Pular para conteúdo

Pular para sumário

MWAHA WOOSOMIYA 37

Nyuuva pooti waakhuluvela mayamunna

Nyuuva pooti waakhuluvela mayamunna

“Ntthu oofenta . . . naakupali citthu cotheene, naaweherera citthu cotheene.”—1 AKOR. 13:4, 7.

NCIPO 124 Nkhale ookhuluvelya

NINHALA WIITTHUCANI? *

1. Kontha isiyani hiiva khaninkhala ootikhinihiya noonaka wiira atthu o ntuninyani unawaarika ukhuluvelana?

 NTUNINYANI ya Sotwani, atthu unawaarika waakhuluvela akhunanaya. Citthu cimpankaaya ananakoso oolupale, anasiyaasa ni anattiini cinaawiiriha atthu uhaakhuluvela. Ni atthu enci anoopuwela wiira khanlamuliya waakhuluvela asipatthannyaaya, aattamanannyaaya ni hataa amucyaaya. Masi iyo itthwiiyo khinlamuliya unitikhiniha. Ibiiblya yahohimya khalayiiru wiira ukati wo “mahuku ookhicera . . . , apinaatamu yaahala ukhala . . .  oohikhuluvelya, . . .  oowuuluma pusya akhunanaya, . . .  anamiima.” Atthu o uyo ukatyuuyo yaahala ukhala oohikhuluvelya hataa vakaani, khampa Sotwani ule nohoolela ila ituninyeela.—2 Tim. 3:1-4; 2 Akor. 4:4.

2. a) Phaapani hiiva anaakhuluveleehu cinene? b) Isiyani atthu akiina atthunaka yaahalaaya wiikoha?

2 Masi hiiva makristau ninankhuluvela Yehova sana-saana. (Jer. 17:7, 8) Hiiva ninaakhuluvela wiira uyo naanifenta ni khanhala uninyanyala. (Isaa. 9:10) Ciicammo, ninankhuluvela Yesu, kontha uyo hovaha ukumyaawe wiira anoopole. (1 Pet. 3:18) Hi ninaacuwela mwaaneeneehu wiira Ibiiblya ihaana malakihero ookhuluvelya. (2 Tim. 3:16, 17) Khweeliini, pooti wanonkhuluveleehu sana-saana Yehova, Yesu ni pooti wankhuluveleehu Ibiiblya. Masi atthu akhwaawe pooti wiikohaka co: ‘Kiireke wiira miiva pooti waakhuluvela ukati wotheene mayamunna o wanlokoni?’ Iyee, hiiva pooti wanaakhuluveleehu. Masi isiyani innikupaliha wiira hiiva pooti waakhuluvela mayamunneehu?

HI NINAAPHEELA CINENE UKAVIHERIYA NIMAYAMUNNEEHU

Ntuninyani motheene, hi nihaana mayamunneehu anlamuliyeehu waakhuluvela. Ayo ananfenta Yehova, toko hiiva cinonfenteehu (Nwehe iparaagarafu 3)

3. Iparakhani yuulupale hiiva irineehu? (Nwehe Markus 10:29, 30.)

3 Hiiva nihaana iparakha yuulupale. Yehova honithanla wiira nipanke mphantte waamucyaawe amphwanyannya ntuninyani motheene, ni iyo ikhanle iparakha yuulupale! (Nsome Markus 10:29, 30. *) Hi nihaana mayamunneehu ni mayanuunwiihu ntuninyani motheene anonfenta Yehova khampa hiiva ni aneekurumica ukhalana meettelo anoncivela Yehova. Pooti ukhalaka wiira iluukeehu, ikhapileehu ni mawarelweehu anaavirikana. Masi hi ninawaafenta cinene mayamunneehu, hataa ni ale anaacuweleehu mphiyaaruni. Ni unaareera cinene ukhala wamoca naayo mayamunnaayo, venci-venci ukati ninonswaleleehu Nlukwiihu, Yehova.—Isaa. 133:1.

4. Kontha isiyani ninaapheela ukaviheriya nimayamunneehu ni nimayanuunwiihu?

4 Ilelo, hi nihaana niiwananaka ratta nimayamunneehu ni nimayanuunwiihu. Ikwaha cinci, ayo anaanikavihera yanikhumelelaka masakha. (Aroo. 15:1; Akalas. 6:2) Ciicammo, ayo anaanikavihera uhihiya unvarela nteko Yehova ninrimeehu wotheene ni ulipa mminepani. (1 Atesal. 5:11; Mabere. 10:23-25) Mweemele wiira muupuwele mananna caahalaaya unirikela umwaanana Sotwani ni ituninya inhoolelaawe uhiri wiira mayamunna o wanlokoni anaanikavihera ni anaanikhikicera. Ni nihaana nihiliyalaka wiira woohipica, Sotwani ni ituninya inhoolelaawe naahala waatuphela aapoovu a Nluku. Ceerannyaaka citthu cotheene nnyo, unaahala unicivela wiira mayamunneehu akhale wamoca nihiiva!

5. Kontha isiyani atthu akhwaawe unawaarika waakhuluvela mayamunnaaya o wanlokoni?

5 Masi atthu akhwaawe unawaarika waakhuluvela mayamunnaaya ni mayanuunwaaya o wanlokoni. Iyo itthwiiyo ineerannya kontha atthunaka haavo ntthu aahimenrye isiiri cawe uyo munnooyo awula kontha uyo munnooyo khaapankile itthu yaakhuluvelihilyaawe wiira anhala upanka. Awula uyo ntthuuyo pooti unyoonyiya nlattu wo itthu yuulumalyaawe awula ipankilyaawe uyo munnooyo. Ceerannyaaka nnyo citthunnyo, hiiva pooti unirikela ukhuluvelana. Masi isiyani inhala unikavihera waakhuluvela mayamunneehu o wanlokoni?

NIFENTO NINAANIKAVIHERA WAAKHULUVELA MAYAMUNNEEHU

6. Manannani nifento ninnikaviheraaya waakhuluvela mayamunneehu? (Nwehe 1 Akorintu 13:4-8.)

6 Itthu yuulupale innikavihera waakhuluvela mayamunneehu nikhanle nifento. Ikapiitulu 13 yo iwarakha yoopacera ya Akorintu inaahimya manannani nifento cinnikaviheraaya waakhuluvela atthu akhwaawe, awula uturuwela unkhuluvela ntthu. (Nsome 1 Akorintu 13:4-8. *) Wootakihera, iverisiikulu 4 ineera: “Ntthu oofenta naavilela ni naapanka citthu comaana.” Yehova naanivilela otheene cihu, hataa navaraka matampi. Phimaana, hiiva ciicammo nihaana naavilelaka mayamunneehu, hataa yapankaka itthu inninyoonyiha ni inniwereeha nrima. Iverisiikulu 5 ciicammo ineera: “[Ntthu oofenta] khanaakuva urusiya. Uyo naaleva apankiyaka itthu yootakhala.” Hiiva ciicammo nihaana ‘nalevaka napankiyaka itthu yootakhala.’ Maanaaya wiira, khaninlamuliya ukhala nuupuwelaka khula itthu yoohinamaana mayamunneehu innipankaaya. Eklesyaste 7:9 ineera wiira hiiva khaninlamuliya ukhala atthu oohipica utthekeliya. Uhiya waakuva utthekeliya nlattu wo khula itthu yoohinicivela impankiyeehu, nihaana neettelaka itthu inhimiya nhina Efesu 4:26: “Nihikeleni ncuwa nnaviruwile”!

7. Khampa cinhimyaaya Matewus 7:1-5, isiyani inhala unikavihera utepa waakhuluvela mayamunneehu?

7 Itthu inhala unikavihera waakhuluvela mayamunneehu ukhanle waawehera khampa Yehova cinaaweheraawe. Yehova nawaafenta mayamunneehu ni khankhala antikhacaka citthu cinvonyaaya. Hiivano ciicammo khaninlamuliya upanka iyo itthwiiyo. (Isaa. 130:3) Uhiya uweheeha citthu cinvonyaaya mayamunneehu, ninlamuliya waaweheeha citthu comaana cinkhalaaya apankaka ni citthu comaana cotheene cinhalaaya upanka. (Nsome Matewus 7:1-5. *) “Ntthu oofenta naakupali citthu cotheene.” Hiivano ninaakupaleela wiira mayamunneehu anaapanka citthu comaana. Ayova khampanka citthu coohinamaana imweeni. (1 Akor. 13:7) Iyo khinahimya wiira nihaana naakhuluvelaka attho otheene o ntuninyani, masi hiivano ninaakhuluvela ale athoonyenre wiira akhanle atthu ookhuluvelya. *

8. Isiyani inlamuliyeehu upanka wiira mayamunneehu atepe unikhuluvela?

8 Ukhuluveliya naakhunanihu ikhanle itthu inlamuliyeehu wiikurumica waavya, toko uhisimiya. Ni pooti uvira ukati mwinci wiira akhunanihu yancere unikhuluvela. Ninhala ukhitiri cani ukhuluveliya naakhunanihu? Woopacera, ntothe waacuwela ratta. Nyuuva pooti uwoopana mwaha mayamunneenyu umikutthaanoni awula urwaa nkhayi naayo wuulalyaani. Mwaavilele ni mwaavahe ukati woothoonyera wiira akhanle atthu ookhuluvelya. Wiipaceroni, nyuuva atthunaka khunhala wuutaphuwani nrima wiira munhimyeere citthu cinyu ntthu muncuwenleenyu mphiyaaruni. Ukati unhaleenyu uvira mumpatthananaka sana-saana uyo ntthuuyo, nyuuva unaahala wuutaphuwani nrima wiira munhimyeere citthu cinyu. (Luka 16:10) Vano isiyani inlamuliyeenyu upanka wakhalaka wiira munna mmoca hopanka itthu ihuucivenleni yahaaweherereenyu wiira anhala upanka? Nhaakuvele uhiya umpatthanana uyo munnooyo. Nhiye uvira ukati ni nhihiyerere itthu ipankilyaawe iwiirihakani uhaakhuluvela mayamunna otheene. Wiira nihipanke commo, nttwee noone matakihero aaswali a Yehova okhalayi yahaahiile ukhuluvelana, hataa akhunanaya yapankaka itthu yahaacivenle.

NWIITTHUCERE ALE YAHAAHIILE WAAKHULUVELA AKHUNANAYA

Hataa ukhalaka wiira Ana khaawaceriye ratta ni Eli, uyo khaahile ukhuluvela mananna Yehova cimpankaawe citthu cawe (Nwehe iparaagarafu 9)

9. a) Hataa atthu akhwaawe yapankaka citthu cootakhala, manannani Ana caathoonyenryaawe wiira aanankhuluvela Yehova? b) Ntakihero na Ana ninnitthuciha cani ukhuluvela mananna Yehova cimpankaawe citthu cawe? (Nwehe ilatarato.)

9 Nyuuva uhopaca wuuriipani nrima nlattu woomoona munna vahaceriye mirintti cuulupale wanlokoni apankaka itthu yoohinamaana? Wakhala wiira iyo itthwiiyo ihopaca uwiirannyeelani, unaahala ureera nyuuva wuupuwela ntakihero na Ana. Ule uwakatyuule, nankuttho muulupale Eli phaahoolela uswaleliya Yehova. Masi asaanaawe khayaavaha ntakihero nomaana hataa vakaani. Ayo yaari anankuttho, masi ukati wotheene yaanaapanka urupihana woohiloka ni yaanaavara matampi moolupale makhwaawe. Athumwanaya, Eli khiivo yaapankaaya wiira yaahiihe ayo meettelo oohinamaanaayo. Waanookhalaru commo, Yehova nanlelo khanhiihile Eli ukhala nankuttho muulupale. Ana hataa acuwelaka wiira Eli phaari nankuttho muulupale, khaahiile urwaa utabernakulu wiira answalele Yehova. Ukati Eli waamonnnyaawe Ana alompaka nari ooriipiya nrima cinene, uyo oopuwenle wiira ahoohapaliya. Uyo ahomuulumana pusya Ana, woohinkohakoha wiira acuwele itthu yaamwiira. (1 Sam. 1:12-16) Waanookhalaru commo, Ana ahonkhuluveliha Yehova wiira annyaraka mwaana mwanlopwana, aanaahala unvaha uyo mwaanooyo wiira anvarele nteko ntabernakulu, hataa acuwelaka wiira Eli phaahala unkhalana uyo mwaanooyo. (1 Sam. 1:11) Vano asaana a Eli, niireke nanlelo yahaana yahiihiyaka meettelwaaya oohinamaana? Iyee! Yehova ahopanka iyo itthwiiyo nuuwakatyaaya. (1 Sam. 4:17) Uyo ukatyuuyo, Nluku ahoncaaliha Ana ni ahonvaha mwaana mwanlopwana eehaniya Samuweli.—1 Sam. 1:17-20.

10. Hataa arukunuweliyaka, isiyani Davidi yahaahiilyaawe upanka?

10 Nyuuva nhopaca urukunuweliya nimpatthaniinyu? Wakhala wiira nhopaca, moone itthu yaamwiirannyenle mwene Davidi. Uyo ahaana mpatthannyaawe eehaniya Aitofel. Masi ukati mwaana a Davidi, Apisalau waaphenlyaawe uwaakha umwene athumwaane, Aitofel ahonkavihera Apisalau waarukunuwela athumwaane. Davidi atthunaka wahonwerya cinene urukunuweliya ni mwaamwanawe ni wahoolo urukunuweliya nimpatthannyaawe. Masi iyo itthwiiyo khayaamwiirihile Davidi uhiya waakhuluvela atthu akhwaawe. Uyo khaahiile unkhuluvela Husai, mpwanaawe aakhottile ukhala wamoca naale yanrukunuwenle. Ni Davidi ahaana isariya yoohihiya unkhuluvela Husai. Uyo ahothoonyera ukhala mpatthani omaana ni mpaka aholeva ukumyaawe wiira ankavihere Davidi.—2 Sam. 17:1-16.

11. Manannani nanteko mmoca a Napali caathoonyenryaawe wiira aanankhuluvela Apikayili?

11 Moone ciicammo itthu yaamwiirannyenle nanteko mmoca a Napali. Davidi ni alopwana yaaweettanaawe yahaakhikicera anantekwaawe nlopwana mmoca nsarayeli aari thaciri eehaniya Napali. Nuuwakatyaaya, Davidi ni alopwana yaaweettanaawe yahonlepela iyoolya Napali. Ayo khayaalepenle citthu cinci, masi Napali ahokhotta waakavihera. Phimaana, Davidi ahorusiya cinene ni aholakela uwiiva alopwana otheene yaakhala watthokoni wa Napali. Nanteko mmoca, ahorwaa umuulumana Apikayili, amwaarawe Napali ni waahimyeera itthu yeerannyeele. Nlattu wookhala nanteko a Napali, uyo ciicammo anhala wiiviya ni Davidi. Masi aanaacuwela wiira Apikayili aanaahala waakavihera. Uhiya utthawa, uyo ahokhuluvela wiira Apikayili aanaahala upanka itthu wiira aakavihere. Uyo ankhuluvenle Apikayili kontha aanaacuwela wiira aari nthiyana oocuwelaca. Itthu yeerannyeele inaathoonyera wiira uyo ahaana isariya yonkhuluvela. Apikayili aholipa nrima ni ahonvaraca Davidi wiira hipanke itthu yaalakenlyaawe. (1 Sam. 25:2-35) Apikayili ahokhuluvela wiira Davidi anhala upanka itthu yomaana.

12. Manannani Yesu waathoonyihenryaawe wiira aanaakhuluvela attharyaawe hataa yavonyaka?

12 Yesu ahaakhuluvela attharyaawe yaanookhalaru oottheka. (Joau 15:15, 16) Uwakati Tiyaku ni Joau wanlepenlyaaya Yesu wiira yonkomihiye mphantte womaana muumweneni wa Nluku, Yesu khaahiile waakupali wiira yaananswalela Yehova ninrimaaya wotheene ni khaakhottile ukhala maapostolwaawe. (Mark. 10:35-40) Uhiyu Yesu waatthukiyaawe, attharyaawe otheene yahontthawa. (Mat. 26:56) Waahookhalaru commo, Yesu khaahiile waakhuluvela. Yesu aanaacuwela wiira ayo yaari atthu oottheka. Waahookhalaru commo, uyo “ahaafenta mpaka nihuku naakhwilyaawe.” (Joau 13:1) Yesu wonwelelihiyaawe, ahaavahacera attharyaawe 11 ookhuluvelya nrintti muulupale woohoolela nteko woolalennya ihapari comaana ni wiira awacere ikhontwaa cawe. (Mat. 28:19, 20; Joau 21:15-17) Yesu waakhuluvela wawe ayo alopwana ootthekaayo wahaana ifayita, kontha yahonvarela nteko mpaka waakhwilyaawe. Khweeliini, Ana, Davidi, nanteko a Napali, Apikayili ni Yesu ahohiya ntakihero nomaana nowaakhuluvela apinaatamu oottheka.

MWIITTHUCE UTURUWELA WAAKHULUVELA MAYAMUNNEENYU

13. Isiyani yaahala uniiriha uhaakhuluvela akhwiihu?

13 Nyuuva nhotoko unhimyeera munneenyu itthu yosiiri ni ucuwelela wiira honhimyeera ntthu nkhwaawe? Pooti nari pani, iyo itthwiiyo yaanaahala unwerya. Nkwaha mmoca, nuunwiihu ahonttonkacera humu itthu yaamwiira muukumini wawe ni ahokhuluvela wiira uyo humuuyo khaahala unhimyeera ntthu nkhwaawe. Masi nihuku nikhwaawe, amwaarawe uyo humuuyo yahonlikarela uyo nuunuuyo wiira anlipihe mminepani. Iyo inthoonyera wiira uyo humuuyo ahaattonkacera amwaarawe itthu yaattonkeliyaawe. Iyo itthwiiyo inawoonihera wiira nuunwiihu wahonrikela uturuwela unkhuluvela-tho uyo humuuyo. Wootteeliha nrima, uyo nuunuuyo ahonlepela humu nkhwaawe wiira akaviheriye ni ahonttonkacera citthu cotheene cankhumelenle. Uyo humuuyo ahonkavihera nuunwiihu uturuwela waakhuluvela mahumu o wanlokoni.

14. Isiyani yankavihenre munna mmoca uturuwela waakhuluvela mahumu meeli?

14 Munna mmoca ahoviriha ukati mwinci naaviruwenle mahumu o wanlokoni ni oopuwelaka wiira khaalamuliya waakhuluvela. Masi, uyo ahancera wuupuwela itthu yuulumilyaawe munna mmoca nonhisimaawe cinene, enre co: “Nwananiihu khanle Sotwani, kahi mayamunneehu.” Uyo munnooyo ahoopuwela cinene iyo itthwiiyo ni ahoopuwela isiyani yaalamuliyaawe upanka. Unlompa wawe Yehova anlepelaka wiira ankavihere, uyo ahokhitiri ummaliha nanrokottole aarinaawe nimahumu meeli.

15. Kontha isiyani pooti uvira ukati mwinci wiira hiiva ninlevelele ntthu? Ntakihere.

15 Nyuuva nhotoko uhiihiya nteko waavahaceriyeenyu uvara wanlokoni? Wakhala wiira iyo itthwiiyo ihopaca uwiirannyeelani, atthunaka wahoorikani cinene uvilela. Ukati ipartiitu Nazi waahoolelaaya u Alemanha, ntekweehu woolalya ihapari ca Nluku wahokhottihiya. Hataa ukhalaka commo, arokorihu amoca yeehaniya Grete ni anumwanaya khayaahiile unvaresesa Yehova. Arokorihu Grete yahovahaceriya nteko wowoonela ni wantikha irevista Ukhalenla wiira yaakawele mayamunna akhwaawe. Masi ukati mayamunna woonelenlyaaya wiira athumwanaya arokorihu Grete yaari alupatthi, yahaahiiha ayo arokorihwaayo uvara uyo ntekooyo, kontha yanwoova athumwanaya waahimyeera akhulupale ookuvernu isiiri co wanlokoni. Masi ihaavo-tho itthu ikhwaawe yaaweryaale arokorihu. Ukati waalavaniyaaya Ikhotto Yonayeeli yo Ntuninyani, mayamunna khayaakawela irevista arokorihu Grete ni anumwanaya ni khayaawuulumiha yaakumananaka mparapaarani. Iyo itthwiiyo yahaawereeha nrima cinene arokorihu Grete, mpaka wahovira ukati mwinci yahikhitiriki waalevelela mayamunna ni uturuwela waakhuluvela. Nuuwakatyaaya, ayo arokorihwaayo yahoopuwela wiira wakhala wiira Yehova ahaalevelela ayo mayamunnaayo, ayova ciicammo yaalamuliya waalevelela. *

“Nwananiihu khanle Sotwani, kahi mayamunneehu”

16. Nlattuni ninlamuliyeehu wiitthuca uturuwela waakhuluvela mayamunneehu?

16 Wakhala wiira iyo itthwiiyo ihopaca uwiirannyeelani, mwiikurumice wiira nturuwele waakhuluvela akhunaninyu. Atthunaka unaahala uvira ukati mwinci wiira nkhitiri uturuwela waakhuluvela, masi phataari wiikurumica. Muupuwele nna ntakiheronna: Nyuuva mwalyaaka woohicuwelela iyoolya yowuntta ni yoowereehakani mmirimani, khweeliini nnaahala wancera uwehacera ratta citthu cinlyeenyu. Masi nyuuva khamwaahala ulakela uhilya-tho hataa itthu mpaka waahaleenyu ukhwa nlattu wo wuuwereehani mmirimani iyo iyoolyeeyo. Inanna imocaaru, hiiva khaninlamuliya uhiya waakhuluvela mayamunneehu nlattu ayova woopanka itthu ihinicivenle yahaaweherereehu wiira yanhala upanka. Hi ninaacuwela wiira otheene cihu nikhanle atthu oopahuwa. Naturuwelaka waakhuluvela mayamunneehu yaapankile itthu yahaanicivenle, hiiva ninaakhala ootteeliya. Ciicammo, ninaahoolelihera wuupuwela citthu hiiva cinlamuliyeehu upanka wiira naakavihere mayamunna o wanlokoni ukhuluvelana.

17. Nlattuni unreeraaya ukhuluvelana, ni isiyani inhaleehu wiitthuca nhina mwaha unttharanaca nuula?

17 Ntuninyani ya Sotwani inkhaleehu unaarika cinene waakhuluvela atthu. Masi, hi pooti waakhuluvela mayamunneehu, kontha ninawaafenta ni ayo ciicammo anaanifenta. Nwo ukhuluvelananwo unaaniiriha wiiwanana ni ukhalakhala unitteelaka nrima nnava. Ciicammo, unaahala unikhikicera wahoolo yanikhumelelaka masakha. Vano wakhalaka wiira munna o wanlokoni hopanka itthu yuuriipihaleni nrima ni khannokhitiri-tho uturuwela unkhuluvela uyo munnooyo, isiyani inlamuliyeenyu upanka? Mmananihe uwehera iyo itthwiiyo khampa Yehova cinweheraawe, mweettele mattharelelo o mbiiblyani, mwiikurumice waafenta mayamunneenyu ni mwiitthucere matakihero aatthu o mbiiblyani. Hiiva ninaahala ukhitiri uturuwela waakhuluvela akhunanihu, hataa ukhalaka wiira yahopanka itthu yaaniriipihile nrima. Neettelaka citthu cotheenennyo, unaahala unitteela nrima cinene nlattu wookhalana apatthani anvaresesana ‘unvikana ntthu nimwaamunnawe.’ (Miru. 18:24) Masi ciicammo, hiiva khaninlamuliya wonkoma paasi ni uweherera wiira mayamunneehu anikhuluvele. Nihaana niikurumicaka uwoonihera mayamunneehu wiira hiiva naatthu ookhuluvelya. Nhina mwaha unttharanaca nuula, ninaahala wiitthuca isiyani inlamuliyeehu upanka wiira mayamunneehu anikhuluvele.

NCIPO 99 Muitos Irmãos ao Meu Lado

^ Hi nihaana naakhuluvelaka mayamunneehu. Masi ukati nkhwaawe unaanirika waakhuluvela, kontha ayo pooti upankaka itthu yahaaweherereehu wiira yanhala upanka. Nhina ula mwahoola, ninaahala woona mattharelelo ni matakihero o mbiiblyani anhala unikavihera waakhuluvela mayamunneehu ni uturuwela waakhuluvela ale yaapankile itthu yahaaweherereehu wiira yanhala upanka.

^ Markus 10:29 Yesu aheerela co: “Kinoohimeryani ikhweeli: Khaavo hiile inupaawe, asunnawe, anumwaane, athumwaane, asaanaawe awula imatta cawe, nlattu wawaka ni nlattu wohapari comaana, 30 hinhala waakhela imaara cene 100 nenna va alupatthiyakoono, inupa, asunnawe, anumwaane, athumwaane, asaanaawe ni imatta cawe, ni uhoolo, ukumi woohimala.”

^ 1 Akorintu 13:4 Ntthu oofenta naavilela ni naapanka citthu comaana. Ntthu oofenta khanonkhalela ihace nkhunanawe, khaneecoona, khaneethenca, 5 khanthwaa inaasi, khanhoolelihera citthu cawe paahi, khanaakuva urusiya. Uyo naaleva apankiyaka itthu yootakhala. 6 Khunontteela nrima oonaka citthu cokhirini, masi inantteeliha nrima ikhweeli. 7 Ntthu oofenta naapisera nrima citthu cotheene, naakupali citthu cotheene, naaweherera citthu cotheene, naavilela citthu cotheene. 8 Nifento khanimmala. Masi, ukhitiri upanka inatiri unaahala umala; ukhitiri wuuluma iluuka cinci unaahala umala; ni hataa ucuwelaca, unaahala umala.

^ Matewus 7:1 Nhiye uhukhumu, wiira nyuuva nhihukhumwiye; 2 kontha inanna cinaahukhumwiinyu akhunaninyu, nyuuva phinhaleenyu uhukhumwiya, ni inanna cinaaphimeleenyu akhunaninyu, nyuuva phinhaleenyu uphimeliya. 3 Vano, nlattuni nnoweheeheenyu ikokhola iri nniithoni wa munneenyu, masi nhikhitiriki woona nipotto nniithoni ninyu? 4 Awula, nnowa cani mwamwiirelaka munneenyu co: ‘Nkihiye kuukumiheni ikokhola nniithoni,’ nyuuva mwaaneeneenyu nnarina nipotto nniithoni ninyu? 5 Afaalusu! Mpacere wiikumiha nipotto nniithoni ninyu, vano phinhaleenyu woona mananna ookumiha ikokhola nniithoni na munneenyu.

^ Ibiiblya inaahimya wiira atthu akhwaawe o wanlokoni khawaahala waaphwanela hiiva waakhuluvela. (Yuda 4) Ukati nkhwaawe, pooti ukhumelela mayamunna afaalusu anhala umananiha unihapusa “yuulumaka citthu cowoothiya.” (Mite. 20:30) Hi khaninlamuliya uwiiwelela ayo atthwaayo.

^ Mwapheela ucuweleeha itthu yaawiirannyenle arokorihu Grete, nwehe ilivuru Anuário das Testemunhas de Jeová de 1975, ipaagina 129-131.