Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

NÍ KASEMI 39

Anɛ O Biɛ Ngɛ “Wami Womi ɔ” Mi Lo?

Anɛ O Biɛ Ngɛ “Wami Womi ɔ” Mi Lo?

“A ngma kaimi womi ko ngɛ Yehowa hɛ mi kɛ ha nihi nɛ a yeɔ Yehowa gbeye ɔ, kɛ nihi nɛ a susuɔ e biɛ ɔ he ɔ.”​—MAL. 3:16, NW.

LA 61 Odasefohi, Nyɛɛ Ya Nyɛ Hɛ Mi!

NƆ́ NƐ WA MAA KASE *

Kɛ je be nɛ a bɔ je ɔ, Yehowa ngɛ nihi a biɛ ngmae ngɛ “wami womi ɔ” mi (Hyɛ kuku 1-2)

1. Ngɛ Malaki 3:16, mɛni womi nɛ Yehowa ngɛ ngmae, nɛ mɛni lɛ ngɛ womi nɛ ɔ mi?

 MAA pee jeha akpehi abɔ ji nɛ ɔ, Yehowa ngɛ womi ko nɛ he hia ngmae. Biɛhi lɛ ngɛ womi nɛ ɔ mi, nɛ kekleekle nɔ nɛ a ngma e biɛ ngɛ womi nɛ ɔ mi ji odasefo no anɔkualetsɛ Habel. * (Luka 11:50, 51) Kɛ je jamɛ a be ɔ mi kɛ ma a, Yehowa ngma nihi fuu a biɛ kɛ wo womi nɛ ɔ mi, nɛ mwɔnɛ ɔ, nihi ayɔhi abɔ a biɛ ngɛ womi nɛ ɔ mi. Baiblo ɔ de ke: “Jamɛ a be ɔ mi ɔ, nihi nɛ yeɔ Yehowa gbeye ɔ kɛ a sibi tu munyu, nɔ fɛɛ nɔ kɛ e nyɛmi tu munyu, nɛ Yehowa bu tue nɛ e nu nɔ́ nɛ a ngɛ dee ɔ. Nɛ a ngma kaimi womi ko ngɛ Yehowa hɛ mi kɛ ha nihi nɛ a yeɔ Yehowa gbeye ɔ, kɛ nihi nɛ a susuɔ e biɛ ɔ he ɔ.” (Mal. 3:16, NW.) Ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ, a tsɛɛ womi nɛ ɔ ke “kaimi womi,” “wami womi,” kɛ “wami womi kpo.” Se ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma tsɛ womi nɛ ɔ ke “wami womi.”​—Kpoj. 3:5; 17:8.

2. Mɛnɔmɛ a biɛ nɛ a ngma kɛ wo wami womi nɛ ɔ mi, nɛ mɛni wa maa pee konɛ a ngma wa biɛ ngɛ womi nɛ ɔ mi?

2 Nihi nɛ a kɛ gbeye yemi sɔmɔɔ Yehowa, nɛ́ a ngɛ bu nɛ e mi kuɔ kɛ ha lɛ, nɛ́ a suɔ e biɛ ɔ, mɛ ji nihi nɛ a biɛ ngɛ womi nɛ he hia nɛ ɔ mi. A ma ná he blɔ kɛ hi si kɛ ya neneene. Mwɔnɛ ɔ, kɛ gu Yesu Kristo afɔle sami ɔ nɔ ɔ, a ma nyɛ maa ngma wa biɛ ngɛ womi nɛ ɔ mi ke ji kaa huɛ bɔmi kpakpa ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti. (Yoh. 3:16, 36) Ke wa hɛ nɔ kami ji wa maa ya hiɔwe jio, wa maa hi zugba a nɔ jio, wɔ tsuo wa suɔ nɛ a ngma wa biɛ ngɛ womi nɛ ɔ mi.

3-4. (a) Ke amlɔ nɛ ɔ a ngma wa biɛ ngɛ wami womi ɔ mi ɔ, anɛ lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ma ná neneene wami lo? Moo tsɔɔ nya. (b) Mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ kɛ nɔ́ nɛ nyɛɛ se ɔ mi?

3 Ke a ngma nɔ ko biɛ ngɛ womi nɛ ɔ mi ɔ, anɛ lɔ ɔ tsɔɔ kaa kokooko ɔ, nɔ ɔ ma ná neneene wami lo? Wa maa na sane bimi nɛ ɔ heto ngɛ munyu nɛ Yehowa de Mose nɛ a ngma ngɛ 2 Mose 32:33 ɔ. Yehowa de ke: ‘Nihi nɛ pee yayami kɛ si mi ɔ, mɛ pɛ a biɛ ma gbɛ ngɛ womi nɛ ɔ mi.’ Enɛ ɔ tsɔɔ kaa biɛhi nɛ a ngma ngɛ womi nɛ ɔ mi amlɔ nɛ ɔ, a ma nyɛ maa gbɛ eko ngɛ mi loo a tsu ngɛ mi. E ngɛ kaa nɔ́ nɛ Yehowa kɛ pɛnsle nɛ ngma a biɛ ɔ nɛ. (Kpoj. 3:5) E sa nɛ wa biɛ nɛ hi womi nɛ ɔ mi kɛ ya si be nɛ a kɛ pɛn maa ngma nɛ e be hie gbɛmi.

4 Enɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa bi wa he sane komɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, mɛni nɛ Baiblo ɔ de ngɛ nihi nɛ a ngma a biɛ kɛ wo womi nɛ ɔ mi, kɛ nihi nɛ a ngmɛ a biɛ kɛ wo womi nɛ ɔ mi ɔ a he? Mɛni be nɛ nihi nɛ a biɛ ngɛ womi nɛ ɔ mi ɔ ma ná neneene wami? Nɛ nihi nɛ a ná we he blɔ kɛ kase Yehowa he ní nɛ a gbo ɔ hu nɛɛ? Anɛ e ma nyɛ maa ba kaa a ngma nimli nɛ ɔmɛ a biɛ kɛ wo womi nɛ ɔ mi lo? Wa maa na sane bimi nɛ ɔmɛ a heto ngɛ ní kasemi nɛ ɔ kɛ ní kasemi nɛ nyɛɛ se ɔ mi.

MƐNƆMƐ A BIƐ NƐ A NGMA NGƐ WOMI Ɔ MI?

5-6. (a) Ngɛ Filipi Bi 4:3 ɔ nya a, mɛnɔmɛ a biɛ nɛ piɛɛ nihi nɛ a ngma a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi ɔ he? (b) Mɛni be a maa ngma a biɛ kɛ wo wami womi ɔ mi nɛ a be gbɛe hu gblegbleegble?

5 Mɛnɔmɛ a biɛ nɛ a ngma ngɛ wami womi ɔ mi? Loko wa ma ha sane bimi nɛ ɔ heto ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu kuu enuɔ komɛ a he nɛ waa hyɛ. A ngma kuu nɛ ɔmɛ ekomɛ a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi, se kuu ɔ ekomɛ lɛɛ a ngmɛ a biɛ.

6 Kekleekle kuu ɔ ji nihi nɛ a hla mɛ kaa a kɛ Yesu maa ye matsɛ ngɛ hiɔwe ɔ. Anɛ amlɔ nɛ ɔ, a ngma a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi lo? Ee. Ngɛ munyu nɛ bɔfo Paulo ngma kɛ ya ha e ‘nyɛmimɛ nɛ e kɛ mɛ tsu ní’ ngɛ Filipi ɔ nya a, nihi nɛ a pɔ mɛ nu nɛ a fɔ mɛ nine kaa a kɛ Yesu nɛ ba ye tsɛ ɔ, a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi amlɔ nɛ ɔ. (Kane Filipi Bi 4:3.) Se loko a biɛ maa ya nɔ maa hi wami womi nɛ ɔ mi ɔ, e sa nɛ a ya nɔ nɛ a ye anɔkuale. Ke a ná a nyagbe nya sɔumi ɔ, a maa ngma a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi nɛ a be gbɛe hu gblegbleegble. Loko a ma gbo ɔ, a ná a nyagbe nya sɔumi, nɛ loko amanehlu ngua a ma fɛ ɔ, ni nɛmɛ nɛ a maa piɛ ngɛ zugba a nɔ ɔ hu ma ná a nyagbe nya sɔumi.​—Kpoj. 7:3.

7. Ngɛ Kpo Jemi 7:16, 17 ɔ nya a, mɛni be nɛ a maa ngma asafo kuu ngua a nɛ a piɛɛ jijɔ kpa amɛ a he ɔ a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi nɛ a be gbɛe hu gblegbleegble?

7 Kuu enyɔne ɔ ji, asafo kuu ngua a nɛ a piɛɛ jijɔ kpa amɛ a he ɔ. Anɛ amlɔ nɛ ɔ, a ngma a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi lo? Ee. Ke a po Hamagedɔn ɔ, anɛ a biɛ maa ya nɔ maa hi wami womi ɔ mi lo? Ee. (Kpoj. 7:14) Yesu tsɔɔ kaa nihi nɛ a ngɛ kaa jijɔhi nɛ ɔ ma ná “neneene wami.” (Mat. 25:46) Se nihi nɛ a maa po Hamagedɔn ɔ be neneene wami náe amlɔ nɔuu. Loloolo ɔ, a biɛ maa hi wami womi ɔ mi, se e maa hi mi kaa bɔ nɛ a kɛ pɛnsle ngma a. Ngɛ Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ mi ɔ, Yesu “maa hyɛ a nɔ, nɛ e ma kudɔ mɛ kɛ ya wami nyu hɛ ngmɛhi a he.” Ni nɛmɛ nɛ a maa bu Kristo blɔ tsɔɔmi ɔ tue nɛ a kɛ ma tsu ní ɔ, nyagbenyagbe ɔ, a maa kojo mɛ kaa anɔkualetsɛmɛ, nɛ Yehowa maa ngma a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi. A be gbɛe hu gblegbleegble.​—Kane Kpo Jemi 7:16, 17.

8. Mɛnɔmɛ nɛ a ngmɛ a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi, nɛ mɛni maa ba a nɔ?

8 Kuu etɛne ɔ ji apletsi ɔmɛ nɛ́ a ma kpata a hɛ mi ngɛ Hamagedɔn ɔ. A biɛ be wami womi ɔ mi. Yesu de ke a maa “po mɛ ngɔ fɔ he kɛ ya neneene.” (Mat. 25:46) Mawu mumi ɔ wo Paulo he wami nɛ e de ke, “nimli nɛ ɔmɛ ma ná kojomi tue gblami nɛ ji neneene hɛ mi kpatami.” (2 Tɛs. 1:9; 2 Pet. 2:9) Jã nɛ e maa ba nihi nɛ a je blɔ pee yayami kɛ si mumi klɔuklɔu ɔ hu a nɔ. A be neneene wami náe, mohu ɔ, a ma kpata a hɛ mi kɛ ya neneene. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a be mɛ si tlee kɛ ba wami mi. (Mat. 12:32; Maak. 3:28, 29; Heb. 6:4-6) Jehanɛ ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu kuu enyɔ nɛ a ma tle mɛ si ngɛ zugba a nɔ ɔ a he nɛ waa hyɛ.

NIHI NƐ A MA TLE MƐ SI

9. Ngɛ Ní Tsumi 24:15 ɔ nya a, mɛni kuu enyɔ nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ngɛ zugba a nɔ, nɛ mɛni slɔɔto lɛ ngɛ kuu enyɔ nɛ ɔmɛ a kpɛti?

9 Baiblo ɔ tu kuu enyɔ komɛ nɛ a ma tle mɛ si kɛ je gbeje nɛ a ma nyɛ maa hi si kɛ ya neneene ɔ a he munyu. Mɛ ji “nihi nɛ a da” kɛ “nihi nɛ a dɛ.” (Kane Ní Tsumi 24:15.) “Nihi nɛ a da” a ji nihi nɛ a kɛ anɔkuale yemi sɔmɔ Yehowa benɛ a ngɛ wami mi ɔ. Se “nihi nɛ a dɛ” ɔ lɛɛ a sɔmɔ we Yehowa loko a gbo. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a bɛ a je mi saminya. Akɛnɛ a ma tle kuu enyɔ nɛ ɔmɛ tsuo si ɔ, anɛ wa ma nyɛ ma de ke a ngma a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi lo? Loko wa ma ha sane bimi nɛ ɔ heto ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu kuu enyɔ nɛ ɔmɛ a he nɛ waa hyɛ.

10. Mɛni he je nɛ a ma tle “nihi nɛ a da” a si ɔ, nɛ mɛni he blɔ a kpɛti ni komɛ ma ná? (Hyɛ “Sane Bimihi Nɛ Je Ní Kaneli A Ngɔ” nɛ kɔɔ gbogboehi a si tlemi ɔ he nɛ ngɛ womi nɛ ɔ mi ɔ.)

10 Kuu eywiɛne ɔ ji “nihi nɛ a da.” Loko a ma gbo ɔ, a ngma a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi. Anɛ a je a biɛ ngɛ womi ɔ mi benɛ a gbo ɔ lo? Dɛbi, ejakaa ngɛ Yehowa hɛ mi ɔ, a “hɛ ngɛ.” Yehowa “ji hɛ kali ɔmɛ a Mawu, se pi ni gbogboe ɔmɛ a Mawu, se ngɛ e hɛ mi ɔ, mɛ tsuo a hɛ ngɛ.” (Luka 20:38) Enɛ ɔ tsɔɔ kaa ke a tle nihi nɛ a da a si kɛ je gbeje kɛ ba wami mi ngɛ zugba a nɔ ɔ, a biɛ maa hi wami womi ɔ mi, se loloolo ɔ, a kɛ “pɛnsle” nɛ ngma a biɛ. (Luka 14:14) Atsinyɛ jemi ko be he kaa, nihi nɛ a ma tle mɛ si ɔ, a kpɛti ni komɛ ma ná he blɔ kɛ sɔmɔ kaa ‘ganɔhi ngɛ je ɔ mi tsuo.’​—La 45:16.

11. Mɛni nɛ e he maa hia nɛ “nihi nɛ a dɛ” ɔ nɛ a le loko a ma nyɛ maa ngma a biɛ kɛ wo wami womi ɔ mi?

11 Nyagbe ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu kuu enuɔne nɛ ji “nihi nɛ a dɛ” ɔ a he. Eko ɔ, akɛnɛ a li Yehowa mlaa amɛ he je ɔ, a pee níhi nɛ dɛ loko a gbo. Enɛ ɔ he je ɔ, a ngmɛ a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi. Se Mawu ma tle mɛ si konɛ a ná he blɔ nɛ a ngma a biɛ ngɛ womi ɔ mi. “Nihi nɛ a dɛ” ɔ maa hia yemi kɛ buami fuu. Loko a ma gbo ɔ, a kpɛti ni komɛ pee yi wu tso ní, kɛ níhi nɛ sɛ. Enɛ ɔ he je ɔ, e he maa hia kaa a tsɔse mɛ nɛ a ba a je mi ngɛ Yehowa blɔ tsɔɔmi nɛ da a nya. Bɔ nɛ pee nɛ nɔ́ nɛ ɔ nɛ ya nɔ ɔ, Mawu Matsɛ Yemi ɔ maa to blɔ nya konɛ a tsɔɔ nihi ní ngɛ je ɔ mi tsuo.

12. (a) Mɛnɔmɛ nɛ a maa tsɔɔ nihi nɛ a dɛ ɔ ní? (b) Mɛni nɛ maa ba nihi nɛ a ma kua ke a kɛ nɔ́ nɛ a ngɛ mɛ tsɔɔe ɔ be ní tsue ɔ a nɔ?

12 Mɛnɔmɛ nɛ a maa tsɔɔ nihi nɛ a dɛ ɔ ní? Mɛ ji asafo kuu ngua a, kɛ nihi nɛ a da nɛ a ma tle mɛ si ɔ. Bɔ nɛ pee nɛ a ngma nihi nɛ a dɛ ɔ a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi ɔ, e he maa hia nɛ a ha nɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi a kɛ Yehowa a kpɛti nɛ a jɔɔ a he nɔ ha lɛ. Yesu Kristo kɛ nihi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ maa hyɛ bɔ nɛ nihi nɛ a dɛ ɔ maa pee a ní ha ngɛ nɔ́ nɛ a ngɛ mɛ tsɔɔe ɔ he. (Kpoj. 20:4) Nɔ fɛɛ nɔ nɛ ma kua ke e kɛ nɔ́ nɛ a ngɛ lɛ tsɔɔe ɔ be ní tsue ɔ, a ma kpata e hɛ mi​—ke e ye jeha 100 po. (Yes. 65:20) Akɛnɛ Yehowa kɛ Yesu le níhi nɛ ngɛ wa tsui mi he je ɔ, a maa hyɛ kaa nɔ ko nɔ ko be nɔ́ ko pee kɛ puɛ nɔ́ ko ngɛ je ehe ɔ mi.​—Yes. 11:9; 60:18; 65:25; Yoh. 2:25.

GBOGBOEHI A SI TLEMI KƐ YA WAMI KƐ KOJOMI MI

13-14. (a) Be ko nɛ be ɔ, kɛ wa nu Yesu munyu nɛ ngɛ Yohane 5:29 ɔ sisi ha kɛɛ? (b) Mɛni nɛ e sa nɛ waa le ngɛ munyunguhi nɛ e kɛ tsu ní ɔ he?

13 Jehanɛ hu ɔ, Yesu tu nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba zugba a nɔ ɔ a he munyu. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e de ke: “Ngmlɛfia a ma nɛ́ nihi tsuo nɛ a ngɛ kaimi yɔkɔ ɔmɛ a mi ɔ maa nu e gbi nɛ a maa je kpo, ni nɛmɛ nɛ a pee ní kpakpahi ɔ maa je kpo kɛ ya wami he gbogboehi a si tlemi mi, nɛ ni nɛmɛ nɛ a pee ní yayamihi ɔ maa je kpo kɛ ya kojomi he gbogboehi a si tlemi mi.” (Yoh. 5:28, 29) Mɛni Yesu ngɛ hlae maa tsɔɔ?

14 Be ko nɛ be ɔ, wa nu Yesu munyu ɔ sisi kaa, níhi nɛ nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ɔ ma ba pee ngɛ a si tlemi ɔ se ɔ he munyu nɛ e ngɛ tue. Ni komɛ maa pee níhi nɛ da, nɛ ni komɛ hu maa pee níhi nɛ dɛ. Mo kadi kaa Yesu de we ke nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ je kaimi yɔkɔ ɔ mi ɔ ma ba pee níhi nɛ da aloo a ma ba pee níhi nɛ dɛ. Munyunguhi nɛ Yesu kɛ tsu ní ɔ tsɔɔ kaa nɔ́ nɛ a pee ɔ be momo. E tu nihi nɛ a “pee ní kpakpahi” kɛ nihi nɛ a “pee ní yayamihi” a he munyu. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa a pee ní nɛ ɔmɛ loko a gbo. Sisi numi ngɛ he, aloo pi jã? Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a be nɔ ko blɔ ngmɛe nɛ e pee ní yayahi ngɛ je ehe ɔ mi. Nihi nɛ a pee níhi nɛ dɛ ɔ pee yayami nɛ ɔmɛ loko a gbo. Ke jã a, lɛɛ kɛ e sa nɛ waa nu Yesu munyu nɛ ji “wami he gbogboehi a si tlemi” kɛ “kojomi he gbogboehi a si tlemi” ɔ sisi ha kɛɛ?

15. Mɛnɔmɛ nɛ a nine maa su “wami he gbogboehi a si tlemi” ɔ nɔ ɔ, nɛ mɛni he je?

15 Nihi nɛ a da nɛ a pee ní kpakpahi loko a gbo ɔ, a ma ná “wami he gbogboehi a si tlemi” ejakaa a ngma a biɛ ngɛ wami womi ɔ mi momo. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa “ni nɛmɛ nɛ a pee ní kpakpahi” nɛ Yohane 5:29 tu a he munyu ɔ, mɛ nɔuu nɛ Ní Tsumi 24:15 tu a he munyu kaa “nihi nɛ a da” a nɛ. Sisi numi nɛ ɔ kɛ munyu nɛ ngɛ Roma Bi 6:7 ɔ ngɛ tsakpa. Lejɛ ɔ de ke: “Nɔ ne e gbo ɔ, a ha nɛ e ye e he ngɛ yayami he.” Nihi nɛ a da a, benɛ a gbo ɔ, Yehowa ngɔ a he yayami ɔ kɛ ke mɛ, se e kaiɔ anɔkuale tsuo nɛ a ye lɛ be nɛ a ngɛ wami mi ɔ. (Heb. 6:10) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e sa nɛ nihi nɛ a da nɛ a ma tle mɛ si ɔ, a ya nɔ nɛ a ye anɔkuale konɛ a biɛ nɛ tlɔ wami womi ɔ mi.

16. Mɛni nɛ “kojomi he gbogboehi a si tlemi” ɔ tsɔɔ?

16 Nihi nɛ a pee ní yayamihi loko a gbo ɔ hu nɛɛ? E ngɛ mi kaa nɛ́ a gbo ɔ, a kɛ a he yayami ɔmɛ ke mɛ mohu lɛɛ, se a sɔmɔ we Yehowa loko a gbo. A ngmɛ a biɛ kɛ wo wami womi ɔ mi. “Nihi nɛ a pee ní yayamihi” nɛ a ma tle mɛ si ɔ, mɛ nɔuu kɛ̃ nɛ Ní Tsumi 24:15 kale mɛ kaa “nihi nɛ a dɛ ɔ” nɛ. Mɛɛ lɛɛ a ma ná “kojomi he gbogboehi a si tlemi mi.” * Enɛ ɔ tsɔɔ kaa Yesu maa hyɛ bɔ nɛ a maa pee a ní ha, nɛ e maa kojo mɛ. (Luka 22:30) Be komɛ a se ɔ, Yesu maa le ke ji e sa nɛ a ngma a biɛ kɛ wo wami womi ɔ mi aloo e sɛ nɛ a ngma. Ke nihi nɛ dɛ ɔ kua a sa je mi bami ɔ, nɛ a jɔɔ a wami nɔ kɛ ha Yehowa loko a maa ngma a biɛ kɛ wo wami womi ɔ mi.

17-18. Mɛni nɛ e he maa hia nɛ nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ ba wami mi ngɛ zugba a nɔ ɔ nɛ a pee, nɛ mɛni nɛ munyu nɛ ji “ní peepee” nɛ ngɛ Kpo Jemi 20:12, 13 ɔ tsɔɔ?

17 Nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ je gbeje ɔ, ke a pee nɔ́ nɛ da loko a gbo jio, a pee we nɔ́ nɛ da loko a gbo jio, e sa nɛ a kɛ mlaa nɛ ngɛ womi kpo ehe nɛ a ma bli nya ngɛ jeha 1,000 ɔ mi ɔ nɛ tsu ní. Ngɛ nina nɛ bɔfo Yohane na a mi ɔ, e de ke: “I na ni gbogboe ɔmɛ, nimli ngua amɛ kɛ nimli wawi ɔmɛ, a daa si ngɛ matsɛ sɛ ɔ hɛ mi, nɛ a bli womi kpohi a nya. Se a bli womi kpo kpa ko hu nya; e ji wami womi kpo ɔ. A da níhi nɛ a ngma ngɛ womi kpo ɔmɛ a mi ɔ nɔ kɛ kojo gbogboe ɔmɛ ngɛ a ní peepee ɔmɛ a nya.”​—Kpoj. 20:12, 13.

18 Mɛni ‘ní peepeehi’ nɛ a maa da nɔ kɛ kojo nihi nɛ a ma tle mɛ si kɛ je gbeje ɔ? Anɛ a maa da níhi nɛ a pee loko a gbo ɔ nɔ kɛ kojo mɛ lo? Dɛbi! Mo kai kaa be nɛ a gbo ɔ, a kɛ a tɔmi ɔmɛ ke mɛ. Ke ja a, lɛɛ munyu nɛ ji “a ní peepee” ɔ tsɔɔ we níhi nɛ a pee loko a gbo. Mohu ɔ, e tsɔɔ bɔ nɛ a maa pee a ní ha ngɛ tsɔsemi nɛ a ma ná ngɛ je ehe ɔ mi ɔ he. E he maa hia nɛ nyumuhi anɔkualetsɛmɛ komɛ kaa Noa, Samuel, David, kɛ Daniel nɛ a kase Yesu Kristo he ní konɛ a ná hemi kɛ yemi ngɛ e afɔle sami ɔ mi. Ke e he maa hia nɛ nyumu nɛ ɔmɛ nɛ a kase níhi fuu ɔ, lɛɛ ni nɛmɛ nɛ a dɛ ɔ po lɛɛ a de we!

19. Nihi nɛ a ma kua he blɔ klɛdɛɛ nɛ ɔ, mɛni nɛ nyagbenyagbe ɔ e maa ba a nɔ?

19 Nihi nɛ a ma kua he blɔ klɛdɛɛ nɛ ɔ, nyagbenyagbe ɔ, mɛni lɛ maa ba a nɔ? Kpo Jemi 20:15 de ke: “A sake nɔ fɛɛ nɔ nɛ a nɛ kaa a ngma e biɛ ngɛ wami womi ɔ mi ɔ ngɔ wo la taku ɔ mi.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a ma kpata a hɛ mi pɛsɛpɛsɛ. Enɛ ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ waa pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ konɛ a ngma wa biɛ ngɛ wami womi ɔ mi, nɛ́ e hi mi kɛ ya neneene!

Nyɛminyumu ko nɛ e ngɔ e he kɛ wo ní tsɔɔmi ní tsumi ngua nɛ maa ya nɔ ngɛ Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ mi ɔ mi (Hyɛ kuku 20)

20. Mɛni ní tsumi nɛ ngɛ bua jɔmi nɛ maa ya nɔ ngɛ Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ mi? (Hyɛ foni nɛ ngɛ womi ɔ hɛ mi ɔ.)

20 Moo hyɛ bɔ nɛ Jeha Akpe Nɔ Yemi ɔ maa pee bua jɔmi ha! Jamɛ a be ɔ maa pee be nɛ Mawu we bi maa tsɔɔ nihi ní ngɛ je ɔ mi tsuo nɛ a pee we eko jã hyɛ. Se jamɛ a be ɔ hu maa pee be nɛ a kɛ maa hyɛ nihi nɛ a da kɛ nihi nɛ a dɛ ɔ tsuo a ní peepee. (Yes. 26:9; Níts. 17:31) Kɛ ní tsɔɔmi blɔ nya tomi nɛ ɔ maa ya nɔ ha kɛɛ? Wa ní kasemi nɛ nyɛɛ se ɔ maa ye bua wɔ nɛ waa na bɔ nɛ e maa ya nɔ ha, kɛ bɔ nɛ wa bua maa jɔ blɔ nya tomi nɛ ɔ he ha.

LA 147 Neneene Wami He Si Womi

^ Yesu tu “wami he gbogboehi a si tlemi” kɛ “kojomi he gbogboehi a si tlemi” he munyu ngɛ Yohane 5:28, 29. Ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu sisi numi ehe nɛ wa ná ngɛ munyu nɛ ɔmɛ a he ɔ he. Wa maa kase nɔ́ nɛ gbogboehi a si tlemi enyɔ nɛ ɔmɛ tsɔɔ, kɛ nihi nɛ e kɔ a he ɔ he ní.

^ A je womi nɛ ɔ ngmami sisi kɛ je “be nɛ a bɔ je ɔ.” Je nɛ ɔ daa si kɛ ha adesahi nɛ a ma ná Yesu afɔle sami ɔ he se ɔ. (Mat. 25:34; Kpoj. 17:8) Enɛ ɔ he je ɔ, wa ma nyɛ ma de ke dalɔ Habel ji kekleekle nɔ nɛ a ngma e biɛ ngɛ wami womi ɔ mi.

^ Be ko nɛ be ɔ, wa tsɔɔ munyungu nɛ ji “kojomi” ɔ sisi kaa be nɛ a to nɛ a maa bu nihi fɔ aloo be nɛ a to nɛ a ma kpata nihi a hɛ mi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, munyungu nɛ ji “kojomi” ɔ ma nyɛ maa hɛɛ sisi numi ko kaa jã. Ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ, munyungu nɛ ji “kojomi” nɛ Yesu kɛ tsu ní ɔ ma nyɛ maa hɛɛ sisi numi fuu. E ma nyɛ maa tsɔɔ kaa nɛ́ o maa to nɔ ko he hɛ saminya aloo o maa ka nɔ ko, aloo kaa bɔ nɛ Hela Baiblo sisi tsɔɔmi womi ko de ɔ, kaa “o maa to bɔ nɛ nɔ ko peeɔ e ní ha a he hɛ.”