1. Ngenyi azvitishamaisi kuvona kuti vandhu vazinji mu nyika ino avathembani?

 VANDHU munyika ino ya Sathana, avacazivi kuti ndiyani ovangathemba. Ivona vanovona kutama kuthembeka ko vaya vanoita zvo nyagoso, vanoita zvo uporitika no vatungamiriri vo magerejha. Vazinji vanovonavo kuti zvinonesa kuthemba shamwari, mavhizinyu no ukama. Izvi azvidikani kutishamaisa. Bhaibheri rakananga kare kuti “mu njiku jo kupejisira . . . , vandhu [vaizova] . . . vacikagondeki, . . . vashori, . . . vacikathembeki ku vamweni.” Ngo magama amweni, vandhu vaizodari inga ndi Sathana, mwari wo nyika ino, uwo acikathembeki.—2 Timoti 3:1-4; 2 Vakorinte 4:4.

2. (a) Ndiyani naani vatinganasa kuthemba kamare? (b) Vamweni vanganesehwa kuitenyi?

² Itusu tiri wari Makristu, tinoziva kuti tingathemba Jehovha mukuperera. (Jeremia 17:7, 8) Tino cokwadi cokuti iyena anotida nokutizve ‘aazosii’ shamwari jake. (Nduyo 9:11) Tingathembazve Jesu Kristu ngokuti iyena wakatifira. (1 Pedhru 3:18) Takakwanisa kuvona tega kuti ndhungamiriro jinowanika mu Bhaibheri, jinothembeka. (2 Timoti 3:16, 17) Tino cokwadi kuti tingathemba Jehovha, Jesu no Bhaibheri. Nguva jimweni, vamweni vangavona zvecinesa kuthemba hama no hambzaji jo mu ungano. Kudari munovonavo kudaro, zvicinyi zvingamubesera kuti muvathembe.

3. Ngozvapi zviro zvinodakajisa zvatinazvo? (Marko 10:29, 30)

³ Jehovha wakatisana kuti tive divi ro mbhuri yo vanamati vake. Izvi zvinotidakajisa maningi no kuita kuti tiashire makomborero akawanda. (Verenganyi Marko 10:29, 30.) Kutenderera nyika yese, itusu tino hama no hambzaji jinodavo Jehovha no kuvangisira kuti jipone mukuzwirana no ndhungamiriro jake.  Ndumi yedu, zvirovejeso zvedu no nguvo jedu, jingava jakasiyana no javo, asi itusu tinovada pikija tiri kutotanga kuzivana navo. Tinovada maningi ngokuti tinokuja no kunamata tese Baba wedu wo kudenga, Jehovha.—Nduyo 133:1.

4. Ngenyi itusu tinoda besero ro hama no hambzaji jedu?

⁴ Wari tinodikana kuva takabatana no hama no hambzaji jedu kupinda kare. Nguva jimweni, ivona vanotibesera maningi pa zvineso zvatinosongana nazvo. (Varoma 15:1; Vagaratiya 6:2) Ivona vanotibeserazve kuti tibatikane pa basa ra Jehovha no kuva no ushamwari wakavanga naye. (1 Vatesaronika 5:11; Vahebheru 10:23-25) Waro rangariranyi manera omaizojizwa ngo kubesehwa ngo ungano kuti muve makavanga pa kuhwisana no muvengi wedu Sathana no nyika yake. Sasambi Sathana no vandhu vaanotonga, vanozohwisa vandhu va Mwari. Asi pa mukuvo wondhoo, tinozodakara maningi ngo kuva no hama no hambzaji jedu ku divi redu kuti vatibesere.

5. Ngenyi nguva jimweni zvinganesa kuthemba hama no hambzaji jedu?

⁵ Vamweni vanovona zvecinesa maningi kuthemba hama no hambzaji javo, kangaije vakavavhunja masoko okuti avacaidikana kuvhunjavo vamweni, asi ivona voenda kovhunja vamweni. Kangaije ari wese mu ungano waita zviro kana kubhuya zviro zvavanyangaja maningi. Zviro zvakadari zvingaita kuti tinesehwe kuthemba vamweni. Waro zvicinyi zvingatibesera kuti tithembe hama no hambzaji jedu?

6. Rudo unotibesera kudini kuti tithembe hama jedu? (1 Vakorinte 13:4-8)

⁶ Rudo unotibesera maningi kuti tithembe hama jedu. Pana Vakorinte cipauko 13 panonanga zviro zvakawanda ngo pamusoro po rudo zvingatibesera kuti tithembe kana kutangazve kuthemba vamweni. (Verenganyi 1 Vakorinte 13:4-8.) Inga muezaniso vhesi yo 4, inonanga kuti “rudo hunosengerera, rudo huno  unyasha.” Jehovha anosengerera maningi na itusu, pikija patinomushaishira. Ngo kudaro, kudari hama kana hambzaji jedu jikaita ciro kana kunanga ciro catinyangajisa, tinodikana kuva vandhu vanosengerera. Pa vhesi yo 5 inoti: “[Rudo] aukasiki kucamwa. Ahuverengi zvishaishi.” Itusu atidikani kugara ‘teciverenga zvishaishi’ kana kugara tecirangarira zviro zvinotinyangajisa zvotakaitihwa ngo hama no hambzaji jedu. Mucumaeri 7:9 inonanga kuti atidikani ‘kukasika kunyangajwa.’ Zvaushoni maningi kushandisa magama ari pana Vaefeso 4:26, okuti: “Mucatendera kuti zuva rivire makanyangajwa.”

7. Ndhungamiriro jinowanika pana Mateu 7:1-5, jinotibesera kudini kuti tithembe vamweni?

⁷ Tingajijiravo kuthemba hama no hambzaji jedu ngo kuvavona manera Jehovha anovavona. Jehovha anovada, ngo iyo ndava aagari ecisotesesa zvishaishi zvavo. Itusu tinodikanavo kuita kudaro. (Nduyo 130:3) Kusiyapo kusotesesa zvavanoposa, tinodikana kusota mugariro javo jaushoni no kuvona kuti ivona vanokwanisa kuita zvaushoni. (Verenganyi Mateu 7:1-5.) Itusu tinotenda kuti ivona vanoda kuita zvaushoni, ngokuti rudo “hunotenda zviro zvese.” (1 Vakorinte 13:7) Izvi azvidi kureva kuti Jehovha anovetera kuti itusu tithembe vamweni pacina thangwe raushoni rinotiita kuti tiite zvondhozvo. Kusiyapo izvo, iyena anoda kuti tivathembe ngokuti ivona vakhombija kuti vanothembeka. *

8. Mungaitisa kudini kuti mukwanise kuthemba hama jenyu?

⁸ Kuti tikwanise kuthemba vamweni, zvinotora nguva. Cimwenizve zvinoda kuvangisira. Mungaitisa kudini kuti muthembe hama jenyu? Munodikana kunasa kuvaziva. Bhuyanyi navo pamunonga pamusongano. Itanyi nasiriro kuti mubude navo mu basa ro kucumaera. Ivanyi mundhu anosengerera, vapenyi mukana kuti mukwanise kuvona kuti ivona vanothembeka. Pakutanga munodikana kuvona kuti shwiro yamunayo waro inoita kuvhunja mundhu wamucikanasi kuziva ushoni kana kuti haiwa. Ushamwari hwenyu paunoguma pa kuvanga, kangaije mungajizwa ushoni kuti mukwanise kuvavhunja zvamunonga mecizwa. (Ruka 16:10) Waro zvicinyi zvamungaita kudari hama ikatama kuva inothembeka? Mucadokasikira kupeja ushamwari hwenyu. Kusiyapo zvondhozvo, ambosiyanyi kuti papere mukuvo wakati kuti, kuti mukanganwe zvaitikaro. Cimwenizve, mucadotendera kuti zvaitwa ngo mundhu umwe, zviite kuti imwimwi mutame kuthemba hama jese. Izvi zvinotiita kuti tiende kuvona muezaniso jo vashandiri vakagondeka va Jehovha vokare avo vakaenderera mberi vecithemba vamweni, vamweni povakava vacizivi kuthembeka.

9. (a) Ana wakaitisa kudini kuti aenderere mberi ecithemba nasiriro ja Jehovha pikija no kuposa ko vaya vaimuimirira? (b) Zvakaitikari na Ana zvinomujijisenyi ngo pamusoro po kuthemba nasiriro ja Jehovha? (Vonanyi foto.)

⁹ Makambonyangajiswa ngo zviro zvakaitwa ngo hama ino mutoro mu ungano? Kudari zvakambomuitikira mungabesereka maningi ngo muezaniso wa Ana. Pa nguva iyi Mupiri Mukuru Eri ndiyena waitungamirira pa kunamata Jehovha ku Iziraeri. Asi vandhu vo pa mbhuri yake avacaengepi no muezaniso waushoni. Vana vake, avo vainga vapiri, nguva jese vaiita zviro zvinonyoweja. Pikija zvakadaro, Eri aazivi kuita ciri cese kuti apangire vana vake. Jehovha aazivi kukasikira kuvhisa Eri pa cigaro cake inga mupiri mukuru. Ana wakaenderera mberi  ecinamata Jehovha mu tabherinakeri Eri paaishanda inga mupiri mukuru. Eri paakavona Ana eciita mukumbiro naakasuruvara, ngo kukasika iyena wakaguma pa mbhejiso yokuti Ana wainga wakarejera. Kusiyapo kupsaka kuziva kuti zvicinyi zvainga zveciitika, iyena wakashora mwanakaji uwu waingari wakasuruvara. (1 Samueli 1:12-16) Pikija zvakadaro, Ana wakaita cigondiso cokuti kudari iyena akava no mwana waizomuviisa kuti ashandire mu tabherinakeri, ecitungamirihwa ndi Eri. (1 Samueli 1:11) Waro zvaiitwari ngo vana va Eri zvaizogarisa kudini? Hina, Jehovha waizoita ciri cese pa mukuvo kwawo. (1 Samueli 4:17) Pa mukuvo uwu, Jehovha wakamborera Ana ngo kumupa mwana, Samuweri.—1 Samueli 1:17-20.

10. Mambo Dhavhidhi wakaitisa kudini kuti aenderere mberi ecithemba vamweni pikija wakacengejwa ngo vamweni?

¹⁰ Makambocengejwa ngo shamwari yenyu yo phedo? Kudari zvakambomuitikira, vonanyi muesanizo wa Mambo Dhavhidhi. Umwe wo shamwari yake, waidanwa Aitoferi. Asi Abhusaromi, mwana wa Dhavhidhi paakaeja kuva mambo, Aitoferi wakabatana naye pa kupandukira uku. Zvingaita kuti Dhavhidhi wakahwajihwa maningi ngo kutama kubesehwa ngo mwana wake pamwepo no shamwari yake. Dhavhidhi aazivi kutendera kuti kucengejwa uku kwaakaitwari, kumuite kuti atame kuthemba vamweni. Iyena wakaenderera mberi ecithemba shamwari yake imweni, yaidanwa Hushai, uwo wakaramba kubatana no vaya vainga vakapandukira. Dhavhidhi wainga no mathangwe aushoni kuti athembe Hushai. Ngokuti iyena wakakhombija kuti wainga shamwari yaushoni, ngo kutodira upenyu hwake pa ngozi kuti abesere Dhavhidhi.—2 Samueli 17:1-16.

11. Mushandiri umwe wa Nabhari wakakhombijisa kudini kuti waithemba Abhigairi?

¹¹ Vonanyizve muezaniso wo mushandiri umwe wa Nabhari. Ngo kunaka mwoyo kwese, Dhavhidhi no masoca ake vakajivirira vashandiri va Nabhari. Pa mukuvo wakatevera, Dhavhidhi wakakumbira mwanarume uwu wakakhupuka waidanwa Nabhari kuti ape iyena no masoca ake zvokuha. Asi Nabhari paakaramba kuvapekeja zvovakakumbirari, Dhavhidhi wakanyangajwa maningi wotema civaringo co kuda kuuraya vanarume vese vo pa muzi wa Nabhari. Mushandiri umwe wa Nabhari wakaenda kuvhunja izvi mukaji wa Nabhari, waidanwa Abhigairi.  Inga umwe wo pa mbhuri iyi, iyena waiziva kuti Abhigairi waizokwanisa kuponesa upenyu hwake. Kusiyapo kutiza, iyena wakathemba kuti Abhigairi waizokwanisa kuita zviri zvese kuti acinje mugariro uwu. Waiziva kuti Abhigairi wainga mwanakaji wakangwara. Zvakazoitika tevere, zvakavonesa kamare kuti iyena wainga no thangwe raushoni ro kuthemba Abhigairi. Abhigairi wakava no cicunge co kwenda kobhuya na Dhavhidhi kuti atame kuita zvairangarirari. (1 Samueli 25:2-35) Iyena waithemba kuti Dhavhidhi waizomuzwisisa.

12. Jesu wakakhombijisa kudini kuti waithemba vajiji vake pikija no kuposa kwavo?

¹² Jesu waithemba vajiji vake pikija ivona vaiposa. (Johani 15:15, 16) Jakobo na Johani pavakakumbira kuti vagare pa mutivi pa Jesu mu Umambo, iyena aazivi kuvavhunjisa kuti ngenyi ivona vaikumbira zvondhozvo nee kutovaramba inga vapostori vake. (Marko 10:35-40) Pa kufamba ko nguva, vajiji vese va Jesu vakamusiya pa usiku waakasungwa. (Mateu 26:56) Pikija zvakadaro, Jesu wakaenderera mberi ecivathemba. Iyena wainasa kuziva kuti ivona avazivi kukwana. Iyena “wakavada mbhera kumagumo.” (Johani 13:1) Jesu paakapera kumuswa, wakapa gumi na umwe wo vapostori vake, basa rinosisira rokutungamirira pa basa ro kujijisa no kuhavisa mavhuta ake anosisira. (Mateu 28:19, 20; Johani 21:15-17) Iyena wainga no mathangwe aushoni okuthemba vanarume ava vacikazivi kukwana. Vese vakashanda vakagondeka mbhera kupeja basa ravo pasi pano. Zvokadi kamare, Ana, Dhavhidhi, mushandiri wa Nabhari, Abhigairi na Jesu vakagaja muezaniso waushoni wokuthemba vandhu vacikazivi kukwana.

13. Zvicinyi zvingaita kuti tinesehwe kuthemba vamweni?

¹³ Makambothemba hama moivhunja zviro zvomucikadi kuti zvizivike ngo vamweni, asi muzofumbhura kuti iyona yakavhunja vamweni? Izvi zvingahwaja maningi. Pa vhaza imweni, imwe hambzaji yakavhunja mukuru ngo pamusoro po masoko o mu upenyu hwayo yecithemba kuti mukuru uwu acaizovhunja vamweni. Pa njiku yakatevera, mukaji wo mukuru uwu wakafonera hambzaji iya kuti aivangise, zvaaibhuyari zvaivonesa kuti iyena wainga wazwa masoko akafisika akabhuyari hambzaji iyi kuno mukuru uwu. Hambzaji iyi yakavona zvecinesa kuthemba mukuru wiya. Asi iyona yakaenda kokumbira besero ku mukuru umweni. Zvoyakaitari zvakava zvaushoni kamare. Mukuru umweniwo wakabesera hambzaji iyi kuti ithembe vakuru.

14. Zvicinyi zvakabesera hama imweni kuti ithembezve vamweni?

¹⁴ Ko mukuvo wakareba hama imweni yainga yakanyangajwa no vakuru vaviri, ngokuti yaivona kuti ivona avacaithembeka. Asi yakatanga kurangarira ngo zvakanangwa ngo hama imweni yaireremejwa maningi. Iyona yakananga magama akareruka asi anosisira maningi, okuti: “Sathana ndiyena muvengi wedu, kuciripi hama jedu.” Hama iyi yakanasa kurangarira ngo pamusoro po masoko aya, yoita mukumbiro kuna Jehovha no kwenda koita runyararo no vakuru vaviri vaya.

15. Ngenyi zvingatora nguva kuti tithembezve vamweni? Ipanyi muezaniso.

¹⁵ Makamboruza basa romaiita mu ungano? Izvi zvingahwaja maningi. Hambzaji Greti na mai wavo, vainga Zvapupu zvakagondeka ku Aremanya Nazista mu makore o 1930, basa redu porainga recirambijwa kondhoyo. Hambzaji Greti vainga no cidakajiso co kutara Murindiri kuti vapekeje hama jimweni. Asi pojakaziva kuti baba wavo avacaidakarira cokwadi, ivona avazivi kutendehwazve kuti vaite basa iri. Vecithya kuti babavo vaizotengesa hama. Ici acicaengepi cega basi cineso caidikana kucungirihwa ndi hambzaji Greti. Painga peciitika Hondo Yocipiri yo Nyika Jese, hama ajicaipekejazve hambzaji  Greti na mai wavo marevhista nee pavaisongana navo mu gwanja avacaivacungamija. Izvi zvakaita kuti hambzaji Greti vahwajihwe maningi. Zvakatora mukuvo wakareba kuti ivona varegerere hama iji no kuvathembazve. Pa kufamba ko nguva ivona vakazwisisa kuti Jehovha wainga waregerera hama iji. Ngo kudaro, ivona vaidikanavo kuita zvakafanana. *

16. Ngenyi tinodikana kushanda ngo simba kuti tijijire kuthemba hama no hambzaji jedu?

¹⁶ Kudari muno zvineso zviri zvese zvinorembesa zvamakasongana nazvo, shandanyi ngo simba kuti muthembezve hama jenyu. Kuti mukwanise kuita izvi, munodikana kuvangisira maningi. Inga muezaniso, kudari takamboha zviri zvese zvicikazivi kutiita ushoni, kangaije tingangwarira maningi zviro zvatinozoha. Asi izvi azvirevi kuti itusu aticazohi. Mu njira yakafanana, atidikani kutendera kuti kutama kuthembeka ko hama imwe, kutiite kuti titame kuthemba hama no hambzaji jedu, jatinoziva kuti jakabahwa jicizivi kukwana. Patinovangisazve kuthemba kwatinoita hama jedu, tinozodakara. Cimwenizve, itusu tinozovona kuti ngozvapi zvatingaita, kuti tibesere kuti tese mu ungano tithembane.

17. Ngenyi kuva mundhu anothembeka kunosisira maningi, ticazovonenyi pa musoro unotevera?

¹⁷ Mu nyika ino iri kutongwari ndi Sathana, zvinonesa maningi kuvona vandhu vecithembana. Asi itusu tingathemba hama no hambzaji jedu, ngokuti tinojida, ijona jinotidavo. Kuthemba uku, kunozotibesera kuti tive vandhu vakadakara no kuva takabatana, no kutibeserazve kuti tikwanise kuhwisana no zvineso zvatinozosongana nazvo kumbejiyo. Kudari imwimwi amucathembi mundhu wamaimbothemba, zvicinyi zvamunodikana kuita? Ejanyi kuvona mugarirowo ngo manera anoita Jehovha, shandisanyi ndhungamiriro jo Bhaibheri, engejeranyi kuda kwamunoita hama jenyu no kujija ngo muezaniso jinowanika mu Bhaibheri. Mukadaro munozokwanisa kunyisa mazwiro amunawowaro, mothembazve vamweni. Tikadaro, tinozodakajihwa ngo kuva no shamwari jakawanda jinotida “kupinda hama.” (Mazwi Akangwara 18:24) Asi azvikwani basi kuthemba vamweni, ivona vanodikana kuziva kuti vangatithembavo. Pa musoro unotevera, tinozovona kuti zvicinyi zvatinodikana kuita kuti tive vandhu vanothembeka.