Dɔɔni saan 1940 kɔ, n’ bangebagaw ye bibulukalan kɛ ni Jehova Seerew ye. O kalan ma taga ɲɛ, nka u tora ka Kɔrɔsili Sangaso ni Réveillez-vous ! di n’ bamuso ma. Saan 1950, lajɛnba dɔ kɛra jamana caaman kama Niyɔriki dugu la. U y’an ka denbayamɔgɔw weele o lajɛnba la ani an tagara.

Dɔɔni o kɔ, balimacɛ Lawrence Jeffries y’a daminɛ ka na bɔ an ye. A y’a jija ka n’ dɛmɛ walisa n’ ka tiɲɛn lɔn. A daminɛ na, n’ tun b’a miiri ko a daganin tɛ Jehova Seerew ka ban k’u seen don politikikow ni kɛlɛkow la. N’ y’a fɔ balimacɛ Jeffries ye ko ni Ameriki jamanadenw bɛɛ tun banna k’u tɛ taga kɛlɛ la, an juguw tun bena na jamana minɛ ani ka kuntigiya kɛ an kun na. A muɲuna ka hakili jagabɔ kɛ ni n’ ye ko: “E ka miiri la, ni Ameriki jamanadenw bɛɛ tun ye Jehova sagokɛlaw ye ani u juguw nana u kama, Jehova Ala tun bena mun lo kɛ do?” A ye min fɔ n’ ye o koo ani koo wɛrɛw la, o ye n’ dɛmɛ k’a faamu ko n’ tun be sɔsɔli gwansan lo kɛra. O y’a to n’ y’a ɲini kosɔbɛ ka Bibulu ka tiɲɛnkalanw lɔn.

N’ ye lɛri caaman ta ka Kɔrɔsili Sangaso ni Réveillez-vous ! kɔrɔw kalan, n’ bamuso tun ye minw bila magazɛn kɔnɔ. A laban, n’ y’a faamu ko n’ be min kalanna, o ye tiɲɛn lo ye. O kama, n’ sɔnna balimacɛ Jeffries ka bibulukalan kɛ ni n’ ye. N’ y’a daminɛ ka taga kafo ka lajɛnw na fana tuma o tuma. N’ tun be min kalanna, o tun ka di n’ ye kosɔbɛ. O la, n’ kɛra kibaro diiman weleweledala ye. N’ ka laɲinitaw yɛlɛmana, tuma min na n’ y’a faamu ko “Masaba [Jehova] ka lonba surunyana.” (Sof. 1:14). N’ tun t’a fɛ ka taga inivɛrisite la tugun. Nka, n’ tun b’a fɛ ka mɔgɔ wɛrɛw dɛmɛ u ka Bibulu ka tiɲɛnkalanw lɔn.

 N’ tilara kalan na lise la saan 1956, zuwɛnkalo tile 13. Tile saba o kɔ, n’ batizera kafokulu ka lajɛnba dɔ la. O wagati la, n’ tun m’a lɔn ko n’ bena dugabaw sɔrɔ sabu n’ y’a latigɛ ka Jehova lɔn ani ka mɔgɔw kalan a koo la n’ ka ɲɛnamaya kuru bɛɛ la.

Kalo wɔɔrɔ n’ batizenin kɔ, n’ ye kudayi piyɔniye baara daminɛ. An ka Masaya Cidenyabaara, saan 1956 desanburu ta kɔnɔ, barokun dɔ tun be yen ko: “I be se ka taga dɛmɛ don yɔrɔ minw na weleweledalaw man ca wa?” O tun ɲɛsinna ne fana ma ani n’ yɛrɛ tun b’a fɛ k’o lo kɛ.—Mat. 24:14.

N’ yɛlɛmana Ejɛfild dugu la, Karolini worodugu fan fɛ. Kafo min tun b’o yɔrɔ la, ne nana fara balimaw kan yen ani an kɛra weleweledala duuru ye. An tun be lajɛnw kɛ balimacɛ dɔ ka boon kɔnɔ, salɔn na. N’ tun be lɛri 100 kɛ waajuli la kalo o kalo. N’ bolo tun degunnin lo, sabu n’ tun be waajuli baara ɲɛminɛ ani n’ tun be kalanw kɛ kafo kɔnɔ. Min yɛrɛ ye n’ kabakoya, o ye ko n’ tun mana baara caaman kɛ kafo kɔnɔ, n’ tun be koo caaman faamu Jehova koo la.

N’ tun be bibulukalan kɛ ni muso dɔ ye ani baarada dɔ tun b’a fɛ o min na u tun be sutarali n’a ɲɔgɔnnakow ɲɛnabɔ. O baarada tun be Jɔnstɔn dugu la o min yɔrɔ man jan ni Ejɛfild ye. O muso ye n’ ta baara la ani n’ tun b’o kɛ tuma kelen kelen. N’ mako gwɛlɛ tun b’o la yɛrɛ le! A ye boon dennin dɔ di an ma fana lajɛnw kama.

Balimacɛ Jeffries min tun ye bibulukalan kɛ ni n’ ye, ale dencɛ Jolly bɔra Buruklini, Niyɔriki mara la ka na Ejɛfild dugu la. An tora ka piyɔniye baara kɛ ɲɔgɔn fɛ. Mobili dɔ tun be balimacɛ dɔ fɛ min tun be komi sibon. A y’a di an ma an tora ka si a kɔnɔ.

Etazini worodugu fan fɛ, saraw tun man ca. An tun be dolari fila wala saba lo sɔrɔ tile kelen baara la. Loon dɔ, warimisɛn damanin min tun be n’ kun, n’ donna dumuni feereyɔrɔ dɔ la ka dumuni san n’o ye. N’ bɔtɔ, cɛɛ dɔ ye n’ ɲininga ko: “I be baara fɛ wa? N’ bena i sara dolari kelen lɛri kɔnɔ.” A ye tile saba baara di n’ ma ani n’ tun ka ɲi ka boon lɔyɔrɔ dɔ lo saniya. A tun gwɛnin lo ko Jehova tun b’a fɛ n’ ka to Ejɛfild dugu la. Saan 1958, n’ sera ka taga lajɛnba dɔ la min labɛnna jamana caaman kama Niyɔriki dugu la.

Lajɛnba loon filanan na, koo kɛrɛnkɛrɛnnin dɔ kɛra. O ye ko ne ni Ruby Wadlington ye ɲɔgɔn kunbɛn. Kudayi piyɔniye tun lo Galatin dugu la, Tenesi mara la. An tun b’a fɛ ka kɛ misɔndenw ye. O kama, lajɛn min kɛra o lajɛnba la Gilead lakɔli kama, an tagara o la. Lajɛnba kɔ, an tora ka ɲɔgɔn sɛbɛ. Kɔfɛ, u ko n’ ka na forobakalan dɔ kɛ Galatin dugu la. N’ tɛmɛna o sababu fɛ ka Ruby ɲininga n’a b’a fɛ ka kɛ n’ furumuso ye. N’ yɛlɛmana a ka kafo kɔnɔ ani n’ y’a furu saan 1959.

Tuma min na n’ ye saan 23 sɔrɔ, n’ kɛra kafo ɲɛminɛbaga ye Galatin dugu la. Kafo ɲɛminɛbaga be weele sisan ko diinan mɔgɔkɔrɔw jɛnkulu ka  koow labɛnbaga. Balimacɛ Charles Thompson tun kɛra kafokulu kɔrɔsibaga ye ani a y’a daminɛ n’an ka kafo lo ye. A tun be koo caaman lɔn. Nka, a tun b’a fɛ ka n’ ka miiriya lɔn koo dɔw la. A ye n’ ɲininga balimaw mako be min na ani kafokulu kɔrɔsibaga tɔɔw tun be u mako wasa cogo min na. A ye n’ dɛmɛ k’a faamu ko a kɔrɔtanin lo ka ɲiningaliw kɛ ani ka koow faamu ka ɲɛ ka sɔrɔ ka desizɔnw ta.

Saan 1964 mɛkalo la, u ye n’ weele Masaya cidenya baara lakɔli la Lansing worodugu fan fɛ, Niyɔriki mara la. O lakɔli mɛɛnna kalo kelen. Kalanfaw y’a to a diyara n’ ye kosɔbɛ k’a ɲini ka lɔnniya sɔrɔ Jehova koo la ani ka ɲɛtaga kɛ Alako ta fan fɛ.

Saan 1965 zanwiyekalo la, u ko ne ni Ruby ka kafokulu kɔrɔsili baara kɛ. An ka kafokulu fɔlɔ tun ka bon kosɔbɛ. A tun be daminɛ Nɔksvil, Tenesi mara la fɔɔ ka taga se Rismɔn gɛrɛfɛ, Virizini mara la. An tun be taga bɔ kafo dɔw fana ye Karolini mara saheli fan fɛ, Kɛntuky mara, ani Virizini mara tileben fan fɛ. N’ tun be taga bɔ balima farafinw ka kafow dɔrɔn lo ye. O wagati la, siyawoloma tun be yen Etazini worodugu fan fɛ. O kama, farafinw ni tubabuw tun tɛ se ka lajɛn ɲɔgɔn fɛ. Fɛɛn bɛrɛ tun tɛ balimaw fɛ. O la min tun b’an bolo, an tun b’o tilan ni balima dɛsɛbagatɔw ye. Balimacɛ dɔ tun ye kafokulu kɔrɔsibaga ye kabi saan caaman ani a ye n’ kalan koo kɔrɔtaninba dɔ la. A ko: “Kɛ balimacɛ ye i balimaw fɛ. N’i tagara kafo dɔ kɔnɔ, kana i yɛrɛ kɛ i n’a fɔ balimaw kuntigi. I bena se k’u dɛmɛ ni u b’i jati u balimacɛ ye.”

K’an to kafo dennin dɔ la, Ruby ye bibulukalan daminɛ ni musomisɛn dɔ ye min denmuso tun be ni saan kelen ye. Komi kafoden si tun tɛ se ka bibulukalan kɛ n’o muso ye, Ruby tun be kalan kɛ n’a ye lɛtɛrɛw sababu fɛ. Tuma min na an kɔsegira ka na bɔ o kafo ye, o muso nana lajɛnw bɛɛ la. Kɔfɛ, dan na piyɔniye fila yɛlɛmana o kafo kɔnɔ ani u tora k’o muso ka bibulukalan kɛ. Dɔɔni o kɔ, a batizera. Saan 30 ɲɔgɔn o kɔ, saan 1995 Patɛrsɔn Betɛli la, balima sunguru dɔ nana kuma ni Ruby ye. Ruby tun ye bibulukalan kɛ ni muso min ye, ale denmuso tun lo. O balimamuso n’a cɛɛ tun ye kalandenw ye Gilead lakɔli 100nan na.

An ka kafokulu filanan tun be Floride mara cɛmancɛ la. O wagati la, an mako tun be mobili la ani an ye dɔ sɔrɔ sɔngɔ diiman na. Nka lɔgɔkun fɔlɔ la, fɛɛn dɔ tiɲɛna o mobili la. Wari foyi tun t’an fɛ tugun walisa k’a lalaga. N’ miirila balimacɛ dɔ la min tun be se k’an dɛmɛ ani n’ y’a weele. O balimacɛ y’a ɲini a ka baarakɛla dɔ fɛ a k’an ka mobili lalaga ani a yɛrɛ ma wari foyi minɛ o kama. A y’a fɔ dɔrɔn ko: “Ayi, a to yen.” A yɛrɛ ye wari dɔ di an ma. O koo tun b’a yira koɲuman Jehova b’a janto a sagokɛlaw la cogo min na. O ye an hakili jigi ko an ka ɲi k’an tɛgɛ labila ka tɔɔw sɔn.

N’an tun tagara bɔ kafo dɔ ye, an tun be si balimaw fɛ. O y’a to an ye teri ɲuman caaman sɔrɔ. Loon dɔ an tun tagara bɔ kafo dɔ ye. N’ y’a daminɛ ka rapɔɔri sɛbɛ a koo la ani n’ y’a to n’ ka sɛbɛrikɛ mansin kɔnɔ. N’ kɔseginin soo wulafɛ, n’ y’a ye ko n’ ka jatigiw ka deen y’o rapɔɔri bɛɛ ɲagami. O deen tun be ni saan saba ye. N’ ye a lɔgɔbɔ o koo la saan caaman kɔnɔ.

Saan 1971, n’ ye lɛtɛrɛ dɔ sɔrɔ o min na u ko n’ ka kɛ distriki kɔrɔsibaga ye Niyɔriki dugu la. O y’an kabakoya yɛrɛ le! Tuma min na an yɛlɛmana yen, n’ tun be ni saan 34 dɔrɔn lo ye. N’ tun ye farafin fɔlɔ ye ka kɛ distriki kɔrɔsibaga ye o yɔrɔ la ani balimaw ye n’ bisimila ni dusudiya ye.

Ka n’ to distriki kɔrɔsili baara la, n’ tun be mɔgɔw kalan Jehova koo la wikɛni bɛɛ kafokulu lajɛnba la ani n’ tun be ninsɔndiyaba sɔrɔ o la. Kafokulu kɔrɔsibaga caaman tun be koo caaman lɔn ka tɛmɛ ne kan. U la dɔ tun ye n’ ka batɛmu kalan kɛ. Dɔ wɛrɛ tɔgɔ ko Theodore Jaracz ani kɔfɛ, a kɛra Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu mɔgɔ dɔ ye. Balima kolɔnbaga caaman wɛrɛw tun be u cɛma minw tun be baara kɛ Buruklini Betɛli la. Kafokulu kɔrɔsibagaw ni betɛlidenw tun be n’ hakili sigi kosɔbɛ. N’ b’u waleɲuman lɔn yɛrɛ le! N’ y’a ye ka gwɛ ko u b’u janto kafodenw na ni kanuya ye ani ko u be basigi Ala ka Kuma kan tuma o tuma. N’ y’a ye fana ko u be dɛmɛ don Ala ka ɔriganisasiyɔn ka koow la ni kantigiya ye. U tun  majiginin lo minkɛ, o ye koow nɔgɔya n’ ma distriki kɔrɔsili baara la.

Saan 1974, Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu ye kafokulu kɔrɔsibaga wɛrɛw kɛ distriki kɔrɔsibagaw ye ani n’ kɔsegira kafokulu kɔrɔsili baara la. Nka nin sen fɛ, n’ ka kafokulu tun be Karolini worodugu fan fɛ. O wagati la, balima tubabuw ni farafinw tun be se ka lajɛn ɲɔgɔn fɛ kafo kelen na o mara la. O ye balimaw ninsɔn diya kosɔbɛ!

Saan 1976 laban fan fɛ, u ye n’ ci ka taga Zɔrzi mara la. O yɔrɔ be Atilanta ni Kolɔnbis mara cɛmancɛ la. N’ hakili b’a la kosɔbɛ ko loon dɔ, n’ ye denmisɛn duuru ka sutarali forobakalan kɛ. Farafinw tun lo ani mɔgɔfagala dɔw lo tun ye tasuma don u ka boon na. O denmisɛnw bamuso tun lanin be dɔgɔtɔrɔso sabu a tun mandimina. Balima farafinw ni tubabu caaman tora ka na dɔgɔtɔrɔso la walisa k’o bangebagaw dusu saalo. N’ y’a ye ko balimaw tun be ɲɔgɔn kanu yɛrɛ le! Ni Ala sagokɛlaw be makari ɲɔgɔn na o cogo la, o be se k’u dɛmɛ ka gwɛlɛyabaw muɲu.

Saan 1977, u ko an ka na dɛmɛ don Buruklini Betɛli la kalo damanin kɔnɔ. Tuma min na o baara tun be ɲini ka ban, Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu mɔgɔ fila ye n’ ɲininga ni ne ni Ruby bena sɔn ka to Betɛli la kudayi. An sɔnna ka to yen.

Biro min be waajuliko ɲɛnabɔ, n’ ye baara kɛ yen saan 24 kɔnɔ. O yɔrɔ la, balimacɛw ka teli ka koo gwɛlɛw ɲɛnabɔ ani u ka ɲi k’o kɛ ni hakilitigiya ye. Saanw tɛmɛtɔ, Koow Ɲɛnabɔla Jɛnkulu ye cikanw di o balimaw ma ka kɛɲɛ ni Bibulu ka sariyakolow ye. O balimacɛw be basigi o cikanw kan ka balimaw ka ɲiningaliw jaabi ani ka fɔrɔmasɔn di kafokulu kɔrɔsibagaw, diinan mɔgɔkɔrɔw ni piyɔniyew ma. O fɔrɔmasɔn ye balima caaman dɛmɛ ka ɲɛtaga kɛ Alako ta fan fɛ. Ani o ye Jehova ka ɔriganisasiyɔn sabati.

Saan 1995 ka taga se saan 2018, n’ tagara bɔ tɔnbolo caaman ye sabu n’ tun ye sigiyɔrɔsoba ka lasigiden dɔ ye (fɔlɔ la, o lasigiden tun be weele ko zone kɔrɔsibaga). N’ tun be baro kɛ ni Betɛli ka kɔmite mɔgɔw, betɛlidenw ani misɔndenw ye walisa k’u jija. Ni gwɛlɛyaw tun be u kan, n’ tun be ladiliw di u ma fana. O balimaw tun be u ka koo minw lakali an ye, o tun be ne ni Ruby jija. Misali la, an tagara bɔ Ruwanda balimaw ye saan 2000. Saan 1994, mɔgɔ caaman fagara yen siyakɛlɛ dɔ sen fɛ. An kɛtɔ k’a mɛn Betɛli balimaw ani balima wɛrɛw kisira cogo min na, o y’an dusukun sɔrɔ yɛrɛ le! U caaman ka mɔgɔ kanulen dɔw sara. U ka gwɛlɛyaw bɛɛ n’a ta, u jigi ma tigɛ, u limaniyanin tora ani u ka ninsɔndiya ma nagasi.

Sisan, an fila bɛɛ be ni saan 80 ni kɔ ye. A saan 20 ye nin ye, n’ ye Etazini Betɛli ka kɔmite mɔgɔ dɔ ye. N’ ma taga inivɛrisite la ka ye. Nka, n’ ye kalan min sɔrɔ Jehova n’a ka ɔriganisasiyɔn fɛ, o ɲɔgɔn tɛ yen. O y’a to n’ sera ka mɔgɔ wɛrɛw kalan Bibulu ka tiɲɛnkalanw na, o minw b’u nafa fɔɔ abada (2 Kor. 3:5; 2 Tim. 2:2). N’ y’a ye cogo min na Bibulu ka kalanw ye mɔgɔw dɛmɛ u y’u ka ɲɛnamaya kɛcogo fisaya ani ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman ye kɛ n’u Danbaga ye (Zaki 4:8). Tuma o tuma n’an be se, ne ni Ruby bele be to ka mɔgɔ wɛrɛw jija u k’a jati ko nɛɛmaba lo ka lɔnniya sɔrɔ Jehova koo la ani ka tɔɔw kalan Bibulu ka tiɲɛnkalanw na. O ye nɛɛmaba ye Jehova sagokɛlaw fɛ!