1. Aun waut es daut to seenen, aus eena sikj opp wäm veloten kaun?

 SOONA, opp dän to veloten es, helt sien Vespräakjen un sajcht emma de Woarheit (Psa. 15:4). Menschen kjennen daut seenen, daut see sikj opp soonen veloten kjennen. Wie wellen, daut onse Breeda un Sestren dautselwje von ons sajen kjennen. Waut kjenn wie doonen, daut dee opp ons vetruen kjennen?

2. Woo kjenn wie wiesen, daut wie opp to veloten sent?

² Wie kjennen aundre nich bemotten, daut dee opp ons vetruen. Daut Vetruen mott eena sikj vedeenen. Doa woat noch mol jesajcht, daut et met daut Vetruen krakjt soo es aus met Jelt: eena kaun sikj daut schwoa vedeenen, oba haustich wada velieren. Onen Twiewel haft Jehova sikj ons Vetruen vedeent. Hee woat ons nienich eene Uasoak jäwen, daut wie ons Vetruen opp am velieren, wiels “wautemma hee deit, doaropp kjenn wie ons veloten” (Psa. 33:4). Un hee well, daut wie am nodoonen (Efs. 5:1). Well wie mol eenje Biespels von Jehova siene Deena unjasieekjen, waut äaren himlischen Voda nodeeden un beweesen, daut see opp to veloten wieren. Wie woaren uk äwa fief Ieejenschoften räden, waut ons halpen, daut aundre opp ons vetruen kjennen.

3-4. Woo wees de Profeet Daniel, daut opp am to veloten wia, un wuatoo sull ons daut brinjen?

³ Opp dän Profeet Daniel wia gaunz opp to veloten. Wan hee uk met no Babel jenomen wort, wia hee oba boolt doafäa bekaunt, daut opp am to veloten wia. Aus hee eemol met Jehova siene Help dän babelonischen Kjennich Nebukadnezar sienen Droom dieden kunn, vetruden de Menschen noch dolla opp am. Opp eene Sauz must Daniel dän Kjennich sajen, daut Jehova met am nich tofräd wia. Daut wia nich soone  Norecht, waut de Kjennich hieren wull, un hee must sea äwanäment sennen, om daut to sajen, wiels Nebukadnezar wia een sea kortnatuaja Mensch (Dan. 2:12; 4:17-19, 22). Väl Joaren lota, aus hee jeneiw eene Norecht dieden deed, waut aun de Waunt von dän babelonischen Paulaust jeschräwen wort, kunnen de Menschen seenen, daut see sikj werkjlich opp am veloten kunnen (Dan. 5:5, 25-29). Un lota sagen Darius, de Meeda, un siene Beaumte waut gaunz besondret bie Daniel. Dee säden soogoa: “Daniel bewees sikj en aule Dinja aus vetruensvoll, un nuscht nich hinjarigjsch” (Dan. 6:4-5). Soo, mau rajcht soone Harscha, waut Jehova nich deenden, musten aunerkjanen, daut see sikj opp disen Deena von Jehova veloten kunnen!

⁴ Wan wie Daniel sien Biespel betrachten, kjenn wie doaräwa nodenkjen: “Waut fa eenen Nomen hab ekj bie dee, waut nich Jehova siene Zeijen sent? Sie ekj doafäa bekaunt, daut ekj miene Veauntwuatunk nokom un daut aundre sikj opp mie veloten kjennen?” Wuarom es daut goot, wan wie äwa soone Froagen nodenkjen? Wäajens wan aundre sikj opp ons veloten kjennen, dan brinj wie Iea opp Jehova.

5. Wuarom wia Hananja doafäa bekaunt, daut se opp am vetruen kunnen?

⁵ Aune 455 v. Chr., nodäm daut Nehemia de Mieren von Jerusalem wada oppjebut haud, socht hee no Mana, waut opp to veloten wieren un sikj wudden om de Staut kjemren. Eent von dise Mana, waut Nehemia utwäld, wia Hananja, de Väaschta äwa  de Staut. De Bibel sajcht, daut Hananja “een gottesferchtja Maun wia un vetruen haud” (Neh. 7:2). Wäajen Hananja Jehova leewd un am ferchten deed, brocht am daut bat doa, daut hee jieda Oppgow, waut hee kjrieech, sea iernst neem. Un krakjt daut woat ons uk halpen, daut wie onse Veauntwuatunk nokomen, waut wie en Gott sienen Deenst haben.

6. Woo bewees Tiechikus, daut hee Paulus sien trua Frint wia?

⁶ Besee wie ons mol daut Biespel von Tiechikus, eenen Frint, opp dän de Apostel Paulus vetrud. Aus Paulus en een Hus faustjenomen wia, säd hee von Tiechikus, daut hee een “leewa Brooda [wia], dee dän Harn tru deent” (Efs. 6:21-22). Paulus vetrud nich bloos doaropp, daut dee dän Breef wudd no de Breeda en Efesus un Kolossä brinjen, oba daut hee de Breeda doa uk wudd Moot toospräakjen. Wan wie von Tiechikus räden, dan denkj wie aun de true Breeda, waut vondoag dän Dach fa ons em jeisteljen sorjen (Kol. 4:7-9).

7. Waut kaust du von Eltestasch un Deenstaumthelpa en diene Vesaumlunk äwa tru sennen lieren?

⁷ Wie sent sea dankboa doafäa, daut wie vondoag dän Dach Eltestasch un Deenstaumthelpa haben, opp dee wie ons veloten kjennen. Soo aus Daniel, Hananja un Tiechikus nämen dee äare Veauntwuatunk sea iernst. Wan wie enne Wäakj biem Toopkomen sent, dan wunda wie nich, aus doa met eenst goanich woaren aule Oppgowen toojedeelt sennen. Un de Eltestasch sent sea dankboa doafäa, wan de Breeda un Sestren äare Oppgowen fein reedmoaken un uk väabrinjen, waut see jekjräajen haben. Un biejlikj fa de Toopkomes Utgangswäakj hool wie ons nich trigj, een Bibelstudium entoloden, wäajen wie beduaren, aus doa met eenst kjeena woat sennen, waut doa woat de Räd hoolen. Un wie vetruen uk doaropp, daut wie woaren de Bieekja haben, waut wie fa dän Deenst brucken. Dise true Breeda sorjen fa ons em jeisteljen un wie sent Jehova sea dankboa doafäa! Woo kjenn wie nu bewiesen, daut aundre sikj opp ons veloten kjennen?

8. Wuarom mott wie utjejlikjt sennen, wan wie uk om aundre bekjemmat sent? (Spricha 11:13).

⁸ Wie leewen onse Breeda un Sestren un wie sent om dee bekjemmat. Oba wie motten utjejlikjt sennen un dee äare Sachen nich wiedavetalen. Eenje Christen von de ieeschtemmasche Tiet deeden soo aus “Schneppanäsen romgonen un pludren äwa Dinja, wuavon nich sull jerät woaren” (1. Tim. 5:13). Secha well wie nich soo sennen. Oba saj wie mol, ons sajcht wäa waut, waut wie nich sellen wiedavetalen. Daut kaun biejlikj sennen, daut eene Sesta ons von äaren Trubbel vetalt, waut see met äare Jesuntheit haft ooda irjenteene aundre Schwierichkjeit, un see well haben, daut wie daut sellen fa ons hoolen. Dan wudd wie daut uk sellen nokomen (läs Spricha 11:13). * Well wie nu mol äwa eenje Loagen vetalen, wua daut wichtich es, daut wie Sachen fa ons hoolen.

9. Woo kaun jieda eena en de Famielje bewiesen, daut opp am to veloten es?

⁹ En de Famielje. Jieda eena en de Famielje haft de Veauntwuatunk, jewesse Sachen von de Famielje nich wiedatosajen. Daut kaun sennen, daut eene Sesta eene jewesse Aunjewanheit haft, waut fa äaren Maun sposich es. Wudd dee nu met aundre  doaräwa räden, daut siene Fru sikj doaräwa schämen must? Gaunz secha nich! Hee leeft je siene Fru un hee wudd nienich waut doonen wellen, waut ar wee deed (Efs. 5:33). Jugentliche wellen, daut se an en jewesset achten. Daut es goot, wan de Elren daut em Denkj hoolen. De Elren wudden to aundre nich äwa äare Kjinja äare Fäla räden, wiels doaderch kunnen dee sikj sea schlajcht feelen (Kol. 3:21). Uk de Kjinja motten daut lieren, Sachen von de Famielje nich wiedatosajen, soo daut kjeena von de Famielje sikj schämen brukt (5. Mo. 5:16). Wan jieda eena en de Famielje sien Poat deit un jewesse Sachen fa sikj helt, dan woat de gaunze Famielje sikj noch eenja sennen.

10. Waut es doa met en, een woara Frint to sennen? (Spricha 17:17).

¹⁰ Mank Frind. Irjentwanea fält de mieeschte von ons daut mol, met eenen Frint äwa onse Jefeelen to räden. Oba daut es nich emma leicht, wiels wie daut veleicht nich jewant sent, met aundre äwa onse deepste Jedanken to räden. Un wan wie dan enwoaren, daut deejanja daut wiedajesajcht haft, dan sent wie sea enteischt. Oppe aundre Sied sent wie sea dankboa fa soonen, waut Sachen fa sikj hoolen kaun! Soont es “een [woara] Frint” (läs Spricha 17:17).

11. (a) Woo wiesen Eltestasch un äare Frues, daut opp an to veloten es? (b) Waut lia wie von eenen Eltesten, waut met perseenelje Sachen von de Breeda en de Vesaumlunk omgonen mott? (See daut Bilt).

¹¹ En de Vesaumlunk. Eltestasch, waut doafäa bekaunt sent, daut see Sachen fa sikj hoolen kjennen, sent soo aus “Schulinj em Storm, ooda een Dak” toom Schutz fa de Breeda (Jes. 32:2). Wie kjennen ons doaropp veloten, daut wan wie to dise Breeda waut sajen, dan woaren dee daut nich utpludren. Wie sellen dee uk nich aunhucken, daut dee ons Sachen sajen, waut dee fa sikj behoolen sellen. Wie räakjnen de Frues von de Eltestasch uk sea väl, wiels dee proowen äare Mana nich uttoforschen. Daut es werkjlich goot, daut de Eltestasch äare Frues nich von de Breeda  un Sestren äare perseenelje Sachen vetalen. Eenen Eltesten siene Fru sajcht: “Ekj sie dankboa, daut mien Maun to mie nich äwa Sachen rät, wan hee bie wäm eenen Hoadbesuch moakt ooda wan wäm Help em jeisteljen fält. Hee rät nich mol äwa dee äare Nomes. Ekj sie froo, daut ekj mie nich met Sachen belaustjen mott, wua ekj aulmols nuscht aun doonen kaun. Soo kaun ekj gaunz frie met aulem en de Vesaumlunk räden. Un ekj kaun mie uk doaropp veloten, daut mien Maun daut nich wiedasajen woat, wan ekj to am äwa miene Jefeelen ooda miene Trubbels vetal.” Secha well wie aula doafäa bekaunt sennen, daut aundre sikj opp ons veloten kjennen. Waut fa Ieejenschoften woaren ons halpen, daut notokomen? Well wie mol fief doavon seenen.

12. Wuarom kjenn wie sajen, daut Vetruen sikj opp Leew stett? Jeff een Biespel.

¹² Leew es de Gruntloag fa daut Vetruen. Jesus säd, daut de twee jratste Jebooten wieren, Jehova un onsen Näakjsten to leewen (Mat. 22:37-39). Wäajen wie Jehova leewen, well wie, daut aundre sikj opp ons uk soo veloten kjennen aus opp Jehova. Toom Biespel halpt de Leew fa onse Breeda un Sestren ons, daut wie dee äare perseenelje Sachen nich wiedavetalen. Wie wudden von dee nienich wellen waut utpludren, waut fa dee toom Schoden ooda toom schämen wia ooda dee wee deed (Joh. 15:12).

13. Woo kaun de Deemoot ons halpen, daut opp ons to vetruen es?

¹³ Deemoot woat ons halpen, daut opp ons to vetruen es. Een Christ, waut deemootich es, woat nich emma wellen de ieeschta sennen, om aundre waut to vetalen (Filip. 2:3). Hee woat aundre uk nich daut Jefeel jäwen, daut hee om Sachen omweet, waut hee an oba nich sajen kaun. Un wan wie deemootich sent, dan woa wie uk nich met aulem äwa onse perseenelje Meenunk räden, wua de Bibel un onse Bieekja goanich von räden.

14. Woo halpt derchjedocht sennen, daut opp ons to veloten es?

¹⁴ Derchjedocht sennen woat eenen Christ halpen, dit to vestonen: “Stell sennen haft siene Tiet, räden haft siene Tiet” (Liera 3:7). En eenje Kulturen woat eenjemol jesajcht: “Räden es soo aus Selwa, oba stell sennen es soo aus Golt”. Aundasch jesajcht, doa es eene Tiet, wan daut bäta es, stell to sennen, aus to räden. Doawäajen sajcht daut en Spricha 11:12: “Een vestendja Maun weet wan daut Tiet es stell to sennen.” See wie mol daut Biespel von eenen erfoarnen Eltesten, waut foaken jefroacht woat, aus hee aundre Vesaumlungen met äare jratre Trubbels halpen kaun. Een aundra Eltesta sajcht von am: “Hee paust emma opp, daut hee nich woat perseenelje Sachen von aundre Vesaumlungen wiedavetalen.” Wäajen dis Eltesta soo derchjedocht es, vetruen uk de Eltestasch von siene ieejne Vesaumlunk opp am. Dee kjennen sikj secha sennen, daut dee uk nich woat perseenelje Sachen von an wiedavetalen.

15. Jäw een Biespel, waut wiest, woo aundre opp ons vetruen kjennen, wan wie opprechtich sent.

¹⁵ Opprechtich sennen es uk needich, daut aundre opp ons vetruen kjennen. Wie vetruen opp soonen, waut opprechtich es, wiels wie weeten, dee woat ons emma de Woarheit sajen (Efs. 4:25; Heb. 13:18). Saj wie mol, du west die en dien lieren vebätren. Doawäajen frajchst du wäm, aus dee no diene Räd horchen well un die lota sajen, en waut du die vebätren kaust. Opp wäm wurscht du vetruen, daut dee die opprechtjen Rot jeef? Wudd daut soona sennen, waut die bloos säd, waut du hieren  wust ooda soona, waut die leeftolich de Woarheit säd? Wie kjanen de Auntwuat. De Bibel sajcht: “Vemonunk ver aulemaun es bäta aus heemliche Leew. Eenen Frint kaust du vetruen, wan hee die uk wee deit” (Spr. 27:5-6). Wan daut aum Aunfank veleicht uk een bät wee deit, wan dee ons opprechtich siene Meenunk sajcht, es ons daut oba oppe Lenjd toom gooden.

16. Woo wiest Spricha 10:19 ons, daut wie ons beharschen motten?

¹⁶ Selfstbeharschunk es uk sea wichtich, daut aundre opp ons vetruen kjennen. Daut woat ons halpen, ons Mul tootohoolen, wan wie en de Vesieekjunk sent, waut to sajen, waut wie sellen fa ons hoolen (läs Spricha 10:19). Daut es veleicht besonda schwoa, sikj to beharschen, wan wie ons met aundre äwa Internet unjahoolen. Wan wie nich väasechtich sent, wudd wie onen to wellen kjennen Sachen utpludren to een deel Menschen. Un wan wie daut ieescht eemol oppem Internet noppjestalt haben, dan hab wie nich mea de Kontroll doaräwa, waut aundre doamet doonen woaren ooda woo väl Schoden daut aunrechten kaun. De Selfstbeharschunk halpt ons uk, daut wie stell bliewen, wan Jäajna ons utforschen wellen, waut onse Breeda un Sestren en Jefoa brinjen kunn. Dit kunn veleicht passieren, wan de Poliezen ons utfroagen en soone Lenda, wua ons Woakj veboden ooda nich en aule Stekjen frie es. En soone un uk en aundre Loagen wudd wie kjennen dän Gruntsauz nokomen, daut “Mul met eenem Mulkorf . . . vedakje” (Psa. 39:2, JHF). Aus daut nu om onse Famielje, onse Frind, onse Breeda un Sestren ooda sestwäm jeit, opp ons saul to veloten sennen, un doatoo mott wie ons beharschen.

17. Waut kaun jieda eena doonen, daut aule enne Vesaumlunk sikj vetruen kjennen?

¹⁷ Wie sent Jehova sea dankboa, daut wie kjennen to eene Famielje von Breeda un Sestren oppe gaunze Welt jehieren, waut leeftolich un opp to veloten sent. Wie aula haben de Veauntwuatunk, daut wie ons daut Vetruen von onse Breeda un Sestren vedeenen motten. Wan wie aula doaraun schaufen, Leew un Deemoot to wiesen, derchjedocht un opprechtich to sennen un ons to beharschen, dan droag wie doatoo bie, daut aule enne Vesaumlunk sikj vetruen kjennen. Wie motten emma doaraun schaufen, daut aundre ons vetruen kjennen. Well wie onsen Gott Jehova nodoonen un wiesen, daut opp ons to vetruen es.