Evinreene eyaakha ya 1940, asipapaka yaapatxera omuxuttera Biblya ni Anamoona a Yehova. Asipapaka yaahiya omuxuttera Biblya, mene ameyaka yannavirelela omwaakhela Nwehereri ni Despertai! Envinreene eyaakha ya 1950, amusi aka yaahakhulela owomphwa weera yoonele muthukumano wa Kongresu internacional ecidade ya oNova York.

Evinreene eyo, munna oniitthaniwa Lawrence Jeffries aapatxera onixekura owaani. Munna Jeffries annatthuna vantxipale weera miyo kixuttere ekhaikhai. Mene woopatxerani miyo nkaakhulela mwaha wa mukhalelo wa Anamoona a Yehova wooheerela empari elapo, woohima sa epliitika ni ikhottho. Miyo kaahuuluma ni munna ole keeraka, mutthu waahirowaka okhotthoni elapo ya amwiittani pooti ovolowa w’America ni waahooxa atthu. Moopixa murima, munna Jeffries enre: “munoonela hayi waakhanle weera atthu ootheene a wEstados Unidos annavarela muteko Yehova ni amwiittani a elapo ekina enatthuna waahooxa atthu a wEstados Unidos?” Itthu munna ole uulummaawe woohima sa mwaha ole, saakikhavihera woona weera moonelo aka woohima sa mwaha ole khawaakhanle wooreera. Mwa itthu sootheene iya saakikhavihera otthuna oxuttera ekhaikhai.

Miyo kaaviriha etempu yintxipale kimusomaka Nwehereri ni Despertai! akhalayi, ameyaka yaamuhiñyaaya waarmaze. Evirakaru etempu miyo kaahoona weera kannaxuttera ekhaikhai. Mwa yeeyo, kaahakhulela omusoma Biblya ni munna Jeffries ntoko owo aahimmwaawe. Ni miyo kaapatxera woonela mithukumano sootheene. Miyo sannakisivela itthu sootheene kaaxutteraaka ni kaakhala namalaleera a mitthenka sooreera. Sooluluwanya saka samweekumini saatxentxa kiiwexexakaru weera “Ninnattamela nihiku ntokotoko na Yahvéh”. (Sof. 1:14) Miyo nkaakhanleno ntthuno noorowa  ofakuldade. Vano etthu miyo kaatthunaaka waari waaxuttiha atthu akina ekhaikhai.

Miyo kimalinhe osoma nihuku na 13 mweeri wa junho eyaakha ya 1956, ni evinreene mahuku mararu (3), miyo kaabatisiwa va assembleia a sirkuitu. Miyo nkuupuwela mareeliho keeraaka kaakhele mwaha woovarela muteko okumi aka weera kixuttere woohima sa Yehova ni waaxuttiha atthu akina.

Ivinreene meeri mithunu namosa kibatisiweene, miyo kaakhala piyoneiru anthiti. Ministério do Reino a dezembro a eyaakha ya 1956, waakhala mwaha waarino muru weera: “Nyuwo pooti okhavihera mapuro oothowa anamalaleera?” Miyo kanwera. Miyo kannatthuna okhavihera mapuro oothowa anamalaleera.—Math. 24:14.

Miyo kaathaamela ecidade yeeriwa Edgefield, oCarolina do Sul. Muloko kaathaamenlaaka waarino anamalaleera axexe ni miyo kaari anaathanu. Hiyo naathukumanaka musaala ya empa ya munna mmoha. Mweeri wootheene, miyo kannaviriha iwoora 100 kilaleeraka. Miyo nkaakhalano etempu mwaha wa muteko ole kaapakaka woolaleera ni iparte soomithukumanoni kaapakaaka. Vaavo miyo kaavirelelaaka ovara muteko mmulokoni, miyo kannaxuttera woohima sa Yehova.

Miyo kaakhalano namasomaaka arino empa entumihiwa itthu saalipa ookhwa ntoko ikaxawu ni ifuloore naari neere efunerária, ya ocidade ya Johnston yaakhala waattamela Edgefield. Owo aakireerela murima mpaka okiphwanyiha muteko wa mahuku ookontareya, waari muteko kaatthunaaka etempu ele. Opwaha mwa yeeyo, owo-tho annakivaha nipuro aaraaweno weera nivarele muteko ntoko empa ya Omwene.

Mwana mmoha a munna Jeffries aasoma ni miyo, oneeriwa Jolly Jeffries aathaamela oNova York weera akhale ecidade ahu ni aapatxera ovara muteko wa opiyoneiru ni hiyo. Hiyo tho nannakawana nipuro munna aanoolihaawe naari neere etrailer.

Musurukhu kaaliviwaaka waari vakhaaneene osul wa elapo. Miyo kaakhela idólare piili naari tthaaru vanihukuni. Nihuku nimoha miyo keera kimalinheene musurukhu aka wootheene kithumelaka yootxa omercadinho, mulopwana mmoha ahiwa ni aakerela: “Nyuwo munnatthuna ovara muteko? Miyo pooti woolivani edólar emoha va woorani.” Owo aakeerela weera kilimpariki okativeiru wa muteko mahuku mararu. Miyo kannoona weera Yehova annakikhavihera ovara muteko oEdgefield. Mene nnamweera vaareene hiiho, kaawera orowa omoonela kongresu internacional a eyaakha ya 1958 ocidade ya Nova York.

Nihuku nanaaveeli na kongresu, etthu yootepa otthuneya yaaheereya ni miyo. Kaamusuwela murokora oneeriwa Ruby Wadlington, yoowo aavara muteko woopiyoneiru a nthiti ocidade ya Gallatin, Westado yo Tennessee. Mwaha wooweera ootheene hiyo naatthuna okhala mamissiyonaariyu, hiyo naahoonela muthukumano yoowo waatthu yaatthuna okela oGileade. Avinyaka hiyo naapatxera olepelana ikarta. Moovira etempu, miyo kaarowa omulokoni wawe opaka mwaha wa atthu ootheene ni waakikhweela onvekela ntheli. Miyo kaathaamela muloko wa Ruby ni naathelana eyaakha ya 1959.

Keeraka kireeneno iyaakha 23, kaathanliwa weera kikhale murumeyi a mmulokoni oGallatin (olelo va oneeriwa coordenador asitokweene a mmulokoni).  Hiyo naakela muloko mmoha munna Charles Thompson aaxekunraawe etempu aaraawe superintendente a esircuito. Owo ari munna aarino sookumanano sintxipale, nnaamweera vaareene hiiho, owo aakikoha woohima sa maxupo asinna a mmulokoni a nvirihaaya ni asitokweene akina a esirkuiitu yaakhavihera muloko. Miyo kaaxuttura ni yaawo weera nihinaakuve othokorora mwaha tiwootthuneya osuwela nnenesene itthu sootheene sinhela mpuwa.

Mweeri wa maio wa eyaakha ya 1964, kaawompwa weera kerele eeparte exikola ya anamalaleera a Omwene yeeyo yeera elekele mweeri mmoha oSouth Lansing, westado ya oNova Iorque. Anamaxuttiha a exikola ela, yaakeeriha oxuttera vantxipale woohima sa Yehova ni okhala oolipa moomunepani.

Janeiro a eyaakha ya 1965, Ruby ni miyo naawompwa weera nare sircuito. Hiyo naathanleliwa esirkuiitu yootheene ya muttetthe wa oKnoxville, no westado yo Tennessee ni yannaphiya oRichmond, ya westado ya Virgínia. Saakhala miloko wEstados ya Carolina oNorte, Kentucky ni Virgínia Ocidental. Miyo kaaxekura miloko sa anamalaleera ooriipa, mwaha wooweera malamulo yaari osul ya wEstados Unidos yannakhoottiha atthu ooriipa waatakaiherana ni akunya. Mwaha wooweera asinna yaarino vakhaaneene itthu sa weerutthuni, naaxuttera ovahana itthu naaraahuno ni atthu akina. Ekwaha emoha mutokweene a esirkuitu arinono sookumanano aakixuttiha etthu yootepa otthuneya. Owo enre: “Mukhale munna. Woohiphiya mmulokoni ntoko xeefi. Mwapaka eyo nyuwo munoowera waakhavihera asinna wakhala weera awo anoowoonani okhala munna.”

Ekwaha emoha naaxekuraahu miloko, Ruby aapatxera omuxuttiha Biblya mwaamwali mmoha yoowo aarino mwanawe a eyaakha emoha. Etempu mmulokoni ahaakhanlaawe mutthu oomusomiha, Ruby annapaka mwa ikarta. Naatthikelaahu oxekura muloko ole, muthiyana ole aahoonela mitthukumano sootheene. Emaara mapiyoneira eeli yaathaamenlaaya iwe, yaapwaherera omusoma Biblya ni muthiyana ole, noovira etempu vakhaani owo aabatisiwa eyaakha ya 1995, noovira iyaakha 30 muhoolo mwaya, oBethel oPatterson, mwaamwali mmoha aahowa wuuluma ni Ruby. Aari mwana a muthiyana yoole aamusomihaawe Biblya. Owo ni aiyawe yaasoma exikola numeru 100 yoomuxuttiha Biblya oGileade.

Esirikuitu ya naaveeli, yeeyo naathanleliwaahu yaakhala eriyari yooFlórida. Etempu ele, hiyo nannatthuna ekaaro ni naawera otthuma ni epresu yooreera. Esemana yoopatxera, epeesa ya motor yaananara ni hiyo khanaakhanleno musurukhu wooreheriha. Nto miyo kaamulikarela munna mmoha kinvekelaka weera anikhavihere. Owo aamuruma namuteko awe weera anikhavihere. Owo enre: “Yooreera ekaaro anyu.” Okhwipi waya owo aanivaha musurukhu! Eyo, yaanoonihera moota Yehova onaathokororaawe arumeyi awe ni yaanixuttiha weera nikhaleke ooreera murima ni atthu akina.

Ikwaha sootheene hiyo naaxekuraahu miloko, hiyo nannakhala empa ya munna mmoha. Eyo, yannanivaha eparakha yookhalano asinthamwene ooreera. Nihuku nimoha vaavo kaamulepaaka relatoriyu a miloko miyo kaahiya maakinaaka oolepa. Emaara miyo kaatthinkaaka Ohiyu ole weera kimalinhe olepa erelatoriyu ele, miyo kaahoonelela weera mwana a iyaakha tthaaru (3) a munna a nipuro nle kaakhalaakawo “aakikhavihera” omaliha eralatoriyu ele. Mwa iyaakha sintxipale, miyo kannakumana ni munna ole ni kannatheela nuuwo woohima sa ele owo aakipakenlaawe.

Eyaakha ya 1971, kaahaakhela yoothanleliwa yookhala mutokweene a esirkuiitu a distritu a ocidade ya Nova York. Yaari etthu yootepa oreera wa hiyo! Emaara hiyo nipatxenraahu ovara muteko ole, miyo keera kireeneno iyaakha 34 ni kaari mutokweene oopatxera a edistritu ele ya asinna anooriipe. Ootheene yaanaakhela ni nsivelo.

Ntoko mutokweene a esirkuiitu a distritu ele miyo kaakhalano mareeliho oowaaxuttiha atthu woohima sa Yehova mwa okhwipi wa isemana sa asembleiya a esirkuiitu. Asitokweene antxipale a isirkuiitu yaakhalano noosuwela vantxipale okipwaha miyo. Omuhela mpuwa munna mmoha aapanke mwaha etempu miyo kaabatisiwaaka. Mutokweene mukina munna Theodore Jaracz, moovira etempu aakhala mmoha a Mukuttula Woolamulela. Nave-tho yaakhala asinna akina a esirkuiitu yaarinono sookumanano sintxipale ni yannavara muteko oBethel ya oBrooklyn. Mene opatxera asitokweene a esirkuiitu mpaka mabetelita yaattthuna weera miyo kikhaleke ootaphuwa naawo. Miyo kinnaaxukurela vantxipale asinna awo moota yaakithokororaaya. Miyo kannawera woona weera asinna awo yaari akukhuli a nsivelo ni yannaroromela ikhaikhai sa mBiblyani ni yannakhavihera mareherero a Yehova ni murima  wootheene. Wiiyeviha waya waakikhavihera ovara ntoko mutokweene a edistritu.

Eyaakha ya 1974, Mukuttula Woolamulela waahaathanla asinna weera yavare muteko wa esirkuiitu ya edistriitu ni miyo tho kaathanliwa. Weera kavareke muteko ntoko mutokweene a esirkuiitu—nto, kaakenle oCarolina do Sul. Mene ekwaha ela, moohakalaliha, khayaakhanle malamulo yaakhoottihera anooriipe othukumana vamoha ni akunya ni, asinna ootheene a isirikuiitu yannakhala vamoha mmulokoni ni eyo yaari etthu yaatempe waahakalaliha asinna ale.

Eyaakha ya 1976, miyo kaathanliwa weera kavare muteko wa esirkuiitu oGeórgia eriyari ya ecidade ya Atlanta ni oColumbus. Miyo kinnuupuwela mpaka olelo mariro yaawo yaari a anamwane aanooripe athanu (5) yaawo yaahisiwe mpa mwaya. Asipapaya, yaahooliwa hospital mwaha wa makhwatta a mooro ole. Asinna anooriipe naari akunya, yaapwaha hospitale iwe weera yaalipihe ni waamaaliha amusi aya. Ni miyo kaahoona nsivelo na asinna ale weera naari noowunnuwa. Nsivelo moota owo ninnaakhavihera arumeyi a Yehova weera ewere oviriha maxupo aya.

Eyaakha ya 1977, hiyo naawompwa weera navare muteko obetheli ya oBrooklyn mwa nyeeri vakhaani. Emaara muteko ole waayaaya nookhwiipi, asitokweene eeli a mukuttula woolamulela yaanikoha weera nannatthuna ovara obetheli? Hiyo naaheemerera othanliwa iwe.

Miyo koovara eDepartamentu ya muteko mwa iyaakha 24. Owo muteko asinna envaraaya niwiilipihera mwa itthu sootthuneya ni soowunnuwa. Moovira iyaakha Mukuttula Woolamulela waanixuttiha weera muteko ole onvariwa itthariwaka miruku sa mBiblyani. Miruku iyo sinnaakhavihera asinna a eDepartamentu ya muteko waakhula makoho ootepa ovila, mene miruku iyo tho, sinnavareliwa muteko weera saaxuttihe asitokweene a esirkuiitu ni a mmulokoni ni mapiyoneiru. Miruku sootheene iyo, sinnaakhavihera vantxipale wunnuwa moomunepani. Etthu eyo, yaalipiha vantxipale marehero a Yehova.

Eyaakha ya 1995 ni eyaakha ya 2018, miyo kaaxekura iBetheli sintxipale mulaponi ntoko representante a esede mundial, yoowo eeriwa superintendente a muttetthe. Miyo kannathukumana ni asinna a ekomissawu ya eFiliyaale weera kaalipihe asinna awo ni waakhavihera maxupo mabeteliita ni mamissionáriyu. Asinna awo-tho yannanilipiha vantxipale vaavo yanleelaaya itthu saakhumelenle. Mwa ntakihero, vaavo naaxekunraahu oRuanda eyaakha ya 2000. Hiyo naahakalala vantxipale mwaha woowoona emusi yoobetheli ni yaawenre oviriha a egenocídio ya 1994. Antxipale yaahaayeleela asinthamwene ni amusi aya moovira etempu asinna ale, khiyaahinye weera nroromelo naya nimale vamoha ni oohakalala waya.

Olelo, hiyo nookhalano iyaakha soopwaha 80. Ni iyaakha 20 soomalihera miyo kineerela empari Filiyaale ya wEstados Unidos. Miyo nkinante omusoma faculdade, mwa yeeyo miyo kihaakhela nxuttiho nikhanle nooreera—na Yehova mooreela mmareherero awe. Mwaha wa nxuttiho nno, miyo kinnawera waaxuttiha ikhaikhai sa mBiblyani atthu akina sinrowa waakhavihera mahuku ootheene. (2 Akor. 3:5; 2 Tim. 2:2) Miyo kaakhalano eparakha ya woona moota Biblya onaakhaviheraawe atthu ni okhalano onthamwene wooreera ni Yehova. (Yak. 4:8) Ruby ni miyo naavarela muteko iparakha naaraahuno sa waakhavihera asinna oxuttera woohima sa Yehova ni onxuttiha ikhaikhai sa mBiblyani wa atthu akina, ni asinna yannahela mwiitti eparakha eyo. Ela eparakha etokweene ya murumeyi a Yehova ontthuneeyaawe okhalano!