ARTIKULO MËDIˈIBË YAˈËXPËJKP 40
Nimayë jäˈäy yajtukniwowdë “ja tëyˈäjtën”
“Yëˈëjëty nimayë jäˈäy ttukniwowäˈändë ja tëyˈäjtën ets duˈun tyëˈkxäˈän jyäjjäˈändë extëmë mëtsäˈä xëmëkyëjxm” (DAN. 12:3).
ËY 151 Jyobaa yëˈë mmëgäjpxanëdëp
MËDIˈIBË YAJNIMAYTYÄˈÄGÄÄMP *
1. ¿Tijaty tunan jatanëp ko netyë Jesus yˈaneˈemy Tuk Mil Jëmëjt?
KO NETYË Jesus të tyëkë anaˈambë Tuk Mil Jëmëjt, ¿nbawinmäˈäyëm wiˈix agujk jotkujk nnayjyawëyäˈänëm ko ëgäˈäny jyukypyëktët ja oˈkpë yä Naxwiiny? Njantsy yˈixäˈänënë jatëgok ja jëëky mëguˈuk mëdiˈibë të yˈook të tyëgoytyë etsë Jyobaa nanduˈun tjantsy yˈixäˈäny (Job 14:15). Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈix xitsoow yatsoowë jäˈäy agujk jotkujk nyayjyawëyäˈänëdë ko nyaybyäädëdët mët ja jyëëky myëguˈuk. Extëm të nˈijxëm mä jatuˈukpë artikulo, ja “oyjyaˈay” mëdiˈibë xyëëw të yajkujayëdë mä ja liibrë, yˈaxäjëyandëp “ja jikyˈäjtën winë xëë winë tiempë” (Apos. 24:15; Fwank 5:29). Waˈan ja njëëkyˈäjt nmëguˈukˈäjtëm yëˈë jawyiin jyukypyëkäˈändë yä Naxwiiny. * Pënaty kyaj tˈixyˈäjttë Jyobaa o kyaj tmëduundë, jukypyëkandëp nanduˈun parë yajpääyeˈeytyët.
2, 3. 1) Extëm jyënaˈanyë Isaías 11:9, 10, ¿wiˈix yˈëxpëkäˈändë jäˈäy extëmë nety ninäˈänëm duˈun kyaˈëxpëktë? 2) ¿Ti nˈixäˈänëm mä yäˈädë artikulo?
2 Niˈamukë pënaty jukypyëjktëp mëjwiin kajaa tijaty yajtukniˈˈixëyäˈändë (Is. 26:9; 61:11). Päätyën nyaxkëdäˈägäˈänyë ëxpëjkën extëm ninäˈänëm duˈunë jäˈäy kyaˈëxpëktë (käjpxë Isaías 11:9, 10). Pënaty kyaj tmëduundë Jyobaa, jam nëjkx yajtukniˈˈixëyäˈändë pënën Jesukristë, ja Diosë Gyobiernë, wiˈix ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm, wiˈixë Jyobaa xyëëw ojts yajnibëdëˈëky ets ja madakën mëdiˈibë myëdäjtypy parë yajkutukët. Axtë pënatyë Jyobaa myëduundë mä nety kyaˈooktënëm, nanduˈun yajtukniˈˈixëyäˈändë wiˈix yˈadëëwdääy tijatyë Jyobaa wyandak. Pes näägë yäˈädë Diosmëduumbë ja yˈoˈktë määnëmë netyë Biiblyë kyayajjääytyaˈay. Päätyën yˈëxpëkäˈändë, duˈunë oyjyaˈay etsë kaˈoyjyaˈay.
3 Mä yäˈädë artikulo yëˈë nˈatsoowëmbitäˈänëm: ¿wiˈix yˈëxpëkäˈändë pënatyë nety jukypyëjktëp?, ¿wiˈix ttukˈoyˈatäˈändë pënatyë nety ëxpëjktëp? ets ¿wiˈix jyatäˈändë pënaty kyaj yˈëxpëktë? Oy ko nnijäˈäwëm wiˈix yaˈˈatsoowëmbitäˈäny. Min nˈokˈijxëm tuk pëky majtsk pëky mëdiˈibë ojts yajnaskäjpxë mä Daniel ets mä Diˈibʉ Jatanʉp. Ko net duˈun nnijäˈäwëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë yajxon njaygyujkëm tijaty tunan jatanëp ko nety ja oˈkpë jyukypyëktë. Tim jawyiin, yëˈë nimaytyäˈägäˈänëmë Daniel 12:1, 2 mä ojts yajnaskäjpxë tijaty tunan jatanëp.
“NIMAY MËDIˈIBË MÄÄDËP NÄÄXOTY JOTWIJANDËP”
4, 5. Extëm jyënaˈanyë Daniel 12:1, ¿tijatyë nety tunan jatanëp mä ja tiempë jyëjpkëxanë?
4 (Käjpxë Daniel 12:1). Mä Daniel yajxon ojts yajnigajpxy wiˈixë nety tijaty tyunäˈäny jyatäˈänyëty mä ja tiempë jyëjpkëxanë. Extëm nˈokpëjktakëm, Daniel 12:1 jyënaˈany ko Miguel o Jesukristë, “nyiwäˈkpëtsëëmpy” ja Diosë kyäjpn. Tuk pëky mëdiˈibë ojts yajnaskäjpxë mä Daniel 12:1 ja ëgäˈäny ojts yˈadëy mä jëmëjt 1914 ko Jesus tyëjkë anaˈambë mä ja Diosë Gyobiernë.
5 Daniel nanduˈun yaˈˈanmääy ko Jesus pyëdëˈëgäˈäny tuk tiempë ko nety nyaxy “ja mëk mäˈäy mëk täjën mëdiˈibë ninäˈänëm duˈun kyatuny kyajatyëty mä juˈunëm tsyondakyë nax käjpn axtë mä taabë tiempë”. Yäˈädë mëk mäˈäy mëk täjën, yëˈë “ja mëk ayoˈon” mëdiˈibë yajmaytyakp mä Matewʉ 24:21. Ko nety jyëjpkëxy, ta Jesus tnitsiptunäˈäny ja Diosë kyäjpn mä Armajedon. Yäˈädë jäˈäyëty “diˈibë të dyajnaxtë ja mëk mäˈäy täjën”, yëˈë ja tëgoy myayjyaˈay mëdiˈibë yajmaytyaktëp mä Diˈibʉ Jatanʉp (Diˈibʉ Jat. 7:9, 14).
6. ¿Ti tunan jatanëp ko nety ja tëgoy myayjyaˈay të tsyokwëˈëmdë mä ja mëk ayoˈon, ets tiko duˈun njaygyujkëm? (Ix nanduˈunë yäˈädë rebistë mä jyënaˈany, “Mëdiˈibë nääk të nyayajtëwëdë” mä yajnimaytyaˈaky pënaty jukypyëkandëp yä Naxwiiny).
6 (Käjpxë Daniel 12:2). ¿Ti net tunan jatanëp ko nety ja tëgoy myayjyaˈay të tsyokwëˈëmdë mä ja mëk ayoˈon? Extëm jyënaˈanyë Daniel 12:2 duˈunë nety yajjaygyukë ko yëˈë yajmaytyäˈägandëp pënaty jukypyëjktëp tsäjpotm o ko myëjwindëkëyaˈany ja Diosë tyuunk mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm, per kyaj nety mbäät myëjwindëkë, pes të nety kyuboky mä jëmëjt 1918. * Tyam duˈun yajjaygyukë ko yëˈë yajmaytyäˈägandëp ja oˈkpë mëdiˈibë jukypyëkandëp mä ja jembyë jukyˈäjtën. ¿Tiko duˈun yajjaygyukë? Jaˈko mä Job 17:16 yëˈë myaytyakypyë “naxway” etsë “oˈkpë jut”. Päätyë net njaygyujkëm ko Daniel 12:2, yëˈëjën jyantsy myaytyakypy ko oˈkpë jyukypyëkäˈändë. Per ¿näˈäjën duˈun tyunäˈäny jyatäˈänyëty? Jaa ko nety jyëjpkëxy ja tiempë mëdiˈibë tyam ndukjukyˈäjtëm ets ko nety të nyäjxnë Armajedon.
7. 1) ¿Tiijën yˈandijpy ko näägë jäˈäy jyukypyëkäˈändë “parë jyukyˈattët xëmëkyëjxm”? 2) ¿Tiko njënäˈänëm ko näägë jäˈäy jyukypyëkäˈändë mët ja “waanë oybyë jikyˈäjtën”?
7 ¿Ti myaytyäˈägaambyë Daniel 12:2 ko jyënaˈany ko näägë jäˈäy jyukypyëkäˈändë “parë jyukyˈattët xëmëkyëjxm”? Yëˈë yˈandijpy ko pënaty jukypyëjktëp mä ja tiempë tyuˈuyeˈeyaˈany tuk mil jëmëjt, tsojkëp tˈixyˈattët o tˈixyˈäjtˈadëˈëtstëdë Jyobaa mëdë Jesus etsë net tmëmëdowdët. Ko nety duˈun ttundë, taanëm yajmoˈoyäˈändë ja jukyˈäjtën xëmëkyëjxm (Fwank 17:3). Dios yajjukypyëkäˈänëdë mët ja “waanë oybyë jikyˈäjtën” këdiinëm näägë jäˈäy mëdiˈibë jukypyëjktë tëëyëp (Eb. 11:35). ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko pënaty jukypyëjktë mä taabë tiempë oˈktë jatëgok.
8. ¿Ti yˈandijpy ko jyënaˈany näägë jäˈäy jyukypyëkäˈändë “parë yajjëjwijtsëmbittët ets yaˈëxtijtët xëmëkyëjxm”?
8 Kyaj niˈamukë jäˈäy mëdiˈibë jukypyëjktëp tkupëkäˈändë etsë Jyobaa yaˈëxpëkëdët. Mä Daniel duˈun ojts yajnaskäjpxë ko ta näägë jäˈäy mëdiˈibë jukypyëkandëp “parë yajjëjwijtsëmbittët ets yaˈëxtijtët xëmëkyëjxm”. Kyaj jyukyˈatäˈändë xëmëkyëjxm mët ko kyaj nety të myëdowdë ets kyaj ja xyëëw yˈittë kujayë mä ja liibrë. Yäˈädë jäˈäyëty yaˈëxtijandëp “xëmëkyëjxm” o kutëgoyandëp. Pääty mëdiˈibë Daniel 12:2 myaytyäˈägaampy yëˈë wiˈix jyatäˈän kyëbatäˈändë pënatyë nety jukypyëjktëp, per yëˈë yaˈixäämp tijatyë nety tyuundëp mä ja jembyë jukyˈäjtën * (Diˈibʉ Jat. 20:12). Näägë yäˈädë jäˈäy kyaj nyekyjyukyˈatäˈändë xëmëkyëjxm.
“NIMAYË JÄˈÄY TTUKNIWOWÄˈÄNDË JA TËYˈÄJTËN”
9, 10. 1) Extëm jyënaˈanyë Daniel 12:3, ¿tijaty ak tunan ak jatanëp ko nety të naxy ja mëk ayoˈon? 2) ¿Pënatyën “tëˈkxan jäjjandëp extëm ko tsäjp jyäjjëˈëky”?
9 (Käjpxë Daniel 12:3). ¿Tijaty ak tunan ak jatanëp ko nety të naxy ja “mëk ayoˈon”? Të nˈijxëm kanäk pëky tijatyën myaytyakypyë Daniel 12:2, per mä bersikulo 3 tap tuk pëky tˈaknigajpxy tii tunan jatanëp ko nety të nyäjxnë ja “mëk ayoˈon”.
10 ¿Pënatyën “tëˈkxan jäjjandëp extëm ko tsäjp jyäjjëˈëky”? Parë nnijäˈäwëm min nˈokˈijxëm wiˈixë Jesus jyënany mä Matewʉ 13:43: “Diˈibaty jikyˈäjttëp extëmë Dios ttseky, dëˈën nëjx jyäj tyëˈxtë extëm ja xëë mä yëˈë Dios Teetyë kyutujkën”. Ko duˈunë Jesus jyënany yëˈë nety myaytyäˈägaampy ‘ja jäˈäyëty mëdiˈibë yajpattëbën mä ja tsäjpotmëdë kutujkën’, o pënaty nëjkxtëp tsäjpotm parë mëdë Jesus yˈanaˈamäˈändë (Mat. 13:38, TY). Päätyë Daniel 12:3, yëˈë myaytyäˈägaampy pënaty nëjkxtëp tsäjpotm ets tijaty tyunandëp ko nety tyuˈuyeˈey Tuk Mil Jëmëjt.
Ja 144,000 tuˈugyë tyunäˈändë mëdë Jesus parë dyaˈëxpëkäˈändë jäˈäy nuˈun tyuˈuyeˈeyaˈany tuk mil jëmëjt. (Ixë parrafo 11).
11, 12. ¿Tijatyën tyunandëp ja 144,000 mä tyuˈuyeˈeyaˈany tuk mil jëmëjt?
11 Pënatyë nety të nyëjkxtë tsäjpotm “nimayë jäˈäy ttukniwowäˈändë ja tëyˈäjtën”. ¿Wiˈix duˈun ttunäˈändë? Mä tyuˈuyeˈeyaˈany tuk mil jëmëjt, tuˈugyë tyunäˈändë mëdë Jesus parë dyaˈëxpëkäˈändë jäˈäy extëmë nety ninäˈänëm duˈun kyaˈëxpëktë yä Naxwiiny. Ja 144,000 kyaj jeˈeyë tyunäˈändë extëmë rey, nanduˈunën tyunäˈändë saserdotë (Diˈibʉ Jat. 1:6; 5:10; 20:6). Yajtsoybyatandëp “ja naxwinyëdë jäˈäyëty” ko nety wanaty wanaty jyëmbijnëdë wäˈätsjäˈäy (Diˈibʉ Jat. 22:1, 2; Ezeq. 47:12). ¡Seguurë ko jantsy agujk jotkujk nyayjyawëyäˈänëdë ja 144,000 ko nety tpudëkëdë ja naxwinyëdë jäˈäy!
12 ¿Pënatyën ja nimaybyë jäˈäy mëdiˈibë yajtukniwowandëp “ja tëyˈäjtën”? Yëˈë pënaty jukypyëkandëp, ja mëdiˈibë të tsyokwëˈëmdë mä Armajedon ets ja ënäˈkuˈungëty mëdiˈibë nety maxuˈunkˈäjttëp mä jembyë jukyˈäjtën. Ko yˈabatët tuk mil jëmëjt, niˈamukë ja naxwinyëdë jäˈäy të nety jyëmbijnëdë wäˈätsjäˈäy. Per ¿näˈäjën ja xyëëw yajkujayëyäˈändë mëdë plumë mä ja liibrë?
YˈAKˈYAˈIJXMATSÄˈÄNDË
13, 14. ¿Ti tsojkëp dyajnigëxëˈëktët niˈamukë ja wäˈätsjäˈäy mëdiˈibë nety jukyˈäjttëp yä Naxwiiny parë jyukyˈattët xëmëkyëjxm?
13 Oyë nety tuˈugë jäˈäy të jyajëmbijtpë wäˈätsjäˈäy, kyaj yëˈë tˈandijy ko mbäädën jyukyˈaty xëmëkyëjxm. Nˈokjamyajtsëmë Adán mëdë Eva wäˈätsjäˈäyë nety yajpäättë, per tsojkëbë nety dyajnigëxëˈëktët ko myëmëdowandëbë Jyobaa parë mbäät jyukyˈattë xëmëkyëjxm. Per kyaj duˈun ttuundë (Rom. 5:12).
14 Extëm të nˈijxëm, ko yˈabatët tuk mil jëmëjt të nety niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy jyëmbijtääynyëdë wäˈätsjäˈäy. ¿Niˈamukëdaa tpuwäˈägëyäˈändë Jyobaa Gyobiernë xëmëkyëjxm? ¿O waˈandaa nääk duˈun yˈadëˈëtsäˈändë extëmë Adán mëdë Eva mëdiˈibë kyaj tmëmëdoowdë Jyobaa, oyë nety jyawäˈätsjäˈäyˈattë? Njanijawëyäˈänëm wiˈix yaˈˈatsoowëmbity.
15, 16. 1) ¿Näˈä dyajnigëxëˈëgäˈändë niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy ko yëˈë myëmëdowandëbë Jyobaa? 2) ¿Wiˈix wyimbëtsëmäˈäny ko nety yˈakˈyaˈijxmatstë?
15 Tuk mil jëmëjtë Satanás yajtsumäˈäny ets mä taabë tiempë nipën tkawinˈënäˈäny tkawinxäjäˈäny. Per ko yˈabatët tuk mil jëmëjt, ta jatëgok yajnasmatsëyaˈany parë tjawinˈëënäˈäny ja naxwinyëdë jäˈäy mëdiˈibë nety të jyëmbijnëdë wäˈätsjäˈäy. Ko nety yaˈijxmatstë, ja mä dyajnigëxëˈëgäˈändë pën myëjˈijx myëjpëjktaktëbë Diosë xyëëw ets pën pyuwäˈkëdëp ja Gyobiernë (Diˈibʉ Jat. 20:7-10). Ets extëmë nety jyukyˈattë, ja mä yaˈixäˈäny pën yajkujäˈäyëdëp ja xyëëw xëmëkyëjxm mä ja liibrë mä yajjääybyety pënaty jukyˈatandëp.
16 Kyaj nnijäˈäwëm ninäägë jäˈäy duˈun yˈadëˈëtsäˈändë extëmë Adán mëdë Eva, mëdiˈibë kyaj tkupëjktë parë Jyobaa yˈanaˈamëdët. ¿Wiˈix jyatäˈän kyëbatäˈändë? Mä Diˈibʉ Jatanʉp 20:15 jyënaˈany: “Jaˈayë jäˈäy diˈibë xyëë këxjäˈäy nekykyëjxy mä yajjääybyety ja xyëëjëty pënëty jikyˈäjttëp winë xëë winë tiempë, yëˈëyë kyaj yajkujëduwëdë mä ja mejny diˈibë yaˈamp extëmë jëën”. Duˈunë duˈun, yäˈädë jäˈäyëty mëdiˈibë nety kyaj tmëmëdowäˈändë Jyobaa nëjkxëp kyutëgoytyë xëmëkyëjxm. Per ja nimaybyë wäˈätsjäˈäy, nëjkxëp tmëmadäˈäktë mä yˈakˈyaˈijxmatsäˈändë ets ja xyëëw yajkujayëyäˈändë xëmëkyëjxm mä ja liibrë mä yajjääybyety pënaty jukyˈatandëp.
“MÄ JA TIEMPË MËDIˈIBË JËJPKËXANËP”
17. ¿Wiˈixë Daniel yˈanmääyë tuˈugë anklës ti tunan jatanëp mä ja tiempë jyëjpkëxanë? (Daniel 12:4, 8-10).
17 ¡Jantsy agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm ko nbawinmäˈäyëm tijaty tunan jatanëp mä tiempë miny kyëdaˈaky! Perë Daniel ojts nanduˈun tuˈugë anklës tyukmëtmaytyaˈagyëty ti nety tunan jatanëp “mä ja tiempë mëdiˈibë jëjpkëxanëp” (käjpxë Daniel 12:4, 8-10; 2 Tim. 3:1-5, TNM). Duˈun yˈanmääyë: “Ja ëxpëjkën mëdiˈibë jantsy tëyˈäjtën myëjwindëkëyaˈany”. Duˈunë duˈun, ja Diosë nyax kyäjpn mas niˈigyë tjaygyukëyäˈändë tijaty ojts yajnaskäjpxë mä Daniel. Ja anklës yˈaknimaytyak tijaty tunan jatanëp mä ja tiempë jyëjpkëxanë. Jyënany: “Ja axëkjäˈäyëty duˈunyëm ttunäˈändë ja axëkˈäjtën, ets nituˈugë axëkjäˈäy tkajaygyukëyaˈany”.
18. ¿Wiˈix tim tsojk jyatäˈän kyëbatäˈändë ja axëkjäˈäytyëjk?
18 Ja axëkjäˈäytyëjk duˈun tyam yaˈixtë ko tyukpëtsëëmdëp ja wyinmäˈäny (Mal. 3:14, 15). Per timtsojkë Jesus pyayeˈeyäˈänëdë ets dyajnaywyäˈkxäˈänyëty pënaty näjxtëp extëmë tsyiibë etsë borreegë (Mat. 25:31-33). Ja axëkjäˈäytyëjkëty kyaj tsyokwëˈëmäˈändë mä ja mëk ayoˈon ets kyaj nanduˈun nyekyjukypyëkäˈändë mä ja jembyë jukyˈäjtën. Extëm jyënaˈanyë Malaquías 3:16 kyaj japë xyëëw yajpäädäˈändë mä ja “liibrë parë yajjamyatstët”.
19. ¿Ti tsojkëp tyam nduˈunëm, ets tiko? (Malaquías 3:16-18).
19 Tyamën mbäät nyajnigëxëˈkëm ko kyaj tuˈugyë nyajpatëm mët ja axëkjäˈäytyëjkëty (käjpxë Malaquías 3:16-18). Jyobaa, ta tyam dyajtuˈukmuky “pënaty jyaˈäjtypy” o pënaty yajtsobatypy mëjwiin kajaa. ¿Këdii yajpäädäˈänëm mëdë yäˈädë jäˈäyëty mëdiˈibë Jyobaa yajtsobatëdëp?
¡Jantsy agujk jotkujk nnayjyawëyäˈänëm mä ja jembyë jukyˈäjtën ko nëjkx nˈijxëm wiˈix tˈaxäjëyäˈändë kyumäˈäyënë Daniel, ja jëëky mëguˈuk ets niˈamukë pënaty jukypyëjktëp! (Ixë parrafo 20).
20. ¿Ti Daniel tukwandakë Jyobaa, ets tiko xytsyojknë yˈadëwët?
20 Tyam, yëˈë ndukjukyˈäjtëm ja tiempë mä nˈijxëm wiˈix yˈadëy kanäk pëky mëdiˈibë ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë. Per miimp këdakpnëmë tiempë mä niˈigyë tijaty tyunäˈäny jyatäˈänyëty mëdiˈibë xyajmonyˈixäˈän xyajmonyjyawëyäˈänëm. Wingoomp ja tiempë mä kyaj nyekyjyaˈˈatäˈänyë axëkˈäjtën. Ko nety duˈun tyuny jyatyëty, ta nˈixäˈänëm wiˈix yˈadëy mëdiˈibë Jyobaa ojts ttukwandaˈagyë Daniel ko tˈanmääy: “Mbëdëˈëgäämp parë xyˈaxäjët ja mgumäˈäyën ko ja tiempë jyëjpkëxët” (Dan. 12:13). ¿Mjantsy tsyojknëp jyukypyëkëdë Daniel ets ja mjëëky mmëguˈuk mëdiˈibë të yˈook të tyëgoytyë? Pën duˈun, tunë mëjääw parë ninäˈä xykyamastuˈudëdë Jyobaa ets parë mbäät ja mxëëw yajkujayë mä ja liibrë mä yajjääybyety pënaty jukyˈatandëp.
ËY 80 “Jawëdë ets ixtë ko Jyobaa oyjyaˈay”
^ Mä yäˈädë artikulo yëˈë yajnimaytyäˈägäämp wiˈix tyam yajjaygyukë Daniel 12:2, 3 mä wiˈix yˈëxpëkäˈändë jäˈäy. Min nˈokˈijxëm näˈä duˈun yˈëxpëkäˈändë ets pënaty yaˈëxpëkanëdëp. Nanduˈun nˈixäˈänëm wiˈix pyudëkëyäˈänëdë pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny ko nëjkx yˈakˈyaˈijxmatstë mä nety yˈabajnë Tuk Mil Jëmëjt.
^ Tuk grupëjatyë jäˈäy jyukypyëkäˈändë ets waˈan yëˈë jawyiin jyukypyëkäˈändë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë oˈktë mä tiempë jyëjpkëxanë, ta net jaayë mëdiˈibë tëëyëp oˈktë ets duˈun tyuˈuwitsäˈäny axtë ko jyukypyëjktäˈäytyët niˈamukë jäˈäy mëdiˈibë Dios jamyajtsëdëp. Ko duˈun jyukypyëktët, mbäädë net tˈagëˈë tˈaxäjëdë ja jyëëky myëguˈuk mëdiˈibë yˈixyˈäjttë. Biiblyë jyënaˈany ko pënaty jukypyëjktëp jam tsäjpotm duˈun jyukypyëktë “niduˈuk niduˈuk extëm pyäädëdë”. Pääty, mbäät nˈijtëm seguurë ko yä Naxwiiny nanduˈun jyukypyëkäˈändë oˈkpë (1 Kor. 14:33; 15:23).
^ Mä yäˈädë artikulo, yëˈë yajkäjpxˈoˈoyëp mëdiˈibë ojts yajnimaytyaˈaky mä liibrë Prestemos atención a las profecías de Daniel, kapitulo 17 ets mä La Atalaya 1 äämbë julië 1987, pajina 21 axtë 25.
^ Ko Apostʉlʉty 24:15 jyënaˈany “diˈibë ijt oyjyaˈay” ets “diˈibë ijt kaˈoyjyaˈay” ets ko Fwank 5:29 jyënaˈany “diˈibë oy të jyikyˈaty yä naxwiiny” ets “diˈibë të jyikyˈaty axëëk”, ak yëˈë myaytyäˈägaampy tijaty tyuundë ja jäˈäy mä nety kyaˈooktënëm.
