1. ¿Toni kichiua aksa akin takuaujtamach?

 AKIN takuaujtamach mochikaua kichiuas tein kijtoua uan nochipa kijtoua tein melauak (Sal. 15:4). Akin kiixmatij kiitaj ke uelis takuaujtamatiskej iuan. Tejuan no tiknekij maj tokniuan ijkon techitakan. ¿Toni tapaleuis maj touan takuaujtamatikan?

2. ¿Keniuj uelis tiyeskij titakuaujtamachmej?

² Amo uelis tikinchikaujkauiskej oksekin maj touan takuaujtamatikan, ta moneki timotaniliskej. Nejin kemej yeskia tomin, yolik se kitani, sayoj ke niman uelis se kipolos. Jehová kinextiani ke uelis iuan titakuaujtamatiskej porin “nochi tein kichiua takuaujtamach” (Sal. 33:4). Uan kineki maj tikchiuakan kemej yejuatsin (Efes. 5:1). Itech nejin tamachtilis, tikitaskej tein kichiujkej seki itekitikauan Jehová akin katkaj takuaujtamachmej ijkon kemej yejuatsin. Uan no tikitaskej makuil kualneskayomej tein techpaleuiskej maj oksekin touan takuaujtamatikan.

3, 4. 1) ¿Keniuj kinextij Daniel ke katka takuaujtamach? 2) ¿Toni moneki timotajtaniskej?

³ Tein kichiuak tanauatijkej Daniel uelis techpaleuis. Keman kiuikakej Babilonia, niman kinextij ke katka takuaujtamach. Uan nejin okachiok kinextij keman kimatiltij  tekiuaj Nabucodonosor toni kijtosnekia tein kikochitaka porin Jehová kipaleuij. Okse tonal monekik kimatiltis ke Jehová amo kuali kiitaya tein kichiujtoya, se taman tein nion se tekiuaj kinekiskia kikakis. Daniel monekik kinextis ke yolchikauak katka porin tekiuaj Nabucodonosor semi tauel katka (Dan. 2:12; 4:20-22, 25). Miak xiujmej satepan, Daniel oksepa kinextij ke katka takuaujtamach porin kuali kitematiltij tein kijtosnekia tein ijkuiliujtoya itech tepamit ompa Babilonia (Dan. 5:5, 25-29). Satepan, Darío akin katka kayot Media uan akin iuan tekitiaj no kiitakej ke Daniel “semi tamatkej katka”, ke “katka takuaujtamach uan nochi kuali kichiuaya uan amo takajkayauaya ika tomin” (Dan. 6:3, 4). Hasta tekiuanij akin amo kiueyichiuayaj Jehová kiitakej ke Daniel katka takuaujtamach.

⁴ Ika tein kichiuak Daniel maj timotajtanikan: “¿Keniuj nechitaj akin amo itaixpantijkauan Jehová? ¿Kiitaj ke nitakuaujtamach uan ke nikchiua tein nikijtoua?”. Semi moneki maj timotajtanikan nejin porin keman titakuaujtamachmej tikueyitaliaj Jehová.

5. ¿Keyej Hananías semi takuaujtamach katka?

⁵ Itech xiuit 455 achto ke ualaskia Cristo, satepan ke kitamichijchiujkej tepamit tein kiyoualouaya Jerusalén, tekiuaj Nehemías kiixtalij maj kiyekpianij xolal seki takamej akin takuaujtamachmej katkaj. Semej katka Hananías, akin  taixyekanaya kampa yetoyaj soldados. Biblia kijtoua ke “katka se takat semi takuaujtamach uan okachi kimojkatokaya Dios ke oksekin” (Neh. 7:2). Semi kuali kichiuaya tein yeski tekit tein kimakayaj porin kitasojtaya Jehová uan kimojkatokaya. Komo no ijkon tikchiuaj, techpaleuis maj titakuaujtamachmej keman tiktekitiliskej Dios.

6. ¿Keyej tatitanil Pablo iuan takuaujtamatia Tíquico?

⁶ Maj tikitakan tein kichiuak Tíquico, se tokniuj akin tatitanil Pablo semi iuan takuaujtamatia. Keman Pablo tsaktoya ichan, Tíquico kipaleuij uan kijtoj ke yejua katka ‘se toknitsin akin takuaujtamach uan kitekitiliaya toTekotsin’ (Efes. 6:21, 22). Pablo kinextij ke takuaujtamatia iuan Tíquico keman kiluij maj kinuikiliani tokniuan kayomej Éfeso uan Colosas amamej tein kinijkuilouilijka, uan no keman kiluij maj kinyolchikauani. Tein kichiuak Tíquico techelnamiktia tein kichiuaj tokniuan takamej akin amo kikauaj Dios uan takuaujtamachmej, akin techpaleuiaj maj tiksentokakan kuali timouikakan iuan Dios (Col. 4:7-9).

7. ¿Keniuj kinextiaj ke takuaujtamachmej tayekananij uan tapaleuianij itech tonechikol?

⁷ Semi tikpatiuitaj tekit tein kichiuaj tokniuan tayekananij uan tapaleuianij itech nechikol akin semi takuaujtamachmej. Ijkon kemej Daniel, Hananías uan Tíquico, yejuan no mochikauaj kuali kichiuaskej tekit tein kipiaj. Kemej neskayot, tikmatij ke ixyetokya akoni kipanoltis sejse tamachtilis itech nechikol tein tikpiaj itajkotian semana. Uan tokniuan tayekananij semi kitasojkamatij maj tokniuan takamej uan siuamej kuali momachtikan keman kipanoltiskej se tamachtilis. Uan no, keman tikyoleuaj aksa akin tikmachtiaj ika Biblia maj youi nechikol tein tikpiaj itamian semana, tikyekmatij ke ixyetokya akoni kitemakas tanojnots. No tikmatij ke tikpiaskej amaixmej tein ika titanojnotsaskej. Tikitaj ke nejin tokniuan akin amo kikauaj Dios semi techyekpiaj uan yejua ika semi tiktasojkamatiliaj Jehová. Sayoj ke, ¿keniuj uelis tiknextiskej ke oksekin uelis touan takuaujtamatiskej?

8. Maski ininka timotekipachouaj tokniuan, ¿toni amo moneki tikchiuaskej? (Proverbios 11:13).

⁸ Tikintasojtaj tokniuan uan ininka timotekipachouaj. Sayoj ke moneki kuali titaixejekoskej uan amo timotelkalakiskej itech tein kinpanoua. Itech yekinika siglo seki tokniuan kintenkuitinemiaj oksekin uan mokalakiayaj kampa amo inintekiuj uan ika tajtouayaj tein amo monekia (1 Tim. 5:13). Amo tiknekij tikchiuaskej kemej yejuan. Maj tiknemilikan ke se tokniuj techtapouia teisa uan kimati ke amo tikijtoskej. Kemej neskayot, se tokniuj siuat xa techiluia ke mokokoua oso ke kipanotok okse ouijkayot uan techiluia maj amo akin tikiluikan. Moneki maj tikchiuakan tein techiluia (xikonixtajtolti Proverbios 11:13). * ¿Kemanian amo moneki tikijtoskej teisa?

9. ¿Keniuj uelis kinextiskej kalyetouanij ke takuaujtamachmej?

⁹ Iniuan tochankauan. Onkak seki taman tein panoua tokalijtik tein amo moneki tikijtoskej. Kemej neskayot, se tokniuj takat xa kinemilia ke se taman tein kichiua isiuatsin teuetskitij, sayoj ke amo  kintapouiskia oksekin porin kitasojta uan amo kineki kipinaujtis oso kiyolkokos (Efes. 5:33). Tetatmej moneki kielnamikiskej ke telpochmej uan ichpochmej kinekij maj kinpoujkaitakan, yejua ika amo kintapouiskiaj oksekin seki taman tein amo ueli kiyekchiuaj uan ika kinpinaujtiskej (Col. 3:21). Konemej amo no monekiskia kijtoskej seki taman tein ueliskia kipinaujtis semej ininchankauan (Deut. 5:16). Kalyetouanij okachi kuali mouikaskej komo nochin mochikauaj amo kijtoskej seki taman tein panoua ininkalijtik.

10. ¿Toni kichiua se akin yekmelauj totasojikniuj? (Proverbios 17:17).

¹⁰ Iniuan totasojikniuan. Timiakej tikmachiliaj ke moneki tiktapouiskej aksa akin kuali iuan timouikaj tein tikpanouaj. Sayoj ke nejon uelis yeski ouij, porin xa amo timomattokej tikchiuaskej. Uan keman tikiluiajya aksa keniuj timomachiliaj uan satepan tikmatij ke kiniluijya oksekin, semi techyolkokoua. Sayoj ke semi tiktasojkamatij keman tikiluiaj aksa tein tikpanouaj uan amo kijtoua. ¡Yejua “yekmelauj totasojikniuj”! (Xikonixtajtolti Proverbios 17:17).

11. 1) ¿Keniuj kinextiaj tayekananij uan ininsiuatsin ke takuaujtamachmej? 2) ¿Toni techmachtia tein kichiua se tayekankej akin kikalpanoua se tokniuj uan satepan yetok iniuan ichankauan? (Xikonita taixkopin).

¹¹ Itech nechikol. Komo tayekananij amo kijtouaj tein aksa kintapouia, tokniuan kinitaskej kemej kampa uelis “se motatis keman taejeka” (Is. 32:2). Tikmatij ke uelis tikintapouiskej tein yeski uan amo akin kiluiskej. Amo tikinchikaujkauiaj maj techiluikan teisa tein amo moneki kijtoskej, uan no semi tiktasojkamatij maj ininsiuatsin tayekananij amo kintajtanikan teisa tein amo moneki kijtoskej. Semi tapaleuia keman tayekananij amo kiniluiaj ininsiuatsin tein kipanouaj tokniuan. Isiuatsin se tokniuj tayekankej kijtoua: “Niktasojkamati  maj notakatsin amo ininka nechnojnotsa tokniuan akin kinkalpanouaj oso akin moneki kinpaleuiskej maj kuali mouikakan iuan Jehová, amo nechiluia nion keniuj monotsaj. Semi niktasojkamati porin amo ika nimotekipachoua teisa tein amo uelis nikyektalis uan ijkon ueli kuali nimouika iniuan nochin tokniuan kemej ipa. Uan nikmati ke komo niktapouia notakatsin keniuj nimomachilia, amo akin kiluis”. Tinochin tiknekij maj touan takuaujtamatikan. Maj tikitakan makuil kualneskayomej tein uelis techpaleuiskej.

12. ¿Keyej uelis touan takuaujtamatiskej komo titetasojtaj?

¹² Komo titetasojtaj uelis touan takuaujtamatiskej. Jesús kijtoj ke tiktasojtaskej Jehová uan tikintasojtaskej oksekin yejua ome tanauatilmej tein okachi tayekantokej (Mat. 22:37-39). Jehová yejua akin okachi takuaujtamach uan kemej tiktasojtaj tiknekij tikchiuaskej kemej yejuatsin. Kemej neskayot, kemej tikintasojtaj tokniuan amo tikintapouiaj oksekin keman aksa techiluia tein kipanotok. Maj amo keman tikijtokan teisa tein uelis kinyolkokos oso kinpinaujtis (Juan 15:12).

13. ¿Keyej uelis touan takuaujtamatiskej komo amo timoueyimatij?

¹³ Komo amo timoueyimatij tapaleuis maj oksekin touan takuaujtamatikan. Se tokniuj amo kitemos yejua yekinika kijtos teisa para maj oksekin kiueyitalikan (Filip. 2:3). Amo no kitemos maj oksekin kinemilikan ke kimati seki taman tein oksekin amo. Uan komo amo timoueyimatij, amo tikijtojtinemiskej tein tiknemiliaj ika se taman tein amo ika tajtoua Biblia oso toamaixuan.

14. ¿Keyej uelis touan takuaujtamatiskej komo kuali titaixejekouaj?

¹⁴ Komo kuali taixejekouaj techpaleuis maj tikmatikan kemanian moneki titajtoskej uan kemanian amo (Ecl. 3:7). Sekin kijtouaj ke keman se tajtoua kemej yeskia plata uan keman amo teyi se kijtoua kemej yeskia oro. Tein kijtosneki ke kemansa okachi kuali maj amo teyi se kijto. Yejua ika Proverbios 11:12 kijtoua: “Akin kuali taixejekoua amo teyi kijtoua”. Maj tikitakan tein kichiua se tokniuj akin uejkaujya tayekankej uan miakpa kiluiaj itech okseki nechikolmej maj kinpaleui keman moneki kiyektaliskej teisa. Okse tayekankej kijtoua: “Nejin tokniuj amo keman kijtoua kuejmolmej tein kipiaj tokniuan itech okseki nechikolmej”. Kemej kuali taixejekoua, tayekananij itech okseki nechikolmej semi iuan takuaujtamatij, porin kimatij ke amo kijtos teisa tein amo moneki momatis.

15. ¿Keyej uelis touan takuaujtamatiskej komo tikijtouaj tein melauak? Xikonijto se neskayot.

¹⁵ Komo tikijtouaj tein melauak no tapaleuis maj oksekin touan takuaujtamatikan. Aksa akin nochipa kijtoua tein melauak amo ouij iuan se takuaujtamatis (Efes. 4:25; Heb. 13:18). Kemej neskayot, maj tiknemilikan ke se tokniuj takat kineki okachi kuali kitemakas tanojnotsmej. Yejua ika kiluia se itasojikniuj maj kikaki uan maj kilui toni uelis okachi kuali kichiuas. ¿Akoni uelis kiluis maj kipaleui? ¿Aksa akin kiluis tein kineki kikakis oso akin kiluis tein melauak? Tikmatijya toni kichiuaskia. Biblia kijtoua: “Okachi kuali komo se kimelaua aksa ke se kitasojtas uan amo se kinextis. Se totasojikniuj akin yekmelauj techtasojta techyekiluia teisa  maski amo tikuelitaskej” (Prov. 27:5, 6). Keman se totasojikniuj techyekiluia teisa, yekinika xa ouij techkisas tikakiskej, sayoj ke satepan semi techpaleuis.

16. ¿Keniuj kinextia Proverbios 10:19 ke semi moneki maj tikmatikan timotsakuiliskej?

¹⁶ Komo tikmatij timotsakuiliskej no tapaleuis maj oksekin touan takuaujtamatikan. Nejin techpaleuia maj amo tikijtokan teisa tein amo moneki momatis maski tiknekiskej tikijtoskej (xikonixtajtolti Proverbios 10:19). Redes sociales uelis kichiuas maj tiknextikan ox yekmelauj ueli timotsakuiliaj. Komo amo timoyekpiaj ueliskia tikinmatiltiskej miakej teisa tein amo moneki momatis. Uan keman tiktematiltiajya teisa amo teyi ueli tikchiuajok. Komo ueli timotsakuiliaj no techpaleuis maj amo teyi tikijtokan komo akin techixnamikij kitemouaj techkajkayauaskej para maj tikiniluikan teisa tein uelis kinijtakos tokniuan. Nejin uelis panos komo policías techtatajtaniaj itech se altepet kampa tekiuanij amo kinkauaj maj itaixpantijkauan Jehová taueyichiuakan. Komo tikpanouaj nejin oso okse taman uelis techpaleuis komo tikchiuaj nejin: “Amo teyi nikijtos” (Sal. 39:1). Moneki tiknextiskej ke titakuaujtamachmej iniuan tochankauan, totasojikniuan, tokniuan uan akin yeski. Uelis tikchiuaskej nejin komo tikmatij timotsakuiliskej.

17. ¿Keniuj uelis titapaleuiskej maj itech nechikol tokniuan takuaujtamatikan iniuan oksekin?

¹⁷ Semi tiktasojkamatij maj Jehová techkauani maj tipouikan iniuan miakej tokniuan akin semi motasojtaj uan takuaujtamachmej. Moneki nochipa timochikauaskej para maj tokniuan touan takuaujtamatikan. Komo tinochin titetasojtaj, amo timoueyimatij, kuali titaixejekouaj, nochipa tikijtouaj tein melauak uan tikmatij timotsakuiliskej, titapaleuiskej maj itech nechikol tokniuan takuaujtamatikan iniuan oksekin. Maj tikchiuakan kemej Jehová uan maj tiksentokakan tiknextikan ke titakuaujtamachmej.