1. Mwakubverana na Malakiya 3:16, ndi bukhu ipi inalemba Yahova, pontho ninji pinagumanika m’bukhu ineyi?

 MU PYAKA pizinji Yahova asalemba bukhu yakupambulika kakamwe. Bukhu ineyi iri na madzina a amboni akukhulupirika, pontho adatoma kulembwa m’bukhu ineyi ndi Abheli. b (Luka 11:50, 51) Buluka penepo, Yahova asalemba madzina anango m’bukhu ineyi, pontho lero m’bukhu ineyi muli na madzina mazinji kakamwe. M’Bhibhlya bukhu ineyi isacemerwa ‘bukhu yakuti iri na madzina a ale anafunika kukumbukirwa,’ ‘bukhu ya umaso’ na ‘mpukutu wa umaso.’ Mbwenye mu nsolo uno, bukhu ineyi tinaicemera ‘bukhu ya umaso.’—Lerini Malakiya 3:16; Apok. 3:5; 17:8.

2. Ndi madzina api analembwa m’bukhu ya umaso, pontho tisafunika kucitanji toera madzina athu alembwembo?

² Bukhu ineyi iri na madzina a onsene analambira Yahova mwacilemedzo na ale anafuna dzina yace. Iwo anakhala na mwai wakutambira umaso wa kwenda na kwenda. Lero, ife tinakwanisa kulembwa madzina athu m’bukhu ineyi tingakhala na uxamwali wakuwanga na Yahova thangwi ya ntsembe yaciomboli ya Mwanace, Yezu Kristu. (Juwau 3:16, 36) Mwandimomwene, ife tonsene tisafuna kuti madzina athu alembwe m’bukhu ineyi, mwakukhonda tsalakana khala cidikhiro cathu ndi cakuenda kudzulu peno kukhala pa dziko yapantsi.

3-4. (a) Kodi onsene adalembwa madzina awo m’bukhu ya umaso anakhala na umaso wakukhonda mala? Fokotozani. (b) Ndi mibvundzo ipi inafuna ife kutawira mu nsolo uno na unatowera?

 ³ Kodi pyenepi pisabveka kuti onsene ana madzina awo m’bukhu ineyi anakhala na umaso wakukhonda mala? Tinakwanisa kugumana ntawiro wa mbvundzo unoyu m’mafala adalonga Yahova kuna Mose pa Eksodo 32:33. Yahova alonga: ‘Munthu onsene anandidawira ine ndinafudza dzina yace m’bukhu yanga.’ Natenepa, madzina a anthu anacita pinthu pyakuipa anagumanika m’bukhu ineyi anafudzwa. Pyenepi pisakhala ninga pakutoma Yahova asalemba madzina na lapi. (Apok. 3:5) Na thangwi ineyi, ife tisafunika kucita pyonsene pinakwanisa ife toera madzina athu apitirize m’bukhu ineyi mpaka kulembwa na tinta yakukhonda fudzika.

⁴ Pyenepi panango pinaticitisa kukhala na mibvundzo iyi: Kodi Bhibhlya isalonganji thangwi ya anthu adalembwa madzina awo m’bukhu ya umaso na anthu akuti nee alembwa madzina awo? Ale adalembwa madzina awo m’bukhu ineyi anatambira lini umaso wakukhonda mala? Ndiye tanimbo ale adafa mbakhonda kudziwa Yahova? Kodi madzina awo analembwambo m’bukhu ineyi? Mibvundzo ineyi inatawirwa mu nsolo uno na unatowera.

MBANI ADALEMBWA M’BUKHU YA UMASO?

5-6. (a) Mwakubverana na Afilipi 4:3, ndi nsoka upi wakutoma wakuti madzina awo alembwa m’bukhu ya umaso? (b) Madzina awo analembwa lini mbakhonda kufudzwabve?

⁵ Mbani adalembwa madzina awo m’bukhu ya umaso? Toera kutawira mbvundzo unoyu, tendeni tione misoka mixanu ya anthu. Mwa misoka ineyi, madzina a anthu anango alembwa m’bukhu ya umaso, mbwenye anango nee alembwa.

⁶ Anacita khundu mu nsoka wakutoma ndi ale adasankhulwa toera kutonga na Yezu kudzulu. Kodi madzina awo alembwa m’bukhu ya umaso? Inde. Mwakubverana na mafala adalonga mpostolo Paulu kuna ‘anyabasa andzace’ ku Filipi, madzina a anyakudzodzwa  adasankhulwa toera kutonga na Yezu, cincino ali m’bukhu ya umaso. (Lerini Afilipi 4:3.) Mbwenye toera madzina awo apitirize m’bukhu ineyi, iwo asafunika kupitiriza kukhala akukhulupirika. Angamala kutambira cidzindikiro cakumalisa, madzina awo analembwa mbakhonda kufudzwabve m’bukhu ya umaso. Pyenepi pinacitika iwo mbadzati kufa peno nyatwa ikulu mbidzati kutoma.—Apok. 7:3.

7. Mwakubverana na Apokalipse 7:16, 17, ndi ndzidzi upi unafuna kulembwa m’bukhu ya umaso madzina a ale anacita khundu ya mwinji ukulu mbakhonda kufudzwabve?

⁷ Anacita khundu mu nsoka waciwiri ndi mwinji ukulu wa mabira anango. Kodi madzina awo alembwambo m’bukhu ya umaso? Inde. Mphapo anapitiriza m’bukhu ineyi angapulumuka pa Armajedhoni? Inde. (Apok. 7:14) Yezu alonga kuti anthu anacita khundu ya mabira anango anadzatambira “umaso wakukhonda mala.” (Mat. 25:46) Mbwenye anthu anewa anafuna kupulumuswa pa Armajedhoni nee anatambira umaso wakukhonda mala mu ndzidzi ubodzi ene. Madzina awo anapitiriza m’bukhu ineyi ninga alembwa na lapi. Mu ndzidzi wa Utongi wa Pyaka Cikwi, Yezu “anadzaakumbiza, mbaatsogolera ku mphuno za madzi akupasa umaso.” Ale anafuna kubvera citsogolero ca Kristu mbakhala akukhulupirika kuna Yahova, anadzalembwa madzina awo m’bukhu ya umaso mbakhonda kufudzwabve.—Lerini Apokalipse 7:16, 17.

8. Ndi nsoka upi wa anthu akuti madzina awo nee alembwa m’bukhu ya umaso, pontho ninji pinafuna kuacitikira?

⁸ Anacita khundu mu nsoka wacitatu ndi mbuzi, anthu akuti anadzafudzwa pa Armajedhoni. Madzina awo nee alembwa m’bukhu ya umaso. Yezu alonga kuti iwo “anadzaona nyatwa yakufa kwa kwenda na kwenda.” (Mat. 25:46) Natenepa Paulu alonga: “Anthu anewa anadzaona nyatwa yakufudzwa kwa kwenda na kwenda.” (2 Ates. 1:9; 2 Ped. 2:9) Kusiyapo pyenepi, ale anadawira nzimu wakucena mwacakhomo nee anadzatambira umaso wa kwenda na kwenda, mbwenye anadzafudzwa mbakhonda kuonekabve. Pyenepi pisapangiza kuti iwo nee anadzalamuswa muli akufa. (Mat. 12:32; Marko 3:28, 29; Aheb. 6:4-6) Cincino tendeni tione misoka miwiri ya anthu anafuna kulamuswa muli akufa toera kukhala pa dziko yapantsi.

ALE ANAFUNA KULAMUSWA MULI AKUFA

9. Mwakubverana na Mabasa 24:15, ndi misoka ipi ya anthu anafuna kulamuswa muli akufa pa dziko yapantsi, pontho iyo yasiyana tani?

⁹ Bhibhlya isalonga misoka miwiri ya anthu anafuna kulamuswa muli akufa mbakhala pa dziko yapantsi kwenda na kwenda. Iwo ndi “anthu akulungama” na “akukhonda kulungama.” (Lerini Mabasa 24:15.) “Anthu akulungama” ndi ale adatumikira Yahova mwakukhulupirika pikhali iwo m’maso pa dziko yapantsi. Mbwenye “akukhonda kulungama” ndi ale adakhonda kutumikira Yahova mwakukhulupirika. Mwandimomwene, makhaliro a anthu anewa nee akhali adidi. Nakuti misoka miwiri ene inadzalamuswa muli akufa, kodi madzina awo alembwa m’bukhu ya umaso? Toera kutawira mbvundzo unoyu tendeni tione nsoka ubodzi na ubodzi.

10. Thangwi yanji “anthu akulungama” anadzalamuswa muli akufa, pontho ndi mwai upi unafuna kutambira anango mwa iwo? (Onani mu revista ino nsolo wakuti “Mibvundzo Inacitwa na Anyakuleri” unalonga pya anthu anafuna kulamuswa muli akufa toera kukhala pa dziko yapantsi.)

¹⁰ Anacita khundu mu nsoka wacinai ndi “anthu akulungama.” Iwo mbadzati kufa madzina awo akhadalembwa kale m’bukhu ya umaso. Kodi pidafa iwo madzina awo afudzwa m’bukhu ineyi? Nkhabe. Thangwi kuna Yahova iwo aciri “m’maso.” Yahova ‘nee ndi Mulungu wa anthu akufa, mbwenye wa anthu ali m’maso.’ (Luka 20: 38) Pyenepi pisabveka kuti anthu akulungama angalamuswa muli akufa pa dziko yapantsi, anagumana kuti madzina awo alembwa kale m’bukhu ya umaso, maseze alembwa na lapi. (Luka 14:14) Mwandimomwene, anango mwa anewa anafuna kulamuswa muli akufa anadzakhala na mwai wakutumikira ninga ‘atsogoleri pa dziko yonsene yapantsi.’—Masal. 45:16.

11. Ndi pinthu pipi pyakuti “anthu akukhonda kulungama” anadzafunika kupfundziswa toera madzina awo alembwe m’bukhu ya umaso?

¹¹ Pakumalisa tendeni tione nsoka wacixanu, “anthu akukhonda kulungama.” Panango thangwi yakukhonda kudziwa mitemo ya Yahova, iwo nee akhacita pinthu pyadidi mbadzati kufa. Natenepa madzina awo nee alembwa m’bukhu ya umaso. Mbwenye Mulungu anadzaalamusa muli akufa mbaapasa mwai toera madzina awo alembwe m’bukhu ineyi. Anthu anewa akukhonda kulungama anadzafuna ciphedzo kakamwe; thangwi mbadzati kufa, iwo akhacita pinthu pyakuipa kakamwe. Natenepa iwo anadzafunika kupfundziswa toera acite pinthu mwakubverana na mitemo yakulungama ya Yahova. Toera kucita pyenepi, Umambo wa Mulungu unadzatsogolera basa ikulu kakamwe ya kupfundzisa kupiringana mabasa anango onsene adacitwa pa dziko yapantsi.

12. (a) Mbani anafuna kupfundzisa anthu akukhonda kulungama? (b) Ninji pinafuna kucitikira ale anakhonda kubvera pinapfundziswa iwo?

¹² Mbani anafuna kupfundzisa anthu akukhonda kulungama? Ndi mwinji ukulu na anthu akulungama anafuna kudzalamuswa muli akufa. Toera madzina a anthu akukhonda kulungama alembwe m’bukhu ya umaso, iwo asafunika kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova mbaperekeka kuna iye. Yezu Kristu na anyakudzodzwa anadzaona khala anthu akukhonda kulungama asabvera pinthu pinapfundziswa iwo peno nkhabe. (Apok. 20:4) Onsene anakhonda kubvera anadzafudzwa, maseze akhale na pyaka 100 pyakubalwa. (Iza. 65:20) Yahova na Yezu asaona pinthu piri muntima mwa anthu, pontho iwo nee anatawirisa kuti munthu acite pinthu pyakuipa n’dziko ipswa.—Iza. 11:9; 60:18; 65:25; Juwau 2:25.

KULAMUSWA MULI AKUFA TOERA KUKHALA M’MASO NA KULAMUSWA MULI AKUFA TOERA KUTONGWA

13-14. (a) Kale tikhabvesesa tani mafala a Yezu anagumanika pa Juwau 5:29? (b) Kodi mafala anewa asabvekanji?

¹³ Yezu alongambo pya anthu anafuna kulamuswa muli akufa toera kukhala m’maso pa dziko yapantsi. Mwacitsandzo, iye alonga: “Unadzafika ndzidzi wakuti onsene ali munthumbi zakukumbukirwa anadzabva fala yace, mbabuluka. Ale adacita pinthu pyadidi anadzalamuka toera kukhala m’maso, ale adacita pinthu pyakuipa anadzalamuka toera kutongwa.” (Juwau 5:28, 29) Kodi mafala anewa asabvekanji?

¹⁴ Mafala anewa adalonga Yezu, kale tikhaabvesesa kuti iye akhalonga pinthu pinafuna kucita anthu pakumala kulamuswa muli akufa, peno anango mbadalamuswa muli akufa mbacita pinthu pyadidi, pontho anango mbadalamuswa muli akufa mbacita pinthu pyakuipa. Mbwenye Yezu nee alonga kuti ale anafuna kubuluka mu nthumbi zakukumbukirwa anacita pinthu pyadidi peno anacita pinthu pyakuipa. Yezu alonga pinthu pya nduli. Iye alonga pya ale “adacita pinthu pyadidi” na ale “adacita pinthu pyakuipa.” Pyenepi pisabveka kuti iwo acita pinthu pyenepi mbadzati kufa. Mafala anewa asabveka mwadidi. Thangwi mu dziko ipswa nkhabe munthu anafuna kucita pinthu pyakuipa. Anthu akukhonda kulungama acita pinthu pyakuipa mbadzati kufa. Mphapo mafala a Yezu akuti ‘kulamuswa muli akufa toera kukhala m’maso’ na ‘kulamuswa muli akufa toera kutongwa’ asabvekanji?

15. Mbani anafuna ‘kulamuswa muli akufa toera kukhala m’maso,’ pontho thangwi yanji?

¹⁵ Anthu akulungama adacita pinthu pyadidi mbadzati kufa ‘anadzalamuswa toera kukhala m’maso’ thangwi madzina awo anagumanika kuti amala lembwa kale m’bukhu ya umaso. Pyenepi pisabveka kuti kulamuswa muli akufa kwa “ale adacita pinthu pyadidi” kunalongwa pa Juwau 5:29 ndi kubodzi kwene na kulamuswa muli akufa kwa “anthu akulungama” analongwa pa Mabasa 24:15. Mafala anewa asabverana na mafala anagumanika pa Aroma 6:7, analonga kuti: “Munthu adafa asudzulwa m’madawo ace.” Natenepa, anthu anewa akulungama angafa, Yahova asalekerera madawo awo. Mbwenye iye anakumbuka pinthu pyadidi pidacita iwo mu ndzidzi ukhali iwo m’maso. (Aheb. 6:10) Mwandimomwene, anthu anewa akulungama angalamuswa muli akufa anafunika kupitiriza kukhala akukhulupirika toera madzina awo apitirize m’bukhu ya umaso.

16. ‘Kulamuswa muli akufa toera kutongwa’ kusabvekanji?

¹⁶ Ndiye tanimbo pya ale adacita pinthu pyakuipa mbadzati kufa? Maseze madawo awo alekererwa pidafa iwo, iwo nee atumikira Yahova mwakukhulupirika pikhali iwo m’maso. Pontho madzina awo nee alembwa m’bukhu ya umaso. Natenepa, kulamuswa muli akufa kwa anthu “adacita pinthu pyakuipa” ndi kubodzi kwene na kulamuswa muli akufa kwa “anthu akukhonda kulungama” analongwa pa Mabasa 24:15. Iwo ‘anadzalamuswa toera kutongwa.’ c Pyenepi pisabveka kuti Yezu anadzaona khala anthu anewa akulungama ali kubvera peno nkhabe. (Luka 22:30) Pangapita ndzidzi ungasi, Yezu anadzaona khala iwo athema kulembwa madzina awo m’bukhu ya umaso peno nkhabe. Anthu anewa akukhonda kulungama anadzalembwa madzina awo m’bukhu ya umaso, basi ene angasiya kucita pinthu pyakuipa pikhacita iwo mbadzati kufa.

17-18. Anthu onsene anafuna kulamuswa muli akufa toera kukhala m’maso pa dziko yapantsi anafunika kucitanji, pontho “macitiro” awo analongwa pa Apokalipse 20:12, 13 ndi a ndzidzi upi?

¹⁷ Mwakukhonda tsalakana khala iwo akhali akulungama peno akukhonda kulungama, anthu onsene anafuna kulamuswa muli akufa, anafunika kubvera mitemo inafuna kugumanika m’mipukutu ipswa nkati mwa pyaka 1.000. Mpostolo Juwau alonga pidaona iye m’masomphenya kuti: ‘Ine ndaona anyakufa akulu na ang’ono ene akhali dzololo patsogolo pa mpando waumambo, pontho mipukutu yafungulwa. Mbwenye mpukutu unango wafungulwa, pontho iwo ukhali mpukutu wa umaso. Anyakufa atongwa mwakubverana na pidalembwa m’mipukutu ineyi, mwakubverana na macitiro awo.’—Apok. 20:12, 13.

¹⁸ Kodi anthu anafuna kulamuswa muli akufa, anatongwa mwakubverana na macitiro awo a ndzidzi upi? Kodi iwo anatongwa mwakubverana na pinthu pidacita iwo mbadzati kufa? Nkhabe. Kumbukani kuti iwo alekererwa madawo awo pidafa iwo. Natenepa, mafala akuti “macitiro awo” nee asabveka pidacita iwo mbadzati kufa, mbwenye asabveka pinthu pinafuna iwo kucita n’dziko ipswa mwakubverana na pinafuna iwo kupfundziswa. Ngakhale anthu akukhulupirika ninga Nowa, Samweli, Dhavidhi na Dhanieli anafunika kupfundza thangwi ya Yezu mbakhulupira ntsembe yace. Khala anthu anewa akukhulupirika anafunika kupfundza, anthu akukhonda kulungama anafunika kupfundza pinthu pizinji kakamwe.

19. Ninji pinafuna kucitika kuna ale anafuna kupwaza mwai wakulembwa madzina awo m’bukhu ya umaso?

¹⁹ Ninji pinafuna kucitika na anthu anafuna kupwaza mwai unoyu wadidi kakamwe? Lemba ya Apokalipse 20:15 isalonga: “Munthu wakuti dzina yace nee yalembwa m’bukhu ya umaso, aponywa mu thawala ya moto.” Pyenepi pisabveka kuti iwo anadzafudzwa mbakhonda kuonekabve. Natenepa ndi pyakufunika kakamwe kucita pyonsene pinakwanisa ife toera madzina athu alembwe m’bukhu ya umaso mbapitiriza mwenemo.

20. Ndi basa ipi yakutsandzayisa inafuna kucitwa mu ndzidzi wa Utongi wa Pyaka Cikwi? (Onani foto patsamba yakutoma.)

²⁰ Ndzidzi wa Utongi wa Pyaka Cikwi unadzakhala wakutsandzayisa kakamwe. Mu ndzidzi unoyu panadzacitwa basa ikulu kakamwe yakupfundzisa kupiringana mabasa anango adacita atumiki a Mulungu pa dziko yapantsi. Mbwenye unadzakhalambo ndzidzi wakuona khala anthu akulungama na anthu akukhonda kulungama ali kubvera peno nkhabe. (Iza. 26:9; Mabasa 17:31) Mphapo basa ineyi yakupfundzisa inacitwa tani? Nsolo unatowera unatiphedza kubvesesa kuti basa ineyi inacitwa tani, pontho tinapereka tani takhuta thangwi ya basa ineyi yakutsandzayisa kakamwe.