Wãra kartama

Wãra yi bed’ea nabemamae

ARTIKULO KʼAWUAITA 38

Ũdubira bʉ ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta

Ũdubira bʉ ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta

«Yi ẽbẽra daya ĩjãseabʉbara jara ẽ iyaʼa jaradapeadara» (PROV. 11:13).

TRÃBI 101 Sirvamos a Dios en unidad

KʼÃRẼTA ŨDUDAITA *

1. ¿Sãwũã kʼawuaseapanʉ kʼai ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta?

 YI ẼBẼRA iyi ʉ̃rʉ ĩjãmarẽãbʉbara, zarea obʉ iya oyada aripe oita akʉza wãrĩnu jaraita (Sal. 15:4). Ẽbẽrarãbara kʼawuapanʉ iyi ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta, dayirãbida kãgapanʉ mebẽrãba dayirã ʉ̃rʉ ĩjãnamarẽã, mawũã oira ¿kʼãrẽta odaibara?

2. ¿Sãwũã ũdubiseabʉ dayirãbara dayirã ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta?

2 Dayirãba obʉdeba ũdubibara wuabemara dayirã ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta. Dayirã ʉ̃rʉ ĩjãira plata jʉrʉi kĩrãkʼabʉ zare ũduita, mamina mesera aduaseabʉ. Dayirãbara wãrĩnu ĩjãseabʉ Jeowa ʉ̃rʉ, iyara nekʼãrẽ oẽ dayirãba iyi ʉ̃rʉ ĩjãbʉta aduamarẽã (Sal. 33:4). Akʉza Jeowabara jʉ̃ãbʉ dayirãbara iyide kĩrãkʼa abarika odamarẽã (Efes. 5:1). Akʉdayi ʉ̃kʉrʉ yiza ẽbẽrarã Daizeze ode badaraba sãwũã ũdubisidata Jeowade kĩrãkʼa obʉta akʉza ũdubisida ãyi ʉ̃rʉbida ĩjãseabʉta. Adewara kʼawuadayi nekʼãrẽ juesoma dayirã kʼarebabʉta awururaba dayirã ʉ̃rʉ ĩjãnamarẽã.

JEOWA NEZOKʼARABA ÃYI Ʉ̃RɄ ĨJÃSEABɄTA ŨDUBISIDA, ÃYIDEBA KʼAWUADADRɄ

3, 4. (1) ¿Danielbara sãwũã ũdubisi iyi ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta? (2) ¿Kʼãrẽ ʉ̃rʉ widiseabʉ dayirãbara?

3 Propeta Danielba yiza biata amaesi sãwũã dayirã ʉ̃rʉ ĩjãbi ʉ̃rʉ. Iyira Babiloniaena nezokʼa kĩrãkʼa edesidamina, mesera ũdubisi iyi ʉ̃rʉ ĩjãseabasita. Adewara iyi ʉ̃rʉ audre ĩjãsida iya Jeowa kʼarebadeba jara ũrĩbiside nokʼo Nabucodonosorba kʼãĩmokʼãrãdata. Ewari aba Danielba nokʼoʼa jarasi Jeowabara iyira bia akʉ ẽ basita, mia abaʉ nokʼoba ũrĩkĩrã ẽ iyi ʉ̃rʉ maʉ̃ bedʼea jaraira. Maʉ̃ bedʼea jaraira Danielʼra zowaĩnĩgʉa bʼaibarabasi, nokʼo Nabucodonosorʼra kĩrʉmiabasi baera (Dan. 2:12; 4:20-22, 25). Poaga bio berabarida tẽã Danielba akʉza ũdubisi iyi ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta. Babiloniane nokʼo deda parede bedʼea ũdudata aripe jara ũrĩbiside (Dan. 5:5, 25-29). Tẽã Darío Mediadebemaba akʉza iyi jeneneraba jarasida Danielʼra jipa awuara basita wuabemaraira. Ãya kʼawuasida Daniel ʉ̃rʉ ĩjãseabasita akʉza iyi ʉ̃rʉ jarabe ẽ basita iyara aripe oẽãta (Dan. 6:3, 4). Nokʼora Jeowa odebʉ ẽãrabida jarasida Daniel ʉ̃rʉ ĩjãseabasita.

4 Daniel yiza ʉ̃rʉ krĩchabʉrʉdera dayikʉza naʉ̃ta widibara: «¿Ẽbẽrarã Jeowa odebʉ ẽãbara sãwũã krĩchapanʉ mʉ̃ ʉ̃rʉra? ¿Mʉ̃ra ũdukʼawuapanʉka mʉ̃a zokʼadapeada jõma aripe obʉta akʉza mʉ̃ ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta?». ¿Kʼãrẽa yibia maʉ̃ ʉ̃rʉ krĩchaita? Dayirã ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta ũdubibʉrʉdera Jeowa ʉ̃rʉ ibia bedʼeabibʉ baera.

Nehemíasba jidasi ẽbẽrarã ãyi ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta nekʼãrẽ omarẽã. (Akʉra parrapo 5).

5. ¿Kʼãrẽba kʼarebasi Hananíasʼra ẽbẽrarãba krĩchadamarẽã iyi ʉ̃rʉ ĩjãseabasita?

5 Poaga 455 Kristo nãã nokʼo Nehemíasba Jerusalén muro ma ara oda tẽã, iya jʉrʉsi ẽbẽrarã maʉ̃ra ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta maʉ̃ pʉwʉrʉ akʉmarẽã. Maʉ̃ra ẽbẽrarãne edabasi Hananíasta. Daizeze Bedʼeade jarabʉ Hananías ʉ̃rʉ ĩjãseabasita akʉza Daizezeʼa wawia ũdubibasita wuabemaraneira (Neh. 7:2). Hananíasba Jeowata kãgabasi baera akʉza Jeowata wawiabasi baera iya omarẽã zokʼadapeadara jõma aripe obasi. Naʉ̃ nebiaba kʼarebayi dayirã Daizezeita trajabʉde dayirã ʉ̃rʉ ĩjãnamarẽã.

6. ¿Tíquicobara sãwũã ũdubisi Pabloʼa iyira neũdukʼawua biata akʉza iyi ʉ̃rʉ ĩjãseabasita?

6 Akʉdaya Tíquico yizata. Pablobara iyi ʉ̃rʉ mejãcha ĩjãbasi. Pablo iyi deda jida erpanasidera Tíquico ʉ̃rʉ ĩjãbasi akʉza jarasi iyira kʼẽrẽpabʉta Daizeze ode (Efes. 6:21, 22). Pablobara ĩjãbasi Tíquicoba karta edeseabasita mebẽrã Éfesodebemara akʉza Colosasdebemara. Adewara ĩjãbasi iya so zarea diaseabasita mamabema mebẽrãra. Tíquicoba odaba dayirã kĩrãbebibʉ mebẽrã sãwũã zarea obʉ ʉ̃rʉ kongregasionebema akʉita (Col. 4:7-9).

7. ¿Zõrãrã kongregasionebemaneba akʉza zõrãrã kʼarebabarideba kʼãrẽta kʼawuaseapanʉ dayirã ʉ̃rʉ ĩjãbi ʉ̃rʉra?

7 Idi ewadera mejãcha sobiapanʉ akʉza biga diapanʉ zõrãrã kongregasionebema akʉza zõrãrã kʼarebabarira. Daniel, Hananías akʉza Tíquicode kĩrãkʼa ãya omarẽã zokʼadapeadara aripe opanʉ. Bari jaraita ãba yi jʉrebarimae Karta nekʼawuabaridebema estudiaidera biʼia kʼawuapanʉ bʉta, kʼairaba jaradiaita ãba yi jʉrebʉrʉde akʉza zõrãrãra mejãcha sobiapanʉ yi naʉ̃ asignasion erpanʉraba, zarea opanʉbʉrʉ maʉ̃ aripe oita. Dayirãba dayirã nekʼawuabari trʉ̃bʉrʉde ãba yi jʉrebarima jʉ̃ẽmarẽã karta Jarakabʉ estudiaita akʉza diskurso Daizeze Bedʼeadebemata ũrĩta biʼia kʼawuapanʉ bʉta, kʼaiba jara ũrĩbita maʉ̃ diskursora. Akʉza kʼawuapanʉ dayirãba karta Daizeze Bedʼea jaradia wãira erpanaita. Naʉ̃ra mebẽrãbara biʼia akʉpanʉ dayirãta Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpapanamarẽã, mamina ¿dayirãbara sãwũã ũdubiseabʉ dayirã ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta?

BɄAʼA JARADAPEADATA YÃRÃ JARARÃRA, MAWŨÃ ŨDUBIRA BɄ Ʉ̃RɄ ĨJÃSEABɄTA

8. ¿Kʼãrẽne jʉra kʼawuabaibara dayirãba awuru ʉ̃rʉ krĩchabʉta ũdubibʉrʉdera? (Proverbios 11:13).

8 Dayirãbara kãga dayirã mebẽrãra akʉza kãgapanʉ bia panamarẽã. Mamina kĩrãbeibara dayirãbara jõma kʼawuaibara ẽãta mebẽrãba kʼãrẽ obʉ ʉ̃rʉra. Ʉ̃kʉrʉ kristianora siglo nããradebemarabara ãyi mebẽrãba kʼãrẽ obʉ ʉ̃rʉ jõma kʼawuakĩrãbasi akʉza ãya jara ẽ baibarata jarapanasi (1 Tim. 5:13). Dayirãra ãyi kĩrãkʼa bakĩrãpanʉ ẽ. Mamina krĩchara naʉ̃ta, ẽbẽra abaʉba dayirã bedʼeata jarayi, mõbe yãrã jara ẽ marẽã jarayi. Bari jaraita mebẽã abaʉba jaraseabʉ iyi kayabʉ ʉ̃rʉ, mawũã ẽ bʉrʉ iyi kʼãrẽ bedʼea zroma berabarinʉmʉ ʉ̃rʉ akʉza jarayi wuabemara jara ẽ marẽã. Mawũẽra odaibara iya jarabʉta (akʉra Proverbios 11:13). * Atia akʉdayi sõbede daya jaradapeadata yãrã jara ẽ baibarata.

9. ¿Mebẽrãnebemarabara sãwũã ũdubiseabʉ ãyi ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta?

9 Bʉ mebẽrã ũdubira bʉ ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta. Jʉra kʼawuabaibara dayirã mebẽrãne kʼãrẽ berabarinʉmʉta wuabemara jara ẽ baita. Mebẽã wẽrã abaʉba nei obʉbʉrʉ yi kima ipidabibʉta, ¿yi yumakẽrãbara maʉ̃ra, wãña awurua jara wãibaraka mawũã yuwẽrã so perabita? Mawũã ẽ, iya yi kima kãgabʉ baera okĩrã ẽ nekʼãrẽ yi kima sopʉabibʉra (Efes. 5:33). Warrarabara kãgabʉ ãyaʼa wawia ũdubidamarẽã. Yi yibarirabara maʉ̃ta kʼawuabʉ baera wuabemara jara ẽ ãyi wũãwũãraba kʼãrẽ aña obʉra (Col. 3:21). Wũãwũã zakerabara kʼawuabaibara ãya nekʼãrẽ jõma jaranʉmabe ẽãta ãyi mebẽrã ʉ̃rʉra, mawũã ãyi mebẽrã so perabi ẽ baita (Deut. 5:16). Mebẽrãnebema aba abakaʉba kʼawuabʉbʉrʉ kʼãrẽta wuabemara jaranʉmabe ẽãta, naʉ̃ba kʼarebayi iyi mebẽrãra audre ãba bʼaita.

10. ¿Sãwũã bʉ neũdukʼawua biara? (Proverbios 17:17).

10 Bʉ neũdukʼawuara ũdubira bʉ ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta. Edaʉde dayirãbara nesidadayi dayi neũdukʼawua jaraita dayirã sãwũã sentipanʉta. Mamina edaʉde zarea baseabʉ awurua jaraita dayi sãwũã sentibʉra. Maʉ̃ba dayirãba kʼawuadara dayirã neũdukʼawua jaradata maʉ̃ awurua jarasita, naʉ̃bara mejãcha sopʉabiyi. Mamina dayirãra mejãcha sobiapanʉ neudukʼawuata erbʉbʉrʉ, kʼawuapanʉ baera maʉ̃ba yãrã jara ẽ baita dayirãba jaradata. Maʉ̃trʉ neũdukʼawua bia (akʉra Proverbios 17:17).

Zõrãrãbara ãyaʼa bedʼea yãrã jara ẽ marẽã jaradapeadara, jara ẽ ãyi mebẽrãra. (Akʉra parrapo 11). *

11. (1) ¿Zõrãrãbara akʉza iyi kimabara sãwũã ũdubiseabʉ ãyi ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta? (2) Zõrãrã abaʉʼa jara ũrĩbipanʉ bedʼea yãrã jara ũrĩbibe ẽãta, tẽã iyira yi mebẽrãbawara ãbabʉ, ¿dayirãbara kʼãrẽta kʼawuabʉ kaʉ̃ zõrãrãnebara? (Akʉra potota).

11 Kongregasione ũdubira bʉ ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta. Zõrãrãba mebẽrãba ãyaʼa bedʼea jaradata wuabemara jaraka ẽ bʉrʉ, maʉ̃ra zõrãrãra naʉ̃ra mebẽrãitara «mĩrʉbari kĩrãkʼabayi pũadrʉdeba» (Is. 32:2). Dayirãbara zõrãrãra jaraseabʉ dayirã jõma sãwũã berabarinʉmʉra, kʼawuapanʉ baera ãyara maʉ̃ra yãrã jara ẽ baita. Adewara mebẽãba ãyaʼa jaradata widida ẽ baibara dayirãʼa jara ũrĩbimarẽã. Akʉza biga diaibara zõrãrã kimarabida. Ãyara widi ẽ baera zõrãrãba ãyaʼa jara ũrĩbimarẽã mebẽrãba zõrãrãʼa jaradata. Zõrãrã abaʉ kimaba jarabʉ: «Biga diabʉ mʉ̃ kimaba mʉ̃aʼa jara ẽ baera iya mebẽrã akʉ wãbʉrʉde kʼãrẽta oita akʉza kʼai mebẽrãta akʉ wãita zowaĩnĩgʉa diaita, mawũã ẽ bʉrʉ saʉ̃ mebẽãba kʼareba nesidabʉta Jeowaʉ̃me bia bʼaita kongregasione. Mawũã krĩcha zroma oẽ bedʼea zroma mʉ̃a ara obe ẽ kʼarea. Maʉ̃ba mʉ̃itara zare ẽ mebẽrãbawara aduʼa bʼaita. Adewara kʼawuabʉ mʉ̃ sãwũã sentibʉta akʉza mʉ̃a bedʼea zroma erbʉta mʉ̃ kima jarara, iyara maʉ̃ra yãrã jara ẽ baita». Dayirã jõmaʉ̃ba kãgapanʉ wuabemaraba dayirã ʉ̃rʉ ĩjãnamarẽã. Mamina, ¿kʼãrẽ nebiata erbaibara wuabemaraba dayirã ʉ̃rʉ ĩjãmarẽãra? Atia akʉdaya bedʼea juesoma.

NEBIATA ŨDUBIRA MAWŨÃ WUABEMARABA BɄ Ʉ̃RɄ ĨJÃMARẼÃ

12. ¿Kʼãrẽa jarapanʉ kãgabara kʼarebabʉta wuabemaraba bʉ ʉ̃rʉ ĩjãmarẽã? Yizata jara ũrĩbira.

12 Kãgata ũdubira wuabemaraba bʉ ʉ̃rʉ ĩjãmarẽã. Jesuba jarasi Daizezeba zokʼadadebema yi audre yibiara naʉ̃rata, Jeowa kãgaita akʉza wuabemara kãgaita (Mat. 22:37-39). Dayirãba Jeowa kãgabʉba kʼarebayi iyide kĩrãkʼa dayirã ʉ̃rʉ ĩjãbita akʉza dayirã mebẽrã kãgabʉba kʼarebayi ãya daya jaradata yãrã jara ẽ baita. Dayirãbara yãrã jara ẽ bayi nekʼãrẽ mebẽrã sopʉabibʉta akʉza so perabibʉta (Juan 15:12).

13. ¿Edabʉta krĩchaibara sãwũã kʼarebabʉ wuabemaraba dayirã ʉ̃rʉ ĩjãmarẽã?

13 Edabʉta krĩchabʉba kʼarebayi dayirã ʉ̃rʉ ĩjãmarẽã. Kristiano abaʉba edabʉta ũdubibʉbʉrʉ, jʉrʉ ẽ bayi nekʼãrẽ iyabʉrʉ nããra jara ũrĩbita wuabemara (Filip. 2:3). Akʉza jʉrʉ ẽ bayi wuabemara krĩchabita iyara kʼawuabʉta nekʼãrẽ yãrã jarabe ẽãta. Daizeze Bedʼeaba akʉza kartaraba bedʼea abaʉ ʉ̃rʉ jara ẽ bʉrʉ, edabʉta krĩchabʉba kʼarebayi dayirãba krĩchabʉta jara ũrĩbi ẽ baita maʉ̃ bedʼea ʉ̃rʉ.

14. ¿Kʼawuaita saʉ̃ta yibiata akʉza saʉ̃ta zeri ẽãta naʉ̃bara sãwũã kʼarebabʉ wuabemaraba dayirã ʉ̃rʉ ĩjãmarẽãra?

14 Kʼawuaita saʉ̃ta yibiata akʉza saʉ̃ta zeri ẽãta naʉ̃ba kʼarebayi kʼawuaita sõbede, «chupea bʼaita» akʉza sõbede «bedʼeaita» (Ecl. 3:7). Ʉ̃kʉrʉ kulturade jarapanʉ «Bedʼeaira plata kĩrãkʼabʉta, mamina chupea bʼaira oro kĩrãkʼabʉta». Maʉ̃ba jarakĩrãbʉ edaʉde audre yibiata chupea bʼaita. Maʉ̃ kʼarea Proverbios 11:12ba jarabʉ: «Yi ẽbẽra saʉ̃ta yibiata akʉza saʉ̃ta zeri ẽãta kʼawuabʉra chupeabʉ». Bari jaraita zõrãrã abaʉʼa widibʉdade kʼarebamarẽã awuru kongregasionta. Zõrãrã abaʉba naʉ̃ta jarabʉ iyi ʉ̃rʉ: «Iyira jʉra kʼawuabʉ akʉza jara ẽ kongregasione kʼãrẽ bedʼea zromabʉta wuabemara». Naʉ̃ zõrãrãbara kʼawuabʉ baera saʉ̃ta yibiata akʉza saʉ̃ta zeri ẽãta, zõrãrã iyi kongregasionebemabara wawia ũdubipanʉ akʉza kʼawuapanʉ iyara yãrã jara ẽ baita bedʼea iyaʼa jaradapeadara.

15. Yizata jara ũrĩbira sãwũã wuabemaraba bʉ ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta bʉa wãrĩnuta jarabʉbʉrʉ.

15 Wãrĩnu jaraiba kʼarebayi wuabemaraba dayirã ʉ̃rʉ ĩjãmarẽã. Ẽbẽraba wãrĩnuta jarabʉrʉdera dayirãbara ãyi ʉ̃rʉ ĩjãbʉ (Efes. 4:25; Heb. 13:18). Bari jaraita, bʉa audre biʼia jaradiakĩrãbʉbʉrʉ, awurua widibʉ ũrĩmarẽã bʉa kʼãrẽta jaraita akʉza widibʉ ũrãgʼata diamarẽã, bʉa kʼawuaita kʼãrẽta oibarata audre bia jara ũrĩbita. ¿Bʉa kʼaiʼa kʼarebata widibʉ? Yi ẽbẽra bʉa ũrĩkĩrãta jara ũrĩbibʉa mawũã ẽ bʉrʉ yi bʉaʼa wãrĩnuta jarabʉa. Daizeze Bedʼeaba jarabʉ: «Kʼẽãira audre yibia kãga erbʉta ũdubi ẽãira. Yi bʉ kãgaba sopʉabibʉra kʼẽrẽpabʉta ũdubibʉ» (Prov. 27:5, 6). Edaʉde dayi neũdukʼawuaba ũrãgʼa diada ũrĩra zarea baseabʉ, mamina tẽãne maʉ̃ ũrãgʼa ũrĩbara mejãcha kʼarebaseabʉ.

16. ¿Proverbios 10:19bara sãwũã ũdubibʉ kʼãrẽa yibiata dayirã kakua biʼia zokʼa kʼawuaita?

16 Dayi kakua jipa zokʼa kʼawuaibara kʼarebayi wuabemaraba dayirã ʉ̃rʉ ĩjãmarẽã. Naʉ̃ nebiaba kʼarebabʉ dayirãba jara ẽ baita awuruba dayirã bedʼea jaradata (akʉra Proverbios 10:19). Naʉ̃ nebiaba kʼarebayi jʉra kʼawua bʼaita internet zokʼabʉrʉde, mamina jʉra kʼawuapanʉ ẽ bʉrʉ internetʼne jaraseabʉ bedʼea jara ẽ baibadabʉsida. Dayirãba bedʼeata internetʼne bʉeidubaira ya kʼãrẽ obeda ẽ akʉza kʼawuada ẽ wuabemaraba sãwũã zokʼaita naʉ̃ bedʼeara. Adewara dayirã kakua jipa zokʼa kʼawuabʉba kʼarebayi dayirã nejʉraba dayirã mebẽrã ʉ̃rʉ widibʉdade jara ẽ baita. Maʉ̃ta berabariseabʉ pʉwʉrʉ Daizeze Bedʼea jaradiabida ẽ mae, jeneneraba dayirã mebẽrã ʉ̃rʉ widibʉdade jara ẽ baita. Maʉ̃ta mawũã berabaribʉrʉdera yibiabayi dayirã chupea bʼaita (Sal. 39:1). Dayirãba kãgapanʉbʉrʉ dayirã mebẽrãba, dayi neũdukʼawuaraba akʉza mebẽrã kongregasionebemaba dayirã ʉ̃rʉ ĩjãmarẽã, ũdubibara dayirãba biʼia zokʼa kʼawuabʉta dayirã kakuata.

17. ¿Kʼãrẽta oibara kongregasione yiya ĩjãnaita?

17 Sobiapanʉ Jeowaba iyi pʉwʉrʉeda wesi baera. Naʉ̃ pʉwʉrʉdera dayirãi yi kãgapanʉ baera akʉza dayirãi yi ĩjãseabʉ baera. Dayirãbara zarea oibara dayirã mebẽrãba dayirã ʉ̃rʉ ĩjãmarẽã. Zarea trajapanʉbʉrʉ ũdubita kãgata, edabʉta krĩchaita, kʼawuaita saʉ̃ta bigata akʉza saʉ̃ta zeri ẽãta, wãrĩnu jaraita akʉza dayi kakua jipa zokʼa kʼawuaita, naʉ̃ba kʼarebayi kongregasione yiya ĩjãita. Zarea odaibara Jeowade kĩrãkʼa oita akʉza wuabemara ũdubita dayirã ʉ̃rʉ ĩjãseabʉta.

TRÃBI 123 Seamos leales y sumisos al orden teocrático

^ Dayirãba kãgapanʉbʉrʉ dayirã ʉ̃rʉ ĩjãnamarẽã, nãã ũdubibara wãrĩnu ĩjãseapanʉta dayirã ʉ̃rʉ. Naʉ̃ artikulode kʼawuadayi kʼãrẽa yibiata dayirãi yi ĩjãita akʉza kʼãrẽ nebiata oũdubibarata awuruba dayi ʉ̃rʉ ĩjãmarẽã.

^ Dayirãba kʼawuadara ẽbẽra abaʉba kongregasione kayirua osita jaraibara zõrãrã kʼarebata jʉrʉmarẽã. Iya maʉ̃ta oẽ bʉrʉ dayirãba zõrãrã jaraibara, mawũã odara ũdubidayi Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpapanʉta akʉza kongregasione.

^ POTORABA ŨDUBIBɄTA: Zõrãrã abaʉba yi mebẽrã jara ẽ bedʼea iyaʼa jaradapeadata.