1. ¿Bin yuʼun ma yan-nax ya kiltik-a te ma snaʼik te machʼa ya smukʼulin yoʼtanik te ants winiketik?

 TA BALUMILAL yuʼun te Satanás bayal machʼatik ma snaʼik te machʼa ya yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojolik. Ay ya xchebaj yoʼtanik ta swenta te bin ya spasik te machʼatik ay skʼulejalik, te politicoetik sok te jwolwanejetik yuʼun religión. Jaʼnix jich ay jich ya yaʼiy sbaik ta stojol te yamigotakik, te spatxujkik sok te sfamiliaike. Pero ya skʼan te ma yan-nax ya kiltik-ae, melel te Biblia la yal te ta «slajibal kʼajkʼale» te ants winiketik ma junuk yoʼtanik, ya xleawanik ta kʼop sok ya x-akʼawanik ta kʼabal. Jaʼ ya yakʼik ta ilel te stalel te dios yuʼun te balumilal ini, te ma xjuʼ ya kakʼ smukʼul koʼtantik ta stojole (2 Tim. 3:1-4; 2 Cor. 4:4).

2. 1) ¿Machʼa ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik? 2) ¿Binwan ya xjuʼ te ya sjojkʼoybey sbaik?

² Yan stukel te j-abatotik yuʼun Dios jnaʼojtik te ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik te Jehovae (Jer. 17:7, 8). Jnaʼojtik te kʼuxotik ta yoʼtan sok maʼyuk bin-ora ya yijkitay te yamigotake (Sal. 9:10). Jaʼnix jich ya xjuʼ ya kakʼ smukʼul koʼtantik ta stojol te Jesucristo, melel la yakʼ skuxlejal ta jtojoltik (1 Ped. 3:18). Sok jnaʼojtik te tojobteseletik ya yakʼ te Biblia ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik (2 Tim. 3:16, 17). Schʼuunoj koʼtantik te ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik te Jehová, te Jesús sok te Biblia. Pero ayniwan machʼa ya sjojkʼoybey sba teme spisil-ora ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik te kermanotaktik ta congregación. Teme ya kaltik te ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantike, kiltik te bin yuʼune.

3. ¿Bin majtanil ay kuʼuntik? (Marcos 10:29, 30).

³ Te Jehová yakʼojbotik te majtanil te ayotik ta organización yuʼune. Ta swenta ini ya jmulantik bayal bendicionetik (kʼopona Marcos 10:29, 30). Ta swolol Balumilal ay hermanoetik sok hermanaetik te kʼux ta yoʼtanik te Jehová jich bitʼil te joʼotik sok te ya spasik tulan ta schʼuunbeyel te smantale. Maniwan pajaluk jkʼoptik,  jtsʼumbaltik sok te bin yilel te jkʼuʼ pakʼtik, pero te kʼalal sbabial buelta te ya jnaʼbeytik sbae kʼuxix ta koʼtantik-a. Sok te bin kʼaxtoxan ya jmulantik spasele, jaʼ te jun-nax ya kichʼtik ta mukʼ sok ya kalbeytik yutsil skʼoplal te jTatik te ay ta chʼulchane (Sal. 133:1).

4. ¿Bin yuʼun ya xjuʼ ya skoltayotik te kermanotaktik?

⁴ Ta ora ini ya skʼan te junuknax ayotike. Ay baeltik te hermanoetik ya skoltayotik ta sitintayel te jwokoltike (Rom. 15:1; Gál. 6:2). Jaʼnix jich ya stij koʼtantik yuʼun ma jkom jbatik ta abatinel ta stojol te Jehová sok te tulanuk te schʼuunel koʼtantike (1 Tes. 5:11; Heb. 10:23-25). Mel-oʼtantik sba te ayuk ma skoltayotik te congregación ta sitintayel te jkontratik te jaʼ te Satanás sok te balumilal yuʼune. Te Satanás sok te swiniktak nopolix ya skontrainik te j-abatetik yuʼun Dios. Ta yorail-abi, ya kaltik wokol yuʼun te jun ayotik sok te kermanotaktik.

5. ¿Bin yuʼun ay machʼatik wokol ya yaʼiyik te ya yakʼ smukʼul yoʼtanik ta stojol te hermanoetik?

⁵ Ayniwan machʼatik wokol ya yaʼiyik te ya yakʼ smukʼul yoʼtanik ta stojol te hermanoetik. ¿Bin yuʼun? Ayniwan jtul hermano ay bin la yalbey yan hermano te mukʼ skʼoplal sok ta patil te hermano-abi la yalbey yantik. O ayniwan machʼa ay bin albot te ya spase, pero maba la skʼotes ta pasel. O ayniwan jtul hermano ay bin la yal o la spas te ay machʼa ma lek la yaʼiy sba yuʼun. Jich yuʼun, ¿bin ya skoltayotik yuʼun ya kakʼxan smukʼul koʼtantik ta stojol te hermanoetik?

6. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te kʼuxul oʼtanil yuʼun ya jchaʼkakʼ smukʼul koʼtantik ta stojol te kermanotaktik? (1 Corintios 13:4-8).

⁶ Te mukʼul oʼtanil jaʼ stsakoj yip sok te kʼuxul oʼtanil. Ta capítulo 13 yuʼun 1 Corintios ya yalbey skʼoplal bayal ta chajp taleliletik yuʼun te kʼuxul oʼtanil te ya skoltayotik yuʼun ayukxan smukʼul koʼtantik ta stojol te yantik o yuʼun ya jchaʼkakʼ smukʼul koʼtantik ta stojolik  (kʼopona 1 Corintios 13:4-8). Jich bitʼil ta versículo 4 ya yal te «spisil ya xkujch yuʼun sok ay slekil yoʼtan». Te Jehová ay slamalil yoʼtan ta jtojoltik manchukme ay ya xchʼayotik ta stojol. Jaʼ yuʼun ya skʼan te ayuk slamalil koʼtantik ta stojol te hermanoetik teme ay bin ya yalbotik o ya spasbotik te maba ya jmulantik o kʼux ya kaʼiytike. Ta versículo 5 ya yalxan te kʼuxul oʼtanil «ma orauk ya x-ilin» sok «ma skʼej ta yoʼtan te bin ma lek ya xpasbote». Te kʼalal ya yichʼ alel «ma skʼej ta yoʼtan te bin ma lek ya xpasbote», ya skʼan ya yal te maba ya kajtaytik te bin ma lek ya spasbotik te kermanotaktike. Ta Eclesiastés 7:9 ya yal te ya skʼan te ma orauk ya x-ilinotik. Jaʼ lek te ya jpastik te tojobtesel ay ta Efesios 4:26 te jich yal: «Mame kʼalalto ta smaleluk kʼajkʼal te ilinemexe».

7. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te bin ya yal te Mateo 7:1-5 yuʼun ya smukʼulinxan koʼtantik te kermanotaktik?

⁷ Yanxan te bin ya skoltayotik yuʼun ya kakʼxan smukʼul koʼtantik ta stojol te kermanotaktik, jaʼ te jichuk ya kiltik te bin-utʼil ya x-ilotik yuʼun te Jehová. Kʼux ya x-aʼiyotik sok maba ya x-ajtaybotik te banti ya xchʼayike. Jaʼnix jich ya skʼan ta jpastik te joʼotike (Sal. 130:3). Ma jaʼuk ya xbajt ta koʼtantik te banti ya xchʼayike, ya skʼan ya jpastik tulan yuʼun jaʼuk ya kiltik te tʼujbil taleliletik yuʼunik sok te jaʼuk ya kiltik te bin lek ya spasike (kʼopona Mateo 7:1-5). Ya jnaʼtik te ya skʼan ya spasik te bin lek sok maʼyuk bin-ora ya skʼan ya spasbotik te bin ma lek, melel te kʼuxul oʼtanil «spisil ya schʼuun» (1 Cor. 13:7). Jaʼ-abi ma skʼan ya yakʼ ta naʼel te ya yalbotik te Jehová te oranax ya jchʼuuntik te bin ya yalbotik te yantik. Ya skʼan jaʼ ya kakʼ smukʼul koʼtantik ta stojol te machʼatik yakʼojik ta ilel te ya xjuʼ ya smukʼulin koʼtantike. *

8. ¿Bin ya xjuʼ ya apas yuʼun ya xchʼixan te smukʼul awoʼtan ta stojol te yantik?

⁸ Te mukʼul oʼtanil kʼunkʼun ya xchʼi bael. ¿Bin ya xjuʼ ya apas yuʼun ya xchʼixan te smukʼul awoʼtan ta stojol te yantik? Ya skʼan ya anaʼtiklanbey sba ta lek. Kʼopojan sok te kʼalal ya x-ayin tsoblejetik, cholaik skʼop Dios, ayuk slamalil awoʼtan sok akʼa yakʼbat awil te ya xjuʼ ya awakʼ smukʼul awoʼtan ta stojol. Teme ay machʼa maba ya anaʼbey sba ta leke, ta nail maniwan ya acholbey te bin yak ta kʼaxel ta akuxlejal. Pero te kʼalal ya anaʼbey sba ta leke, lekniwan ya awaʼiyix aba sok ya awalbey te bin yaʼiyel ya awaʼiy abae (Luc. 16:10). Pero, ¿bin ya xjuʼ ya apas teme jtul hermano la yakʼ ta ilel te ma xjuʼ ya smukʼulinix awoʼtan? Ma orauk ya awijkitay ta yamigoinel, akʼa kʼaxuk te tiempoe. Sok ma xa awakʼ te ya xlaj te smukʼul awoʼtan ta stojol te yantik ta skaj te bin ya spasik chaʼoxtul. Te bin ya skoltayotik, jaʼ yilbeyel skʼoplal te ejemploetik yuʼun j-abatetik yuʼun Jehová te jun yoʼtanik ta stojol manchukme ay bin la spasik te la yakʼik ta ilel te ma xjuʼix la yakʼ mukʼul yoʼtanik ta stojole.

9. 1) ¿Bin la spas te Ana manchukme la yil te muliletik yakik ta spasel te machʼa yichʼoj yaʼtelik ta stojol te Jehová? 2) ¿Bin ya anop ta swenta te ejemplo yuʼun te Ana? (Ilawil te dibujo).

⁹ ¿Aybal yakʼojbat amel awoʼtan te bin la spas jtul hermano te yichʼoj yaʼtel ta congregación? Teme aye, te ejemplo yuʼun te Ana ya xjuʼ ya skoltayat. Ta yorail-abi, te machʼa mukʼ yaʼtel yichʼoj ta stojol Jehová ta Israel jaʼ te mukʼul sacerdote Elí. Pero te sfamilia kʼax ma lek stalel stukel. Te snichʼnabe te jaʼnix jich sacerdoteetik-euk ya spasik mulwej, pero te Elí maʼyuk bin la spas yuʼun ya stojobtesbey stalel te snichʼnabe. Manchukme jich-abi, te Jehová ma la slokʼes ta oranax ta yaʼtel te Elí. ¿Bin la spas te Ana? Manchukme jaʼ ayto ta  mukʼul sacerdote-a te Elí, te Ana ma la skom sba ta yichʼel ta mukʼ te Jehová ta nailpakʼ templo. Kʼalal kʼax smeloj yoʼtan-a sok yak ta skʼoponel Dios, te Elí oranax la sta ta nopel te yuchʼoj sok tulan te bin la yalbeye (1 Sam. 1:12-16). Te Ana la yalbey ta jamal te Jehová teme ya x-akʼbot jtul yal ya yakʼ ta abatinel ta nailpakʼ templo. La spas tulan te ya skʼotes ta pasel te bin la yal ta jamal manchukme jaʼ ya skanantay te Elí te alale (1 Sam. 1:11). ¿Yabal skʼan ya yichʼ tojobtesel te stalel te snichʼnab te Elí? Yak, te Jehová jich la spas te bin-ora jich lek la yile (1 Sam. 4:17). Pero te Jehová la yakʼ te ya x-ayin jtul yal te Ana, te Samuel sbiil (1 Sam. 1:17-20).

10. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel te David te lato yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te yantik manchukme la yichʼ kontrainel?

¹⁰ ¿Aybal awichʼoj kontrainel yuʼun jtul awamigo? Teme aye, nopa awaʼiy ta swenta te ejemplo yuʼun te ajwalil David. Kʼalal te Absalón, te jaʼ snichʼan, kʼan pojbotuk te wentainel yuʼun, te Ahitofel te jaʼ yamigo te David kontrainot-euk. Kʼaxniwan kʼux la yaʼiy te David te kontrainot yuʼun te snichʼane soknix te machʼa skuyoj te yamigo-ae. Manchukme jich pasbot te David lato yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te yantik. La yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te Husái, te jaʼ jtul lekil amigo te ma kontrainot yuʼun stukele. Lek te la yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te Husái, melel la skoltay te David manchukme juʼ te la yichʼ milele (2 Sam. 17:1-16).

11. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel jtul j-abat yuʼun Nabal te la yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te yantike?

¹¹ Jaʼnix jich jnoptik ta swenta te ejemplo yuʼun jtul j-abat yuʼun te Nabal, te jaʼ jtul jkʼulej israel-winik. Te David sok te swiniktak la skanantayik te swiniktak te Nabal sok lek te bin la spasik ta stojol. Te kʼalal kʼax te tiempo, te David la skʼanbey sweʼel te swiniktak jaʼ chikan te bin ay yuʼunike. Ta skaj te ma la yakʼ te Nabal kʼax bayal ilin te David sok la yal te ya xbajt smil spisil te winiketik te ay ta sna te Nabal. Jtul j-abat bajt scholbey te yinam te Nabal, jaʼ te Abigaíl, te bin la yale snaʼoj te ya xjuʼ ya xkoltaybot skuxlejalik yuʼun. Jich maba lokʼ ta anel. Te bin la spase, jaʼ te la yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te Abigaíl te ya xjuʼ ya xkoltayotik yuʼun, melel naʼbil sba te jaʼ pʼijil antse. Te bitʼil la yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol, lek te bin kʼot ta pasel. Te Abigaíl ma xiw yoʼtan sok bajt skʼopon te David swenta ya yalbey te manchuk ya spas te bin snopoje  (1 Sam. 25:2-35). Te Abigaíl la yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te David te ya schʼuun te bin ya yalbeye.

12. ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel te Jesús te la yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te jnopojeletik manchukme snaʼoj te ay banti ya xchʼayike?

¹² Te Jesús la yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te jnopojeletik yuʼun manchukme snaʼoj te banti ya xchʼayike (Juan 15:15, 16). Kʼalal te Santiago sok Juan la skʼan mukʼ yaʼtelik ta Wentainel yuʼun Dios, te Jesús ma la sjojkʼoybey bin yuʼun yakik ta abatinel ta stojol te Jehová sok ma la yalbey te ya yichʼik lokʼesel ta jpuk-kʼopetik (Mar. 10:35-40). Sok ta ajkʼabal te la yichʼ tsakele, ijkitayot yuʼun te jnopojeletike (Mat. 26:56). Pero te Jesús maʼyuk bin-ora chʼay te smukʼul yoʼtan ta stojolik. Manchukme snaʼoj te ay banti ya xchʼayike, «kʼux la yaʼiy ta yoʼtan kʼalalto ta slajibal» (Juan 13:1). Te kʼalal chaʼkuxajemix-ae, te 11 ta tul jpuk-kʼopetik yuʼune la yakʼbey skanantay te tuminchijetik yuʼun sok la yakʼbey swentain te aʼtelil ta yotsesel jnopojeletik (Mat. 28:19, 20; Juan 21:15-17). Bayal te bin swentail la yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te jmulawil winiketik ini. Spisil jun yoʼtan la yakʼ sbaik ta stojol jaʼto te kʼalal lajike. Jich te bin-utʼil la kiltik, te Ana, te David, te j-abat yuʼun Nabal, te Abigaíl sok te Jesús la yakʼ smukʼul yoʼtanik ta stojol te jmulawil ants winiketik. Te lekil ejemplo yuʼunike ya stij koʼtantik yuʼun jichuknix ya jpastik-euk.

13. ¿Bin yuʼun wokolniwan ya kaʼiytik te ya smukʼulin koʼtantik te yantike?

¹³ ¿Aybal bin-ora ay machʼa ay bin la kalbeytik te ma jkʼantik te ya yalbey yantik, pero ta patil la kaʼiytik te ay machʼa la yalbeyixe? Teme aye, maniwan lek la kaʼiy jbatik. Jun buelta jtul hermana ay bin la scholbey jtul anciano te jaʼnax ya xjuʼ ya snaʼe. Pero ta yan kʼajkʼal te yinam te ancianoe la skʼopon te hermana yuʼun ya yakʼbey smukʼul yoʼtan, chikan ta ilel te la yalbey yinam te ancianoe. Jaʼ yuʼun chʼay smukʼul yoʼtan te hermana ta stojol te ancianoe. Pero te hermana la snaʼ bin la spas sok la skʼan koltayel. Kʼopoj sok yan anciano te jaʼ koltayot swenta ya xchaʼyakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol te ancianoetike.

14. ¿Bin koltayot jtul hermano swenta ya xchaʼyakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol yantik?

¹⁴ Ta bayal jaʼbil, jtul hermano ilin ta stojol chaʼtul ancianoetik te jich la yil te ma snujpʼuk te ya yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojolike. Pero jul ta yoʼtan te bin la yal jtul hermano te ya yichʼ ta mukʼe, manchukme komnax te bin la yale kʼax mukʼ skʼoplal: «Te jkontratike jaʼ te Satanás, ma jaʼuk te kermanotaktik». Te hermano la snopilan ta yoʼtan ta swenta te bin la yaʼiye sok la skʼopon Dios ta swenta-abi. Ta patil lek la yilix sba sok-a te chaʼtul ancianoetike.

15. ¿Bin yuʼun ya xjuʼ ya xkʼax bayal tiempo swenta ya jchaʼkakʼ smukʼul koʼtantik ta stojol te yantik? Albeya skʼoplal te ejemplo yuʼun te Grete.

¹⁵ ¿Aybal bin-ora awichʼoj akʼbeyel jun aʼtelil ta congregación, pero ta patil ma la awichʼix akʼbeyel? Kʼuxniwan ta aʼiyel. Kiltik te bin kʼax ta stojol te Grete sok te smama, te jaʼ chaʼtul hermanaetik te jun yoʼtanik ta stojol te Jehová ta jaʼbilniwan bael 1930. Ayik ta nainel-a ta Alemania, te banti te ajwalil yuʼun nazi la smak te kaʼteltike. Te Grete la yichʼ akʼbeyel yaʼtel ta slokʼesel copia yuʼun te revista La Atalaya swenta ya stuuntesik te hermanoetike. Te hermanoetik la yaʼiy stojol te spapa te Grete ya skontrain te smelelil kʼope. Jaʼ yuʼun bayal la xiʼik te ya xlebot smulik, jich te Grete albot te manchuk ya xkoltaywanix ta spasel te aʼtelil-abi. Pero te Grete jaʼnix jich la sitintay yantik pruebaetik. Ta yorail te Segunda Guerra Mundial ma x-akʼbotik te revistaetik ni jaʼuk ya xpatbot yoʼtanik te kʼalal ya yichʼik tael ta calle ta skaj te maʼyuk smukʼul yoʼtanik ta stojol te hermana. ¡Kʼax kʼux ta aʼiyel! Bayal la smel yoʼtan te Grete sok kʼax  bayal tiempo swenta ya spasbey perdón te hermanoetik-abi, sok te yakuk yakʼxan smukʼul yoʼtan-a ta stojolik. Bayal jaʼbil ta patil, la sta ta nopel te spasbotikix perdón yuʼun te Jehová jaʼnix jich xkʼot ta yoʼtan te ya skʼan ya spasbey perdón-euke. *

16. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya jpastik tulan yuʼun ya jchaʼkakʼ smukʼul koʼtantik ta stojol te yantik?

¹⁶ Teme ay jich kʼaxem ta atojol te bin-utʼil la kilbeytikix skʼoplale, pasa tulan yuʼun ya achaʼwakʼ smukʼul awoʼtan ta stojol te yantike. Yaniwan yichʼ bael tiempo, pero ay bin lek ya xlokʼ-a teme ya apas tulane. Jnop kaʼiytik te ejemplo ini. Teme ya yutsʼinotik jun weʼelil ya jpastikxan tulan yuʼun ya jtsajtaytik te bin ya jweʼtik, pero ma jaʼuk ya skʼan ya yal-abi te ma xweʼotikixe. Jaʼnix jich pajal koem sok, ma skʼan ya kakʼtik te ya schʼay te smukʼul koʼtantik ta stojol te kermanotaktik ta skaj te ay bin ma lek la kichʼtik pasbeyel, melel jnaʼojtik te jmulawiletik-euk. Teme ya jchaʼkakʼ smukʼul koʼtantik ta stojolik, ya jta stseʼelil koʼtantik sok jaʼ ya xbajt ta koʼtantik yilel te bin ya xjuʼ ya jpastik ta stojol te congregación yuʼun talel kʼaxel ya smukʼulin sba koʼtantik.

17. 1) ¿Bin yuʼun mukʼ skʼoplal te mukʼul oʼtanil? 2) ¿Bin ya kilbeytik skʼoplal ta yan artículo?

¹⁷ Ta balumilal yuʼun te Satanás maʼyukix machʼa ya smukʼulin sba yoʼtanik. Pero ta organización yuʼun Jehová ay smukʼul koʼtantik, melel talel kʼaxel kʼux ya kaʼiy jbatik. Ta swenta te smukʼul koʼtantike, tseʼelnax koʼtantik sok jun-nax ayotik ta ora ini. Soknix kanantaybil ya kaʼiy jbatik ta yorail te tulan wokolil ya xtale. Pero, ¿bin ya jpastik teme kʼuxto ya kaʼiytik ta swenta te ay bin la kichʼtik pasbeyele? Ya xjuʼ ya jchaʼkakʼ smukʼul koʼtantik te kʼalal ya jpastik tulan te jichuk ya kiltik te bin-utʼil ya yil te Jehová, te ya jpas ta jkuxlejaltik te bin ya yal te Biblia, te kʼuxuk ta koʼtantik te kermanotaktik sok te ya kiltik ejemploetik ta Biblia. Teme jich ya jpastike, ya jta bayal kamigotaktik te jun koʼtan jbatik sok (Prov. 18:24). Pero ma tikʼuknax-a te ya kakʼ smukʼul koʼtantik ta stojol te yantik; jaʼnix jich te kermanotaktik ya skʼan ya snaʼik te ya xjuʼ ya yakʼ smukʼul yoʼtanik ta jtojoltik. Ta yan artículo ya kiltik bin-utʼil ya xjuʼ ya yakʼ smukʼul yoʼtanik ta jtojoltik.