee angalive ira tanoodawi-a vyongo vinango?

¹² Yesu anororomela anamafunjedhee angalive ira tanoodawi-a vyongo vinango. (Juwau 15:15, 16) Tiyago na Juwau tangamvepile limburo lavakundu mu Umwene, Yesu kaakaikenle vifunelo viwa volabela Yohova Venango akhonda ira ta-akaleve arumiwee. (Marku 10:35-40) Vangavirile hora anamafunjedhee othene tatootawa dambo la-indiwile liye. (Mat. 26:56) Angalive e-no Yesu kaa-iidhe aroromela. Liye anoidhiwa pama vyofooka viwa, mbwenye “anowadhiveliwana fiyedha va dambo lomari-a vaingumiyee.” (Juwau 13:1) Angavenyathi-iwile, Yesu atoova-a arumiwee 11 ororomeleya izo yofuneya maningi yosogolela basa lofunji-a atu thitho samalela mabilee apereso yavadhulu. (Mat. 28:19, 20; Juwau 21:15-17) Liye kaadawi-idhe roromela atu ale ali o-ologomana. Aliwa tatoodhowanave kala ororomeleya fiyedha komoni waingumiiwa, vailamboi. Ee-no Ana, Davide, nabasa wa Nabala, Abigayeli na Yesu ndi vifwanafwani-edho vyapama maningi vamwasa ororomela atu oi kai olongomana.

13. N’nga chini inaniimwanani-e ira niroromelenga atu enango?

¹³ N’nga mutoroma wandelavo bali unango mwasa wa sengredo amala nyo zindiyela ira kalokotidhe sengredwiyo? Vyevi vinokala vyosukwali-a maningi. Vahora inango rongola unango atom’mwandela ndimuwa wavapingoni mwasa unango. Dambo lo-arela mwadhi ndimuwa wavapingonuo atooligarela rongoluo ira amlimbi-e, vyevyo vyathonyi-edhe ira atooidhiwa mwasa wa sengreduo. Pyovweya ira rongoluo vyatoroma mrucha ira aroromelenga ndimuwa wavapingonuo. Mbwenye rongoluo atoira vyofwanelela vovepa ira akami-iwe. Liye atootapanya na ndimuwa unango wenuo akami-idhe ira arome akoka roromela andimuwa avapingoni.

14. N’nga chini yamkami-idhe bali unango ira arome roromela akoka atu enango?

¹⁴ Bali unango akanle a-iyananga mathuulelo wa hora injinji na andimuwa avampingoni abili enao aona liye ira kanaaroromelave. Mbwenye liye atooroma thuulela vyaongile bali mwinango, wenuo walemeza liye va madhu o-orucha oi: “Mwidani-u ngu Satana a-kala abali-u.” Baluo atoolobela thitho thuulela maningi madhwao thitho vasogolovee atooda kala akoka varendele na andimuwa ambilao.

15. Mwasiwa ngwan’ni vinonitukulela hora ira nirome akoka roromela atu enango? Ongani ifwanafwani-o.

¹⁵ N’nga mutoroma ii-iwa ngari inango yaurumiwi? Vyevi vinooda kala vyopa maningi. Grete nam’mee tali Mboni dhororomeleya vahora yautongi wa partidu la Nazi wu Alemanha muvyawa vya 1930, vevo basa li-u vyali aliwa lokondi-iwa. Liye atokaana ngari yodinda marevista a Nsanja ya Namaig’anela ira aveleliwega wamakristau enango. Mbwenye abali tangazindienle ira babee anoruni-a imbarimbari, tatoom-iyi-a irana vyevyo ovela ira babeuo angawandenle atu oruni-a vyongo vyokuza pingo. Mbwenye kai vyowesedha vyevi baa-i vyagumanena aliwa. Vahora yothene yakondo yanabili ya vailambo yothene, abali katamroromela Grete nam’mee thitho kataava-a marevista, tanorambela aongana  tagumana na aliwa vandhila. Vyevi vyali vyopa maningi. Aliwa tanosukwala maningi, voi Grete atooga ira vyatoomtukulela hora injinji ira aalevelele noroma akoka aroromela abali. Mbwenye vangavirile hora liye atoozindiela ira Yohova ali angaalevelele thitho naliyene anofwanela ira vyeyvo. *

16. Mwasiwa ngwan’ni ninofwanela kala athindhi ira niroromelenga abali naarongoli-u?

¹⁶ Akala nyo mutosukwali-iwa, muvilimbi-edhenga ira murome akoka roromela atu enango. Pyaimbarimbari ira vanofuneya hora, thitho thindhilinyu linooda kaana vyo-arelavo vyapama. Mwaifwanafwani-edho, akala mutoroma udya vyodya vyopa munoroma kala osamala na vinodyanyo. Yodya yopiyo kainoiri-ani ira mu-iye udya vyothenene kabe. Molandana na vyevi kaninofwanela rumeli-a ira viniireele ndulimu viniiri-e ira ni-iye roromela abali naarongoli-u ale aidhi i-yo ira kai ologomana. Naroma akoka roromela atu enango ninokala osangalala maningi thitho ninoroma thuulela vinaire i-yo vokami-a atu enango pingoni ira taroromelenga atu enango.

17. Mwasiwa ngwan’ni roromelana kofuneya maningi, n’nga ninodha tapanya n’ni Muyofunjedha yo-arela?

¹⁷ Muilambo ya Satanila atu anjinji katinororomela afwiwa. Mbwenye i-yo ninooda roromela abali naarongoli-u namwasa oi ninowadhiveliwana thitho aliwa anonidhiveliwana. Roromelana weu unooda nikami-a ira nisangalalenga thitho nikale ovwelana va ee-ni thitho unodha nibarela vahora yorucha sogolou. N’nga a-vi akala mwatoosukwala namwasa wa aroromeleya waatu enango? Muonega vyongo ninga munoonela Yohova, mu-indi-edhenga basa makundo a Bibilyani, mudhivweliwengana maningi abalinyu thitho mufunjedhenga va vifwanafwani-o vyaatu aongiwile Bibilyani. Ninooda i-ya kala osukwala noroma roromela atu enango. Nairanga vyevi ninokaana afwi-u apama maningi enao anonifuna kwaranya abali-u. (Sang. 18:24) Mbwenye kai vyokwakwanela ira niroromelenga atu enango. I-yo thitho ninofwanela kala atu oi enango taniroromelenga. Muyofunjedha yo-arela, ninodha tapanya mwemo munatonyi-edhele i-yo ira nili onyindeleya waabali-u.