1. Mambu mbi ma mayangi mala monika mu Luyalu lu Yesu lu Kivevi di Mimvu?

 BABOSO bama fuila batu banzolanga, badi beni phuila yi kubue bamona. Amomo mawu mvandi mabanza Yave Nzambi kadi. (Yobi 14:15) Buabu yindula mayangi tuala ba mu thangu batu tunzolanga bala tona kuvulubuka va ntoto mu Luyalu lu Yesu lu Kivevi ki Mimvu. Dedi bo tulongukidi mu dilongi dibedi, “batu basonga,” bala ba mazina mawu masonama mu buku yi luzingu, bala vulubuka muingi kubue zinga va ntoto. (Mava. 24:15; Yoa. 5:29) Ayi bawombo mu bawu bala vulubuka, muala ba mvandi batu tunzolanga. b Ayi “batu bakhambulu basonga” voti bo bakhambu baka luaku lu kuzaba Yave ayi kunsadila, mvandi “bala vulubuka muingi kufundusu.”

2-3. (a) Dedi bummonisina Yesaya 11:9, 10, kisalu mbi kilutidi kiala vangama? (b) Mbi tuemfiongunina mu dilongi adidi?

² Vala tombulu kulonga baboso bala vulubuka. (Yesa. 26:9; 61:11) Diawu vantombulu kudukisa kisalu kilutidi ki kulonga kidi mu kuvangama va ntoto. (Tanga Yesaya 11:9, 10.) Kibila mbi? Kibila batu bakhambulu basonga, bala tombulu kulonguka matedi Yesu, Kintinu ki Nzambi, khudulu  ayi bulutidi matedi dizina di Nzambi ayi luyalu luandi. Buabu mbi tulenda longuka matedi batu basonga? Bawu mvawu bala tombulu kuba zabikisa matedi lukanu lu Yave kadi va ntoto. Kibila bawombo mu bawu bafua, ava Kibibila kimana kusonama. Diawu kuba kuandi batu basonga ayi bakhambulu basonga, bala tombulu kulonguka mawombo.

³ Mu dilongi adidi tunkuiza fiongunina biuvu abibi: Buidi kisalu ki kulonga kilutidi kiala vangimina? Phila batu bala tadila mambu bala longuka, yala monisina ti mazina mawu mala sonama mu buku yi luzingu, voti ndamba? Mimvutu mi biuvu abiobio, nkinza beni midi kuidi befu bubu. Diawu muingi tuzaba, tuemfiongunina zimbikudulu zidi mu buku yi Danieli ayi Nzaikusu, muingi kutu sadisa kuvisa mbi biala monika bo bafua bala vulubuka. Vayi theti tuemmona mambu madi mu mbikudulu yidi mu Danieli 12:1, 2.

4-5. Dedi bummonisina Danieli 12:1 mambu mbi mala monika mu bilumbu bitsuka?

⁴ Tanga Danieli 12:1. Buku yi Danieli, yimmonisa mambu mala monika mu bilumbu bitsuka. Dedi, mu Danieli 12:1 luntuba ti, Misieli voti Yesu Klisto, “widi wutelama muingi kunuanina dikabu di [Nzambi].” Mbikudulu ayoyo yitona kusalama mu mvu 1914, bo Yesu kabieku Ntinu mu Kintinu ki Nzambi.

⁵ Danieli mvandi wutuba ti Yesu wala “telama” mu “thangu ziphasi zio ka zimonikiniabu ko, tona vana thonono nza nati mu thangu beni.” “Thangu ayoyi yi ziphasi,” yinsundula “ziphasi zingolo” bantubila mu Matai 24:21. Mawu mansundula ti Yesu wala telema voti wala nuanina dikabu di Nzambi, kutsuka thangu ziphasi, mu mvita wu Alimangedoni. Buku yi Nzaikusu yintubila matedi dingumba adiodio di batu bala vuka “mu ziphasi zingolo.”—Nzai. 7:9, 14.

6. Mbi biala monika bo nkangu wuneni wu batu, bala vuka mu ziphasi zingolo? Sudikisa. (Tala mvandi “Biuvu bi mintangi” bidi mu dilongi adidi.)

⁶ Tanga Danieli 12:2. Mambu mbi mala monika bo nkangu wuneni wu batu bala vuka mu thangu ziphasi zingolo? Mbikudulu ayoyo yinsitubila ko matedi luvulubukusu lu kiphevi lumvangamanga mu bilumbu abibi, dedi bo tuabe visilanga. c Vayi bikuma bidi mu mbikudulu ayoyi, bintubila matedi luvulubukusu lu bafua bala zinga va ntoto mu nza yimona. Kibila mbi tulenda tubila mawu? Kibila kikuma “kutsi ntoto” bakisadila mvandi mu buku yi Yobi 17:16. Ayi kiawu kidi kidedakana na kikuma “Dibumbi.” Diawu mbikudulu yidi mu Danieli 12:2, yintubila luvulubukusu luala vangama bo Alimangedoni yala vioka.

7. (a) Luvulubukusu mbi bankaka bala baka? (b) Kibila mbi tulenda tubila ti “luvulubukusu alolo” lulutidi?

⁷ Bo Danieli 12:2 yintuba ti, bankaka bala vulubuka muingi “kuzinga mvu ka mvu,” mbi mawu mansundula? Mawu mansudula ti bawombo mu batu bala vulubuka mu luyalu lu 1.000 ki mimvu, bala tombulu kuzaba Nzambi. Vayi bankaka bazaba Nzambi ava bafua, bo bala vulubuka vala tombulu batatamana kunsadila ayi kuntumukina. Mu phila ayoyi Yave ayi Yesu bala kuba vana luaku  lu kuzinga mvu ka mvu. (Yoa. 17:3) “Luvulubukusu alolo,” lulutidi kena bisadi bi Yave bavulubusa mu thangu yikhulu. (Ebe. 11:35) Kibila mbi tulenda tubila mawu? Kibila, mu kibila ki masumu bawu babue fua.

8. Kibila mbi bankaka bala vulubuka “bala fuila zitsoni ayi bala vuezulu mvu ka mvu”?

⁸ Vayi bakana ko baboso bala vulubuka, bala kikinina malongi ma Yave. Mbikudulu yi Danieli yintuba ti bankaka bala vulubuka, “muingi kufua tsoni ayi kuvuezu mvu ka mvu.” Kibila mbi? Kibila bawu bala bayisa malongi beni, mazina mawu malasa sonama ko mu buku yi luzingu ayi mvandi balasa tambula ko luzingu lu mvu ka mvu. Mu phila ayoyi bala “vuezu mvu ka mvu” voti bala batulula. Diawu mbikudulu yi Danieli 12:2, yinsundula ti baboso bala vulubuka bala fundusu mu mambu bala vanga, kubika kuandi mu mambu bavanga ava bawu bafua. d (Nzai. 20:12) Diawu bankaka bala tambudila luzingu lu mvu ka mvu ayi bankaka ndamba.

9-10. Diambu mbi dinkaka diala monika bo ziphasi zingolo ziala mana ayi banani “bala lezama banga thangu ku diyilu”?

⁹ Tanga Danieli 12:3. Diambu mbi dinkaka diala monika bo “ziphasi zingolo” ziala mana? Kubotula kuandi mantuba Danieli 12:2, lutangu 3 luntubila diambu dinkaka diala monika bo ziphasi zingolo ziala mana.

¹⁰ Banani “bala lezama banga thangu ku diyilu”? Mvutu widi mu mambu Yesu katuba madi mu Matai 13:43: “Mu thangu beni, basonga bala lezama banga thangu mu Kintinu ki Tat’awu.” Mu kufiongunina kinongo Yesu katubila mambu amomo, tulenda mona ti nandi waba tubila matedi “bana ba Kintinu,” voti zikhomba ziandi zisolu bala yala yandi mu Kintinu ki diyilu. (Matai 13:38) Diawu Danieli 12:3 luidi mu kutubila, Baklisto basolu ayi kisalu bala vanga mu Luyalu lu Kivevi di Mimvu mu Kintinu ki Nzambi.

11-12. Kisalu mbi 144.000 di Baklisto basolu bela vanga mu luyalu lu 1.000 di mimvu?

¹¹ Buidi baklisto basolu bala sadisila “bawombo kuba basonga”? Bawu bala vangila mawu mu kusala va kimueka na Yesu Klisto muingi kutuadisa kisalu kilutidi ki kulonga, kiala vangama va ntoto mu Luyalu lu 1.000 di Mimvu. 144.000 di Baklisto basolu balasa ba ko to mintinu vayi mvandi bala ba zinganga Nzambi. (Nzai. 1:6; 5:10; 20:6) Mu biyeku abiobio, bawu bala sadisa batu malembe malembe muingi kuba bavedila. (Nzai. 22:1, 2; Yehe. 47:12) Bukiedika yala ba thangu yi mayangi kuidi Baklisto basolu!

¹² Banani bala ba mu khati “nkangu” wu batu basonga? Batu bala vulubuka ayi mvandi bo bavuka mu Alimangedoni kubunda mvandi bana bala butuka mu nza yimona. Kutsuka luyalu lu 1.000 di mimvu, batu boso bala ba va ntoto bala ba bavedila. Buabu thangu mbi mazina mawu mala sonimina mu buku yi luzingu mu ndimba yikhambu kubukanga?

13-14. Mbi batu bavedila bala zinga va ntoto bala tombulu kuvanga muingi batambula luzingu lu mvu ka mvu?

¹³ Tufueti tebukanga moyo ti kuba batu bavedila, kualasa sundula ko ti muna thangu  beni tuala baka luzingu lu mvu ka mvu. Kibila mbi? Yindula mambu mamonikina Adami ayi Eva. Bawu baba bavedila vayi kheti bobo, vaba tombulu kutumamana Yave Nzambi ava nandi kaba vana luzingu lu mvu ka mvu. Vayi kiadi ayi kuinda kuzaba ti bawu basa ntumukina ko.—Loma 5:12.

¹⁴ Mambu mbi mala monikina batu bala ba va ntoto kutsuka luyalu lu 1.000 di mimvu? Baboso bala ba bavedila. Vayi bukiedika kuandi ti batu boso bala buela mioko luyalu lu Nzambi? Voti bankaka bala ba banga Adami ayi Eva—babayisa minsiku mi Yave kheti mu kuba bavedila? Bukiedika ti biuvu abiobio, bintombulu mimvutu?

15-16. (a) Thangu mbi batu boso bala bakila luaku lu kumonisa ti bambuelanga mioko luyalu lu Yave? (b) Mambu mbi mala monika mu zithotolo zitsuka?

¹⁵ Satana bala kuntula mu buloko mu 1.000 ki mimvu. Mu thangu beni, nandi kalasa baka ko bu kuvukumunina batu va ntoto. Vayi kutsuka luyalu lu 1.000 ki mimvu, bala kumbasisa mu buluko. Ayi wala vanga mamoso muingi kuvukumuna batu bavedila va ntoto. Mu thotolo yitsuka yi Satana, batu boso bavedila va ntoto, bala baka luaku lu kumonisa ti badi ku konzu luyalu lu Nzambi. (Nzai. 20:7-10) Mangolo kadika mutu kala vanga muingi kukuikama mu zithotolo zitsuka zi Satana, mawu mala monisa bivisa ti  dizina diandi difueti sonama mu buku yi luzingu mu ndimba yikhambu kubukanga voti ndamba.

¹⁶ Bawombo bala ba banga Adami ayi Eva bala bayisa minsiku mi Yave. Mbi biala kuba monikina? Nzaikusu 20:15 yintuba: “Mvandi woso wala khambu ba dizina disonama mu buku yi luzingu, bala kunloza ku diyenga di mbanzu.” Bukiedika, baboso bala bayisa Yave, bala baka lutululu lu mvu ka mvu. Vayi nduka batu boso bala ba bavedila, bala nunga zithotolo zitsuka. Ayi mazina mawu mala sonama mu buku yi luzingu mu ndimba yala kadidila.

17. Mambu mbi mbasi kakamba Danieli mala monika mu bilumbu bitu? (Danieli 12:4, 8-10)

¹⁷ Bukiedika, mayangi beni kuzaba mambu mala monika kuntuala! Vayi, Danieli mvandi wutambula tsangu yi mambu mankinza mala monika mu bilumbu bitu voti, “mu thangu yitsuka.” (Tanga Danieli 12:4, 8-10; 2 Timo. 3:1-5) Mbasi yinkamba ti: “Nzailu yikiedika yala ba yiwombo.” Bukiedika mbikudulu yidi mu buku ayoyo yitu sadisa kuvisa mambu mawombo mala monikina dikabu di Nzambi. Mbasi beni mvandi wubue tuba ti “mu thangu beni bakua mambi, [bala] vanga  mambu mambi, ayi ni wumueka mu bawu [wala] visa mawu.”

18. Mambu mbi mambelama kumonikina bankua mambi?

¹⁸ Bubu, bankua mambi balenda monikina ti balendi bungu ko kheti mu mavanga mawu mambi. (Mala. 3:14, 15) Vayi nkadu to wukhambu, Yesu wala fundisa bankua mambi bamfuanikisa banga zikhombo ayi wala kuba vasa mu nkangu wu batu bandedikisa banga mamemi. (Matai 25:31-33) Bankua mambi balasa vuka ko mu ziphasu zingolo ayi balasa kuba vulubusa ko muingi kuzinga ku nza yimona. Bukiedika, mazina mawu malasa ba ko “mu buku yi mbambukulu moyo” dedi buntubila Malaki 3:16.

19. Mbi tufueti vanga bubu ayi kibila mbi? (Malaki 3:16-18)

¹⁹ Bubu yidi thangu tufueti monisina bivisa ti, tuisi ko mu nkangu wu batu bambi. (Tanga Malaki 3:16-18.) Yave widi mu kukutikisa batu bawombo, bo kammona ti badi lunungu va mesu mandi. Bukiedika, befu boso tuntomba kuba mu nkangu wu batu abobo.

20. Mbikudulu mbi yidi mu buku yi Danieli yembelama kusalama ayi kibila mbi wulenda bela lufiatu mu mawu?

²⁰ Bukiedika, thangu tuidi mu kuzingila yidi thangu yi mayangi. Vayi mambu mawombo ma kukuitukila mambelama kumonika. Nkadu to wunkambu, ngie wala mona lutululu lu batu bambi. Bosi wala mona mbikudulu yi Yave kavana mu nzila Danieli kusalama. Yintuba: “Kutsuka bilumbu wala kotuka muingi wutambula mfutu’aku.” (Dani. 12:13) Ngie widi mu kuvingila mu phuila, thangu Danieli ayi batu wunzolanga bafua, bala “bue kotuka”? Boti ngete, buna mangolo widi mu kuvanga bubu muingi kutatamana wukuikama, malenda kuvana lufiatu ti dizina diaku diala tatamana disonama mu buku yi Yave yi luzingu.