Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 37

Ngie Wulenda Fiatila Zikhomba?

Ngie Wulenda Fiatila Zikhomba?

“Luzolo . . . lunkikininanga mu mambu moso, luntulanga diana mu mambu moso.”—1 KOLI. 13:47.

Nkunga 124 Tatamana Kumonisa Lukuikumunu

MAMBU TUANLONGUKA a

1. Kibila mbi tukhambu kuitukilanga mu kumona ti bawombo bubu basi ko batu ba lufiatu?

 BATU mu nza yi Satana basiala bue zaba ko nani bafueti fiatila. Kibila basi lungosu, basi pulitica ayi zimfumu zi binganga ba kuba vangilanga mambu ma kuba nhongisanga, diawu bawu bammuenanga phasi kubue fiatila bakundi, bankalanga yawu va nsengi ayi basi dikanda. Bukiedika ti mambu amomo ma kukuitukila? Ndamba. Kibila Kibibila kibikula: ‘Mu bilumbu bitsuka . . .  batu balasa ba ko . . . bakuikama, . . . bela vuninanga badi yawu mambu, . . . ayi bela vakulanga badi’awu.’ Mawu mansundula ti batu badi mu kulandakana kifuani ki Satana, nzambi yi nza ayiyi khambulu mutu wu lufiatu.—2 Timo. 3:1-4; 2 Koli. 4:4.

2. (a) Banani tulenda luta fiatila? (b) Kiuvu mbi tulenda kuyikuvusa?

2 Vayi befu baklisto tuzebi ti tufueti tula lufiatu luitu loso mu Yave. (Yele. 17:7, 8) Kibila befu tuidi bivisa ti nandi wutu zolanga ayi “kalasa kuekula ko” bakundi bandi. (Minku. 9:10) Mvandi tulenda fiatila mu Yesu Klisto, kibila wuvana luzingu luandi mu kibila kitu. (1 Pete. 3:18) Ayi befu veka tummonanga bivisa ti tulenda fiatila mu zithuadusulu zi Kibibila. (2 Timo. 3:16, 17) Tuma mona ti tulenda fiatila mu Yave, Yesu ayi Kibibila. Vayi bukiedika ti tulenda fiatila mvandi zikhomba mu kimvuka? Boti ngete, kibila mbi?

ZIKHOMBA ZITU NKINZA BADI KUIDI BEFU

Mu nza yimvimba, tuidi zikhomba ziwombo zi lufiatu banzolanga Yave (Tala lutangu lu 3)

3. Luaku mbi lunneni Yave katuvana? (Malako 10:29, 30)

3 Yindula luaku lunneni Yave ka tuvana mu ku tutumisa mu khati dikanda di bisadi biandi mu nza yimvimba! (Tanga Malako 10:29, 30.) Befu tuidi zikhomba mu nza yimvimba, bammonisanga luzolo badi mu Yave ayi bamvanganga mangolo muingi kuzingila mu zithumu ziandi. Kheti tuidi disuasana mu zimbembu, bikhulu ayi mimvuatu, vayi tuku bamonisanga luzolo, kheti yawu khumbu yitheti tu kuba zaba. Vayi befu tunluta zolanga kuba yawu va kimuenka muingi kubuongimina ayi kuzitisa Tat’itu widi ku diyilu!—Minku. 133:1.

4. Buidi zikhomba zitu ba tusadisilanga?

4 Bubu tunluta tomba kuba kituadi na zikhomba zitu. Kibila mbi? Kibila khumbu ziwombo, bawu batusadisanga kunata bizitu bitu. (Loma 15:1; Ngala. 6:2) Mvandi, batusadisanga tutatamana kusadila Yave ayi kuba bakinda mu Kiphevi. (1 Tesa. 5:11; Ebe. 10:23-25) Mvandi ba tukiebanga ayi batusadisanga kukindama mu zithotolo zi Satana ayi nza ayiyi kanyadila. Thangu yiluelu yisiedi, zimbeni aziozio bambelama kunuanisa bisadi bi Nzambi. Diawu mayangi mawombo kuzaba ti mu thangu beni, zikhomba zitu bala ba ku khonzo’itu!

5. Mbi bimvanganga bawombo kubika be fiatilanga zikhomba?

5 Bawombo bammonanga phasi kufiatila mu zikhomba, kibila ḿba bo kakamba khomba mambu vayi nandi kasa sueka ko mawu, voti khomba beni kasa vanga ko mambu babinana. Ove khomba mu kimvuka wutuba voti wuvanga diambu dinlueka ntima. Mambu ma phila ayoyo mandekulanga lufiatu tuidi mu bankaka. Vayi ma kumonika, mbi bilenda kutusadisa kubue fiatila zikhomba?

LUZOLO LUTUSADISANGA KUBUE FIATILA ZIKHOMBA

6. Buidi Luzolo lulenda tusadisila kukindisa lufiatu mu bankaka? (1 Kolinto 13:4-8)

6 Luzolo yawu tho yi lufiatu. 1 Kolinto 13 yintubila zikhadulu ziwombo zitedi luzolo, zilenda kutusadisa kubue kindisa lufiatu mu bankaka. (Tanga 1 Kolinto 13:4-8.) Dedi, lutangu lu 4 luntuba ti “luzolo luzebi kuvibidila ayi kumonisa mamboti.” Yave wu tumonisanga mvibudulu kheti bo tumvolanga masumu va meso mandi. Bobuawu mvandi, befu tufueti vibidilanga zikhomba zitu bo bantuba voti bamvanga mambu ma tulueka ntima. Lutangu lu 5 luntuba: “[Luzolo] lufika fuemanga ko.” “Ayi lusuekilanga ko nganzi.” Luzolo lu tuvanganga tubika tanga khumbu zikua babe tunhongisina. Mphovi 7:9 yitukindisa “tubika fika dasukanga.” Diawu nkinza beni befu kusadila mambu madi mu Efeso 4:26 vantuba: “Lubika lunda nganzi nati va masika.”

7. Buidi minsua midi mu Matai 7:1-5 mitusadisila kubue kindisa lufiatu mu zikhomba?

7 Mvandi muingi tukindisa lufiatu luitu mu bankaka, tufueti tadila zikhomba mu phila Yave ka kuba tadilanga. Nandi wuba zolanga ayi katatamananga ko kutsikika thalu’andi mu zinzimbala ziawu. Mawu befu mvitu tufueti vanga. (Minku. 130:3) Tubika to kutsikikanga thalu mu zinzimbala zi zikhomba, vayi tufueti vanga mangolo muingi kutsikika thalu’itu mu zikhadulu ziawu zimboti ayi mu phuila badi yi kuvanga mambu mamboti. (Tanga Matai 7:1-5.) Kuzaba ti luzolo “lunkikininanga mu mambu moso,” diawu tulendi yindulanga ko ti zikhomba zitu batidi ku tulueka ntima. (1 Koli. 13:7) Mawu masinsundula ko ti Yave wuntomba befu tufiatila mu phamba zikhomba. Vayi tufueti vangila mawu kibila bawu ba tuvananga bivisa ti badi batu ba lufiatu. b

8. Buidi tulenda kunina lufiatu kuidi zikhomba zitu?

8 Vantombuluanga mangolo ayi thangu muingi kutona kufiatila bankaka. Buidi tulenda kunina lufiatu kuidi zikhomba? Tufueti vanga mangolo muingi tubazaba buboti. Tulenda vangila mawu bo tuidi mu zikhutukunu ayi kusala yawu mu kisalu ki kusamuna. Tufueti banga mvibudulu mu zikhomba ayi kuba vana luaku muingi bawu bamonisa ti badi batu ba lufiatu. Vayi tufueti ba keba keba muingi tubika zabikisa mambu matedi luzingu luitu kuidi mutu tukhambu zaba buboti. Vayi bo kikundi kitu kimbuelama ayi lufiatu luitu mu nandi lumbuelama, tulenda kunkamba mabanza mitu. (Luka 16:10) Vayi mbi tulenda vanga boti khomba bezabikisa mambu mitu kuidi batu bakhambulu nsua? Tubika fika kumvongila, vayi tuvana thangu mu mambu amomo. Ayi busa fuana ko kubika diambu mutu kabe tuvangila di tunata tubika kubue fiatila mu zikhomba zioso. Mu matedi diambu adiodio, tuemfiongunina bifuani bi bisadi bi Yave bikuikama mu thangu yikhulu, batatamana kufiatila mu bankaka kheti bo mutu bo baba vangila diambu dikhambu fuana.

LONGUKA MU BIFUANI BI BATU BATATAMANA KUFIATILA BANKAKA

Kheti Eli wuntubila bubi, Ana wutatamana kufiatila mutu Yave kasola (Tala lutangu 9)

9. (a) Buidi Ana kamonisina lufiatu luandi mu Yave kheti mu nzimbala zi Eli? (b) Mbi kifuani ki Ana kibe kulonga matedi kufiatila batu Yave kasola muingi kutuama ntuala? (Tala fikula.)

9 Boti bamana kulueka ntima kuidi khomba wuntuama ntuala mu kimvuka, buna wunkuiza baka ndandu mu kufiongunina kifuani ki Ana. Mu thangu’andi, Eli nandi wuba Nkulutu Zinganga Nzambi ku Isaeli. Vayi dikanda di Eli disa ba ko ntungulu wumboti kuidi bankaka. Bana bandi baba sadilanga ku tempelo, baba vanganga mambu makhambu fuana, dedi kitsuza ayi tat’awu kasa basembanga ko mu phila yifuana. Mvandi Yave kasa fika botula ko Eli mu kiyeku beni. Kilumbu kinkaka bo Eli kamona Ana waba sambila ku nzo yinlongo ayi waba dila, mu khambu baka bivisa bioso, nandi wufundisa Ana mu kunkamba ti bekolu malavu. (1 Samu. 1:12-16) Vayi kheti bobo, Ana kasa manga ko bue kuendanga ku nzo yinlongo muingi kue buongimina Yave mu kuzaba ti Eli wuba kuna. Ayi mvandi Ana wuvanga tsila ti Yave na kumvana muana wu dibakala, nandi wala kuembika ku nzo yinlongo muingi kasadila kuna Yave mu thuadusulu yi Eli Nkulutu Zinganga Nzambi. (1 Samu. 1:11) Buviokila thangu, Yave wusakumuna Ana mu kumvana muana wu dibakala katedila Samueli. (1 Samu. 4:17) Bukiedika ti vabe tombulu kudedikisa mambu matedi bana ba Eli? Ngete! Ayi Yave mu thangu yifuana wuvanga mawu.—1 Samu. 1:17-20.

10. Buidi ntinu Davidi katatiminina kufiatila mu bankaka kheti bo nkundi’andi wu lufiatu kambalukila?

10 Boti bamana kubalukila kuidi nkundi wu lufiatu, buna kifuani ki Ntinu Davidi kinkuiza kusadisa beni. Nandi wuba nkundi wufikama baba tedilanga Aitofeli. Vayi bo muana wu Davidi Abasalomi kaba tomba kuvonda tat’andi muingi kamvinginina va luyalu, Aitofeli wubalukila Davidi ayi wubuela mioko Abasalomi. Bukiedika, Davidi wuba beni mu kiunda mu kumona ti muan’andi ayi nkundi’andi wu lufiatu bambalukila! Vayi kheti bobo mambu amomo, masa vanga ko Davidi kubika kubue fiatilanga bankaka. Dedi, nandi wutatamana kufiatila Husai nkundi’andi wukuikama. Husai wumanga kubuela mioko Abasalomi. Ayi wumonisa bivisa ti wuba nkundi wukiedika mu kutula luzingu luandi va kingela muingi kusadisa Davidi.—2 Samu. 17:1-16.

11. Mu phila mbi kisadi ki Nabali kamonisina lufiatu?

11 Tala mvandi kifuani ki wumueka mu bisadi bi Nabali. Nabali wuba dibakala diba busina ku Isaeli. Davidi ayi masodi mandi bakieba bisadi bi Nabali ayi bibulu biandi mu luzolo. Kuntuala, Davidi wudinda Nabali muingi kavana masodi mandi bidia. Vayi Nabali wumanga ayi wumvutudila mvutu wumbi. Mawu mavanga Davidi kafuema ayi kubaka makani ma kuvonda Nabali ayi babakala boso baba ku nzo’andi. Wumueka mu bisadi bi Nabali, wuyenda mu thinu muingi kuezabikisa mawu Abingaili, nkazi Nabali. Kibila mbi nandi kakhambu tinina, vayi kayenda kue zabikisila mawu kuidi Abingaili? Kibila nandi wuba lufiatu ti Abingaili kalenda vanga dioso diambu muingi kudedikisa mambu beni ayi wuzaba ti Abingaili wuba nkieto wunduenga. Tuzebi ti lufiatu kaba mu Abingaili lusa ba ko luphamba, kibila mu thinu Abingaili wuyenda kuedengana Davidi ayi mu kibakala wunsadisa muingi kabika dukisa makani kabaka. (1 Samu. 25:2-35) Abingaili wuba mvandi lufiatu ti Davidi, kalendi vanga ko mambu makhambu fuana.

12. Buidi Yesu kamonisina ti wufiatila minlandikini miandi kheti mu zinzimbala bawu bavanga?

12 Yesu waba fiatilanga minlandikini miandi kheti bawu bavanga zinzimbala ziwombo. (Yoa. 15:15, 16) Dedi, bo Yakobi ayi Yoane badinda Yesu muingi kaba vana kiyeku kimfunu mu Kintinu kiandi, Yesu kasa bafundisa ko mu kutuba ti bawu babasa sadilanga ko Yave mu bibila bimboti. Ayi mvandi, kasa bakukisa ko muingi babika kube ba bapostolo bandi. (Malako 10:35-40) Mvandi, bo bakanga Yesu, minlandikini miandi mioso bantina. Vayi kheti bobo Yesu wutatamana kuba fiatila, kibila nandi wuzaba buboti ti bawu baba batu ba masumu, diawu kaba zodila nati tsuka. (Matai 26:56) Ayi bo kavulubuka, Yesu wuvana 11 di bapostolo bandi bakuikama kiyeku ki kutuama ntuala mu kisalu ki kuvanga minlonguki ayi “bakieba mamemi mandi.” (Yoa. 13:1) Bukiedika ti Yesu wuba bibila muingi kufiatila minlandikini miandi? Ngete, kibila baboso basadila Yave mu lukuikumunu nati kutsuka luzingu luawu. (Matai 28:19, 20; Yoa. 21:15-17) Bukiedika, Ana, Davidi, kisadi ki Nabali, Abingaili ayi Yesu ba tubikila kifuani kimboti ki kufiatilanga batu ba masumu.

BUIDI TULENDA BUE VUTUDILA LUFIATU

13. Mbi bilenda kututula nkaku kubue fiatila bankaka?

13 Wumana kamba mutu diambu bankaka bakhambulu nsua wu kuzaba, vayi nandi wuzabikisa diawu kuidi bankaka? Bukiedika mawu malenda kutunhongisa beni. Mawu mamonikina khomba yimuenka yinkietu wuzabikisa mambu mandi kuidi nkulutu wu kimvuka. Kilumbu kilanda, nkazi nkulutu beni wu kimvuka wuntela muingi kunkindisa mu mambu beni kaba viokila. Khomb’itu yinkietu wuzaba ti nkulutu beni wukamba nkazi’andi mambu amomo. Mawu madekula lufiatu khomb’itu kaba mu bakulutu ba kimvuka. Vayi, vadi diambu dimueka dinkinza nandi kavanga. Nandi wuzabikisa mawu kuidi nkulutu wunkaka ayi nkulutu beni wunsadisa kuvutula lufiatu luandi kuidi bakulutu ba kimvuka.

14. Mbi bisadisa khomba mueka kubue vutula lufiatu kaba?

14 Khomba mueka wulundila ngazi bakulutu buadi ba kimvuka mu mimvu miwombo ayi kasa bue bafiatilanga ko. Vayi nandi wuyindula mu mambu khomba mueka kankinzikanga beni katuba: “Satana nandi mben’itu, kubika kuandi zikhomba zitu.” Khomba beni wuyindula mu diambu adiodio, wusambila muingi kudinda lusadusu kuidi Yave ayi wubue vutula ndembama ayi lufiatu kaba mu bakulutu beni.

15. Kibila mbi vantombuluanga thangu muingi kubue vutula lufiatu? Vana kifuani.

15 Ngie bamana kubotula kiyeku mu kimvuka? Boti buawu, mawu ma kunhongisa beni. Mawu mamonikina Grete ayi mam’andi. Mu mvu 1930, bakandimina kisalu kitu ku tsi yi Alemanha. Diawu Grete katambudila kiyeku ki kuvanganga fotocópia yi Kibanga ki Nsungi muingi zikhomba mu kimvuka basadila. Vayi bo zikhomba bayiza zaba ti tat’andi wubalukila kimvuka, bawu bambotula kiyeku akioki kaba kibila baba boma ti tat’andi kalenda funda mambu moso matedi kimvuka kuidi zimfumu zi luyalu. Vayi masi ko to mawu bamonikina. Mvandi, mu Mvita Wummuadi Wulutidi mu Nza Yimvimba, zikhomba babasa bue vananga ko Grete ayi mam’andi bilongulu ayi babasa bue kolukanga ko yawu bo ba kundengana. Bukiedika mawu ma banhongisa beni. Ayi Grete wutuba ti mu thangu yiwombo nandi wusuekila nganzi zikhomba aziozio ayi kasa bue bafiatilanga ko. Vayi buviokila thangu, nandi wuyiza visa ti ḿba Yave wuba lemvukila, diawu kayindudila ti nandi mvandi kafueti vanga mawu. c

“Satana nandi mben’itu, kubika kuandi zikhomba zitu”

16. Kibila mbi tufueti vangila mangolo muingi tubue fiatila zikhomba?

16 Boti mana viokila mu mambu amomo, buna vanga mangolo muingi wuvutula lufiatu luaku mu zikhomba. Ḿba vankuiza tombulu beni thangu muingi kuvanga mawu, vayi mangolo wunkuiza vanga mankuiza kutuadisa beni ndandu. Muingi kufuanikisa, yindulabu boti mana dia bidia bi kuvanga bubi, bukiedika ti ngie wunkuiza lembu kudianga bidia bioso? Ndamba! Vayi ngie wunkuiza ba keba keba mu ntindu bidia wufueti dia. Bobuawu mvandi, tulendi bika ko mambu khomba mueka kabe vanga voti kabe tuba mamanisa lufiatu luitu mu zikhomba ziozo, kibila bawu badi bankua masumu. Bo tumvutula lufiatu luitu, tunkuiza ba beni mayangi ayi mawu mankuiza tusadisa kutsikika mayindu mu mambu tulenda vanga muingi kubuela lufiatu luitu mu zikhomba.

17. Kibila mbi lufiatu luididi nkinza ayi mbi tunkuiza longuka mu dilongi dinlanda?

17 Phasi kumona batu ba lufiatu mu nza ayiyi yi Satana. Vayi lufiatu luitu mu zikhomba mu nza yimvimva lunkuizilanga mu luzolo tuidi kuidi bawu. Ayi lufiatu alolo lumbuelanga mayangi, kithuadi ayi mvandi luala tukieba mu thangu ziphasi. Mbi ngie wulenda vanga boti ba kunhongisa ntima ayi lufiatu luaku lumana mu mutu beni? Tadila mambu mu phila Yave kantadilanga, sadila minsua mi Kibibila, buela luzolo luaku mu zikhomba ayi longuka mu bifuani bi Kibibila. Mu phila ayoyo tulenda nunga mabanza ma kiunda ayi kubue vutula lufiatu luitu mu bankaka. Befu kuvanga mawu, tuala baka lusakumunu lu kubaka bakundi ‘bakuikama kuvioka khomba.’ (Zinga. 18:24) Vayi masi ko to mawu mantombulu muingi kufiatila bankaka. Mu dilongi dinlanda, tuala longuka buidi tulenda bela batu ba lufiatu kuidi zikhomba.

NKUNGA 99 Bivevi na Bivevi bi Zikhomba

a Befu tufueti fiatila mu zikhomba zitu. Vayi khumbu zinkaka tulenda mona phasi kuvanga mawu kibila zikhomba balenda tuvangila diambu di tulueka ntima. Diawu mu dilongi adidi, tunkuiza mona minsua mi Kibibila tulenda sadila ayi bifuani bi Kibibila tulenda yindula. Mawu mankuiza tusadisa kubue kindisa lufiatu luitu mu zikhomba ayi mvandi kubue vutula lufiatu mu bawu bo batuvangila diambu di tulueka ntima.

b Kibibila ki tulubula ti vadi batu bankaka mu kimvuka bo tulendi fiatila ko. (Yuda 4) Kheti mamonikanga ko beni, vayi khumbu zinkaka batu bafielubuka mu kimvuka bantombanga kuvanga bankaka kuvekuka mu kuba kamba “mambu ma luvunu.” (Mava. 20:30) Diawu tufueti ba keba keba muingi tubika kuba fiatila ayi kukuwa mambu ba tukamba.

c Muingi wubue zaba matedi kifuani ki Grete, tala Anuário yi mvu 1974 , tsielo 129-131.