Nianatse Baiboly tamo o Vavolombelo i Jehovah-o ty babako naho i reneko tamy 1940 tagne ho agne. Faie mbe nahazo gazete Fitalakesan-davitse naho Mifohaza! avao iareo ndra tie nijanogne tsy nianatse Baiboly sasa aza. Nisy havoriambey iraisam-pirenena natao ta New York City tagne tamy 1950, le nagnatreke io zahay keleian-draike.

Nanomboke nitilike anay ty Rahalahy Lawrence Jeffries tsy ela tafara izay. Nite hampianatse ahy ty hamarenagne reke. Faie tsy nimete raho tamy ty voaloha’e, satria nieretseretse raho tie tsy mete ty atao o Vavolombelo i Jehovah-o noho iareo tsy manao politike sady tsy mandrambe anjara amy ty alio. Nirehake tama’e raho tie naho tsy mete handeha hialy iaby ty ndaty Amerika eto, le ho tafihe o firenena fahavalò tika sady hanjare iareo ty hifehe ty tanentikagne toy. Le nampisaintsaigne ahy ty Rahalahy Jeffries tie: “Ino hoe rehe ty hatao i Jehovah Andrianagnahare naho manompo aze iaby ty ndaty Amerika eto, le misy fahavalo manafike iareo?” Ty fagnazavagne nimei’e miomba ze raha zay naho ty raha hafa, le nagnampe ahy hahatsapa tie nidiso hevetse raho. Nahavy ahy te hianatse ty hamarenagne zay.

Nanokagne fotoagne raho mba hamakiagne i gazete Fitalakesan-davitse naho Mifohaza! fa taloha, nahaja i reneko tamy i tragno fagnajaria’ay entagney ao rey. Naho fa nandeha ty fotoagne le nahatsapa raho tie tena maregne i raha nivakieko rey. Nagneke hianatse Baiboly tamy i Rahalahy Jeffries areke raho. Nanomboke nagnatreke fivoriagne tsy tapake ka raho. Tena niteako ty raha nianarako, le nanapa-kevetse ty ho mpitory i talily soay raho. Niova ty tanjoko naho fa nitakako tie “fa marine i andro lahibey i Jehovah-y.” (Zef. 1:14) Tsy te ho nianatse sasa raho, fa nite hagnampe o ndatio hianatse ty hamarenagne.

Niafake baka raho tamy 13 Jona 1956, le telo andro tafara izay raho natao badisa tamy i havoriambey faritse  raike zay. Tsy nampoizeko tie hahazo fitahiagne maro boake amy i Jehovah raho, noho iraho nijobogne hampiasa ty fiaignako mba hianaragne naho hampianatse ty miomba aze.

Nanao mpisava lalagne maharetse raho enem-bolagne tafara ty nahavita badisa ahy. Nisy lahatsoratse hoe izao tamy i Fanompoantika i Fanjakagney tamy Desambra 1956: “Afake Manompo amy ty Toeragne Ipaliagne Mpitory Maro Agne vao Rehe?” Agnisa ty ndaty afake nanao izay raho. Niteako ty nagnampe tamy ty toeragne ipaliagne mpitory maro.​—Mat. 24:14.

Nifindra ta Edgefield, Carolina Atimo agne raho. Efatse avao ty mpitory tamo o fiangonagne iohoe tagne, le iraho ty mba nifahadime iareo. Tamy ty tragno ze rahalahy zay ty nivoria’ay. Zato lera ty nilaniko tamy i fanompoagney ey isam-bolagne. Nimaro raha natao raho, satria izaho ty nitarike i asa fitoriagney sady nanao lahajaka tamy i fiangonagney teo ka. Faie arakarake ty nanoako izay ty nampitombo ty fahafantarako i Jehovah.

Nisy ampela raike nampianareko Baiboly zay nanagne tragno fikarakaragne fate a Johnston agne. An-kilometatse tsiampeampe avao ty elagnela iareo amy Edgefield. Soa fagnahy i ampelay, le nimei’e asa zoronỳ raho, sady nisy tragno’e kedekede zay ka nimei’e mba hampiasagne hatao Anjomba i Fanjakagney.

Niala boake a Brooklyn, New York agne ty rahalahy Jolly Jeffries, le nifindra tama’ay a Carolina agne. Ana-dahy i rahalahy nampianatse ahy Baibolỳ reke, sady ireke ty mpisava lalagne nanjare niarake tamako. Nisy rahalahy zay nanagne kontonera kedekede, le izay ty nahofa’ay hitoboha’ay.

Kedekede avao ty karama ty ndaty Amerika Atimo agne. Roe ndra telo dolara ty karama azo’ay isan’andro. Tie indraike zay, le ty vola kedekede sisa nanagnako ty nivilia’ay hanegne tamy ze famarotagne zay. Naho fa niakatse boake ao raho, le nisy lahilahy zay nagnatogne ahy sady nagnontane tie: “Tsy mipay asa vao rehe? Ho karamako 1 dolara isan-dera rehe.” Nampagnaliove’e ze toeragne namboaragne tragno zay tagnate ty telo andro raho. Nitsapako tamy izay fa nagnampe ahy ty Jehovah, le afake nijanogne ta Edgefield tagne avao raho. Faie mbe nandeha nagnatreke havoriambey iraisam-pirenena natao ta New York City tagne tamy 1958 raho, ndra tie nikedekede avao aza ty volako.

Ie tamy ty andro faharoe tamy i havoriambeỳ, le nisy raha tsy nampoizeko zay. Nahatrea i Ruby Wadlington raho. Mpisava lalagne ta Gallatin, Tennessee agne reke. Nagnatreke i fivoriagne natao hoahy ze te hagnatreke ty Sekoly i Gileaday zahay tamo o havoriambey io, satria sambe nite hanao misionera. Nanomboke nifanoratse taratasy zahay tafara izay. Nasaegne hanao lahajaka hoahy ty ndaty maro ta Gallatin tagne raho tafara tatoy. Nihararaoteko o fotoagne iohoe mba hirehafako tamy i Ruby ty fagniriako hanambaly aze. Nifindra tamy i fiangonagne nisy i Rubỳ tagne raho, le nifanambaly zahay tamy 1959.

Tinendre ho mpikarakara fiangonagne (androanavi-pagnahy mpandrindra amy izao) ta Gallatin agne raho tamy iraho ni-23 taogne. Izahay ty fiangonagne nitilihe  i Charles Thompson voaloha’e tamy ireke nanao asa ty faritsey. Tena fa niza-draha reke, faie le mbe nagnontane ty heveko miomba ty raha ilae o rahalahio naho ty fomba ikarakarà o mpiandraikitse faritseo o fiangonagneo avao reke. Nianarako tama’e areke tie soa ty magnontane naho ty mamantatse ze kila raha iaby heike naho fa misy raha alamigne.

Nasaegne hagnatreke Sekoly ty Fanompoagne i Fanjakagney raho tamy Mey 1964. Naharetse vola’e raike o sekoly iohoe, le ta Lansing Atimo, a New York agne ka ty nanoagne aze. Nahavy ahy vao mainke te hampitombo ty fahafantarako i Jehovah naho hifandrambe marine ama’e i rahalahy nitarike i fianaragne tamo o sekoly iohoey.

Nasaegne hanao asa ty faritse zahay amy i Ruby tamy Janvie 1965. Bey ty faritse nitilihe’ay tamy ty voaloha’e, satria boake ta Knoxville agne, le nandeha ta Tennessee agne, le tamy ty fiangonagne ta Richmond agne, naho ta Virginia agne. Agnisa izay ty fiangonagne ta Avara i Carolina agne, a Kentucky agne, naho ta Ahandrefa i Virginia agne. Faie ze fiangonagne mainte holitse avao ty nitiliheko tamy ty voaloha’e, satria mbe tsy neké ty fanjakagne ta Amerika Atimo agne hiarake hivory ty ndaty mainte naho ty ndaty foty tamy izay. Tsy le nanan-draha fire ty rahalahy tagne, le nikezake nizara tamy ze nila fagnampeagne ze raha nanagna’ay zahay. Izao ty lesogne lahibey nianarako tamy izaho nanao asa ty faritsey: “Naho fa mitilike fiangonagne rehe, le anò ze hihevera o fiangonagneO azo ho rahalahy fa tsy sefo. Ho afake hagnampe iareo rehe, naho rahalahy ty fihevera iareo azo fa tsy sefo.”

Nitarike fampianaragne Baiboly tamy ze ampela tanora nanagne anak’ampela tao’e raike zay ty Ruby, tamy izahay nitilike fiangonagne raike kedekede zay. Naho fa tsy nisy mpitory afake nampianatse aze i ampelay, le nampianare i Ruby tamy ty alala ty e-mail. Naho fa niheregne nitilike i fiangonagney indraike zahay tamy ty magnarake, le fa nivory tsy tapake i ampelay. Nisy mpisava lalagne manokagne roe nifindra tagne, le iareo ty nampianatse Baiboly i ampelay. Natao badisa reke tsy ela tafara izay. Ie 30 taogne tafara izay tamy taogne 1995, le nisy rahavave tanora zay nifampirehake tamy i Ruby tamy i Betela ta Patterson agne. Anak’ampela i ampela nampianare i Ruby Baibolỳ kay irekeo. Nagnatreke ty Sekoly i Gileada kilasy faha-100 reke naho ty vali’e.

Ta Florida agnivo agne ty faritse nitilihe’ay faharoe. Nila nanagne tobile zahay tamy izay, le nisy tobile nimora ty vili’e zay nivilie’ay. Faie nisy olagne ty tamy i motera’ey ao tamy heregnandro voaloha’e nahazo’ay azey, ie amy izao zahay tsy nanam-bola sasa mba hamboaragne aze. Nitoka ze rahalahy raike zay raho, satria ie ty mba nieretsereteko ho afake hagnampe anay. Le nisy mpiasa’e zay nampamboare’e i tobiley, sady tsy mba nipay vola tama’ay reke. Izao avao ty rineha’e: “Tsy mila magnomey ahy ndra inogn’ino nareo.” Izahay aza ndra nimei’e vola kede. Treako tamy igne fa le vata’e mikarakara o mpanompo’eo ty Jehovah. Naniahy anay ka igne fa ilaegne ty matarike.

Nivantagne tamo o mpiara-manompò agne zahay isake tie nitilike fiangonagne. Nanjare nanagne namagne soa maro areke raho. Tie indraike zay, le nihalignoko tamy i masìnakoy teo i tatetse miomba i fiangonagne nitilihe’ay zay naho fa nivitako ty nanoratse aze. Naho fa noly raho tamy ty hariva io, le nitsikariko tie nisy botò tamy i masìnakoy teo nikitihe i ana i keleiagne nivantagna’ay, telo taogne zay, le nila nagneregne nanoratse i tatetsey indraike raho. Nihanihanieko tamy igne avao reke tagnate ty taogne maro.

Nahazo taratasy nanendre anay ho mpiandraikitse vondrom-paritse ta New York City tagne raho tamy 1971. Nitampoke anay ze raha zay! Mbe ni-34 taogne raho tamy izahay nifindra ta New York City tagney. Tena nifale o rahalahio nandrambe anay, satria iraho ty mpiandraikitse vondrom-paritse mainte holitse nitilike iareo voaloha’e.

Nahafinaritse ahy ty nampianatse ty miomba i Jehovah isan-keregnandro tamo o havoriambey faritseo. Maro tamo o mpiandraikitse faritseo ty fa niza-draha amboneko. Ty raike amy iareo aza ty nanao ty lahajaka badisako. Niagnisa o rahalahy rehoe ka ty Theodore Jaracz. Nanjare niagnisa ty Filan-keve-pitantanagne reke tafara tatoy. Maro ka ty rahalahy fa za-draha nanompo tamy i Betela i Brooklyn tagne. Tena nifale raho fa natao o mpiandraikitse faritseo naho o Betelitao ze hampahazo aigne ahike. Nitsapako tie niantehetse amy ty Saontsin’Agnahare naho nanohagne i fandaminagne avao o mpiarake bey hatea rehoe. Tsy nisarotse amako areke ty nanao asa ty vondrom-paritse noho ty fiambanea iareo.

Tinendre ty Filan-keve-pitantanagne hanao asa ty vondrom-paritse ty mpiandraikitse faritse ila’e tamy 1974, le iraho tinendre ho mpiandraikitse faritse indraike tamy izay. Ta Carolina Atimo agne ty faritane nanendreagne anay. Nifale o rahalahio tamy izay satria fa afake niarake nivory o ndaty mainte holitse naho foty holitseo.

Tinendre hitilike a Georgia agne raho tamy ty farampara ty taogne 1976. Agnelagnela i Atlanta naho i Colombia ty misy o faritse iohoe. Tsy halignoko iraho nanao lahajaka-pandevegnagne i ajaja dime mainte nisy nagnoro ty tragno iareo zay. Nientegne tan-dapotaly agne ty rene iareo tamy izay satria naratse. Maro ty rahalahy mainte holitse naho foty holitse niavy tan-dapotaly agne mba hampahery iareo mirovaly. Nitreako tamy igne fa tena miambake ty hatea o rahalahio. Mahavy o mpanompo i Jehovah-o hahavita hiatreke raha sarotse o hatea iohoe.

Tinoka ho amy i Betela i Brooklyn tagne zahay tamy 1977, mba handrambe anjara amy i tetikasa raike natao tagne, naharetse volagne tsiampeampe zay. Naho fa narine ho vita i tetikasay, le nisy rahalahy roe agnisa ty Filan-keve-pitantanagne nagnatogne ahy, le nagnontane tie tea’ay amy i Ruby vao ty hanompo maharetse amy i Betela agne. Neké’ay i fanasagney.

Niasa tamy ty Sampan-draharaha ty Fanompoagne tao raho tagnate ty 24 taogne. Mateteke raho tagnate ze fotoagne zay ro nagnampe o rahalahio naho fa nisy fagnonteneagne sarotse valeagne. Faie nagnomey tari-dalagne mioregne amy ty toro lala ty Baiboly o Filan-keve-pitantanagneo tagnate ze fotoagne zay. Io ty nagnampe o Sampan-draharaha ty Fanompoagneo hamale i fagnonteneagne rey, sady nampiasaegne ka io mba hampiofagnagne o mpiandraikitse faritseo, o androanavi-pagnahio naho o mpisava lalagneo. Tena nagnampe ahy vao mainke hanjare Kristiana matotse o fitaovagne iohoe. Nahasoa i fandaminagne ka io.

Nitilike sampagne maro sambe hafa raho tamy 1995 hatrake tamy 2018, satria tinendre ho solontegna i foibey raho tamy izay. Mifampirehake amo o Komity i Sampagneo, o Betelitao naho amo o misionerao raho amy i fotoagne rey mba hampahery iareo naho mba hagnampe iareo amy ty raha sarotse atrehe iareo. Faie nahatsapa ho nahazo fampaherezagne ka zahay amy i Ruby tamy irey naho fa tantarae iareo ama’ay ty raha iaigna iareo. Nitilike i Roanda ohatse zahay 2000. Tena nanohigne ty fo’ay ty naharey ty raha natao o rahalahio naho o rahavaveo vaho o Betelitao tagnate i fandripahagne foko tamy 1994. Maro amy iareo ty namoe longo tsy foen-troke tamy izay. Faie ndra tie teo ty raha sarotse niareta iareo, le natoro iareo tamy ty raha natao iareo fa managne finoagne, fanantenagne naho fifaleagne avao iareo.

Fa 80 taogne mahery zahay amy izao. Fa ho 20 taogne zay ty naha Komity ty Sampa i Etazonia ahy. Tsy nianatse tamy i oniverisité tey raho, faie nahazo fampianaragne fara izay ambone boake amy i Jehovah naho amy i fandamina’e. Irey ty nampiofagne ahy hampianatse ty hamarenagne ty ndaty hafa mba hahavy iareo hanagne hoavy soa nainai’e. (2 Kor. 3:5; 2 Tim. 2:2) Fa nitreako tie akore ty agnampea ty raha rehafe o Baibolio o ndatio mba hagnasoa ty fomba fiaigna’e naho ty hahavy iareo hifandrambe marine amy i Mpamorogne iareoy. (Jak. 4:8) Mbe handrisike ty hafa hankamamy i tombotsoa hianatse ty miomba i Jehovah naho hampianatse ty hamarenagne ty hafay avao zahay amy i Ruby ndra ombia ndra ombia. Io ty tombotsoa tena mahafale sady sarobily anagna o mpanompo i Jehovah-o.