Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 37

Ma̱ndoo makumulú kuʼñúún a̱ngiu̱lú

Ma̱ndoo makumulú kuʼñúún a̱ngiu̱lú

“Ngajua […] xúgíʼ naʼnimbo̱o̱, xúgíʼ nagiʼtu̱u̱n” (1 COR. 13: 4, 7).

AJMÚÚ 124 Ganindxu̱lú mbáa xa̱bu̱ jmbii

RÍ MUʼNIGAJMAA a

1. Ndíjkha dí tséʼniulú tsiánguá rí xa̱bu̱ na̱nguá eyáá tsáa gakumu̱ún kuyáá rá.

 MBAʼIN na̱nguá eyáá tsáa gakumu̱ún kuyáá náa numbaaʼ ndrígóo Gixa̱a̱ rígi̱. Numuu rí mbaʼa nuthu naguma nduwiinʼ eni̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa empresa, bi̱ político ga̱jma̱a̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa mixtiʼkhu religión. Ga̱jma̱a̱ nakumu̱ún dí xúʼko̱ má naguaʼníín gajmiún bi̱ nambáxu̱u̱n gajmiún ma̱ngaa bi̱ kúwá mijngii gajmiún o asndu bi̱ kuñúún. Xúgíʼ rígi̱ xáʼyóoʼ maʼniulú tsiánguá numuu rí náa Biblia má niʼtáriyaʼ dí náa “iwáá mbiʼi” xa̱bu̱ xúni̱ rí jmbu, muni xtujtaa ga̱jma̱a̱ nuninduwaʼ. Nusngajma xóo nindxu̱u̱ dios bi̱ naʼtáñajunʼ náa numbaaʼ rígi̱, bi̱ na̱nguá kaʼyoo makumulúʼ kuʼyáá (2 Tim. 3:1-4; 2 Cor. 4:4).

2. a) Tsáa gándoo makumulúʼ kuʼyáá káxi̱ rá. b) Ndiéjunʼ dí nguáná narájximinaʼ mbáa rá.

2 Mú ikháanʼ bi̱ ni̱ndxu̱lú cristianos gajkhun nakumulú kuʼyáá káxi̱ Jeobá (Jer. 17:7, 8). Nduʼyáá gajkhun dí ikhaa nandoo kaʼyulú ga̱jma̱a̱ dí nditháan xaniñún bi̱ nambájxu̱u̱ gajmíi̱n (Sal. 9:10). Ma̱ngaa ma̱ndoo makumulú kuʼyáá Jesucristo numuu rí ikhaa nixnáximinaʼ makhañúu ga̱jma̱á numulúʼ (1 Ped. 3:18). Ma̱ngaa ikháanʼ má najkuánú nduʼyáá dí ma̱ndoo munimbulú ikha dí na̱ʼkha̱ náa Biblia (2 Tim. 3:16, 17). Nduʼyáá gajkhun dí ma̱ndoo makumulúʼ kuʼyáá Jeobá, Jesús ga̱jma̱a̱ dí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia. Mú nguáná mbáa ma̱ndoo muraximíjna̱ á mu rí ma̱ndoo makumulúʼ kuʼñúún má xúʼko̱ a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá náa congregación. Á mu rí ma̱ndoo, guʼyáá náá numuu.

NDAʼYULÚ’ A̱NGIU̱LÚ

Náa xúgíʼ numbaaʼ guáʼdiin a̱ngiu̱lú xa̱bekha ga̱jma̱a̱ gu̱ʼu̱ bi̱ nandún kuyáá Jeobá xó má ikháanʼlu. (Atayáá kutriga̱ 3).

3. Xkáʼnii privilegio mba̱a̱ dí kuaʼdáálu rá. (Marcos 10:29, 30.)

3 Jeobá nixnulú mbá privilegio mba̱a̱ dí makuwáánʼ náa xuajñuu dí kúwá xa̱bi̱i̱ ikhaa. Ga̱jma̱a̱ numuu rúʼko̱ mbaʼa xóo naguma tsajkurámáanʼlu (atraxnuu Marcos 10:29, 30). Náa xúgíʼ numbaaʼ guáʼdiin a̱ngiu̱lú xa̱bekha ga̱jma̱a̱ gu̱ʼu̱ bi̱ nandún kuyáá Jeobá xó má ikháanʼlu ga̱jma̱a̱ bi̱ nunimi̱jna̱ munimbánii ikhaa ndrígóo. Mbáa mixtiʼkhu ajngún, mixtiʼkhu náa eguwáʼ ga̱jma̱a̱ mixtiʼkhu xtíñún, mú nandulú kuʼñúún asndu má nákha timbá aʼphu̱ dí nuniʼniún’. Ma̱ngaa itháan má nanigulúʼ muʼni mba̱a̱ ga̱jma̱a̱ mbuʼyamajkuíí mbóó jnduʼ Anu̱lú bi̱ xtáa mekhuíí (Sal. 133:1).

4. Ndíjkha rí ndayúlú a̱ngiu̱lú rá.

4 Rí xúgi̱ ndayóoʼ itháan dí makuwáánʼ mbá kambáxulú. Nguáná a̱ngiu̱lú numbayúlúʼ mu xáxmiéjunlú wéñuʼ (Rom. 15:1; Gál. 6:2). Ma̱ngaa nuxnulu tsiakii muʼni má xúʼko̱ ñajuunʼ Jeobá ga̱jma̱a̱ rí mambáxulu májánʼ gajmiúlú ikhaa (1 Tes. 5:11; Heb. 10:23-25). Phú migíná gáʼni á mu a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá náa congregación na̱nguá embáyulú muʼni gajmiúlú xa̱bu̱ sia̱nʼ ndrígúlú bi̱ nindxu̱u̱ Gixa̱a̱ ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ kúwá náa numbaaʼ xkawiiʼ rígi̱. Nánguá má mbayuuʼ gáʼni dí ikhaa gajmíi̱n xúgínʼ bi̱ naʼtáñajúúnʼ muni gíníi xa̱bi̱i̱ Dios. Mbiʼi rúʼko̱ maʼdxulu wéñuʼ á mu kúwá a̱ngiu̱lú mumbayulúʼ.

5. Ndíjkha rí tikhun naʼniún mingíjyúuʼ maku̱mu̱ún kuñúún a̱ngiu̱lú rá.

5 Mú mbáa tikhun naʼniún mingíjyúuʼ maku̱mu̱ún kuñúún a̱ngiu̱lú. Numuu rí mbáa nithúún rí tsíñún maʼthí mbá rí niʼthúún mu nda̱wa̱á ikhaa niʼthúún eʼwíinʼ. O rígá mbá dí nikudaminaʼ maʼni mú na̱nguá niʼnimbánuu. O mbáa ndxájulú niʼthí o niʼni mbá rí niʼni gawúúnʼ. Á mu xúʼko̱, ndiéjunʼ gámbáyulú makumulú kuʼñúún a̱ngiu̱lú rá.

NGAJUA NAMBÁYULÚ MAKUMULÚ KUʼÑÚÚN EʼWÍINʼ

6. Xú káʼnii embáyulú dí maguaʼdáá ngajua mu makumulú kuʼñúún a̱ngiu̱lú rá. (1 Corintios 13:4-8.)

6 Índo̱ guaʼdáá ngajua naʼni rí makumulúʼ kuʼñúún eʼwíinʼ. Náa capítulo 13 ndrígóo 1 Corintios na̱ʼkha̱ raʼthí mbaʼa xóo gíʼmaa maʼni mbáa bi̱ gíʼdoo ngajua mu mambáyulú makumulúʼ kuʼñúún itháan eʼwíinʼ o makumulúʼ kuʼyáá mbu̱júu̱ mbáa bi̱ nikiéʼkúun ga̱jma̱á ni̱ndxu̱lú (atraxnuu 1 Corintios 13:4-8). Mbá xkri̱da, náa versículo 4 naʼthí “ngajua naʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱a̱ májánʼ a̱jkiu̱u̱n”. Jeobá naʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n ga̱jma̱á ni̱ndxu̱lú maski ajndu nakiéʼkulu náa ikhaa. Ikha jngóo ikháanʼ ma̱ngaa gíʼmaa maʼngo̱o̱ a̱jkiu̱lú gúni a̱ngiu̱lú a mu nuthi o nuni rí naʼni makiʼnáánʼ o naʼni magawúnlú. Náa versículo 5 naʼthí dí ngajua “tsékiʼnáa nacha̱” ga̱jma̱a̱ rí “tsíyéxíi sia̱nʼ”. Tsíyulú muyexíi sia̱nʼ nandoo gáʼthúu̱n dí xáʼyóoʼ magida̱ʼ edxu̱lúʼ mámbá dí nakiéʼkúún a̱ngiu̱lú. Eclesiastés 7:9 naʼthí dí ragíʼmaa makiʼnáaʼ mbá nacha̱. Itháán má májánʼ gáʼni dí muʼnimbánii consejo dí na̱ʼkha̱ náa Efesios 4:26: “Xúniʼñáánʼ rí asndu marámáaʼ a̱jkha̱ʼ ka̱ʼníí kuwáanʼ rakiʼnáaʼla”.

7. Xkáʼnii embáyulú ikha dí nuxkaʼmaa náa Mateo 7:1-5 mu makumulúʼ kuʼñúún itháan a̱ngiu̱lú rá.

7 Imbo̱ʼ rí mambáyulúʼ makumulúʼ kuʼñúún a̱ngiu̱lú nindxu̱u̱ rí mbuʼñún xó má eʼñúún Jeobá. Ikhaa nandoo kaʼñúún ga̱jma̱a̱ na̱nguá gídáʼ edxu̱u̱ xúgíʼ dí nakiéʼkúún. Ikha jngóo ikháanʼ ragíʼmaa muʼni xúʼko̱ ma̱ngaa (Sal. 130:3). Xáʼyóoʼ mbuʼyáá náa rí nakiéʼkúún, rí itháan gíʼmaa muʼnimi̱jna̱ mbuʼyáá nindxu̱u̱ náa rí májáanʼ xa̱bu̱ ni̱ndxu̱ún ga̱jma̱a̱ guʼyáá náa rí najmiin nuni dí májánʼ (atraxnuu Mateo 7:1-5). Na̱nguá eʼni a̱jma̱ a̱jkiu̱lú numuu rí ngajua “xúgíʼ naʼnimbo̱o̱” (1 Cor. 13:7). Mú raʼkháa rúʼko̱ eyoo gáʼthúu̱n dí Jeobá na̱ndu̱ʼu̱lú rí asndu tsáá má bi̱ ma̱ndoo makumulúʼ kuʼyáá, gíʼmaa má mbuʼyáá tsáa bi̱ nisngájma rí ma̱ndoo makumulúʼ kuʼyáá. b

8. Ndiéjunʼ gándoo matani mu makumaaʼ itháan xtañún eʼwíinʼ rá.

8 Rí makumulúʼ kuʼyáá mbáa ndayóoʼ mbayuuʼ mbiʼi matatsiʼníiʼ mu marigá xúʼko̱. Ndiéjunʼ gáʼyoo matani mu makumaaʼ itháan xtañúún eʼwíinʼ rá. Dí matatsiʼniúnʼ májánʼ. Aratamijná gajmiáanʼ ikhiin náa reunión. Gakuwáanʼ mbóó náa nutaráʼa. Gaʼngo̱o̱ a̱jkia̱la ga̱jma̱a̱ guniʼñúnʼ musngajma dí kaʼnii makumala kuñu̱u̱n. Á mu na̱nguá tatsiniʼ májánʼ mbáa, mbáa nákha ginii ikháán tseratamíjná wéñuʼ ga̱jma̱a̱ xóo phú xtaa, mú índo̱ na̱dxu̱ʼ ratatsiniʼ itháan xa̱bu̱ buʼko̱, mbáa ikhú naratháán xóo phú ku̱ma̱ʼ (Luc. 16:10). Ndiéjunʼ gándoo matani á mu mbáa ndxájulú niʼthí mbóo dí niratháán dí xáʼthi rá. Xáʼyóoʼ makiʼnááʼ xtayáá mbá nacha̱, atatsiñaaʼ manújngoo mbiʼi. Ga̱jma̱a̱ xátatsiʼñáʼ rí nuni tikhun maʼni rí xákumaaʼ xtañún xúgínʼ. Mbá rí mambáyulú nindxu̱u̱ dí mbuʼyáá xkri̱da ndrígu̱ún xa̱bi̱i̱ Jeobá bi̱ niguájun jmbu bi̱ nikumu̱ún kuñúún eʼwíinʼ maski ajndu eʼwíinʼ nini gawúúnʼ.

GAJMAÑULÚ NÁA BI̱ TÚNIÑA̱A̱Nʼ RAKUMU̱ÚN KUÑÚÚN EʼWÍINʼ

Maski ajndu Elí nákha ginii táʼthúu̱n ga̱jma̱a̱ ajngáa májánʼ Ana, ikhaa nikumu̱u̱ kaʼyoo má xúʼko̱ Jeobá ga̱jma̱a̱ tániñuuʼ ra̱jkha̱ náa tabernáculo. (Atayáá kutriga̱ 9).

9. a) Ndiéjunʼ niʼni Ana maski ajndu nikiéʼkhún bi̱ ndiya edxu̱u̱ náa xuajñuu Jeobá rá. b) Ndiéjunʼ ejmañaaʼ ikháán náa xkridoo Ana rá. (Atayáá xtiʼkhuu.)

9 Lá niʼni magawáanʼ mbáa ndxájulú bi̱ kayá edxu̱u̱ rá. Á mu xúʼko̱, xkri̱da ndrígóo Ana ma̱ndoo mambáyáaʼ. Nákha nixtáa ikhaa, bi̱ phú itháan kayá edxu̱u̱ rí xóo mbiʼyamajkuíí Dios náa xuajen Israel ninindxu̱u̱ Elí bi̱ phú kayá edxu̱u̱ náa ndxajkun. Mú bi̱ kúwá náa goʼwóo na̱nguá nini xó má gíʼmaa. E̱ji̱i̱n ikhaa bi̱ ninindxu̱ún ndxajkun, nibaʼkhún gajmiún gu̱ʼu̱, mú Elí nda̱a̱ dí niʼni mu maxprigún e̱ji̱i̱n dí xúni̱ xkawiʼ wéñuʼ. Maski ajndu xúʼko̱, Jeobá na̱nguá niriʼkuriyaaʼ Elí mbá nacha̱. Ndiéjunʼ niʼni Ana rá. Maski ajndu Elí ninindxu̱u̱ má xúʼko̱ ndxajkun bi̱ kayá edxu̱u̱, ikhaa tániñuu ra̱jkha̱ náa tabernáculo mu mbaʼyamajkuu Jeobá. Niʼtájkáan índo̱ nixtáa ngíná wéñuʼ, Elí mbá nacha̱ nidxaʼwáminaʼ dí ikhaa najnga̱a̱, asndu niʼthúu̱n ga̱jma̱a̱ ajngáa gújkhúʼ (1 Sam. 1:12-16). Ana nikudaminaʼ náa Jeobá rí á mu nagiʼdaa mbáa ada̱ maʼga̱ kayáa maʼni ñajuunʼ náa tabernáculo. Niʼni mbóó a̱jkiu̱u̱n maʼnimbánuu dí nikudaminaʼ maski ajndu Elí gáñewu̱u̱n ada̱ (1 Sam. 1:11). Lá ndiyóoʼ muriʼkhu̱u̱ xóo eni̱ e̱ji̱i̱n Elí ráʼ. Ndiyóoʼ, ga̱jma̱a̱ Jeobá má nixprígún índo̱ ni̱jkha̱nú mbiʼi (1 Sam. 4:17). Mú niʼni tsajkurámaaʼ Ana índo̱ niʼni rí magiʼdaa mbáa ada̱ bi̱ nixná mbiʼyuu Samuel (1 Sam. 1:17-20).

10. Xú káʼnii nisngájma David dí nikumu̱u̱ má xúʼko̱ kaʼñún eʼwíinʼ maski ajndu nini̱i̱ dí raʼkhí xá.

10 Lá niʼniaʼ mbá dí raʼkhí mbáa bi̱ nimbájxa̱a̱ ga̱jma̱a̱ʼ ráʼ. Á mu xúʼko̱, atatsaʼwáminaʼ náa xkri̱da ndrígóo rey David. Índo̱ mbáa a̱ʼdióo bi̱ mbiʼyuu Absalón nigíʼ marígú kaʼyúu rí maʼtáñajunʼ, asndu Ahitofel, mbáa bi̱ nimbájxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ David niyambáá ma̱ngaa. Ra̱ʼkhá tháán nigawúunʼ David índo̱ ndiʼyoo dí a̱ʼdióo nánguá embáyúu ni má bi̱ ni̱jkha̱nú nimbájxu̱u̱ ga̱jma̱a̱. Mú David na̱nguá niniñuuʼ dí rúʼko̱ marikhoo maku̱mu̱u̱ kaʼñún eʼwíinʼ. Ikhaa nikumu̱u̱ kaʼyoo má xúʼko̱ Husái bi̱ nimbájxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ bi̱ táʼga̱ gajmíi̱n bi̱ túnimbu̱ún. Ga̱jma̱a̱ ra̱ʼkhá tháán májánʼ má niʼni rí nikumu̱u̱ má xúʼko̱ kaʼyoo Husái, numuu rí asndu niʼni gínáminaʼ mu mambáyúu (2 Sam. 17:1-16).

11. Xú káʼnii nisngájma xa̱bi̱i̱ Nabal dí nikumu̱u̱ kaʼñún eʼwíinʼ rá.

11 Atatsaʼwáminaʼ ma̱ngaa ga̱jma̱a̱ numuu xkri̱da ndrígóo mbáa xa̱bi̱i̱ Nabal, mbáa israelita bi̱ nigiʼdoo wéñuʼ. David gajmíi̱n xa̱bi̱i̱ ninindxu̱ún míjíinʼ xa̱bu̱ ga̱jma̱á ni̱ndxu̱ún ga̱jma̱a̱ niñewu̱u̱n xa̱bi̱i̱ Nabal. Nda̱wa̱á, David ninda̱ʼa̱ ganitsu rí gaʼngo̱o̱ má gaxnún dí muphu xa̱bi̱i̱. Numuu rí Nabal niʼni gaʼduunʼ, David nikasngáñuu wéñuʼ rí asndu niʼthí dí magudíin xúgíinʼ xa̱bekha. Mbáa xa̱bi̱i̱ niʼthúu̱n xúgíʼ dí nirígá a̱ʼgiu̱u̱ Nabal bi̱ mbiʼyuu Abigaíl. Ndiʼyoo má rí asndu ndiéjunʼ má dí garaʼwíí maʼni ma̱ndoo xóó maxtáa. Na̱nguá nigáyúu. Ikha jngóo, nikumu̱u̱ kaʼyoo Abigaíl dí ikhaa má gaʼnimbánuu xkujndu numuu rí najmaʼniiʼ dí nindxu̱u̱ mbáa a̱ʼgu̱ bi̱ nandxa̱ʼóo májánʼ edxu̱u̱. Ga̱jma̱a̱ numuu rí nikumu̱u̱ kaʼyoo ikhaa ikha jngóo nirígá dí májánʼ. Abigaíl ndiyóoʼ dí xámiñuu mu maʼthúu̱n David dí xáʼnimbánuu awan dí niríyaʼ (1 Sam. 25:2-35). Ga̱jma̱a̱ ikhaa nikumu̱u̱ kaʼyoo David dí mandxa̱ʼóo edxu̱u̱ dí maʼni.

12. Xú káʼnii nisngájma Jesús dí nikumu̱u̱ kaʼñúún xa̱bi̱i̱ maski ajndu nijnga̱wi̱i̱n xá.

12 Jesús nikumu̱u̱ kaʼñúún xa̱bi̱i̱ maski ajndu nijnga̱wi̱i̱n (Juan 15:15, 16). Índo̱ Santiago ga̱jma̱a̱ Juan ninda̱ʼa̱a̱ dí maxnúún mbá ñajunʼ dí gíʼdoo numuu náa Reino, Jesús na̱nguá niʼthún ndíjkha nuni ñajuunʼ Jeobá ni má na̱nguá niʼthúún dí ní xánindxu̱ún xa̱bi̱i̱ (Mar. 10:35-40). Ga̱jma̱a̱ mbruʼun dí nixtu̱gua̱a̱, xúgínʼ xa̱bi̱i̱ niniña̱a̱ʼ (Mat. 26:56). Mú Jesús nditháan tániñuuʼ raku̱mu̱u̱ kaʼñúún. Maski ajndu ndiʼyoo náa najngawi̱i̱n, “nindoo kaʼñún asndu iwáá mbiʼi rí nixtáa” (Juan 13:1). Ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á dí nitujxi̱i̱, asndu nixnúún ñajunʼ bi̱ mbá 11 apóstoles ndrígóo dí muyégun edxu̱u̱ náa mutaraʼa ga̱jma̱a̱ dí muñewu̱u̱n mugiu̱u̱ (Mat. 28:19, 20; Juan 21:15-17). Ikhaa tángawa̱a̱n dí nikumu̱u̱ kaʼñún má xúʼko̱ xa̱bu̱ aʼkhá bugi̱. Xúgíinʼ niguájun jmbu nákha nikúwá xóó náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ. Xó má ndiʼyáá, Ana, David, xa̱bi̱i̱ Nabal, Abigaíl ga̱jma̱a̱ Jesús nikumu̱ún kuñúún xa̱bu̱ numbaaʼ. Xkri̱da ndrígu̱ún naxnúlú tsiakii muʼni ikhaa kayuuʼ.

GAKUMULÚ KUʼÑÚÚN MBU̱JÚU̱

13. Ndíjkha dí nguáná naʼniulú gakhii makumulú kuʼñúún eʼwíinʼ rá.

13 Lá niʼtháanʼ mbáa ndxájulú dí xáʼyóoʼ mawáán dí guʼtháán, mú nda̱wa̱á nduʼyáá dí niʼthúún eʼwíinʼ xáʼ. Gajkhun má dí gakhii wéñuʼ nindxu̱u̱ índo̱ nuniulú xúʼko̱. Mbá miʼtsú, mbáa ndxájulú a̱ʼgu̱ niʼthúu̱n mbáa ndxájulú bi̱ kayá edxu̱u̱ mbá dí ikhaa tándoo mudxawíín xúgíinʼ. Mú i̱mba̱ mbiʼi a̱ʼgiu̱u̱ ndxájulú bi̱ kayá edxu̱u̱ niʼtáro̱ʼo̱o̱ mu maxnúu tsiakii, nikujmaa dí ajmbio̱o̱ niʼthúu̱n xúgíʼ. Xó má naguaʼníín xúgínʼ, ndxájulú a̱ʼgu̱ niʼniuu gakhii maku̱mu̱u̱ kaʼyoo mbu̱júu̱ ndxájulú bi̱ kayá edxu̱u̱ buʼko̱. Mú ndxájulú a̱ʼgu̱ niʼni dí májánʼ ga̱jma̱a̱ ninda̱ʼa̱ dí mixtambáyii. Niʼtámijná ga̱jma̱a̱ imba̱a̱ bi̱ kayá edxu̱u̱ ga̱jma̱a̱ ikhaa nimbáyúu dí maku̱mu̱u̱ kaʼñúún mbu̱júu̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱.

14. Ndiéjunʼ nimbáyúu ndxájulú rí maku̱mu̱u̱ kaʼñún mbu̱júu̱ a̱ngui̱i̱n rá.

14 Mbáa ndxájulú nikiʼnáa mbayuuʼ kaʼñúún a̱jmi̱i̱n bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ numuu rí ikhaa nikumu̱u̱ dí nánguá xóo maku̱mu̱u̱ kaʼñúún. Mú nirmáʼáan a̱jkiu̱u̱n ajngáa dí niʼthí mbáa ndxájulú dí niʼni maʼga̱nú asndu náa a̱jkiu̱u̱n: “Bi̱ sia̱nʼ gajmiúlú nindxu̱u̱ Gixa̱a̱, raʼkháa a̱ngiu̱lú”. Ndxájulú nidxaʼwáminaʼ ga̱jma̱a̱ ajngáa rúʼko̱, ikha jngóo niʼtájkáan ga̱jma̱a̱ rí xóo xtáa. Nda̱wa̱á ikhaa nimbájxiiʼ gajmíi̱n a̱ngiu̱lú bi̱ kuya̱ edxu̱u̱.

15. Ndíjkha rí nguáná naʼni gakhii dí makumaaʼ xtañún eʼwíinʼ mbu̱júu̱ rá. Arathá xkri̱da ndrígóo Grete.

15 Lá nirígá mbá miʼtsu dí nigajta̱a̱ privilegio ndrígáʼ náa congregación ráʼ. Naʼni dí magawáanʼ wéñuʼ. Guʼyáá dí nigíʼnuu Grete ga̱jma̱a̱ ru̱dúu̱, a̱jmi̱i̱n a̱ngiu̱lú gu̱ʼu̱ bugi̱ niguájun jmbu náa Jeobá nákha tsiguʼ 1930. Ikhiin nikúwá náa Alemania, náa xa̱bu̱ ñajunʼ nazi na̱nguá eniñu̱u̱n dí muni ñajuunʼ Jeobá. Nixnáá ñajuunʼ Grete dí mayambáá maguwíi copia ndrígóo i̱yi̱i̱ʼ Bi̱ Nayejngoo dí muxnún a̱ngiu̱lú. Mú ikhú a̱ngiu̱lú nidxawíín dí anu̱u̱ Grete nditháan tsíyoo gáʼñúnʼ bi̱ nusngáa dí gajkhun. Nimíñúún wéñuʼ dí ikhaa masngájma dí narígá o bi̱ kúwá náa congregación dí asndu nirigú káʼyii Grete ñajunʼ dí nikhánáá maʼni. Ga̱jma̱a̱ Grete ndiyóoʼ maraʼnuu i̱ʼwáʼ xkujndu. Índo̱ nirígá Raga̱jma̱ Guerra náa xúgíʼ Numbaaʼ, nditháan na̱nguá nixnáá ikhaa ni má ru̱dúu̱ revista ni má na̱nguá erajxi̱i̱ índo̱ ndiyáá náa kamba̱a̱. Rúʼko̱ niʼni dí magawúunʼ wéñuʼ Grete, ndijyúuʼ mbayuuʼ mu maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼñúún a̱ngiu̱lú buʼko̱ ga̱jma̱a̱ rí maku̱mu̱u̱ kaʼñúún mbu̱júu̱. Mbayuuʼ tsiguʼ nda̱wa̱á ndiʼyoo dí Jeobá niʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼñúún, ikha jngóo ni̱jkha̱nú nikro̱ʼo̱o̱ dí ikhaa ma̱ngaa ndayóoʼ maʼni mba̱a̱ a̱jkiu̱u̱n kaʼñúún. c

“Bi̱ sia̱nʼ gajmiúlú nindxu̱u̱ Gixa̱a̱, raʼkháa a̱ngiu̱lú”

16. Ndíjkha rí gíʼmaa muʼnimijna makumulú kuʼñúún má xúʼko̱ eʼwíinʼ rá.

16 Á mu ikháán nigíʼnaa tikhu dí niʼthá, ataniminaʼ makumaaʼ xtañúún a̱ngiu̱lú mbu̱júu̱. Mbáa mbajyúuʼ má mbayuuʼ dí makumaaʼ xtañún mbu̱júu̱, mú magiʼdoo numuu tsiakii dí gátani. Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu xkri̱da rígi̱. Á mu rígá tikhu ganitsu dí naʼniulú daño, mbaʼyoo muñewa̱a̱n dí mu̱ʼphu̱, mú raʼkháa rúʼko̱ eyoo gáʼthi dí muniʼñááʼ ruphiʼtsu. Xúʼko̱ má kayuuʼ, raʼkháa ga̱jma̱a̱ numuu dí xóo nigíʼnulú gáʼni dí xákumulú kuʼñúún xúgíinʼ a̱ngiu̱lú, bi̱ xó má nduʼyáá ni̱ndxu̱ún xa̱bu̱ aʼkhá. Á mu nakumulú kuʼñúún mbu̱júu̱, makuwáánʼ gagi ga̱jma̱a̱ mbuʼyáá itháan náa dí ikháanʼlu ma̱ndoo muʼni mu a̱ngiu̱lú bi̱ kúwá náa congregación maku̱mu̱ún kuyamijná.

17. a) Ndíjkha rí gíʼdoo wéñuʼ numuu makumulú kuʼñúún eʼwíinʼ rá. b) Ndiéjunʼ guʼyáá náa i̱mba̱ artículo rá.

17 Náa numbaaʼ ndrígóo Gixa̱a̱ xúgíinʼ nánguá ekumu̱ún kuyamijná. Mú náa kuwáánʼ gajmiúlú a̱ngiu̱lú náa xúgíʼ numbaaʼ nakumulú kuʼyamijná numuu rí nandulúʼ kuʼyamijná. Ga̱jma̱a̱ numuu rí nakumulú kuʼyamijná naʼni makuwáánʼ gagi ga̱jma̱a̱ naʼni makuwáánʼ mbá kambáxulú rí mbiʼi xúgi̱. Ga̱jma̱a̱ náa mbiʼi itháan mingíjyúuʼ dí na̱ʼkha̱ rajngiyuu mañewu̱nlú wéñuʼ. Mú ndiéjunʼ gúʼni á mu kaʼnííʼ nagawúnlú wéñuʼ dí niʼni mbáa bi̱ nikumulú kuʼyáá rá. Ma̱ndoo mambáyulú makumulú kuʼñúún má xúʼko̱ á mu nuʼnimi̱jna̱ mbuʼyáá xómá eʼyoo Jeobá, muʼgíʼ muʼnimbánii ikha dí na̱ʼkha̱ náa Biblia, dí mbuʼyamajkhún a̱ngiu̱lú ga̱jma̱a̱ rí mbuʼyáá tikhu xkri̱da dí na̱ʼkha̱ náa Biblia. Á mu nuʼni xúʼko̱, maʼni rí muguaʼdiin mbaʼin bi̱ nambáxulú gajmiúlú bi̱ mani̱ndxu̱ún “itháan ki xóo mbáa ndxájulú” (Prov. 18:24). Mú raʼkháa i̱ndó ndayóoʼ dí makumulúʼ kuʼñúún eʼwíinʼ ma̱ngaa a̱ngiu̱lú nda̱ñúunʼ dí ma̱ndoo maku̱mu̱ún kuyulú mangáanʼ. Náa i̱mba̱ artículo mbuʼyáá xú káʼnii gándoo dí eʼwíinʼ maku̱mu̱ún kuyulú.

AJMÚÚ 99 Mbaʼin a̱ngiu̱lú kúwi̱i̱n jmbu

a Ndayóoʼ dí makumulú kuʼñúún a̱ngiu̱lú. Mú nguáná naʼniulú gakhii numuu dí nuni mbá rí naʼni dí ní xákumulú kuʼñúún. Náa artículo rígi̱ mbuʼyáá tikhu ikha dí na̱ʼkha̱ náa Biblia rí ma̱ndoo muʼgíʼ muʼnimbánii ga̱jma̱a̱ tikhu xkri̱da dí nirígá nákha wajyúúʼ rí ma̱ndoo mbuʼyaridáá. Rígi̱ gámbáyulú makumulú kuʼñúún itháan a̱ngiu̱lú o rí makumulú kuʼyáá mbu̱júu̱ mbáa bi̱ nikiéʼkhun náa inulu.

b Náa Biblia naʼthí dí makuwá tikhun náa congregación bi̱ migamíi makumulúʼ kuʼñúún (Jud. 4). Numuu rí nguáná nakúwá bi̱ nuthíí rí ni̱ndxu̱ún a̱ngiu̱lú mú nuninduwiin eʼwíinʼ ga̱jma̱a̱ “ajngáa dí ragájkhun” (Hech. 20:30). Índo̱ narígá xúʼko̱, na̱nguá kumulú’ kuʼñúún xa̱bu̱ buʼko̱ ni má na̱nguá edxaʼwíín dí nuthi.

c Mataxkamaa itháan náa na̱ʼkha̱ raʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Grete náa Anuario de los testigos de Jehová dí nigájnuu tsiguʼ 1974, ináa 129 ga̱jma̱a̱ 130.