1. Tongana nyen la e peut ti hinga so e peut ti sara confiance na mbeni zo?

 ZO SO ayeke zo ti confiance ayeke gi ti sara ye alingbi na azendo so lo mû nga lo yeke tene tâ tënë (Ps. 15:4). Azo ahinga so ala peut ti zia bê ti ala na lo. E ye ti tene aita ti e apensé tongaso na ndö ti e. Nyen la e peut ti sara ti tene ala sara confiance na e?

2. Nyen la e peut ti sara ti fa so e yeke zo ti confiance?

² E peut ti forcé amba ti e ti sara confiance na e ape. E doit ti fa so e yeke zo ti confiance. Confiance ayeke tongana nginza. Ti wara ni ayeke ngangu, me ti perdre ni ayeke ngangu ape. Jéhovah afa biani so e peut ti sara confiance na lo. E peut lakue ti sara confiance na lo, ndali ti so “ye kue so lo sara, zo alingbi ti zia bê ti lo dä.” (Ps. 33:4). Lo hunda nga na e ti sara ye tongana lo (aÉph. 5:1). Zia e bâ tapande ti ambeni wakua ti Jéhovah so asara ye tongana Babâ ti ala ti yayu nga ala fa so ala yeke azo ti confiance. E yeke bâ nga asarango ye oku so ayeke aidé e ti duti azo ti confiance.

3-4. Tongana nyen la prophète Daniel afa lani so lo yeke zo ti confiance? A yeke nzoni tapande ti lo apusu e ti hunda terê ti e na atënë wa?

³ Prophète Daniel azia na e nzoni tapande ti dutingo zo ti confiance. Atâa so a gue lani na lo na ngbâa na Babylone, aninga ape a hinga lo tongana zo so a peut ti sara confiance na lo. Azo asara lani confiance na lo mingi na ngoi so, grâce na Jéhovah, lo fa peko ti abango li ti Nébucadnezzar, gbia ti Babylone.  Mbeni lâ, Daniel adoit ti tene na gbia ni so sarango ye ti lo anzere na Jéhovah ape, mbeni tënë so gbia ni aye ti mä ape. Daniel adoit ti sara ye lani na mbeto ape, ndali ti so Nébucadnezzar ayeke zo so asara ngonzo mingi (Dan. 2:12; 4:20-22, 25). Angu mingi na pekoni, Daniel akiri afa so lo yeke zo ti confiance na ngoi so lo fa tâ na lege ni nda ti mbeni tënë ti ndima so asigi na terê ti mur ti da ti gbia na Babylone (Dan. 5:5, 25-29). Ambeni ngoi na pekoni, Darius zo ti Médie nga na akota zo ti lo abâ nga so “hingango ndo ti [Daniel] ayeke kota mingi”. Ala hinga lani so Daniel ayeke zo so “zo alingbi ti zia bê ti lo na lo, lo buba mbeni kua ti lo pëpe nga lo sara mbeni ye ti kirikiri pëpe.” (Dan. 6:3, 4). Même apaïen so ayeke azo ti komande ahinga so zo apeut ti sara confiance na wakua ti Jéhovah so.

⁴ Na ngoi so e yeke gbu li na ndö ti tapande ti Daniel, a yeke nzoni e hunda terê ti e: ‘Azo so ayeke aTémoin ape abâ mbi tongana nyen? Eskê a hinga mbi tongana zo so ayeke sara akua ti lo nzoni nga so zo apeut ti sara confiance na lo?’ Ngbanga ti nyen la a yeke kota ye ti kiri tënë na ahunda so? Ngbanga ti so tongana e yeke azo ti confiance, e yeke mû gonda na Jéhovah.

5. Ngbanga ti nyen la a hinga lani Hananiah tongana zo ti confiance?

⁵ Na ngu 455 kozo na ngoi ti e, na peko ti so Gouverneur Néhémie akiri aleke gbagba ti Jérusalem, lo gi lani akoli so ayeke azo ti confiance ti bâ lege ti gbata ni nzoni. Mbeni zo so  Néhémie asoro lo ayeke Hananiah, mokonzi ti Ngangu gbagba ni. Bible atene Hananiah ayeke “zo ti confiance [so akpe] mbeto ti tâ Nzapa ahon ambeni zo mingi.” (Néh. 7:2). So Hananiah aye Jéhovah nga lo sara mbeto ti zia vundu na bê ti lo, lo sara akua kue so a mû na lo na bê ti lo kue. Asarango ye so ayeke aidé nga e ti duti zo ti confiance na yâ ti akua kue so e yeke sara na Nzapa.

6. Tongana nyen la Tychique afa so lo yeke mbeni kamarade so bazengele Paul apeut ti sara confiance na lo?

⁶ Bâ tapande ti Tychique, mbeni kamarade ti bazengele Paul so lo sara confiance na lo. Na ngoi so Paul ayeke lani na kanga na da ti lo wani, lo zia bê ti lo na Tychique, so lo tene lo yeke “be-ta-zo na yâ ti kusala ti Seigneur”. (aÉph. 6:21, 22). Paul asara lani confiance na lo ti gue na alettre na aita na Éphèse nga na Colosses nga ti wa ala na ti dë bê ti ala. Tapande ti Tychique adabe ti e na akoli so ayeke be-ta-zo nga so zo apeut ti sara confiance na ala so ayeke aidé e laso ti duti na kpengba songo na Jéhovah.—aCol. 4:7-9.

7. Nyen la tapande ti a-ancien nga na awakua ti mungo maboko ti congrégation ti mo apeut ti fa na mo na ndö ti dutingo zo ti confiance?

⁷ Laso, e kiri singila mingi na a-ancien nga na awakua ti mungo maboko so ayeke azo ti confiance. Tongana ti Daniel, Hananiah nga na Tychique, ala yeke sara kua ti ala na bê kue. Na tapande, tongana e gue na bungbi ti milieu ti yenga, e hinga so a mû ambage ni kue na aita ti sara ni awe. A-ancien akiri singila mingi na aita so aleke ambage ti bungbi so a mû na ala nga ala sara ni. Nga, tongana e tisa azo so e yeke manda Bible na ala ti ga na bungbi ti nda-yenga, e yeke sûr so mbeni ita ayeke sara ande diskur. E hinga nga so ambeti ti fango na tënë ayeke duti dä. Aita-koli be-ta-zo so ayeke bâ lege ti e nzoni, na e kiri singila na Jéhovah ndali ti ala. Me, na alege wa la e peut ti fa so e yeke zo ti confiance?

8. Na ngoi so e yeke fa so e pensé na amba ti e, tongana nyen la e yeke fa so e sara ye ahon ndö ni ape? (aProverbe 11:13).

⁸ E ye aita ti e, nga e ye ti hinga wala ala yeke nzoni. Me, e doit ti sara ye ahon ndö ni ape nga e doit ti yôro yanga ti e pëpe na yâ ti atënë so abâ gï ala. Ambeni ita na yâ ti congrégation ti akozo Chrétien ayeke “diko [lani] kpere-kpere na ala yeke yôro yanga ti ala na yâ ti atënë ti azo, nga ala yeke sara tënë ti aye so a lingbi ala tene ni pëpe.” (1 Tim. 5:13). E ye ti duti tongana ala ape. Me a peut ti si so mbeni zo atene na e mbeni tënë so a bâ gï lo, na lo hunda na e ti tene ni na mbeni zo ape. Na tapande, mbeni ita-wali apeut ti sara na e tënë ti mbeni kpale ti seni so lo yeke na ni wala mbeni kpale so lo yeke na yâ ni, na lo hunda na e ti sara tënë ni na mbeni zo ape. A yeke nzoni e sara ye so lo hunda. * (Diko aProverbe 11:13.) Zia e bâ fadeso ambeni ye so na yâ ni a yeke kota ye ti tene e sigi na tënë kirikiri ape.

9. Tongana nyen la azo ti sewa apeut ti fa so ala yeke azo ti confiance?

⁹ Na yâ ti sewa. Azo ti yâ ti sewa adoit ti sigi pëpe na ambeni tënë so abâ gï sewa ni. Na tapande, peut-être mbeni wali so ayeke Chrétien ayeke na mbeni sarango ye so ayeke sara ka koli ti lo ngia. Eskê koli ni ayeke sara tënë ni na azo ti tene kamene asara wali ti lo? Ên-ën. Lo ye wali ti lo, na lo yeke ye lâ oko ape ti sara mbeni ye so ayeke son bê ti lo (aÉph. 5: 33). Amaseka aye ti tene a ne ala. A yeke nzoni ababâ na amama ahinga ni. A yeke nzoni ababâ na amama abi kamene na lê ti amolenge ti ala ape na lege so ala fa na azo afaute so ala sara (aCol. 3:21). Amolenge adoit ti manda ti sara ye na ndara na lege so ala sigi pëpe na atënë so apeut ti zia kamene na lê ti azo ti sewa ti ala (Deut. 5:16). Tongana amembre ti sewa asara part ti ala ti sigi pëpe na atënë so abâ gï sewa ni, songo ti azo ti sewa ni ayeke kpengba.

10. Ti duti tâ kamarade aye ti tene nyen? (aProverbe 17:17).

¹⁰ Na yâ ti songo ti e na akamarade ti e. Na ambeni ngoi, a yeke si ka so e bâ so e bezoin ti fa atënë ti bê ti e na mbeni kota kamarade ti e. Na ambeni ngoi a peut ti duti ngangu na e. A peut ti duti kete ye na e ape ti tene na mbeni zo atënë ti bê ti e, na bê ti e ayeke son mingi tongana e mä so kamarade ti e atene na azo mbeni tënë so e tene na lo. Me, e yeke kiri singila mingi na mbeni zo so abata atënë so e tene na lo. Lo yeke “tâ kamarade”.—Diko aProverbe 17:17.

11. (a) Tongana nyen la a-ancien nga na awali ti ala ayeke fa so ala yeke azo ti confiance? (b) Nyen la e peut ti manda na lege ti tapande ti mbeni ancien so abâ lege ti mbeni tënë so zo adoit ti hinga ni kirikiri ape, me na pekoni lo sara tënë ni na azo ti sewa ti lo ape? (Bâ foto ni.)

¹¹ Na yâ ti congrégation. A-ancien so asigi na atënë kirikiri ape ayeke ‘ndo ti honde terê dä ndali ti pupu nga ndo ti kpe dä ti bata terê’ ndali ti aita ti ala (És. 32:2). E hinga so e peut ti tene na akoli so atënë ti bê ti e kue ndali ti so e hinga so ala yeke sigi na tënë ni kirikiri ape. E yeke pusu ala ape ti tene na e atënë so zo adoit ti mä ni kirikiri ape. Na ndö ni, e kiri singila na awali ti a-ancien ndali ti so ala yeke gi pëpe ti pusu akoli ti ala ti tene na ala atënë so zo adoit ti sigi na ni kirikiri ape. A yeke tâ pendere mingi so a-ancien ayeke tene pëpe tënë so abâ aita na awali ti ala. Wali ti mbeni ancien atene: “Mbi kiri singila na koli ti mbi so ayeke tene ka na mbi ape tënë ti aita so a-ancien asara vizite na ala ti kpengba ala, lo  yeke fa même iri ti ala na mbi ape. Mbi kiri singila na lo so lo bata atënë so zo adoit ti sigi na ni kirikiri ape, tongaso si mbi gi bê ti mbi ape ndali ti akpale so mbi peut ti sara ye oko ape ndali ni. A sara si mbi bâ so a yeke ngangu na mbi ape ti sara lisoro na azo kue na yâ ti congrégation. Mbi peut nga ti duti na confiance so tongana mbi fa na koli ti mbi atënë ti bê ti mbi wala akpale ti mbi, lo yeke tene ni na mbeni zo ape.” Tâ tënë, e kue e ye ti tene a hinga e tongana zo ti confiance. Asarango ye wa la ayeke aidé e ti duti zo ti confiance? Zia e bâ ambeni oku.

12. Fa ndani so ndoye ayeke kpengba sarango ye so ayeke aidé e ti duti zo ti confiance.

¹² Ndoye ayeke kpengba sarango ye so ayeke aidé zo ti duti zo ti confiance. Jésus atene lani so acommandement use so ayeke kota ahon atanga ni kue ayeke ti ndoye Jéhovah nga ti ndoye amba ti e (Mat. 22:37-39). E ye Jéhovah, tongaso e ye ti mû tapande ti lo so ayeke mbilimbili-kue ti dutingo zo ti confiance. So e ye aita ti e apusu e ti bata atënë so abâ gï ala. E ye lâ oko ape ti sigi na mbeni tënë so apeut ti sara sioni na ala, ti sara ala kamene wala ti son ala.—Jean 15:12.

13. Na lege wa la sarango terê kete ayeke aidé e ti duti zo ti confiance?

¹³ Sarango terê kete ayeke aidé e ti duti zo ti confiance. Chrétien so asara terê ti lo kete ayeke gi pëpe ti pika bê ti azo na lege so lo duti kozo zo so asigi na mbeni tënë (aPhil. 2:3). Lo yeke gi pëpe ti sara si azo apensé so lo hinga atënë so zo adoit ti hinga ni kirikiri ape, me lo peut ti sara tënë na ndö ni ape. Sarango terê kete ayeke kanga nga lege na e ti fa na gbâ ti azo bango ndo ti e na ndö ti atënë so Bible wala ambeti ti e asara tënë na ndö ni ape.

14. Tongana nyen la bango yâ ti aye nzoni ayeke aidé e ti duti zo ti confiance?

¹⁴ Bango yâ ti aye nzoni ayeke aidé mbeni Chrétien ti hinga “ngoi ti dutingo kpô, na ngoi ti sarango tënë”. (Zo-ti. 3:7). Mbeni mato atene: “Sarango tënë ayeke tongana argent me dutingo kpô ayeke tongana lor.” So ti tene, na ambeni ngoi a yeke nzoni ti duti kpô ahon ti sara tënë. Ndani la aProverbe 11:12 atene: “Zo so abâ yâ ti aye nzoni azi yanga pëpe.” Zia e bâ mbeni tapande. Fani mingi, a yeke hunda na mbeni ancien so aninga na kua ni ti aidé ambeni congrégation ti leke ambeni ngangu kpale. Mä tënë so mbeni ancien nde atene na ndö ti lo: “Lo yeke sara lakue hange ti tene na azo ape atënë so zo adoit ti hinga ni kirikiri ape so abâ ambeni congrégation.” So ancien so ayeke bâ yâ ti aye nzoni asara si amba ti lo so lo na ala ayeke na yâ ti bungbi ti a-ancien ane lo. Ala hinga biani so lo yeke bata atënë ti ala so zo adoit ti mä ni kirikiri ape.

15. Mû mbeni tapande so afa so tongana mo sara ye na lege ni, azo apeut ti sara confiance na mo.

¹⁵ Sarango ye na lege ni ayeke mbeni ye so e bezoin ni tongana e ye ti duti zo ti confiance. E yeke na confiance na zo so ayeke sara ye na lege ni ndali ti so lo yeke tene lakue tâ tënë (aÉph. 4:25; aHéb. 13:18). Na tapande, bâ so mo ye ti maï kode ti fango ye ti mo. Tongaso, mo ye ti hunda na mbeni ita ti mä mbage so mo yeke sara ande na bungbi nga ti fa na mo aye so mo peut ti changé. Zo wa la mo yeke na confiance so lo peut ti mû na mo wango polele? Eskê a yeke mbeni zo so ayeke tene na mo tënë so mo ye ti mä wala zo so, na nzoni bê, ayeke tene na mo tâ tënë? Kiringo tënë ni ayeke polele. Bible atene: “Ti suku na zo polele ayeke nzoni ahon ti ye zo me ti fa ni pëpe. Kamarade so ayeke be-ta-zo ayeke suku  na mba ti lo atâa so alingbi ti son.” (aProv. 27:5, 6). Atâa so na tongo nda ni a yeke ngangu ti yeda na atënë so mbeni kamarade ti mo atene ni na mo polele, tongana ngoi ayeke hon, a yeke aidé mo.

16. Tongana nyen la aProverbe 10:19 afa so e bezoin ti kanga nzara ti bê ti e?

¹⁶ Tongana e ye ti tene azo asara confiance na e, a yeke kota ye ti tene e kanga nzara ti bê ti e. Sarango ye so ayeke aidé e ti bata yanga ti e na ngoi so bê ti e apusu e ti fa na mbeni zo tënë so zo adoit ti mä ni kirikiri ape. (Diko aProverbe 10:19.) A peut ti duti ngangu ti kanga nzara ti bê ti e na ngoi so e yeke sara kua na aréseau sociaux. Tongana e sara hange ape, na mbana ape e peut ti fa na gbâ ti azo atënë so zo adoit ti mä ni kirikiri ape. Tongana e tokua message na gbâ ti azo, e peut ti hinga ape ye so ala yeke sara na ni wala akpale so ayeke ga na pekoni. Kangango nzara ti bê ayeke mû nga lege na e ti duti kpô na ngoi so awato agi ti handa e ti fa na ala aye so apeut ti ga na kpale na aita ti e. Ye so apeut ti si tongana azo ti lapolice ayeke hunda gbâ ti tënë na e na yâ ti mbeni kodro so a kanga lege na kua ti e wala a kanga lege na ambeni mbage ni. Na yâ ti aye so nga na ambeni nde, e peut ti sara ye alingbi na mama-ndia so: ‘E sara ye mo bâ mo tene e kanga yanga ti e na bongo.’ (Ps. 39:1). Azo kue adoit ti bâ e tongana zo ti confiance, atâa a yeke afami ti e, akamarade ti e, aita ti bungbi wala ambeni zo nde. Ti duti zo ti confiance, e doit nga ti kanga nzara ti bê ti e.

17. Tongana nyen la e peut ti sara si azo ti yâ ti congrégation ti e asara confiance na mba?

¹⁷ E kiri singila mingi na Jéhovah so aga na e na yâ ti sewa ti aita so aye zo nga ala yeke azo ti confiance. E kue e doit ti sara si aita asara confiance na e. Tongana e kue e sara ngangu ti sara ye na ndoye, ti sara terê ti e kete, ti bâ yâ ti aye nzoni, ti sara ye na lege ni nga ti kanga nzara ti bê ti e, e yeke sara si azo ti congrégation ti e asara confiance na mba. E doit ti ngbâ ti sara ngangu ti fa so e yeke zo ti confiance. Zia e sara ye tongana Nzapa ti e, Jéhovah, nga e ngbâ ti fa so e yeke zo ti confiance.