Ame lo 1940, hnei kaka me nenë hna nyiqane ini Tusi Hmitrötr memine la itre Temoë Iehova. Ame hë lo thupen, pëhë ca ka ini Tus thei eahun. Ngo ame pe, nenë palahi a kapa la itre Ita Ne Thup me Hmeke Jë! Matre ame lo 1950, hna hane hë eahun fami, troa sine la asabele katru e New York. Nge hnei eahun kapa.

Tha qea ju kö, nge kolo fe hë a wai eahun hnei trejin Lawrence Jeffries. Nge hnei nyidrëti hna nyiqane ithanata Tusi Hmitrötr me eni. Ame lo xötrei, tha nyipi kapa kö ni laka, tha itre Temoë Iehova kö a hane kuci politik me sooc. Eni a thele la kepin matre tha angatre kö a hane lö hnine la kuci politik. Ame koi ni ke, emelene la nöj, e tro asë hi la angetre Etazini a isi. E cili, hnei trejin Jeffries hna xomi ijin troa pane qejepengöne hnyawane koi ni la itre kepin. Öni nyidrë koi ni: “Nemene la hnei Iehova hna troa kuca, e traqa ju la itre ithupëjia lep la itre hlue i Nyidrë e celë e Etazini?” Jëne la itre hnyinge ka tune la, hnei trejin Jeffries hna xatua ni matre tro ni a öhne laka, ka tria hnyawa ni. Celë hi lai ka thue ajang, troa atre la itre trenge nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr.

Matre hnenge hna e la itre Ita Ne Thup me Hmeke Jë! ka hekö, hnei nenë hna amë acone e kuhu hnine cave. Kola tro la itre drai, nge eni a wangatrehmekune laka, nyipici hi lai. E cili, hnenge hna nyiqane ini Tusi me trejine Jeffries, me sine la itre icasikeu, me hane cainöje trootro. Nge ame ju hi la eni a atre laka, “eashenyi hë la drai ka tru i Iehova,” saze ju hi la meleng e cili. (Zef. 1:14) Xele hë ni ma tro koi université. Eni pena a pi inine la itre atr, la itre trenge nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr.

Hnenge hna afenesine la itre ining lo 13 Juun 1956. Nge köni drai thupen, hnenge hna xomi bapataiso  ngöne la ketre asabele ne sirkoskripsio. Tru la itre manathith hnenge hna kapa, jëne la hnenge hna nue la meleng troa inine la itre trenge nyipici, me ce thawa me itre xan.

Thupene la 6 lao treu, hnenge hna xome la huliwa ne pionie lapa. Kola qaja ngöne la ketre tane mekune ne la Huliwa Ne Baselaia ne Diseba 1956, ka hape, “Pouvez-vous aller là où on a besoin de renfort ?” Kosë kola hnyinge mekötine koi ni. Nge kolo hi lo ajange lai, ene la troa cainöje ngöne la ketre götrane gaa aja ixatua.​—Mat. 24:14.

Matre hnenge hna lapa e Edgefield (Caroline du Sud). Ala 4 hi lao trejine ngöne la ekalesia e cili. Nge ame hë la eni a traqa ke, ala 5 hë eahun. Eahuni a kuca la itre icasikeu ngöne la ketre hnahag ka tru ne la ketre trejin. E nöjei treu, traqa koi 100 lao hawa hnenge hna kuca ngöne la huliwa ne cainöj. Eni a iujine la itre icasikeu ne cainöje trootro, me cile fë la itre cainöj kowe la ekalesia. Nge ame la eni a kuca la itre huliwa koi Iehova, ke eni fe e cili a atre Iehova hnyawa.

Ame la ketre föe hnenge hna ini Tusi memine ke ka trene entreprise ne kele wezipo ngöne la traon e Johnston, nge tha ka nanyi kö qa Edgefield. Hnei eahlo hna thue huliwang e cili. Eni hi a huliwa sine la drai, göne hi troa itöne la itre ka nyipiewekë kowe la mel. Ketre, hnei eahlo hna nue koi hun la ketre sine iuma, matre hnë tro huni a icasikeu.

Hnei trejine Jolly Jeffries, neköne lo ka ini Tusi koi ni, hna feke qa Brooklyn e New York, matre ce pionie me eni. Hnei nyio hna mele e hnine la ketre neköi caravane qaathene la ketre trejin.

Ame ngöne la götrane kolopi ne Etazini ke, ka tha hna nyithupene hnyawane kö la itre ka huliwa. Traqa koi 2 me 3 dollars hi la thupe i nyio ngöne la ca drai. Ame ju hi lo ketre ijin, pë hnyawa ha ca piesing, önine la ketre trahmanyi koi ni: “Tha nyipëti kö a pi huliwa? Tro ni a nyithupe i nyipë, 1 dollar koi ca hawa ne huliwa.” Hnei nyidrë hna upi ni troa nyidrawan la chantier. Nge köni drai ne kuca ni la huliwa cili. Mama hnyawa koi ni ka hape, aja i Iehova tro ni a lapa e Edgefield. Ngacama co hi la hnenge hna kapa e pune treu, ngo hnenge hna hane sine la asabele katru lo 1958 e New York.

Ka ketrepengöne kö la hnaaluene drai ne asabele ke, hnenge hna iöhnyi me Ruby Wadlington, ketre trejine föe ka pionie lapa e Gallatin (Tennessee). Pine laka, ame la aja i nyio ke, troa mesinare, hnei nyio hna ce sine la icasikeu thatraqane la itre ka troa sine la Ini Gileada. E thupen, hnei nyio hna nyiqane icinyanyikeu. Nge hna hane hë ni troa cile fë cainöje e Gallatin. Nge e cili hi, la eni a sipo faipoipo koi Ruby. Matre hnenge hna tro kowe la ekalesia i Ruby, nge hnei nyio hna faipoipo lo 1959.

Ame lo kola 23 lao macatreng, hna acili ni troa atre thupëne la ekalesia (kolo hna hape enehila, kordinatör ne la lapa ne la itre qatre thup) e Gallatin. Ekalesia hun la hna pane wang ekö hnei trejin Charles Thompson, lo nyidrëti a iwai trootro.  Ngacama ka hekö hë nyidrë, ngo hnei nyidrëti hna hnyingë ni la aqane troa xatuane la ekalesia, memine la aqane kuca ne la itre xaa atre thupëne la sirkoskripsio. Ame la ini hnenge hna xome qaathei nyidrë ke, ene la troa hnying, me thele troa atre la itre xaa ewekë, qëmeken troa amekötine la ketre jol.

Ame lo Mei 1964, hna hane hë ni troa sine la Ini Ne Cainöjëne La Baselaia, koi ca treu e South Lansing (New York). Hnene la itre ka hamë ni hna akökötrene la aja ka eje theng troa atre Iehova hnyawa me acatrene catrëne la imelekeung me Nyidrë.

Ame hë lo Januare 1965, hna upi ni me Ruby troa xome la hnëqa ne atre thupëne la sirkoskripsio. Tha fene teritoare kö la hna hamë nyio. Kola tro qa Knoxville (Tennessee), a tro Richmond (Virginie). Hetrenyi la itre ekalesia ne Caroline du Nord, Kentucky, me Virginie-Occidentale. Eni hi a wang la itre ekalesia ne la itre trejin ka wetrewetr, pine laka hnei mus hna aisane la itre ka madra me ka wetrewetr. Ame ekö, hna wathebone la itre ka madra troa icasikeu memine la itre ka wetrewetr. Nge ame pena la itre trejine ke, tha ka trene mani kö angatr, matre hnei nyio hna inine troa ce thawa me angatr la itre hnei nyio hna hetreny. Eni hmaca a mekune la hna ini ni hnene la ketre atre thupëne la sirkoskripsio, ka xome la hnëqa cili qane ekö. Öni nyidrë: “Loi e tro eö a tune la ketre trejin, kowe la itre atrene la itre ekalesia. Tha tro pi kö angatr a goeë eö ceitu me ketre maseta. Tro lai a hmaloi koi eö troa xatua angatr e hnei eö hna goeë angatr ceitu me itre trejine me eö.”

Ame lo ijine nyio a wang la ketre neköi ekalesia, hnei Ruby hna nyiqane ini Tus memine la ketre föe ka hetre neköi eahlo jajiny ka ca macatre. Nyidroti a icinyanyikeu matre kuca la ini Tus. Aqane kuca i nyidroti hi lai, ke pëkö trejine ngöne la ekalesia ka ijij troa kuca la ini Tusi ne lai föe. Ame la hnaaluene traqa i nyio e cili, eahlo hë a hane sine la itre icasikeu. E thupen, hna traqa e cili hnene la lue trejine föe ka pionie hut. Matre hnei nyidroti pë hë hna ini Tusi me eahlo. Tha qea ju kö, nge eahlo fe hë a xomi bapataiso. Thupene la 30 lao macatre, lo 1995, hnene la ketre trejine föe ka 30 lao macatre hna tro troa ithanata me Ruby ngöne la Bethela e Patterson. Kolo neköne lo föe hnei Ruby hna ini Tusi memine ekö. Angeic me föi angeic a sine la hna 100ème Ini Ne Gileada.

Ame la hnaaluene sirkoskripsio i nyio ke, e Floride. Ame ngöne la ijine cili, hnei nyio hna itöne la ketre loto ka co thupen. Ngazo pe, hna ngazo lai pompe à eau. Nge pë pena kö manie nyio. Ngo mekune jë hi ni la ketre trejine trahmany, matre hnenge hna hë angeic. Haawe, hnei angeic hna upe la ketre ka huliwa i angeic troa kuca hnyawane la loto. Nge ame hë la nyio a troa nyithupen, öni angeice jë hi: “Ase hë nyithupen.” Nge goi hamë manie i nyio fe hnei angeic. Celë hi lai aqane xatuane Iehova la itre ka catre huliwa i Nyidrë! Kolo hi lai a amamane koi nyio laka, nyipiewekë tro palahi a ham.

Ame la nyio a tro troa wang la itre ekalesia ke, nyio a lapa thene la itre trejin. Matre tru catre la itre sinee i nyio. Ame lo ketre ijin, hnenge hna nyiqane lepe la rapor ne la ketre ekalesia ngöne la masine nyine lepe tus. Ngo tha afenesine ju kö ni. Hnene pë hë la neköne la trejine hnei nyio hna lapa then, hna “xatua ni” troa afenesine la itus. Matre qane ju hi lai, hnenge pë hë hna lapa ihnyima me nyën göne lai.

Ame hë lo 1971, hnei nyio hna kapa la ketre tus ka upi nyio troa kuca la district ne New York. Nyio a sesëkötr, ke 34 hi lao macatreng! Ame pe, hnene la itre trejine hna kepe nyio hnyawa. Ame ngöne la ijine cili, eni la pane atre thupëne la district ka wetrewetr ka ce huliwa me angatr.

Ame lo eni a atre thupëne la district, tru la madrineng troa cile fë cainöj ngöne la ijine asabele ne sirkoskripsio. Ame la itre xaa atre thupëne la sirkoskripsio, ke ka hekö hë angatr. Ame hi la ketre angatr, ke nyidrëti lo ka cile fë la cainöj lo eni a xomi bapataiso. Ame la ketre, ke trejin Theodore Jaracz, ka nyiatrene la Lapa Ne Xomi Meköt e thupen. Nge ame la itre xane ke, ka hekö hë angatr huliwa ngöne la Bethela e Brooklyn. Ngo hnei angatr asë hi hna kepe ni hnyawa. Hnenge hna sipu öhne hnei luemekeng laka, itretre thup ka ihnim angatr, ka wangatrune la Tusi Hmitrötr, memine la organizasio i Iehova. Hnene la ipië i angatr, hna xatua ni ngöne la hnëqang.

Ame lo 1974, hnene la Lapa Ne Xomi Meköt hna acile la ketre atre thupëne la district, nge eni pë hë a xome hmaca jë la hnëqa ne atre thupëne la sirkoskripsio, e Caroline du Sud. Ame ngöne la ijine cili, kolo ha ce nyihlue i Iehova hnene la itre ka madra me ka wetrewetr. Tha fene madrine kö kowe la itre trejin!

Ame hë lo pune lo 1976, hna acili ni troa atre thupëne la sirkoskripsio e Georgie, eje e cili nyipine e Atlanta me Columbus. Eni hmaca a mekune lo eni a cile fë la cainöje ne hnëmec, göne la 5 lao nekönatr ka wetrewetr hna dreuth hnine uma, hnene la itre ka ihumuth. Ame pë hë la thin, ke hna cipan e pital, ke tru la eatre i eahlo. Matre tha mano kö la itre trejine ka madra me ka wetrewetr wai eahlo e pital. Kola mama hnyawa e cili la nyipi ihnim! Aqane ujë hi lai ka xatuane la itre trejin troa cile catr qëmekene la nöjei pengöne jol.

Ame hë lo 1977, hna hë nyio troa huliwa ngöne la Bethela e Brooklyn matre troa kuca la ketre projet. Ame hë lo kola afenesine lai projet, hna hë ni hnene la lue atrene la Lapa Ne Xomi Meköt. Hnei nyidro hna hnyingë ni me Ruby ka hape, aja i nyio kö troa lapa ngöne la Bethela. Nge hnei nyio hna kapa.

Traqa koi 24 lao macatre, eni a huliwa ngöne la Biero Thatraqane La Huliwa Ne Cainöj. Ame ngöne lai Biero cili, itre trejine a thel troa nyinyine la itre jol ka tru ngöne la itre ekalesia. Kola tro la itre macatre, nge Lapa Ne Xomi Meköt palahi a hamëne la itre hna amekötine ka hnyipixe, hna nyitrepene hnei Tusi Hmitrötr. Celë hi lai ka xatua angatr troa atreine sa la itre hnying, me xatuane fe la itretre thupëne la sirkoskripsio, itre qatre thup, me itre pionie. Hnene la itre hna amekötine cili, hna xatuane la itre trejin troa macaj me acatrene la organizasio i Iehova.

Ame hë lo 1995 koi 2018, hna upi ni hnene la Lapa Ne Xomi Meköt troa wange la itre Bethela ngöne la itre nöj, kolo hna hëne ekö ka hape, surveillant de zone. Eni a ithuecatr me xatuane la itre komite ne filial, me itre ka lapa Bethela, me itre mesinare. Nge eni a hamë eamo me ithuecatr, göne la itre jol ka traqa koi angatr. Ngo tru catre kö la hna ithuecatr koi ni me Ruby hnene la itre trejin. Ame hi la ketre, ke ene lo macatre 2000, lo nyio a wange la Bethela e Rwanda. Hna ketri nyio hnene la hna melëne hnene la itre trejine e cili, memine la itre ka lapa Bethela, lo kola axösisi angatr lo macatre 1994. Alanyimu thei angatr ka hetre sinee hna humuth ngöne la ijine cili. Ame pe, ka catre palahi la lapaune i angatr, nge tru la madrine i angatr troa nyihlue i Iehova.

Ame hë enehila, ke ase hë sasaithe la 80 lao macatre i nyio. Traqa ha koi 20 lao macatre enehila, eni a sine la komite ne filial ne Etazini. Ngacama tha qange ju kö e université, ngo hnenge hna kapa la ini ka sisitria qaathei Iehova memine la organizasio i Nyidrë. Celë hi ka xatua ni troa inine la itre xan la trenge nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr, ka troa hamë angatr la nyipi mel ka epine palua. (2 Kor. 3:5; 2 Tim. 2:2) Hnenge hna sipu öhne la emenene la maca ne la Tusi Hmitrötr thene la itre atr. Lolo hë la mele i angatr, nge angatre hë a hane nyisineene la Atre Xup. (Iako. 4:8) E ijije hi, ke eni me Ruby a ithuecatre koi itre xan troa wangatrune la manathithi cili, ene la troa inine la nyipici göi Iehova, me ce thawa me itre xan.