A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

NUN KAWNG CHANCHIN

Jehova Chungchâng Zir leh Zirtîr Chu Nuam Ka Ti Hle

Jehova Chungchâng Zir leh Zirtîr Chu Nuam Ka Ti Hle

U.S.A., Pennsylvania state-a Easton-ah ka seilian a, University kala mi pawimawh tak nih chu ka tum ruh hle. Lehkha zir chu nuam ka tiin, mathematics leh science-ah ka tiṭha thei hle a. Kum 1956 khân, mi dum zirlaite zînga mark ka hmuh sân ber avângin, mipui dikna humhalhtu pâwl pakhat chuan dollar 25 min pe a ni. Mahse, a hnuah ka thiltumte chu a inthlâk ta daih a ni. Engvângin nge?

JEHOVA CHUNCHANG KA ZIR DAN

Kum 1940 tîr lam chuan, ka nu leh pate chu Jehova Thuhretute nên Bible an zir ṭan a. Bible chu zir chhunzawm lo mah se, ka nu chuan Vênnainsâng leh Awake! magazine-te chu a la dawng zawm zêl a. Kum 1950-a khawvel pum huap inkhâwmpui chu New York City-a neih a ni a, kan chhûngkuain kan tel ve a ni.

Chumi hnu lawk aṭangin, Unau Lawrence Jeffries-a chuan kan chhûngkua chu min rawn tlawh ṭan a. Thutak zir tûra min ṭanpui chu a tum a ni. Mahse, Jehova Thuhretute chu politics-ah an inhnamhnawih lo tih leh sipaia ṭan an duh lo tih ka hriat avângin, Bible zir tûra min sâwmna chu a tîr chuan ka hnâwl a. America rama mipui zawng zawngte hian indo duh lo vek ta se, hmêlmate lo kalin ram pum hi an rawn thunun mai ang asin, tiin ka hnial a. Unau Jeffries-a chuan: “America rama mipui zawng zawngte hian Pathian rawngbâwlin hmêlmate’n rawn beih tum ta se, Pathian Jehova’n eng nge a tiha i rin?” tiin dawhthei takin min chhûtpui a. Chu zawhna leh thu dang chungchânga a thusawite chuan ka ngaih dân a dik lo tih hre thiam tûrin min ṭanpui a. Chu chuan thutak zir duhna min neihtîr a ni.

Baptisma ka chan lai

Ka nuin lehkhabu chhuara a dah Vênnainsâng leh Awake! magazine hluite chhiar nân dârkâr tam tak ka hmang ṭhîn a. Hunte a liam zêl chuan, thutak ka zir tih ka hre thiam ta a, Bible zir tûra Unau Jeffries-a min sâwmna pawh chu ka pawm ta a ni. Inkhâwmahte pawh pelh lovin ka tel ṭan a. Thutak chuan ka thinlung a luah khat a; tichuan, chanchin ṭha hril thuchhuahtu ka ni ta a ni. “Lalpa ni ropui tak chu a hnai [tawh hle],” tih ka hriatthiam aṭangin ka thiltumte chu ka thlâk a. (Zep. 1:14) University kal aiin, Bible thutak zir tûra mi dangte ṭanpui chu ka châk tawh zâwk a ni.

Kum 1956, June 13-ah high school ka zo va, a hnu ni thuma neih bial inkhâwmpuiah baptisma ka chang ta a ni. Chutih lai chuan, Jehova chungchâng zir nân leh zirtîr nâna ka nun ka hman avângin malsâwmna tam tak ka dawng ang tih ngaihna rêng ka hre lo.

PIONEER THAWK PAHA INZIRNA LEH ZIRTIRNA

Baptisma ka chan aṭanga thla ruk hnuah regular pioneer ka thawk ṭan a. Kum 1956, December thlaa Kan Lalram Rawngbâwlna-ah chuan “Mamawh Zualna Hmunah Rawng I Bâwl Thei Ang Em?” tih thuziak a tel a. Chutiang hmuna rawngbâwl thei zîngah chuan kei pawh ka tel a. Chanchin ṭha hriltu an tlêmna hmuna rawngbâwl chu ka duh a ni.—Mt. 24:14.

South Carolina state-a Edgefield-ah ka insawn a. Chuta kohhranah chuan thuchhuahtu pali chauh an awm a. A pangana ka ni. Unaupa pakhat inah kan inkhâwm ṭhîn a. Thla tin rawngbâwlnaah dârkâr 100 ka hmang ṭhîn a ni. Thlawhhma rawngbâwlnaa hma hruaitu ber ka nih bâkah, inkhâwmnaa thusawitu ber ka nih avângin ka buai thei hle a. Ngaihvenawm tak chu, chutianga ka inhman nasat poh leh Jehova chungchâng ka zir tam lehzual hi a ni.

Ka awmna hmun aṭanga hla lutuk lo Johnston khuaa awm ka Bible zirpui nu pakhat chuan man chawia mitthi vui nâna hman ṭhin in a nei a. Ani chuan duhsak takin kâr khatah ni hnih emaw, ni thum emaw hnathawh tûr min pe ṭhîn a, a in lian vak lo pakhat chu phal takin Kingdom Hall atân min hmantîr bawk a ni.

Bible min zirpuitu unaupa fapa unau Jolly Jeffries-a chu Brooklyn, New York aṭanga ka rawngbâwlna hmuna rawn insawn vein, rawngbâwlnaah kan thawk dûn ṭhîn a. Unaupa pakhatin a thlâwna min luahtîr in lian vak lovah chuan kan pahnihin kan awm a ni.

America Chhim lamah chuan hnathawktute hlawh chu a tlêm hle a. Nilêngin dollar hnih emaw, thum emaw chauh kan hlawh ṭhîn. Ṭum khat chu, ka pawisa neih chhun tlêmte chuan dâwrah ei tûr ka lei a. Dâwr aṭanga ka chhuah chuan, pa pakhat hian min rawn panin: “Hnathawh tûr i duh em? Dârkâr khatah dollar khat zêl ka pe ang che,” min rawn ti a. Ni thum chhûng in sakna hmun then fainaah min thawhtîr a ni. Edgefield-a ka awm chhunzawm zêl theih nân Jehova’n min ṭanpui tih a chiang hle. Sum nei tlêm hle mah ila, kum 1958-a New York City-a neih khawvêl pum huap inkhâwmpui chhim tûrin ka kal a ni.

Kan inneih nî

Inkhâwmpui a ni hnih nîah chuan thil danglam tak a thleng a. Tennessee state, Gallatin khawpuia regular pioneer nia rawngbâwl Unaunu Ruby Wadlington-i nên kan intawng a. Missionary nia rawngbâwl châk ve ve kan nih avângin, inkhâwmpuia Gilead School kal duhte tâna inkhâwmnaah kan tel ve a. A hnuah, lehkhate kan inthawn ṭan a. Tichuan, Gallatin-a Ruby-i lawina kohhrana thusawi tûra sâwm ka ni a. Chu chu hun remchângah lain, min nei tûrin ka sâwm a. Ruby-i te kohhranah chuan insawnin, kum 1959-ah kan innei ta a ni.

KOHHRANA INZIRNA LEH ZIRTIRNA

Kum 23 mi ka nih chuan, Gallatin kohhran rawngbâwltu (tûna kohhran upate râwnkhâwmtu tia koh) atâna ruat ka ni a. Kan kohhran chu Unau Charles Thompson-a’n bial kantu nia a tlawh hmasak ber kan ni. Thiltawn ngah tak ni mah se, unaute mamawh leh bial kantu dangte’n chûng unaute mamawh an ngaihsak dân chungchânga ka ngaih dânte chu min zâwt a. Thu tlûkna siam hmaa mi dangte ngaih dân zawh leh thil nih dân dik tak hriat hmasak a ṭhazia a hnên aṭangin ka zir a ni.

Kum 1964, May thlaah New York-a South Lansing-a neih thla khat awh Lalram Rawngbâwlna School kal tûra sâwm ka ni a. Kaihruaitu unaupate thusawi chuan Jehova chanchin tam lehzuala zir châkna leh thlarau lama ṭhan chhoh lehzual duhna min neihtîr a ni.

BIAL KANTU LEH DISTRICT OVERSEER NIA INZIRNA LEH ZIRTIRNA

Kum 1965, January thlaah Ruby-i nêna bial kantu nia rawngbâwl tûra sâwmna kan dawng a. Kan bial chu a zau hle a, Knoxville leh Tennessee aṭanga Virginia state khawpui Richmond thleng deuhthaw a huam a ni. Chu bâkah North Carolina, Kentucky, leh West Virginia-a kohhrante pawh a huam tel bawk. Chutih lai chuan, United States chhim lamah chuan mi dumte leh mi ngote inhmuh khâwm phal a nih loh avângin, mi dum kohhrante chauh ka tlawh ṭhîn a. Unaute chu an rethei hle a, kan neih ang angte kan pe ṭhîn a ni. Hun rei tak bial kan hna lo thawk tawh unaupa pakhat chuan he thu pawimawh tak hi min hrilh a ni: “Mi dangte tân an unaupa ni rawh. Kohhrante i tlawh hunah hotu ang maia lan tum suh. Unaute’n an unaupa anga an ngai che a nih chauhvin anni chu i ṭanpui thei ang,” tih hi.

Thuchhuahtu tlêm tê chauh awmna kohhran pakhat kan tlawh ṭumin, Ruby-i’n fanu kum khat mi lek nei la upa vak lo nu pakhat hi Bible a zirpui a. Kohhrana unaute zîngah Bible zirpui zawm theitu tûr an awm loh avângin, Ruby-i’n lehkhathawn hmangin a zirpui zawm a. Chu kohhran kan va tlawh leh ṭum chuan, chu nu chu inkhâwm apiangin a rawn tel ṭhîn a. Chumi hmuna special pioneer unaunu pahnih an awm hnu chuan, Bible an zirpui zawm a, a hnu lawkah baptisma a chang ta a ni. Kum 30 vêl a liam hnu kum 1995-ah, Patterson Bethel-ah ṭhalai unaunu pakhat hian Ruby-i a rawn bia a. Ani chu Ruby-i’n lehkhathawn hmanga Bible a zirpuinu fanu kha a lo ni reng a. A pasal nên Gilead School vawi 100-na an kal a ni.

A hnuah Florida biala hmun ṭhenkhat kan tûra tih kan ni a. Chutih hun lai chuan motor kan mamawh avângin man tlâwm têin kan lei a. Mahse, kâr khatna lekah a engine siam a ngai nghâl a. Siamtîrna tûr sum kan nei tawh bawk si lo. Min ṭanpui thei tûra ka rin unaupa pakhat ka bia a. A hnuaia thawk mi pakhat chu a siamtîr a, siam man eng mah a la duh lo leh nghâl. “Eng mah a ngai lo,” tih chauh a sawi a. Sum ṭhenkhat min la pe hial zâwk a nih chu! Chu chu Jehova’n a chhiahhlawhte a ngaihsak tih târ langtu thiltawn ṭha tak a ni. Chu chuan mi dangte chunga thilphal a pawimawhzia min hriat nawntîr bawk.

Kohhran kan tlawhna apiangah unaute inah kan thleng ṭhîn a. Chu chuan ṭhian ṭha tam tak nei tûrin min ṭanpui a ni. Ni khat chu, typewriter-a kohhran chungchâng report ka chhut mêk chu zo lovin ka chhuahsan a. Zâna ka haw chuan, kan thlennate fapa kum thum mi chuan min lo chhunzawmsakin, a duh duh hi a lo chhu khat vek mai a. Kum tam tak chhûng amah fiam nân ka hmang ṭhîn a ni.

Kum 1971-ah, New York City-a district overseer nia rawngbâwl tûra sâwmna ka dawng a. Mak kan ti hle! New York City-a kan insawn lai chuan kum 34 chauh ka la ni a. Unaute tân district overseer atâna mi dum an neih hmasak ber ka ni a, ṭha takin min lo lâwm a ni.

District overseer ka nih angin, bial inkhâwmpui neih chawlhkâr tâwp apianga Jehova chungchâng zirtîr chu nuam ka ti hle. Bial kantu tam tak chu kei aia thiltawn ngah an ni hlawm a. An zînga pakhat chu baptisma ka chan ṭuma baptisma thusawi sawitu a ni. Unau Theodore Jaracz-a phei chu a hnuah Governing Body member niin rawng a bâwl bawk. Brooklyn Bethel-a rawngbâwl thiltawm ngah unaupa tam tak pawh an awm a. Bial kantute leh Bethel chhûngkuate’n rilru hahdam taka min siam avângin ka lâwm tak zet a ni. Pathian Thu rinchhantu hmangaihna nei tak berâm vêngtute leh rinawm taka inawpna pâwl thlâwptute an nihzia a takin ka hmu a. An inngaihtlâwmna chuan district overseer nia rawng ka bâwlnaah min ṭanpui nasa hle a ni.

BIAL KAN HNA KA THAWK LEH

Kum 1974-ah Governing Body chuan bial kantu eng emaw zât chu district overseer nia rawngbâwl tûrin a ruat a, kei chu South Carolina-a bial kantu nia rawngbâwl tûrin min ti leh a ni. Lâwmawm takin, chumi hun aṭang chuan United States chhim lama unaute chu mi dum leh mi ngo kohhran anga an inṭhen a ngai tawh lo va, chu chuan unaute chu a tihlim tak zet a ni.

Kum 1976 tâwp lamah chuan Georgia bial, an khawpui Atlanta aṭanga Ohio state khawpui Columbus thlenga bial kan hna thawk tûra tih ka ni leh a. Tute emawin an in an hâl avânga boral ta mi dum naupang pangate tâna vuina thusawi ka sawi lai chu chiang takin ka la hre reng. Naupangte nu chu a hliam avângin damdawi ina hruai an ni a. Jehova Thuhretu mi dum leh mi ngote chuan naupang nu leh pate chu thlamuan tûrin damdawi inah an va tlawh reng a. Unaute hmangaihna ngahzia chu ka hmu a. Chutianga khawngaihna lantîrna chuan Pathian chhiahhlawhte chu dinhmun harsa ber berte pawh hmachhawn thei tûrin a ṭanpui a ni.

BETHEL-A INZIRNA LEH ZIRTIRNA

Kum 1977-ah, Brooklyn Bethel-ah thla rei lo te chhûng project pakhat ṭanpui tûra koh kan ni a. Project kan zawh dâwn hnaih chuan Governing Body member pahnih hian min rawn hmuin, Ruby-i nêna Bethel-a hunbi kima rawngbâwl kan duh leh duh loh min zâwt a. Kan nupain chu sâwmna chu kan pawm ta a ni.

Kum 24 chhûng chu Service Department-ah ka thawk a, chuta thawk unaupate chuan zawhna khirh leh harsa tak takte an chhân a ngai fo ṭhîn. Kum tam tak chhûng Governing Body hian Bible thu bulte milin kaihhruainate min pe a. Chûng kaihhruainate chuan Service Department-a thawk unaute chu zawhna an dawnte chhâng thei tûrin a ṭanpui a, chûng kaihhruainate vêk chu bial kantu te, kohhran upa te, leh pioneer-te zirtîr nâna hman a ni bawk. Chûng zirtîrna hmanruate chuan mi tam tak chu thlarau lama ṭhang chho tûrin a ṭanpui tawh a. Chu chuan Jehova inawpna pâwl hi a tinghet lehzual a ni.

Kum 1995 aṭanga 2018 chhûng khân, tûn hmaa zone overseer tia ka koh, headquarters aiawhtu niin branch office tam tak ka tlawh a. Branch Committee te, Bethel chhûngkua te, leh missionary-te chu anmahni fuih tûr leh an harsatnaahte ṭanpui tûrin ka tlawh ṭhîn a. Chûng unaute thiltawn chuan Ruby-i nên hian min tichak ṭhîn hle a ni. Entîr nân, kum 2000 khân Rwanda ram kan tlawh a. Kum 1994-a Rwanda rama hnam insuatna a thlen laia unaute leh Bethel chhûngkuate dam khawchhuah dân chanchin chuan kan rilru a khawih hle. Unau tam tak chuan an hmangaih takte an chân a. Dinhmun harsa tak an hmachhawn chung pawhin rinna, beiseina, leh hlimna an nei reng a ni.

Kan inneih champha a vawi 50-na

Tûnah chuan kum 80 kan chuang tawh a. Kum 20 kalta chhûng khân United States Branch Committee member niin rawng ka bâwl a. University kal lo mah ila, Pathian Jehova leh a inawpna pâwl kal tlangin zirtîrna azawnga ṭha ber ka dawng a ni. Chu chuan mite chu chatuana an hlâwkpui theih tûr Bible thutakte zirtîr thei tûrin min ṭanpui a. (2 Kor. 3:5; 2 Tim. 2:2) Chu bâkah, Bible thuchahin mite nun a ṭha zâwnga a thlâk danglam dân leh min Siamtu nêna inlaichînna ṭha nei tûra a ṭanpui dânte chu ka hmu bawk. (Jak. 4:8) Hun remchâng kan neih apiangin, Ruby-i nên hian unaute chu Jehova chungchâng thutak zir theihna leh Bible thutak mi dangte hnêna hrilh theihna chanvo hlu an neih chu ngaihlu tûrin kan fuih zawm zêl a ni—Jehova chhiahhlawhte neih theih chanvo azawnga chanvo ropui ber mai chu!