Yaqʼax chupam ri rupam

Yaqʼax rikʼin ri rucholajem

Kikʼutunik ri yeskʼin ruwäch qawuj

Kikʼutunik ri yeskʼin ruwäch qawuj

¿Achkë xrajoʼ xuʼij Pablo taq xuʼij chë ryä xbʼanatäj rkʼë «kan achiʼel nbʼanatäj rkʼë jun neʼy ri ma ntzʼaqät ta ri qʼij naläx»? (1 Corintios 15:8).

Chpan 1 Corintios 15:8, Pablo xuʼij: «Pa rukʼisbʼäl xkʼüt riʼ chi nwäch rïn, ye kʼa xbʼanatäj riʼ kan achiʼel nbʼanatäj rkʼë jun neʼy ri ma ntzʼaqät ta ri qʼij naläx». Aweʼ Pablo najin ntzjon chrij ri visión taq xtzʼët Jesús chlaʼ chkaj. Rubʼanon qa, qabʼin wä chë Pablo achiʼel ta xyaʼöx qʼij che rä rchë xaläx, ntel chë tzij, xkʼasöx chlaʼ chkaj tapeʼ majanä tapon ri qʼij rchë nbʼanatäj riʼ, rma kʼa kʼïy na junaʼ nrajoʼ rchë yekʼasöx ri cristianos chlaʼ chkaj. Ye kaʼ, taq xqanukʼuj más ruwäch re versículo reʼ, xqʼalajin chë nkʼatzin nqajäl rubʼanik qaqʼalajsan pä.

Chpan re versículo reʼ, Pablo najin wä ntzjon chrij ri achkë xbʼanatäj taq xok cristiano. Ye kʼa, ¿achkë xrajoʼ xuʼij taq xuʼij chë ryä xbʼanatäj rkʼë «kan achiʼel nbʼanatäj rkʼë jun neʼy ri ma ntzʼaqät ta ri qʼij naläx»? Tqatzʼetaʼ jojun ri achkë rkʼë jbʼaʼ xrajoʼ xuʼij.

Ryä ma ruyoʼen ta wä nbʼeʼok cristiano chqä kan kʼo kʼayewal xqʼaxaj taq xuʼän riʼ. Kan ronojel bʼaʼ mul, ma nyoʼëx ta chë naläx jun akʼal taq majanä tbʼetzʼaqät ri qʼij rchë naläx. Taq Saulo, ri xok ri apóstol Pablo, bʼenäq Damasco rchë nuyaʼ kʼayewal pa kiwiʼ ri cristianos, ma ruyoʼen ta wä nutzʼët Jesús chlaʼ chkaj. Ryä xok cristiano tapeʼ ma ruyoʼen ta wä nuʼän riʼ, y kan ke riʼ chqä xkinaʼ ri cristianos ye kʼo Damasco. Chqä ri xbʼanatäj ri qʼij riʼ kan kʼo kʼayewal xyaʼ qa pa ruwiʼ, rma xmoyïr jun kayoxiʼ qʼij (Hech. 9:1-9, 17-19).

Ryä xok cristiano taq majun ta wä jun ruyoʼen chë nbʼanatäj riʼ. Ri Traducción Kadosh Israelita Mesiánica de estudio ke reʼ rubʼanon qa che rä ri peraj riʼ: «Ma xinaläx ta ri qʼij ri kʼo ta chë xinaläx». Taq Pablo xok cristiano, Jesús ya kʼo wä chik chkaj. Tapeʼ ye kʼïy xetzʼetö Jesús taq majanä tbʼä chkaj kan achiʼel xtzjoj chkipan ri nkʼaj chik versículos, ryä ma xbʼanatäj ta ya riʼ rkʼë (1 Cor. 15:4-8). Taq Jesús chaq kʼateʼ xkʼüt pä riʼ chwäch Pablo, ryä xkowin na xtzʼët Jesús tapeʼ achiʼel ta «ma pa ruqʼijul ta chik» o taq ri nkʼaj chik ma kiyoʼen ta wä chë nbʼanatäj riʼ.

Ryä xrajoʼ xkʼüt chë ri nkʼaj chik más wä kiqʼij chwäch ryä. Jojun ri kinkʼun rij le Biblia, nkiʼij chë ri tzij xksaj Pablo chpan re versículo reʼ nkikʼüt chë chwäch ryä más wä kiqʼij ri nkʼaj chik. We ke riʼ, re tzij reʼ nkikʼüt chë Pablo nunaʼ wä chë ma taqäl ta chrij ntok apóstol. Rkʼë jbʼaʼ, rma riʼ xuʼij: «Rïn riʼ ri ma kan ta kʼo nqʼij chkikojöl ri apóstoles, y ma taqäl ta chwij nbʼix apóstol chwä, rma xa xenyaʼ kʼayewal pa kiwiʼ ri rusamajelaʼ Dios. Ye kʼa rma ri rutzil Dios ri ma taqäl ta chwij nkʼül, yikowin nbʼän ri najin nbʼän» (1 Cor. 15:9, 10).

Achiʼel nqatzʼët, Pablo achiʼel ta najin wä ntzjon chrij ri rubʼanik xkʼüt pä riʼ Jesús chwäch chqä chë chaq kʼateʼ xok cristiano, o chrij chë majun ta wä jun ruyoʼen chë ryä nbʼanatäj ya riʼ rkʼë o chë ryä xnaʼ chë ma taqäl ta chrij xtzʼët ri visión riʼ. Xa bʼa achkë na kʼa rma xeruʼij ri tzij riʼ, ri xbʼanatäj ri qʼij riʼ kan kowan rejqalen xjeʼ chwäch Pablo. Xkʼüt chwäch chë Jesús kan xkʼasöx wä chkikojöl ri kamnaqiʼ. Komä nqʼax pa qajolon achkë rma Pablo kan ronojel bʼaʼ mul xnataj ri xbʼanatäj rkʼë ri qʼij riʼ taq xtzjoj chkë ri nkʼaj chik chë Jesús kan xkʼasöx wä pä chkikojöl ri kamnaqiʼ (Hech. 22:6-11; 26:13-18).