Cakoyambilila kwa vyaka va m’ma 1940, makolo ŵangu enzophunzila Baibo na Mboni za Yehova. Pakaliyopita nthawi itali, eleka kuphunzila koma amama epitilizhya kutola magazini ya Nsanja ya Mulonda na Galamuka! Mu 1950, kwecitika msonkhano wa m’vyalo mumzinda wa New York. Tetyo, makolo ŵangu elandila ciitano cakuti akapezekepo.

Nthawi itontho pavuli pa izi, mkwasu Lawrence Jeffries eyamba kuwela ku ng’anda kwasu ndipo enze wofunishisha kuniyavya. Poyamba, nenze niliyokatizhyane naye pa nkhani ya kusatolamo mbali kwa Mboni za Yehova mu ndale olo kuloŵa usoja. Nemuuzhya kuti ngati ŵanthu onse angakane kuluta ku nkhondo niye kuti adani angatiukile notilonda calo casu. Moleza mtima, mkwasu Jeffries eniyavya mwa kunikonsha kuti: “Kansi uganiza kuti n’cinji caangacite Yehova Mulungu ngati ŵanthu onse mu America enzomutumikila ndipo adani ŵao noŵaukila?” Ndemanga zake pa nkhani iyi koma soti nkhani ziyakine, zeniyavya kuona kuti maganizo ŵangu pa nkhani iyi yenze lini yolondola. Izi zecitisha kuti ninkhale wofunishisha kuphunzila Baibo.

Neyamba kupatula nthawi yophunzila magazini ya Nsanja ya Mulonda na Galamuka! yamene amama enzosunga m’cipinda cosungilamo vinthu. M’kuluta kwa nthawi, nezindikila kuti nenzophunzila cendi. Tetyo, nevomela kuti mkwasu Jeffries ayambe kuphunzila nane Baibo. Neyamba soti kupezeka pa misonkhano nthawi zonse. Cendi cezula mumtima mwangu ndipo nenkhala wofalisa wa uthenga uweme. Zolinga zangu zecinja peneziŵa kuti ‘siku ikulu ya Yehova [yenze] pafupi.’ (Zef. 1:14) Niliyofune soti kucita maphunzilo apalulu, m’malo mwake, nenkhala na colinga cofuna kuyavya ayakine kuti aphunzile cendi ca m’Baibo.

Nesilizhya maphunzilo ŵangu a ku sekondale pa June 13, 1956. Ndipo pavuli pa masiku atatu, nebatizika  pa msonkhano wadela. Pa nthawi iyi, nenzoziŵa lini kuti Yehova anipase madaliso anyinji ngako cifukwa cophunzila nophunzisako ayakine zokhuza yove.

Miyezi 6 pavuli pakuti nabatizika, neyamba kutumikila monga mpainiya wanthawi zonse. Utumiki wa Ufumu wa December 1956 wenze na nkhani yakuti “Kansi Mungatumikileko ku Mpingo Kwamene Kufunikila Ofalisa Anyinji?” Neona kuti ningaciteko utumiki uyu. Nenze wofunishisha kuyavya mumpingo mwamene mwenze ofalisa atontho a uthenga uweme.​—Mat. 24:14.

Nekukila ku Edgefield, South Carolina. Mpingo wa kwamene uku wenze na ofalisa 4 tyala. Neo penelutako, tekwana ofalisa 5. Tenzocitila misonkhano m’kacipinda ka kusogolo mu ng’anda ya mkwasu muyakine. Mwezi ulionse nenzoseŵenza kwa maola 100 mu utumiki. Nenzonkhala wotangwanika kusogolela nchito yolalikila nokamba nkhani pa misonkhano. Izi zecitisha kuti niphunzile zinyinji zokhuza Yehova.

Munakazi muyakine wenenzophunzila naye Baibo enze na ng’anda yocitilamo mwambo wa malilo m’tauni ya Johnston yamene yenze pa msenga ufupi kucokela kwenenzonkhala. Munakazi uyu enze muweme mtima ngako cakuti enilemba nchito. Nenzoseŵenza kwa masiku oŵelengeka ndipo etilola kuti tikoseŵenzesha ng’anda yake iyakine monga Ng’anda ya Ufumu.

Mkwasu Jolly Jeffries, mwana wa mkwasu wamene enzoniphunzisa Baibo ewela kucokela ku Brooklyn, New York ndipo tenzoseŵenzela pamozi monga apainiya. Tenzonkhala m’katilela ka motoka katontho kecitipasa mkwasu muyakine.

Anyanchito enzolandila malipilo atontho kum’mwela. Pa siku imozi, enzopasiwa madola aŵili olo atatu. Siku iyakine nenze nesilizhyilatu ndalama zonse zenenze nazo penenzogula vinthu m’shopu. Penefuma panja, munalume muyakine efwika pali neo nonikonsha kuti: “Kansi ungafuneko nchito? Nikokupasa dola imozi pa awa imozi.” Nevomela ndipo enipasa nchito yoyelesa pa malo ayakine pamene penze cimango kwa masiku atatu. Zenze zoonekelatu kuti Yehova enzoniyavya kuti nipitilizhye kunkhala ku Edgefield. Olo n’tetyo, mu 1958 neciyopezeka pa msonkhano wa m’vyalo wamene wecitikila mumzinda wa New York.

Pa siku ya ciŵili ya msonkhano uyu, pecitika cinthu capadela ngako. Nekumana na kalongosi Ruby Wadlington wamene enzotumikila monga mpainiya wanthawi zonse ku Gallatin, Tennessee. Pofwana kuti tonse tenze na colinga cimozi cakuyotumikila monga amishonale, tepezekapo pa msonkhano wa ŵala ofuna kuloŵa Sukulu ya Giliyadi wamene wecitika pa msonkhano wamene uyu. Pavuli pake, teyamba kulembelana makalata. M’kuluta kwa nthawi, nesengewa kuti nikakambe nkhani ya onse ku mpingo wa Gallatin kweenzosonkhana Ruby. Netolelapo mwai pa nthawi iyi kuti nimusenge kuti tikwatilane. Pavuli pake, nekukila mumpingo mweenzosonkhana Ruby ndipo mu 1959 telungulana.

Penenze na vyaka 23, neikiwa kunkhala mtumiki wa mpingo (wamene lomba oitiwa kuti wogwilizanisa  nchito za bungwe ya akulu) mumpingo wa Gallatin. Mkwasu Charles Thompson pecinkhala woyanganila dela, eyambila kuyendela mpingo wasu. Olo kuti enze na luso koma soti etumikila kwa nthawi itali, yove enisenga kuti nimuuzhyeko zaangakonde akwasu na azilongosi kuti aŵacitile koma soti mweenzosamalilila mipingo oyanganila a madela ayakine. Zecicita zeniphunzisa kuti n’cinthu cabwino ngako kukonsha makonsho koma soti kuziŵa bwino nkhani yonse nikaliyopanga cosankha.

Mu May 1964, neitiwa kuti nikaloŵe Sukulu ya Utumiki wa Ufumu kwa mwezi umozi. Sukulu iyi, yecitikila kum’mwela kwa Lansing, New York. Akwasu amene enzosogoza sukulu iyi eniyavya kuti niphunzile zinyinji zokhuza Yehova novwendela pafupi na yove.

Mu January 1965, neo na Ruby teyamba kutumikila m’dela. Dela yasu yenze ikulu ngako cakuti yenzoyambila ku Knoxville, Tennessee, mpaka kuyofwika ku Richmond, Virginia. Yenzoyangizhyilapo soti mipingo ya ku North Carolina, Kentucky na kumcingulo kwa Virginia. Nenzotumikila tyala mipingo ya ŵanthu afipa cifukwa pa nthawi iyi, kum’mwela kwa United States ŵanthu enzosankhana mitundu. Tetyo, ŵanthu afipa na azungu enzololewa lini kucitila misonkhano pamozi. Pofwana kuti akwasu na azilongosi enze osauka, nephunzila kugaŵana na ayakine zinthu zenenze nazo. Mkwasu muyakine wamene etumikila kwa nthawi itali m’dela, eniphunzisa mfundo iyakine yofunika. Yove elaŵila kuti: “Ukaluta kuyoyendela mipingo, ukonkhala monga mkwasu osati bosi. Ungayavye ngako akwasu na azilongosi ngati okuona monga mkwasu.”

Petenze teluta kuyotandalila mpingo uyakine utontho, Ruby eyamba kuphunzila Baibo na munakazi muyakine wamene enze na mwana munakazi wa caka cimozi. Nthawi ziyakine ngati paliye munthu wamene angasogoze munakazi uyu, Ruby enzomusogoza poseŵenzesha imelo. Peteluta soti kuyotandalila mpingo uyu, mzimai uyu epezeka pa misonkhano yonse ya mpingo. Azilongosi aŵili amene enze apainiya apadela peciwela kuzotumikila mumpingo uyu, epitilizhya kuphunzila Baibo na mzimai uyu. Ndipo nthawi itontho pavuli pake ebatizika. Pavuli pa vyaka 30, mu 1995 petenze pa Beteli ku Patterson, kalongosi muyakine wacilumbwana eziziŵikisha kuli Ruby. Yove enze mwana wa mzimai wamene Ruby enzophunzila naye Baibo. Pa nthawi iyi, mwana uyu na mulume wake enze m’kilasi ya namba 100 ya Sukulu ya Giliyadi.

Dela yasu yaciŵili yenze ku central Florida. Pa nthawi iyi, tenzofunikila motoka ndipo teigula pa mtengo wabwino. Olo n’tetyo mu wiki yoyamba petenzoseŵenzesha motoka iyi, kanthu kayakine keonongeka ndipo tenzeve ndalama zakuti tikonzeshele. Tetumila foni mkwasu muyakine oziŵa bwino nchito iyi kuti atiyavye. Yove etuma m’mozi mwa anyanchito ŵake kuti atikonzele motoka yasu. Pavuli poikonza, ekana kuti alandile ndalama zetenzofuna kuti timulipile. Elaŵila kuti: “Pali tyala bwino.” Kuyangizhyila apo, etipasa soti ndalama ziyakine monga mphaso. Ici cenze cisanzo ciweme ngako coonesha mwamene Yehova osamalilila atumiki ŵake. Ndipo cetikumbusha kuti nase tufunika kunkhala awanzi.

Nthawi zonse ngati tuyendela mipingo, tenzolala m’mang’anda ya akwasu. Cifukwa ca izi, tenkhala na ashamwali aweme. Siku iyakine nenze neyamba kulemba lipoti ya mpingo. Koma nikaliyosilizhya, nefumapo ndipo neisiya pa mashini yotaipila. Penewelela ku ng’anda mcingulo, nepeza kuti mwana munalume wa vyaka vitatu wa banja yetenzonkhala nayo, walembapo vinthu vosiyanasiyana. Kwa vyaka vinyinji nenzomuseka tikakumana.

Mu 1971, nelandila kalata yoniuzhya kuti nikatumikile monga woyanganila cigao ku New York City. Nedabwa ngako cifukwa pa nthawi iyi nenze tyala na vyaka 34. Ndipo nenze woyanganila cigao woyamba mufipa kutumikila m’gao iyi. Olo n’tetyo, akwasu enilandila bwino ngako.

Monga woyanganila cigao, nenzosangalala kuphunzisa ayakine zokhuza Yehova kosilizhyila kwa wiki iliyonse pa misonkhano ya dela. Oyanganila a madela anyinji amene enze m’gao yangu enze na maluso kupambana neo. M’mozi mwa oyanganila a madela aŵa niye ekamba nkhani ya ubatizo wangu. Ndipo muyakine wa zina yakuti Theodore Jaracz pavuli pake eyamba kutumikila m’Bungwe Yolamulila. Penze soti akwasu anyinji aluso amene enzotumikila pa Beteli ya ku Brooklyn. Neyamikila ngako kuti oyanganila a madela koma soti atumiki a pa Beteli aŵa, eniyavya kunkhala womasuka. Neona kuti ove enze abusa acikondi amene enzodalila Mau a Mulungu koma soti  amene enzocilikiza gulu yake mokhulupilika. Kulicefya kwao kweniyavya kuti nitumikile bwino monga woyanganila cigao.

Mu 1974, Bungwe Yolamulila yesankha gulu iyakine ya oyanganila a madela kuti ayambe kutumikila monga oyanganila vigao. Tetyo, neo neyamba kutumikila monga woyanganila dela ku South Carolina. Pa nthawi iyi, azungu na ŵanthu afipa enzololewa kusonkhanila pamozi. Izi zenze zosangalasa.

Kosilizhyila kwa caka ca 1976, netumiwa ku dela ya Georgia yamene yenze pakati pa Atlanta na Columbus. Nukumbukila bwino penenzokamba nkhani ya malilo ya ŵana 5 afipa amene ecifwa pavuli pakuti munthu muyakine washoka ng’anda yao. Amai ŵao ezicita ngako cakuti epelekewa ku cipatala. Pa nthawi iyi, akwasu na azilongosi afipa na azungu, enzoluta ku cipatala kuyoŵatonthoza. Izi zeonesha kuti akwasu na azilongosi enzokondana ngako. Ngati atumiki a Mulungu ooneshana cikondi coteti, zuŵayavya kuti apilile mavuto yaliyonse yaangakumane nayo.

Mu 1977, teitiwa kuti tilute ku Beteli ya ku Brooklyn kuti tikayavye pa nchito iyakine kwa miyezi itontho. Nchito iyi peyesala patontho kusila, akwasu aŵili a m’Bungwe Yolamulila enikonsha ngati neo na Ruby tingakonde kuti tikoseŵenzela pa Beteli nthawi zonse. Tetyo, tevomela.

Kwa vyaka 24, nenzoseŵenzela mu dipatimenti yoyanganila utumiki mwamene akwasu ofunika kuyankha makonsho ovuta ngako. Kwa vyaka vinyinji, Bungwe Yolamulila yankhala yupeleka malangizo okatizhyana na mfundo za m’Baibo pofuna kuyavya pa nchito iyi. Malangizo aŵa oyavya a m’dipatimenti yoyanganila utumiki poyankha makonsho koma soti oyavya pophunzisa oyanganila a madela, akulu koma soti apainiya. Izi zayavya ŵanthu anyinji kukula mwauzimu. Ndipo zacitisha kuti gulu ya Yehova inkhale yotang’a.

Kuyambila mu 1995 mpaka mu 2018, nenze na mwai wotumikila monga wopanamila likulu wamene kale enzoitiwa kuti zone overseer. Pa nthawi iyi, nenzokumana na akwasu a m’Komiti ya Msambo, atumiki a pa Beteli koma soti amishonale kuti niŵalimbikishe noŵayavya pa mavuto yakukumana nayo. Ndipo akwasu aŵa enzotilimbikisha mwa kutifotokozela zokumana nazo za pa umoyo wao. Mwacisanzo, mu 2000 teyendela ofesi ya msambo ku Rwanda. Tekhuzika ngako kumvwa mwamene akwasu na azilongosi koma soti atumiki a pa Beteli epulumukila nkhondo yecitika m’calo ici mu 1994. Anyinji mwa akwasu na azilongosi etaikiliwa okondeka ŵao mu imfwa. Koma mosasamala kanthu za mavuto yecipitamo, akwasu na azilongosi aŵa opitilizhya kunkhala na cikhulupililo, ciyembekezo koma soti cimwemwe.

Lomba, tili na vyaka vopitilila 80. Vyaka 20 vapita, nankhala nutumikila mu Komiti ya Msambo ya ku United States. Niliyociteko maphunzilo apalulu, koma nelandila maphunzilo ofunika ngako kufumila kwa Yehova na gulu yake. Izi zaniyavya kuti nikophunzisako ayakine mfundo za m’Baibo zamene zingatipindulishe mpaka kale-kale. (2 Akor. 3:5; 2 Tim. 2:2) Naona mwamene uthenga wa m’Baibo uyavyila ŵanthu kucinja umoyo wao koma soti kukulisha ushamwali wao na Nyamalenga. (Yak. 4:8) Nthawi zonse, neo na Ruby tupitilizhya kulimbikisha ayakine kuti akoyamikila mwai wophunzila za Yehova koma soti kuphunzisa ayakine cendi ca m’Baibo. Uyu ni mwai ukulu ngako wakusangalala nao mtumiki wa Yehova aliyense.