Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

TANE MEKUN 1

Xecie Koi Së Laka Ka “Nyipici” La Tusi Hmitrötr

Xecie Koi Së Laka Ka “Nyipici” La Tusi Hmitrötr

TOPIK NE LA MACATRE 2023: “Ame asë hi la aliene la Trengewekë i nyipë, ke nyipici.”—SAL. 119:160, MN.

NYIMA 96 Mo Ka Tru Alamekene—La Wesi Ula i Akötresie

MEKUN KA TRU a

1. Pine nemene matre tha mejiune hë la itre atr kowe la Tusi Hmitrötr?

 PËHË mejiune thene la itre atr enehila. Thatre hë angatr ka hape, drei la nyine troa dreng. Ame koi angatr, tha wangatrunyi angatr kö hnene la itre atr hnei angatr hna metrötrën, tune la itre hene politik, me itre ka inacaman, maine itre maseta. Nge xele fe angatr ma wang la itre hene ne hmi. Celë hi matre, tha sesëkötre kö së laka, tha mejiune hë la itre atr kowe la Tusi Hmitrötr, lo itus nyine tro la itre hene ne hmi a metrötrën.

2. Thenge la Salamo 119:160, MN, nemene la ka xecie koi së?

2 Atre hi së, itre hlue i Iehova laka, Nyidrë la “Akötesieti ka nyipici,” nge aja i Nyidrë tro sa mele ka loi. (Sal. 31:5; Is. 48:17) Easa mejiune kowe la itre hne së hna e ngöne la Tusi Hmitrötr ke, “ame asë hi la aliene la Trengewekë i [Akötresie], ke nyipici.” (Salamo 119:160, MN) Easa jelenyipicine la hna qaja hnene la ketre atr ka qejepengöne la Tusi Hmitrötr. Öni angeic: “Pëkö trengewekë i Akötresie ka tria, nge tro itre ej asë a eatr. Itre hlue i Akötresie a mejiun kowe la itre hnei Nyidrëti hna qaja ke, ka mejiune angatr koi Nyidrë.”

3. Nemene la hne së hna troa ce wang ngöne la tane mekune celë?

3 Tune kaa la aqane tro sa xatuane la itre atr troa mejiune kowe la Trengewekë i Akötresie? Tro sa ce wang la köni kepine ka amamane la enyipiewekën tro sa mejiun kowe la Tusi Hmitrötr. Hnapan, tha hna saze kö la maca ne la Tusi Hmitrötr, hnaaluen, hna eatre palahi la itre hna perofetan, nge hnaakönin, ej a saze la mele ne la atr.

THA SAZE KÖ LA MACA NE LA TUSI HMITRÖTR

4. Hnauëne la itre atr a mekun ka hape, hna saze la Tusi Hmitrötr?

4 Hnei Iehova Akötresie hna up la ala 40 lao hlue i Nyidrë troa cinyanyine la Tusi Hmitrötr. Ngo ame enehila, patre hë lo itre hna cinyanyin ekö hnei angatr. Ame hi la hne së hna hetreny, ke itre itus hna fejan qa ngöne la itre hna fejane hë. Celë hi matre itre atr a isa hnyingëne ka hape, ka ihmeku kö la Tusi Hmitrötr enehila memine lo itre hna cinyanyin ekö, lo xötrei. Pine nemene matre epuni a mejiun kowe la Tusi Hmitrötr?

Hnene la itre ka fejane la Itre Hna Cinyihan Qene Heberu hna isine matre ihmeku hnyawa la itre hnei angatr hna fejan memine la itre pane itusi ekö (Wange ju la paragarafe 5)

5. Pine nemene matre tha patre ju kö la Itre Hna Cinyihane Qene Heberu? (Wange ju la icetrön.)

5 Hnei Iehova hna up la itre hlue i Nyidrë troa fejan la Trengewekë i Nyidrë, matre tha tro kö ej a patr. Hnei Nyidrë hna up la itre joxu ne Isaraela troa isa fejane la wathebo thatraqai angatr, nge hnëqa ne la angetre Levi troa inine la Wathebo kowe la nöj. (Deu. 17:18; 31:24-26; Neh. 8:7) Thupene la hna oth la angetre Iudra a tro Babulona, hna up la itre xan thei angatr troa anyimua fejan la Itre Hna Cinyihan Qene Heberu. (Ezera 7:6) Angatr a thupëne matre tha tro kö a tria la hnei angatr a cinyanyin. Matre hnei angatr hna e la etrune la itre hnaewekë, utife hë la itre mataitus. Ngacama kuca tune ju hë angatr, ngo hetre ka tria ngöne la itre hna cinyanyin, ke itre atr ka tha pexeje kö angatr. Pine laka, anyimua fejane hë, hna öhn e thupen la itre ka tria. Hna tune kaa?

6. Hna öhne tune kaa la itre hnaewekë ka tria ngöne la itre pepa ne Tusi Hmitrötr hna fejan?

6 Hetre aqane kuca ne la itre ka inamacan matre troa öhne la itre ka tria ngöne la itre pepa ne Tusi Hmitrötr hna fejan. Tro sa xome la ketre ceitun: Hna upe la 100 lao trahmanyi troa fejan hnei wanakoim la hna cinyanyine ngöne la ketre pepa. Ngo ka tria la hna cinyanyin hnene la ketre. Tro sa öhne la itre hnaewekë ka tria e tro sa goeëne la hna fejan hnei itre xan. Ketre tune mina fe, tro la itre ka inamacan a öhne la itre ka tria ngöne la itre pepa ne Tusi Hmitrötr, e tro angatr a goeëne la itre xaa pepa hna fejan.

7. Nemene la ka anyipicineka hape, hnene la itre ka fejan la Tusi Hmitrötr hna thupëne matre tha tro kö a tria la itre hna cinyanyin?

7 Hnene la itre ka cinyanyine la Tusi Hmitrötr hna thupëne hnyawa matre tha tro kö a hetre hnaewekë ka tria. Tro sa ce wang la ka anyipicine lai. Ame lo tusi hna ewath ne la Itre Hna Cinyihan Qene Heberu ka hekö catr ke, ka he lo macatre 1008 maine 1009 M.K. Hna hëne ka hape, Codex de Leningrad. Ngo ame eue hi lo, hna öhne la itre igötranene ne la Tusi Hmitrötr ka hekö catre kö. Nge hna cinyanyin itre ej a 1 000 lao macatre qëmekene lo Codex de Leningrad. Maine ju tro sa mekun ka hape, isapengöne catr lai Codex memine la itre igötranene Tusi Hmitrötr hna nyipi öhn ke, anyimua fejan itre ej ngöne la 1 000 lao macatre. Ngo tha eje kö lai. Hnene la itre ka inamacan hna ce goeëne lai Codex memine la itre igötranene Tusi Hmitrötr hna nyipi öhn. Hnei angatr hna öhn e cili laka, hna nango saze la aqane eköth la itre trengewekë, ngo casi palahi la maca.

8. Nemene la eisapengönene la Itre Hna Cinyihan Qene Geres hna fejan memine la itre xaa itus hna fejan ngöne la hneijine cili?

8 Hnene fe la itre pane keresiano hna fejan lo Itre Hna Cinyihan ka hmitrötr. Angatr a fejan hnyawan la 27 lao tus ne la Itre Hna Cinyihan Qene Geres, ke angatr a huliwan itre ej ngöne la itre icasikeu, me ngöne la hna cainöj. Hnene la ketre ka inamacan hna ce goeëne la Itre Hna Cinyihan Qene Geres memine la itre xaa itus ne la hneijine cili. Öni nyidrë: “Tru catre kö [la Itre Hna Cinyihan Qene Geres] hna fejan, . . . Nge ka pexej asë hi itre ej.” Hna qaja ngöne la ketre itus (Anatomy of the New Testament) ka hape: “Ka ihmeku hnyawa hi la itre hne së hna e enehila ngöne la Tusi Hmitrötr [Itre Hna Cinyihan Qene Geres] memine la itre hna cinyanyin ekö.”

9. Thenge la Isaia 40:8, ka tune kaa la Tusi Hmitrötr?

9 Ame ngöne la itre hadredre lao macatre, anyimua fejan la Itre Hna Cinyihan ka hmitrötr. Jëne la trengecatre hna nu hnene la itre ka fejan, ka nyipici la Tusi Hmitrötr hne së hna e me inin enehila. b Xecie koi së laka, Iehova la ka thupëne la maca i Nyidrë kowe la itre atr. (E jë la Isaia 40:8.) Ngo, ame kowe la itre xan, tha celë kö la ka anyipicin ka hape, qaathei Akötresie la Tusi Hmitrötr. Haawe, tro sa ce wang la itre mekun ka amamane ka hape, Iehova la Atrekë Ewekëne la Tusi Hmitrötr.

KOLA EATR LA ITRE HNA PEROFETAN

Götrane mi: C. Sappa/​DeAgostini/​Getty Images; götrane maca: Image © Homo Cosmicos/​Shutterstock

Ame la itre xaa hna perofetan hnei Tusi Hmitrötr ke, eatre hë. Nge ame itre xan, kola eatr enehila (Wange ju la paragarafe 10-11) d

10. Nemene la hna perofetan hnei Tusi Hmitrötr ka jelenyipicine la hna qaja hnei 2 Peteru 1:21? (Wange ju la itre iatr.)

10 Ame la itre xaa hna perofetan hnei Tusi Hmitrötr, ke eatre hë. Nge ame la itre xan, ke hna eatr a itre hadredr lao macatre thupen. Hetre ka anyipicine lai. Tha sesëkötre kö së ke, Iehova la Atrekë Ewekëne la Tusi Hmitrötr. (E jë la 2 Peteru 1:21.) Tro sa ce wang la itre hna perofetan göne la traon e Babulona. Ame ngöne la itre macatre 700 M.P.K., hnei Isaia hna perofetan laka, troa lep apatrene la traon e Babulona. Hna qaja fe ka hape, Koreso la ka troa thapa la traon, memine la aqane tro angeic a kuca. (Is. 44:27–45:2) Ketre, öni Isaia, troa apatrene trij la traon e Babulona, nge tha tro hmaca kö a lapane ej. (Is. 13:19, 20) Celë hi ka traqa. Ame ngöne la macatre 539 M.P.K., hna lepe la traon e Babulona hnene la angetre Madai me Peresi, nge ame enehila, ke hnënge etë pe hi la ka lapa.—Wange ju la video Ase Hë Tusi Hmitrötr Thingehnaean Ka Hape, Tro Ha Kei Hnei Babulona ngöne la mekene 03 ini 5 ne la itus Gojenyi Kowe La Nyipi Mel! ka mama ngöne tablet.

11. Qejepengöne jë la aqane eatr enehila la tusi Daniela 2:41-43.

11 Nyipici, hetre hna perofetane hnei Tusi Hmitrötr ka eatr ekö, ngo hetre ka eatre mina fe enehila. Tro sa ce wang la aqane eatr enehila la hna perofetan hnei Daniela göne la musi Agele me Amerika. (E jë la Daniela 2:41-43.) Hna perofetan hnei Daniela ka hape, tro la musi cili a “cate” tune la fao me puj tune la dro ka fedr. Celë hi ka mama enehila. Ka catre la musi Agele me Amerika tune la fao, ke hnei nyidro hna hun ngöne la lue Isi Ka Tru, nge nyidro palahi a hun enehila ngöne la itre isi e cailo fen. Ngo ka puj la trengecatre i nyidro hnene la itre atrene la nöj. Angatr a cil kowe la musi nyidro jëne la itre syndicats, nge angatre fe a isigöline la itre droits i angatr, me pi ëdepadas. Önine la ketre atr ka atre hnyawa la politik ka hape: “Ame enehila, pëkö ketre nöj e cailo fen ka tui Etazini laka, ame la itre atrene la nöj ke, hna aisane hnene la politik.” Ame pena la itre atrene la nöje Agele, ke xele angatr troa lapa ngöne la Union européenne. Celë hi matre tha catre kö la musi Agele me Amerika tune la fao.

12. Nemene la thangan e tro sa inine la itre hna perofetan?

12 Itre hna perofetan hnei Tusi Hmitrötr a acatrene la mejiune së kowe la itre hna thingehnaean hnei Akötresie. Casi hi la mekuna së memine la atre cinyihan la Salamo la kola thithi koi Iehova me hape: “Eni a lapa treqene la iamele qaathei nyipë ; ke trengewekë i nyipë la hnenge hna mejiune kow.” (Sal. 119:81, MN) Jëne la Tusi Hmitrötr, Iehova a hamë së “la pune memine la mejiun.” (Iere. 29:11) Tro kö a eatr la mejiune së, ke Iehova la ka qaja, ngo tha atre kö. Haawe, catre jë së inine la itre hna perofetan matre acatrene la mejiune së kowe la Tusi Hmitrötr.

KOLA SAZE LA ATR HNEI TUSI HMITRÖTR

13. Thenge la Salamo 119:66, 138, nemene la ketre kepin matre loi e tro sa mejiun kowe la Tusi Hmitrötr?

13 Ame la ketre kepin matre loi e tro sa mejiun kowe la Tusi Hmitrötr, ke ej a saze la mele ne la atr. (E jë la Salamo 119:66, 138.) Hnene la lue trefën ka mekun troa seihnacil, hna trongëne la itre trepene meköt ne la Tusi Hmitrötr. Ame enehila, casi hmaca nyidro me madrin ngöne la mele ne trefën. Nge kolo fe a madrin la itre nekö i nyidro me tingeting ke, nyudren a mel ngöne la fami ka ihnim.—Efe. 5:22-29.

14. Qaja jë la ketre hna melën ka amamane ka hape, ijije hi tro la Tusi Hmitrötr a saze la mele ne la atr.

14 Hna hane fe saze la mele ne la itre ka ihumuth la angatr a trongëne la itre trepene meköt qa hnine la Tusi Hmitrötr. Tro sa ce wang la hna melën hnei Jack. c Angeic la ketre atr ka ihumuth, nge ka isi catr. Ketre atr hna xouen ngöne la kalabus, nge angeice pe hi a treqene matre troa humuthi angeic. Ngo ame ju hi la ketre ijin, hnei angeic hna sine la ketre ini Tusi Hmitrötr. Hna ketri angeic hnene la aqane ujë ne la itre trejin, matre hnei angeic hna sipon troa hane ini Tus. Pine laka hnei angeic hna trongëne la itre trepene meköt, matre hna saze la aqane ujë i angeic memine la itre thiina i angeic. Ame e thupen, hnei angeice hna nyiqane cainöj utihë la xomi bapataiso. Hnei angeic hna cainöj kowe la itre atr hna ce akalabusin me angeic, nge ala 4 la ka xomi bapataiso. Ame hë la ijin kola humuthi Jack, ke saze hnyawa ha angeic. Önine la ketre avocat i angeic ka hape: “Tha kolo hmaca kö lo Jack hnenge hna atre ekö. Hnei angeic hna ini Tus memine la itre Temoë Iehova matre saze hë la mele i angeic.” Ngacama meci hë Jack, ngo hnei angeic hna amamane laka, ijije hi tro la Tusi Hmitrötr a saze la mele ne la atr.—Is. 11:6-9.

Jëne la Tusi Hmitrötr, kola saze la mele ne la atr (Wange ju la paragarafe 15) e

15. Qaja jë la ketre hna melën ka amamane laka, isapengöne kö la itre Temoë Iehova me itre xan. (Goeëne ju la iatr.)

15 Ka cas la itre hlue i Iehova ke, angatr a trongëne la itre trepene meköt ne la Tusi Hmitrötr. (Ioane 13:35; 1 Kor. 1:10) Angatre pe hi la ka tingeting me cas ngöne la fen, ke ame la itre atr, hna aisane hnei politik, me hane ngönetrei, me mani. Hna ketri Jean la angeic a öhne la aqane cas la nöje i Akötresie. Hnei angeic hna tru ngöne la ketre nöj e Afrik. Ame la kola nyiqan isi ngöne la traone i angeic, hnei angeic hna hane sooc. Ngo e thupen, hnei angeic hna kötr ngöne la ketre nöj gaa easeny. E cili hi la angeic a iöhnyi memine la itre Temoë Iehova. Öni Jean: “Hnenge hna inine laka, ame la itre hlue i Akötresie, ke tha ka kuci politike kö ngo ka cas angatr. Angatre fe a ihnimikeu. Hnenge hna nue la meleng kowe la nöjeng. Ngo ame hë la eni a atre la itre ini qa hnine la Tusi Hmitrötr, ke hnenge hna nue la meleng koi Iehova.” Saze hnyawa ha Jean. Ame enehila, tha angeic hmaca kö a isi memine la itre atr ka isa nöje kö me angeic. Ngo angeic pe a cainöjëne la maca ne tingeting kowe la nöjei pengöne atr. Hetre thangan la itre eamo qa hnine la Tusi Hmitrötr kowe la nöjei atr. Kolo hi lai a amamane ka hape, ijije hi tro sa mejiune kowe la Tusi Hmitrötr.

CATRE JË MEJIUN KOWE LA TUSI HMITRÖTR

16. Pine nemene matre nyipiewekë tro sa acatrene la mejiune së kowe la Tusi Hmitrötr?

16 Kola trongazo la fen matre jole catr troa mejiune kowe la Tusi Hmitrötr. Tro la itre atr a iaö së ka hape, tha ka nyipici kö la Tusi Hmitrötr, nge tha hna iëne kö la hlue ka nyipici me ka inamacan troa xomiujine la organizasio i Iehova enehila. Maine ka xecie koi së laka, ka nyipici la Trengewekë i Iehova, ke tha tro kö sa nue la itre ewekë cili troa thë la lapaune së. E cili, tro hë sa catre xötrethenge ‘la itre wathebo i Iehova uti hë la pun.’ (Sal. 119:112) Tha tro kö sa “hmahma” troa qaja la itre trenge nyipici kowe la itre atr, me xatua angatr troa xötrethenge itre ej. (Sal. 119:46) Tro hë së lai a atreine “itreqe, me madrin” qëmekene la itre jol ka tru, tune la iaxösisi.—Kol. 1:11; Sal. 119:143, 157.

17. Nemene la hna amamane hnene la xötr ka nyitane la macatre?

17 Easa madrin me olene koi Iehova la hna aijijë së troa atre la nyipici! Ej a hamë së la tingeting me mejiun, me ini së la aqane troa mel nyipine la fen ka iakötrë. Eje fe a acatrene la mejiune së troa mel fene la Baselaia i Akötresie. Epi tro la xötr ka nyitane la macatre 2023 a acatrene la mejiune së laka, ka nyipici la Tusi Hmitrötr!—Sal. 119:160, MN.

NYIMA 94 Olene Jë Së La Wesi Ula i Akötresie

a Ame la xötre ka nyitane la macatre 2023, ke: “Ame asë hi la aliene la Trengewekë i nyipë, ke nyipici.” (Sal. 119:160, MN) Ma celë fe hi mekuna i epun. Ngo alanyimu la itre atr ka mekune ka hape, tha ka nyipici kö la Tusi Hmitrötr, nge pëkö eloine la itre ihaji qaathene ej. Ame ngöne la tane mekune celë, tro sa ce wang la köni kepin ka troa xatuane la itre atr troa mejiune kowe la Tusi Hmitrötr.

b Maine epuni a ajan la itre xaa ithuemacanyi göne la aqane thupëne la Tusi Hmitrötr, tro jë kowe la site jw.org (Qene Wiwi) nge lepe ju la hna hape, La Bible et l’Histoire ngöne la hnë ithel.

c Hna saze la itre ej.

d ITRE FOTO Tune la hna thingehnaean hnei Akötresie, hnënge etë pe hi lo traon e Babulona.

e ITRE FOTO: Ketre nekönatrahmanyi a inine jëne la Tusi Hmitrötr la aqane troa ce mel me itre xan, nge tha tro kö a isi. Nge angeic a ini itre xan.