Ja jnantati kʼe ajukyile estudio bʼa Biblia yuja testigoʼik bʼa Jyoba ja bʼa skʼeʼulabʼil ja jabʼil 1940. Ama mas tsaʼan yawekan skʼuljel estudiar, ja jnani wanto xyiʼajkan ja La Atalaya sok ja ¡Despertad! Ja bʼa 1950, ajyi jun asamblea bʼa jakye tuktukil paisik ja bʼa chonabʼ Nueva York, sok wajyeni ja jpamilya.

Tʼusan tsaʼan, ja hermano Lawrence Jeffries kʼe yulatayotikon sok skʼujolan bʼa oj sjeʼe ki ja smeranil. Ja bʼajtanto, ja keʼn mini lekuk xkila yuja testigoʼik bʼa Jyoba mi xchʼika sbʼaje ja bʼa politika sok mini x-ochye soldadoʼil. Wa xkala yabʼ ajyi, lekbʼi yibʼanal ja matik sbʼa bʼa Estados Unidos mi skʼanawe oj wajuke ja bʼa guerra, ja kontraʼaliki ojni ochuke ja bʼa jpaisi. Ja hermano Jeffries ajyi spasensya bʼa oj ya kabʼ stojolil. Wa xyala kabʼi: «¿Sok jas waxa kʼuʼan ke oj skʼuluk ja Jyoba lekbʼi spetsanil ja kristyanoʼik bʼa Estados Unidos x-aʼteltajiyuj sok xjakye ja kontraʼaliki?». Ja jas xcholo kabʼ sbʼaja it sok bʼa tuk jastik skoltayon bʼa oj kil ke mini stojol ayukon sok ja jaw snikawon bʼa oj jnebʼ mas.

Jpila oraʼik bʼa skʼumajel ja poko juʼunik Ja Juʼun Choluman sok ¡Kʼeʼan! bʼa ti snolunej ja jnan bʼa sótano. Yaj ekʼ ja tyempo, kaʼa jbʼaj kuenta ke wanoni snebʼjel ja smeranili, ja yuj jkʼanani ja estudio bʼa Biblia bʼa skʼapunejki ja hermano Jeffries. Cha kʼeni wajkon mas tikʼan ja bʼa reunioniki. Ja smeranili kʼot man jkʼujol sok ochyon choluman ja bʼa lekil rasoniki. Ja jkʼel satik tukbʼi yajni kabʼ stojol ke «ja niwan kʼakʼu bʼa Jyoba mojanxa ay» (Sof. 1:14). Jaʼuktoma oj pensaraʼuk sbʼaja universidad, ja wego wani xkʼana oj koltay ja tuk bʼa oj snebʼe ja smeranil bʼa Biblia.

Elyonkan ja bʼa cobach ja 13 bʼa junio bʼa 1956, sok oxe kʼakʼu tsaʼan, kiʼaj jaʼ bʼa jun asamblea bʼa circuito. Mini tʼun x-ekʼ bʼa jpensar janekʼto slekilal  oj ajyukuj yuj wajel jkʼujol snebʼjel bʼa Jyoba sok sjejel ja smeranili.

Wake ixaw tsaʼan yajni kiʼaj jaʼi, ochyon precursor regular. Ja Ministerio del Reino bʼa diciembre bʼa 1956 bʼa inglés yiʼajan jun artikulo bʼa wa stsatsankʼujolan ja hermanoʼik bʼa oj koltanuke bʼa wa xkʼanxi mas choluman. Ja jaw kabʼ ke wani xkʼot jbʼaj; wani xkʼana oj koltanukon ja bʼa mey lek cholumanik sbʼaja lekil rasonik (Mat. 24:14).

Ja yuj tixa wajyon bʼa Edgefield (Carolina del Sur), bʼa jun kongregasyon bʼa kechan chane cholumanik. Sjowanil soka keʼn. Wani xkʼulantikon ja reunionik bʼa snaj jun hermano. Wani xcholo 100 oraʼik ja bʼa ixawi. Jelni latsan wala ajyiyon stojel ja xcholjeli sok yiljel ja cholalik kiʼoji sok ja loʼilik ja bʼa reunioniki. Jelni chaʼanyabʼalil ke yajni mas waxa kʼulan bʼa Jyoba, masni waxa nebʼa bʼa yeʼna.

Jun ixuk bʼa kayi estudio bʼa Biblia ajyiyuj jun stienda bʼa wa xchono kajaʼik bʼa cham winik ja bʼa Johnston, jun chonabʼ mi jel najatuk. Yaki kaʼtel bʼa jujuntik kʼakʼujik sok yaʼanikan bʼa oj katik makunuk jastal Naʼits bʼa Tsomjel xenuk ja snaji.

Ja hermano Jolly Jeffries, bʼa jani skerem ja hermano maʼ yaki estudio bʼa Biblia, tixa waj bʼa Brooklyn (Nueva York) bʼa tini ayon ja keʼn sok yeʼnani kʼot jmojuk precursoril. Tini ajyitikon bʼa jun yal skajaʼil carro bʼa yakitikon majan jun hermano.

Ja bʼa sur bʼa Estados Unidos jelni koʼel xtupwani ajyi. Kechantani chabʼe ma oxe dólar wa xkʼulantik ganar jun kʼakʼu aʼtel. Jun ekʼele, chʼak ja jtakʼin yuj smanjel waʼelal, yajni elyon ja bʼa tienda, jun winik mojxi jmok sok sjobʼoki: «¿Waxa leʼa awaʼtel? Oj tup-a jun dólar ja ora». Aʼtijiyon sok oxe kʼakʼu stuljel tsʼilel bʼa jun aʼtel. Bʼa keʼna chikani lek ke yeʼnani ja Jyoba ja maʼ wa skoltayon bʼa tini oj kankon bʼa Edgefield. Anima ja bʼa ekʼeleʼik jel wokoli bʼobʼni wajkon ja bʼa asamblea wa xjakye bʼa tuktukil chonabʼ kʼulaxi bʼa 1958 ja bʼa chonabʼ Nueva York.

Ja xchabʼil kʼakʼu ja bʼa asamblea ekʼ jun jas junuk jel chaʼanyabʼal. Jnaʼa sbʼaj ja Ruby Wadlington, bʼa juni precursora regular ja bʼa Gallatin (Tennessee). Jchawaniltikon wa xkʼana oj kʼotkotikon misioneroʼik, ja yuj wajtikon ja bʼa tsomjelal sbʼaja matik wa skʼana oj wajuke ja bʼa Galaad. Mas tsaʼan, kʼe jtsʼijbʼuk jbʼajtikon. Jun ekʼele lokjiyon bʼa yajel ekʼ jun loʼil ja bʼa Gallatin, sok tixani jobʼoyi ja Ruby ta wa skʼana oj nupanuk jmok. Ekʼyon bʼa skongregasyon, sok nupanitikon bʼa 1959.

Yajni ayto kiʼoj 23 jabʼil ajiki jchol jastal siervo bʼa congregasyon bʼa Gallatin (Ja wego wa sbʼiʼilan ja ansyano maʼ wa xkoltani skʼeljel ja yaʼtel ja kʼole ansyanoʼiki). Keʼntikoni ja bʼajtan kongregasyon oj yulatay ja yajkʼachil biajante sbʼiʼil Charles Thompson. Juni winik bʼa jel yiʼoj experiencia. Pe ama jachuk sjobʼoki jas wa xmakuniyujile ja hermanoʼik sok jasa skʼuluneje ja tuk biajanteʼik bʼa  yiljel ja jastik jaw. Bʼa yeʼna jnebʼa ke jelni lek yajel sjobʼjelik sok snajel jastik ti chʼikan bʼajtanto ay jas skʼulajel.

Ja bʼa mayo bʼa 1964, slokowone wajel ja bʼa Eskuela sbʼaja ansyanoʼik sok ja siervo ministerialik, bʼa wani x-albʼi jun ixaw sok ti kʼulaxi bʼa South Lansing (Nueva York). Ja chapwanumiki yawe ajyuk bʼa keʼna jun kʼankʼunel bʼa snebʼjel mas bʼa Jyoba sok bʼa kʼiʼel mas ja jastal wala taxyonsoki.

Ja bʼa enero bʼa 1965, lokjitikon bʼa oj aʼtijitikon jastal biajante lajan soka Ruby. Jekjitikon bʼa jun circuito bʼa ayiʼoj jitsan lugarik, man bʼa Knoxville (Tennessee) masan Richmond (Virginia). Ayni yiʼoj kongregasyonik bʼa Carolina del Norte, Kentucky sok Virginia Occidental. Kechantani wa xkulatay ja kongregasyonik bʼa hermanoʼik bʼa kʼikʼ yelawe, yujni ja bʼa tyempo jaw jelni tsats ja jastal wa xyila sbʼaj ja rasaʼik ja bʼa sur bʼa Estados Unidos, ja yuj ja matik kʼikʼ yelawi mini xbʼobʼ stsom sbʼaje soka matik sak yelawi. Ja hermanoʼiki mini jel jas yiʼoje, ja yuj jnebʼatikon skʼepjelyile ja jastik kiʼojtikon ja matik wa xmakuniyujileʼi. Jun biajante bʼa jelxa yiʼoj experiencia sjeʼaki jun jasunuk jel tʼilan. Yala: «Jeʼa jawa modo jastal bʼa jun hermano. Yajni la kʼot ja bʼa kongregasyoniki moka jeʼ bʼa lajansok weʼn ja yajwal ja hermanoʼiki. Ojni bʼobʼa koltaye ta tolabida waxa jeʼa sok kʼotela jastal jun yermanoʼe».

Jun ekʼele, ti wantikon ulatanel bʼa jun chʼin kongregasyon yajni ja Ruby kʼe yayi estudio bʼa Biblia jun ixuk bʼa mito ay skʼujol bʼa ayiʼoj jun yal yakʼix bʼa jun jabʼil. Yuja mini june ja bʼa kongregasyon wa xbʼobʼ yayi estudio, ja Ruby mini yaʼakan yajelyi estudio jach bʼa karta. Ja bʼa pilan kulataneltikoni, ja ixuki waj bʼa yibʼanal ja reunioniki. Tsaʼan, chabʼ precursoraʼik especial wajye ja bʼa lugar jaw sok mini yaʼawekanyi yajel estudio man yiʼaj jaʼ. Junuk 30 jabʼil tsaʼan, ja bʼa 1995, ja bʼa Betel bʼa Patterson, jun hermana bʼa akʼixto mojxi soka Ruby sok skʼulan saludar. Jani ja yakʼix ja ixuk jaw bʼa yayi estudio ja Ruby. Ja bʼa ekʼele jaw ja akʼix soka statami, estudianteʼe ja bʼa clase 100 bʼa Galaad.

Ja bʼa xchabʼil circuito kulataytikoni jani yamanyuj ja centro bʼa estado bʼa Florida. Ja bʼa tyempo jaw, wani xmakunikujtikon jun jkarrotikon. Ja yuj jmanatikon june bʼa mi jel karoʼuk. Pe ja bʼa bʼajtan semana chʼi ja sbombaʼil ja jaʼi, sok mini ay kiʼojtikon takʼin bʼa stojbʼesel. Jpensaraʼan bʼa jun hermano bʼa ojni bʼobʼ skoltayotikon, sok jkʼuman. Ja yeʼn yala yabʼ june ja bʼa yaʼtijumik bʼa oj stojbʼes ja jkarrotikoni sok mini skʼana oj tuptikon. Kechan yala: «Meyuka jelex jmok». Asta yakitikon tʼun takʼin. Juni tsamal sjejel ja jastal wa stalnay ja Jyoba ja yaʼtijumik sok ya juljkʼujoltikon ja stʼilanil bʼa ajyel jaman jkʼujoltik.

Tolabida yajni wa xkulataytikon ja kongregasyonik tini wala kantikon bʼa snaje ja hermanoʼik, sok jachuk jel kʼot jtaʼ kamigotikon. Jun kʼakʼujil, ti kaʼakan bʼa jmakina ja imporme bʼa kongregasyon sok mi jchʼakakani. Yajni kumxiyon ja tarde jaw, ti kila ke ja yal kerem bʼa oxe jabʼil ja bʼa pamilya bʼa ti wantikon kanel jijlel «skoltayon» bʼa oj chʼak jtsʼijbʼuk ja imporme. Jeltoni kayi tseʼej soka yeʼn yuja jaw bʼa jitsan jabʼilik.

Ja bʼa 1971, ajiki jun karta bʼa tini jekjiyon jastal biajante bʼa distrito ja bʼa chonabʼ Nueva York. Jelni cham kabʼtikon juntiro. Ja keʼn kechantoni 34 jabʼil kiʼoj yajni wajtikoni. Keʼnoni ja bʼajtan biajante bʼa distrito bʼa kʼikʼ yelawi, pe ja hermanoʼiki gustoxtani skʼulayone recibir.

Ja bʼa kaʼtel bʼa biajante bʼa distrito jelni xkʼulan gusto sjejel ja smeranil bʼa Jyoba ja bʼa xchʼakulabʼil semana ja bʼa asambleaʼik bʼa circuito. Jitsan ja biajanteʼik bʼa circuito ayni ayxa yiʼoje mas experiencia ke yuja keʼn. June ja bʼa yeʼnleʼi yeʼn ya ekʼuk ja loʼil ja yajni kiʼaj jaʼi. Jaxa juni, ja Theodore Jaracz, bʼa mas tsaʼan kʼotni june ja bʼa Tsome Tojwanum. Cha ajyini jitsan hermanoʼik bʼa ayiʼoje experiencia bʼa ti wane aʼtel bʼa Betel bʼa Brooklyn. Jelni xkaʼa tsʼakatal yuja biajanteʼik jaw bʼa circuito soka betelitaʼik gusto yawe ajyukon. Kilani jaman lek kʼotele talnanumik bʼa yajxta wa x-ilwaniye bʼa wa sjipa skʼujole ja bʼa Yabʼal ja Dyosi sok tojxta wa skoltaye ja xchonabʼ ja Dyosi. Yuja chʼin yaʼa sbʼaje, mini wokoluk kabʼ kʼotel biajante bʼa distrito.

Ja bʼa 1974, ja Tsome Tojwanum yayi xchol jun tsome biajanteʼik bʼa circuito bʼa oj aʼtijuke bʼa distrito. Ja yuj ja keʼn cha bʼobʼni kumxukon bʼa biajante bʼa circuito, pe ja ekʼele it tixani bʼa Carolina del Sur. Jelni xyaʼa gusto, ja bʼa tyempo jaw ja kongregasyonik sok ja circuitoʼik mixani pilpil ayuke yuja yelaweʼi, sok ja hermanoʼiki jelxani gusto aye yuja jaw.

Ja bʼa xchʼakulabʼil ja 1976, tixa jekjiyon bʼa estado bʼa Georgia, bʼa jun circuito ti wa xkan bʼa snalan ja Atlanta sok Columbus. Mini oj chʼay jkʼujol ja ekʼele yajni ka ekʼ jun loʼil yuja chamye jowane yal untik bʼa kʼikʼ yelawe yuja tsikji ja snajeʼi. Ja nantataliki tʼilani ijiye bʼa hospital yuja jel tsikyeʼi. Ja bʼa hospital, wanextani kʼotel ja hermanoʼik bʼa sak yelawe sok bʼa kʼikʼ yelawe bʼa oj yaweyi kulan skʼujol ja nantataliki. Kila janekʼto chaʼanyabʼal ja yajalkʼujol yiʼoje ja kermanotiki. Ja tikʼe snajel yajulal jaw wani xbʼobʼ skoltay ja yaʼtijumik Dyos bʼa oj kuchyujile ja wokolik masto jel tsatsi.

Ja bʼa 1977, lokjitikon koltanel ja bʼa Betel bʼa Brooklyn bʼa jujuntik ixaw, yajni ja aʼtel jaw ojxta chʼakuk, chawane ja bʼa Tsome Tojwanum loʼilaniye jmok sok sjobʼoweki ta ja keʼn soka Ruby puesto aytikon bʼa oj kankotikon bʼa Betel. Kalatikon ke ojo.

Aʼtijiyon 24 jabʼil ja bʼa Departamento wa skʼela ja xcholjeli, ja tiw ja hermanoʼik tikʼanxta wa xyaweyi sjakʼjel sjobʼjelik jel chaʼan yabʼal. Bʼa snajtil ja jabʼilik ekʼeljani, ja Tsome Tojwanumi yaʼunej tojelalik soka jastal wa xyala ja yabʼal ja Dyosi. Ja tojelalik it wani x-axi makunuk jastal skujlayubʼil bʼa sjakʼjel ja sjobʼjeliki, pe cha wani xmakuni bʼa xchapjel ja biajanteʼik bʼa circuito, ja ansyanoʼik sok ja precursorik. Ja chapwanel it jelni koltubʼale jitsan bʼa oj takʼanbʼuke, ja bʼa jastal wa xyila sbʼaje soka Dyos sok jachuk yaʼunej tsatsbʼuk ja xchonabʼil ja Jyoba.

Desde 1995 man 2018 kulatay jitsan Betelik jastal june maʼ wa xjekjiyuj ja mero yechalil ja kaʼteltiki, bʼajtan wa sbʼiʼilan olomal bʼa zona. Wani stsomo jbʼaj sok ja olomalik bʼa Betelik, ja betelitaʼik sok ja misioneroʼik bʼa stsatsankʼujolajele sok bʼa skoltajele soka cham kʼujolik yiʼojeʼi. Ja keʼn soka Ruby tolabida wa stsatsankʼujolanotikon ja experienciaʼik wa xcholowe kabʼtikoni. Jun sjejel, kulataytikon ja Ruanda ja bʼa jabʼil 2000. Jelni snikawotikon yabʼjel ja jas xcholowe kabʼtikon ja hermanoʼik sok ja matik teye bʼa Betel ja jastal jel miljiye ja bʼa 1994. Jitsan cham spamilyaʼe. Pe ama jachuk, wani x-ilxi ja skʼuʼajel yiʼoje, ja smajlajel yiʼoje soka sgustoʼil yiʼoje ja hermanoʼik it.

Ja wego ayxa kiʼojtikon mas ja 80 jabʼil. Ja bʼa tsaʼanxta 20 jabʼil ekʼeljani ajyelon parte ja bʼa olomalik bʼa Betel bʼa Estados Unidos. Nunka wajyon bʼa universidad, pe akʼubʼalki ja lekil chapjelal wa xyaʼa ja Jyoba soka xchonabʼili. Ja it xchapunejon bʼa oj jeyi ja tuk ja smeranil bʼa Biblia, bʼa wani xbʼobʼ yawe el slekilal bʼa tolabida (2 Cor. 3:5; 2 Tim. 2:2). Kilunej jastal ja rason bʼa Biblia wa skoltay ja kristyanoʼik bʼa oj tojbʼuk ja sakʼanile sok bʼa oj yamigoʼuke ja Jyoba (Sant. 4:8). Yajni wa xbʼobʼkujtikon, ja Ruby soka keʼn wa stsatsankʼujolantikon ja tuk bʼa oj yile jun niwan cholal ja snebʼjel bʼa Jyoba sok bʼa sjejel ja smeranil bʼa Biblia... ja niwan cholal wa xbʼobʼ ajyukyuj jun yaʼtijum Jyoba.