1. Aw wi go no if wi fɔ biliv pɔsin?

 PƆSIN we ɔda pipul dɛn biliv kin tray fɔ kip in prɔmis dɛn ɛn tɔk di tru. (Sam 15:​4) Pipul dɛn no se dɛn kin abop pan am. Wi want wi brɔda ɛn sista dɛn fɔ fil da we de bɔt wi. Wetin wi go du so dat dɛn go biliv wi?

2. Aw wi go sho se wi na pɔsin we ɔda pipul dɛn go biliv?

² Wi nɔ go ebul fos ɔda pipul dɛn fɔ biliv wi. Wi fɔ pruv to ɔda pipul dɛn bay wetin wi de du fɔ se dɛn kin biliv wi. Fɔ biliv pɔsin tan lɛk mɔni. I nɔ izi fɔ gɛt am; bɔt i izi fɔ lɔs am. Fɔ tru, Jiova dɔn du tin dɛn we mek wi biliv am. I nɔ go ɛva gi wi rizin we go mek wi nɔ kɔntinyu fɔ biliv am bikɔs i de “du wetin i se ɔltɛm.” (Sam 33:​4) Ɛn i de ɛkspɛkt wi fɔ falamakata am. (Ɛfi. 5:​1) Lɛ wi tɔk bɔt sɔm ɛgzampul dɛn bɔt Jiova in savant dɛn we bin falamakata dɛn Papa we de na ɛvin ɛn du tin dɛn we bin mek ɔda pipul dɛn biliv dɛn. Wi go tɔk bak bɔt fayv kwaliti dɛn we go ɛp wi fɔ bi pɔsin we ɔda pipul dɛn go biliv.

3-4. Aw prɔfɛt Daniɛl bin pruv se in na pɔsin we ɔda pipul dɛn go biliv? Wetin dat fɔ muv wi fɔ aks wisɛf?

³ Prɔfɛt Daniɛl sɛt fayn ɛgzampul bɔt aw fɔ bi pɔsin we ɔda pipul dɛn go biliv. Pan ɔl we dɛn bin kech am ɛn kɛr am go na Babilɔn, insay shɔt tɛm, i bin sho se in na pɔsin we ɔda pipul dɛn kin abop pan ɛn we dɛn kin biliv. Pipul dɛn bin kam biliv am mɔ we Jiova bin ɛp am fɔ intaprit di  drim dɛn we di Babilonian Kiŋ Nɛbyukadnɛza bin drim. Wantɛm, Daniɛl bin gɛt fɔ tɛl di kiŋ se Jiova nɔ gladi wit am. Nɔto dɛn kayn mɛsej dɛn ya kiŋ go lɛk fɔ yɛri. Daniɛl bin nid fɔ gɛt maynd fɔ tɔk bɔt da kayn mɛsej de bikɔs Nɛbyukadnɛza bin rili gɛt wamat. (Dan. 2:12; 4:20-22, 25) Afta lɔng tɛm, Daniɛl bin pruv bak se in na pɔsin we ɔda pipul dɛn go biliv bay we i bin intaprit wan strenj mɛsej we bin apia na di pales wɔl na Babilɔn kɔrɛkt wan. (Dan. 5:​5, 25-29) Leta, Darayɔs di Mid ɛn di bigman dɛn na in gɔvmɛnt bin notis se Daniɛl “bin gɛt wan spirit we nɔ de mek mistek insay am.” Dɛn bin kam fɔ gri se Daniɛl “bin tret, ɛn nɔn mistek ɔ fɔlt nɔ bin de pan am.” (Dan. 6:3, 4) Fɔ tru, ivin di pegan rula dɛn bin kam fɔ si se dis man we de wɔship Jiova na pɔsin we dɛn go biliv.

⁴ As wi de tink bɔt Daniɛl in ɛgzampul, i go fayn fɔ mek wi aks wisɛf dɛn kwɛstyɔn dɛn ya: ‘Uskayn pɔsin di wan dɛn we nɔto Jiova Witnɛs no se a bi? Mi na pɔsin we ɔda pipul dɛn no se kin du di wok we a fɔ du ɛn we dɛn go biliv?’ Wetin mek i impɔtant fɔ lɛ wi aks wisɛf dɛn kwɛstyɔn dɛn de? Na bikɔs wi de briŋ prez to Jiova we wi na pɔsin we ɔda pipul dɛn go biliv.

5. Wetin bin ɛp Ananaya fɔ bi pɔsin we ɔda pipul dɛn biliv?

⁵ Insay di ia 455 bifo Krays, afta Gɔvnɔ Nɛimaya bin bil bak di wɔl dɛn na Jerusɛlɛm, i bin luk fɔ man dɛn we pipul dɛn go abop pan we go kia fɔ di siti gud wan. Wan pan di man dɛn we Nɛimaya bin pik  na Ananaya, we na bin di kɔmanda fɔ di ples we pɔsin kin rɔn go ayd. Di Baybul tɔk se Ananaya “na man we nɔ gɛt bɛnbɛn, . . . ɛn i de fred PAPA GƆD pas bɔku ɔda man dɛn.” (Nɛi. 7:2) Bikɔs Ananaya bin lɛk Jiova, ɛn i bin de fred fɔ mek i nɔ du sɔntin we go mek Jiova nɔ gladi, dat bin muv am fɔ tek ɛni wok siriɔs wan. Dɛn kwaliti dɛn de go ɛp wi bak fɔ bi pɔsin we ɔda pipul dɛn go abop pan we wi de sav Jiova.

6. Aw Tikikɔs bin pruv se in na padi we apɔsul Pɔl go abop pan?

⁶ Lɛ wi tɔk bɔt Tikikɔs in ɛgzampul, we na brɔda we apɔsul Pɔl bin biliv. We dɛn bin arɛst Pɔl na in os, i bin abop pan Tikikɔs, ɛn i bin tɔk se Tikikɔs na “fetful savant.” (Ɛfi. 6:​21, 22) Pɔl nɔ bin jɔs biliv am bikɔs i bin de kɛr go lɛta dɛn to di brɔda dɛn na Ɛfisɔs ɛn Kolose, bɔt i bin biliv am bak se i go ɛnkɔrej dɛn. Tikikɔs de mɛmba wi bɔt di fetful man dɛn we wi kin abop pan we de ɛp wi fɔ kam nia Jiova tide.—Kol. 4:​7-9.

7. Wetin yu lan bɔt wetin i min fɔ bi pɔsin we dɛn go biliv frɔm di ɛgzampul we di ɛlda ɛn ministerial savant dɛn na yu kɔngrigeshɔn de sɛt?

⁷ Tide, wi rili gladi we di ɛlda ɛn ministerial savant dɛn na pipul dɛn we wi biliv. Lɛk Daniɛl, Ananaya, ɛn Tikikɔs, dɛn rili de tek dɛn wok siriɔs. Fɔ ɛgzampul, we wi de atɛnd mitin insay di wik, wi nɔ gɛt wan dawt se pipul dɛn de fɔ du ɔl di pat dɛn na di program. Ɛn di ɛlda dɛn rili gladi we di brɔda ɛn sista dɛn we dɛn de gi asaynmɛnt dɛn fɔ di mitin kin pripia ɛn du dɛn pat. Fɔ ɛgzampul, we wi invayt wi Baybul studɛnt dɛn fɔ atɛnd di wikɛnd mitin, wi nɔ gɛt wan dawt se pɔsin de we go gi di pɔblik tɔk. Ɛn wi biliv se di pɔblikeshɔn dɛn we wi nid fɔ fil savis go de ɔltɛm. Dɛn wi fetful brɔda dɛn ya de rili kia fɔ wi, ɛn wi de tɛl Jiova tɛnki fɔ dɛn. Bɔt us we dɛn wi go ebul pruv se pipul dɛn fɔ biliv wi?

8. Aw wi fɔ tray fɔ du tin wit sɛns we wi de sho se wi bisin bɔt ɔda pipul dɛn? (Prɔvabs 11:​13)

⁸ Wi lɛk wi brɔda ɛn sista dɛn, ɛn wi bisin bɔt aw dɛn de du. Bɔt wi fɔ rɛspɛkt dɛn sikrit. Sɔm pipul dɛn we bin de na di kɔngrigeshɔn insay di fɔstɛm Kristian dɛn tɛm bin de “kongosa . . . ɛn put mɔt pan ɔda pipul dɛn biznɛs ɛn tɔk bɔt tin dɛn we dɛn nɔ fɔ tɔk bɔt.” (1 Tim. 5:​13) Fɔ tru, wi nɔ want fɔ bi lɛk dɛn. Bɔt we if pɔsin tɛl wi sɔntin bɔt insɛf ɛn tɛl wi se i nɔ want mek wi tɛl ɔda pipul dɛn bɔt am. Fɔ ɛgzampul, sɔntɛm wan sista go tɛl wi bɔt in wɛlbɔdi prɔblɛm we de mɔna am, ɔ ɔda prɔblɛm we i gɛt, dɔn i tɛl wi fɔ mek wi nɔ tɛl ɛni ɔda pɔsin. Wi fɔ rɛspɛkt wetin i want wi fɔ du. * (Rid Prɔvabs 11:​13.) Naw lɛ wi tɔk bɔt ɔda tin dɛn we go apin we i impɔtant fɔ mek wi kip sikrit.

9. Aw di wan dɛn we de na di famili go sho se dɛn na pipul dɛn we ɔda wan dɛn go biliv?

⁹ Bi pɔsin we yu famili go biliv. Ɔlman na di famili gɛt di wok fɔ mek shɔ se dɛn nɔ tɔk tin dɛn bɔt dɛn famili we ɔda pipul dɛn nɔ fɔ no bɔt. Fɔ ɛgzampul, i go bi se wan Kristian sista gɛt wan abit we fɔni to in man. Fɔ se in man go bigin tɛl ɔda pipul dɛn bɔt am ɛn mek in wɛf shem? Nɔ, i nɔ go du dat. I lɛk in wɛf, ɛn i nɔ go ɛva want fɔ du ɛnitin we go mek in wɛf fil bad.  (Ɛfi. 5:​33) Tineja dɛn kin want fɔ mek dɛn trit dɛn wit rɛspɛkt. I rili impɔtant fɔ mek mama ɛn papa dɛn mɛmba dat. Dɛn nɔ fɔ mek dɛn pikin dɛn shem bay we dɛn de tɛl ɔda pipul dɛn bɔt di mistek dɛn we dɛn pikin dɛn de mek. (Kol. 3:​21) Pikin dɛn nid fɔ lan fɔ sho se dɛn gɛt sɛns bay we dɛn nɔ de tɛl ɔda pipul dɛn tin dɛn we go mek di ɔda wan dɛn na dɛn famili shem. (Dit. 5:​16) We ɔlman na di famili ple in pat ɛn tray fɔ mek ɔda pipul dɛn nɔ no tin dɛn bɔt dɛn famili we dɛn nɔ fɔ no bɔt, dɛn go kɔntinyu fɔ lɛk dɛnsɛf mɔ ɛn mɔ.

10. Wetin na wan tin we wi go du fɔ bi tru tru padi? (Prɔvabs 17:​17, NWT)

¹⁰ Bi pɔsin we yu padi dɛn go biliv. Tɛm dɛn kin de we wi kin fil se wi nid fɔ tɛl wi tayt padi aw wi de rili fil. Sɔntɛnde, i nɔ kin izi fɔ du dat. I go bi se wi nɔ yus fɔ tɛl pɔsin bɔt aw wi de rili fil, ɛn wi go rili fil bad if wi kam fɔ no se da wi padi de bin leta tɛl ɔda pipul dɛn bɔt wetin wi tɔk. Bɔt wi kin rili gladi fɔ gɛt padi we de kip sikrit. Da kayn pɔsin de na “tru tru padi.”—Rid Prɔvabs 17: 17, NWT.

11. (a) Aw ɛlda dɛn ɛn dɛn wɛf dɛn de sho se dɛn na pipul dɛn we ɔda wan dɛn go abop pan? (b) Us lɛsin wi kin lan frɔm wan ɛlda we dɔn du wok na di kɔngrigeshɔn ɛn we nɔ tɛl in famili bɔt am? (Luk di pikchɔ.)

¹¹ Bi pɔsin we yu brɔda ɛn sista dɛn na di kɔngrigeshɔn go biliv. Ɛlda dɛn we de kip sikrit tan “lɛk ples fɔ ayd wɛn briz de blo,” dat min se dɛn tan lɛk “ples fɔ ayd” fɔ dɛn brɔda ɛn sista dɛn. (Ayz. 32:​2) Wi kin fil fri fɔ tɔk to dɛn man dɛn ya bikɔs wi gɛt kɔnfidɛns se dɛn go kip wetin wi tɛl dɛn as sikrit. Wi nɔ de mɔna dɛn fɔ tɛl wi tin dɛn we wi nɔ fɔ no bɔt. Dɔn bak, wi de rɛspɛkt wi ɛlda dɛn wɛf dɛn bikɔs dɛn nɔ de tray fɔ mek dɛn man dɛn tɛl dɛn tin dɛn we dɛn nɔ fɔ no bɔt. Fɔ tru, i rili fayn we ɛlda nɔ de tɛl in wɛf tin dɛn bɔt in brɔda ɛn sista dɛn we in wɛf nɔ fɔ no bɔt. Wan ɛlda in wɛf tɔk se: “A rili gladi we mi man nɔ de tɛl mi tin dɛn we a nɔ fɔ no bɔt  di wan dɛn we i du shɛpadin visit to ɔ di wan dɛn we nid ɛp fɔ kam nia Jiova, ɛn we i nɔ de ivin sho mi dɛn nem dɛn. A gladi we i nɔ de tɛl mi so dat a nɔ go bigin wɔri bɔt prɔblɛm dɛn we a nɔ go ebul sɔlv. Bikɔs ɔf dat, a kin fil fri wit ɔlman na di kɔngrigeshɔn. Ɛn a biliv se we a tɛl mi man sɔntin bɔt aw a de fil ɔ mi prɔblɛm dɛn, i nɔ go tɛl ɔda pipul dɛn.” Fɔ tru, wi ɔl want fɔ mek dɛn sabi wi as pɔsin we dɛn go biliv. Us kwaliti dɛn go ɛp wi fɔ bi da kayn pɔsin de? Lɛ wi tɔk bɔt fayv pan dɛn.

12. Wetin mek wi go se lɔv na di men kwaliti we go ɛp wi fɔ bi pɔsin we ɔda pipul dɛn go biliv? Gi wan ɛgzampul.

¹² Lɔv na di men kwaliti we de ɛp fɔ mek dɛn biliv pɔsin. Jizɔs bin se di tu lɔ dɛn we pas ɔl di ɔda wan dɛn na fɔ lɛk Jiova ɛn wi neba. (Mat. 22:​37-39) Bikɔs wi lɛk Jiova, wi want fɔ falamakata in pafɛkt ɛgzampul fɔ bi pɔsin we ɔda pipul dɛn go biliv. Fɔ ɛgzampul, di lɔv we wi gɛt fɔ wi brɔda ɛn sista dɛn de muv wi fɔ mek wi nɔ tɛl ɔda pipul dɛn tin dɛn we dɛn nɔ fɔ no bɔt dɛn wi brɔda ɛn sista dɛn ya. Wi nɔ fɔ ɛva tɔk sɔntin we go mek bad tin apin to dɛn, we go mek dɛn shem, ɔ we go mek dɛn fil pen.—Jɔn 15:​12.

13. We wi de put wisɛf dɔŋ, aw dat go ɛp fɔ mek pipul dɛn biliv wi?

¹³ We wi de put wisɛf dɔŋ, dat go ɛp fɔ mek pipul dɛn biliv wi. Kristian we de put insɛf dɔŋ nɔ de tray fɔ mek ɔda pipul dɛn kɔle am bay we i de sho se na in na di fɔs pɔsin we de tɔk bɔt sɔntin. (Fil. 2:​3) I nɔ de tray fɔ mek ɔda pipul dɛn tink se i no bɔt impɔtant tin dɛn we i nɔ fɔ tɔk bɔt. We wi de put wisɛf dɔŋ, dat go ɛp wi bak fɔ lɛ wi nɔ bigin tɛl pipul dɛn bɔt wetin wi tink bɔt sɔntin we di Baybul ɔ wi pɔblikeshɔn dɛn nɔ tɔk bɔt.

14. We wi bi pɔsin we gɛt sɛns, aw dat go ɛp fɔ mek ɔda pipul dɛn biliv wi?

¹⁴ Kristian we rili gɛt sɛns go ebul fɔ no se “tɛm de fɔ sɛt mɔt, ɛn tɛm de fɔ tɔk.” (Ɛkli. 3:7) Na sɔm kɔlchɔ dɛn, dɛn gɛt wan tɔk we se, “Fɔ tɔk na silva, bɔt fɔ sɛt mɔt na gold.” Dat min se tɛm dɛn de we i bɛtɛ fɔ lɛ wi sɛt mɔt ɛn nɔ tɔk. Na dat mek Prɔvabs 11:12 advays wi se: “Udat gɛt sɛns de kip wetin i tink to insɛf.” Tink bɔt wan ɛgzampul. Bɔku tɛm, ɔda kɔngrigeshɔn dɛn kin aks wan ɛlda we gɛt ɛkspiriɛns fɔ ɛp dɛn wit prɔblɛm dɛn we nɔ izi fɔ sɔlv. Notis wetin wan ɔda ɛlda bin tɔk bɔt dis ɛlda we gɛt ɛkspiriɛns. I se: “I kin tek tɛm lɛ i nɔ ɛva tɔk sɔntin we i nɔ fɔ tɔk bɔt ɔda kɔngrigeshɔn dɛn.” Bikɔs dis ɛlda na pɔsin we rili gɛt sɛns, di ɔda ɛlda dɛn na in kɔngrigeshɔn de rɛspɛkt am. Dɛn shɔ se i nɔ go ɛva tɔk tin dɛn bɔt di kɔngrigeshɔn we dɛn nɔ fɔ no bɔt.

15. Gi wan ɛgzampul we de sho wetin mek ɔda pipul dɛn go biliv yu if yu na pɔsin we ɔnɛs.

¹⁵ Wan ɔda kwaliti we go mek pipul dɛn biliv wi na we wi ɔnɛs. Wi kin biliv pɔsin we ɔnɛs bikɔs wi no se i de tɔk tru ɔltɛm. (Ɛfi. 4:​25; Ibru. 13:​18) Fɔ ɛgzampul, lɛ wi se yu want fɔ bi pɔsin we sabi tich di Baybul gud gud wan. So yu aks ɔda pɔsin fɔ lisin to yu tɔk ɛn gi yu fayn advays bɔt aw yu go ebul fɔ du mɔ. Udat in advays yu go biliv? Na pɔsin we go tɛl yu wetin yu want fɔ yɛri ɔ na pɔsin we go tek tɛm tɛl yu di tru? Di ansa klia. Di Baybul se: “I bɛtɛ lɛ yu kɔrɛkt pɔsin opin wan pas fɔ de ayd se yu lɛk am. We yu padi ɔpoz yu na we i lɛk yu.” (Prɔv. 27:​5, 6) Pan ɔl we fɔs wi  nɔ go lɛk fɔ yɛri wetin wi padi tɛl wi, di tru tin we i tɔk go ɛp wi as tɛm de go.

16. Aw Prɔvabs 10:​19 ɛp wi fɔ no se wi nid fɔ kɔntrol wisɛf?

¹⁶ If wi want ɔda pipul dɛn fɔ biliv wi, i rili impɔtant fɔ lɛ wi ebul kɔntrol wisɛf. Da kwaliti de go ɛp wi fɔ lɛ wi sɛt mɔt we dɛn de tɛmt wi fɔ tɔk sɔntin we wi fɔ kip sikrit. (Rid Prɔvabs 10:19.) Sɔntɛm i nɔ go izi fɔ kɔntrol wisɛf we wi de yuz soshal midia. If wi nɔ tek tɛm, wi go mistek tɛl bɔku pipul dɛn sɔntin we wi nɔ fɔ tɛl dɛn. Ɛn wans wi dɔn sɛn sɔntin tru ilɛktronik tin dɛn, wi nɔ go ebul kɔntrol di we aw ɔda pipul dɛn go yuz am ɔ di prɔblɛm dɛn we i go kɔz. We wi de kɔntrol wisɛf, dat go ɛp wi bak fɔ mek wi sɛt mɔt we pipul dɛn we de agens wi de tray fɔ trik wi fɔ tɔk tin dɛn we go put wi brɔda ɛn sista dɛn layf pan denja. Sɔntɛm dis go apin we polis dɛn de aks wi kwɛstyɔn na kɔntri usay dɛn dɔn ban wi wok ɔ usay dɛn nɔ de alaw wi fɔ du ɔltin we wi nid fɔ du fɔ sav Jiova. We dɛn kayn tin dɛn ya ɛn ɔda tin dɛn apin, wi kin fala di prinsipul we se: “A go mek shɔ se a nɔ se fiŋ.” (Sam 39:​1) Ilɛk wi de wit wi famili, wi padi dɛn, wi brɔda ɛn sista dɛn, ɔ ɛni ɔda pɔsin, wi nid fɔ bi pɔsin we dɛn go biliv. Ɛn fɔ lɛ wi bi da kayn pɔsin de, wi nid fɔ kɔntrol wisɛf.

17. Aw wi go ebul ɛp fɔ mek wi ɔl biliv wisɛf na wi kɔngrigeshɔn?

¹⁷ Wi rili gladi we Jiova dɔn briŋ wi kam na famili usay pipul dɛn gɛt lɔv ɛn dɛn biliv dɛnsɛf. Wi ɔl gɛt di wok fɔ du tin dɛn we go mek wi brɔda ɛn sista dɛn biliv wi. As wi ɔl de tray fɔ sho lɔv, fɔ put wisɛf dɔŋ, fɔ sho se wi rili gɛt sɛns, fɔ ɔnɛs, ɛn fɔ kɔntrol wisɛf, wi de ɛp fɔ mek ɔlman biliv in kɔmpin na wi kɔngrigeshɔn. Wi nid fɔ kɔntinyu fɔ tray tranga wan fɔ sho se wi na pɔsin we ɔda pipul dɛn go biliv. Lɛ wi falamakata wi Gɔd Jiova, ɛn kɔntinyu fɔ pruv se ɔda pipul dɛn go biliv wi.