Gadé sa ki adan

Ay adan lis a sé sijè-la

AWTIK POU ÉTIDYÉ 1

Fò ou sèten kè Pawòl a Bondyé « sé vérité »

Fò ou sèten kè Pawòl a Bondyé « sé vérité »

TÈKS A LANNÉ 2023 : « Sa ki an nannan a pawòl a-w, sé vérité » (SÒM 119:160).

KANTIK 96 Le Livre de Dieu : un trésor

ON TI LIDÉ ASI SA NOU KAY VWÈ a

1. Poukwa jòdijou ni onlo moun ki pa’a fè Labib konfyans ?

 JÒDIJOU ni onlo moun ki ni dimal a fè lézòt konfyans. Yo pa’a vwè anlè kimoun yo pé konté ankò. Yo ka rèspèkté sé chèf politik la, sé syantifik-la é sé patron a gwo antrèpriz la men yo ka mandé-yo si sé moun-lasa toujou ka fè sa ki myé pou yo. Anplisdisa, yo pa’a rèspèkté sé chèf a rèlijyon la ki ka di kè yo krétyen la. Konm sé chèf a rèlijyon lasa ka di kè yo ka bazé-yo asi Labib, sa pa ka étoné-nou si sé moun-la pa’a fè Labib konfyans nonplis.

2. Sèlon Sòm 119:160, dè kibiten fò-nou sèten ?

2 Nou ki ka sèvi Jéova, nou sèten kè i sé « Dyé a vérité la » é kè i toujou vlé sa ki ni dè myé pou nou (Sòm 31:5 ; Iz. 48:17). Nou sav kè nou pé kwè adan tousa nou ka li adan Bib-la pas « sa ki an nannan a pawòl a [Bondyé], sé vérité b » (li Sòm 119:160). Nou dakò èvè sa on èspésyalis a Labib di. Mi sa i maké : « Pa ni ayen adan sa Bondyé di ki pa vré é pa ni ayen adan sa i di ki pé’é réyalizé. Sèwvitè a-y pé ni konfyans adan sa i di pas yo ni konfyans adan Bondyé la ki palé la c. »

3. Ka nou ké vwè adan awtik-lasa ?

3 Nou ni konfyans adan Pawòl a Bondyé. Men kijan nou pé édé lézòt ni konfyans adan-y osi ? Nou ké vwè 3 biten ki ka pèwmèt-nou fè Labib konfyans. Nou ké vwè kè ponmoun pa tòd mésaj a Labib, kè lèwvwè i ka anonsé on pwofési, i toujou ka réyalizé, é kè i pé chanjé vi a moun.

PONMOUN PA TÒD MÉSAJ A LABIB

4. Poukwa sèwten moun ka pansé kè yo tòd mésaj a Labib ?

4 Jéova sèvi èvè apépré 40 nonm pou maké Labib, é tout sé nonm-lasa sé té dé moun ki té fidèl. Men jòdijou, sé maniskri-la d sé nonm-lasa ékri la pa ka ègzisté ankò. Yo kopyé sé maniskri-lasa a plizyè rèpriz, é yo pran sa yo té ja kopyé la pou yo rèkopyé-y ankò é ankò. Jòdijou, sé dé kopi kè nou ni. Sé pousa ni sèwten moun ki ka mandé-yo si sa nou ka li adan Bib-la jòdila, sé ègzaktèman sa ki té maké odépa. Nou pé sèten dè sa pou plizyè rézon. Ès ou ja mandé-w kilès ?

Ni dé moun travay a yo sé kopyé Lézékriti ébrayik é yo fè on travay èkstraòwdinè toubònman. Lèwvwè sé moun-lasa kopyé Pawòl a Bondyé, yo fè ansòt pou sa yo maké la té ègzak (gadé paragraf 5 la).

5. Yo fè onlo kopi a Lézékriti ébrayik. Kijan yo rivé fè sa ? (gadé imaj-la ki anlè po a jounal-la).

5 Pou pwotéjé mésaj-la ki an Bib-la, Jéova mandé sèwvitè a-y rèkopyé tèks-la. I mandé sé wa a Izrayèl la rèkopyé Lwa-la é i mandé sé Lévit-la anségné pèp-la pou yo konnèt Lwa-lasa (Dét. 17:18 ; 31:24-26 ; Néém. 8:7). Lèwvwè sé Juif-la yo té chayé Babilòn pa fòs sòti anba jouk a sé Babilonyen-la, ni on gwoupmoun ki koumansé fè plizyè kopi a Lézékriti ébrayik (Èsdr. 7:6, nòt adan Bib-la an fransé). Sé moun-la ki té ka rèkopyé tèks-la sé té dé zouti-filé, yo té ka pran tan a yo pou fè sa byen. Dayè, yo té ka konté sé mo-la é yo fin pa konté sé lèt-la osi pas yo té vlé fè tousa yo té pé pou maké tèks-la kon i té yé odépa. Magrésa, yo fè plizyè érè lèwvwè yo té ka rèkopyé tèks-la pas yo té enpawfè kon noutout. Men konm yo rèkopyé menm tèks-la a plizyè rèpriz, yo réyisi touvé sé érè-la plita. Kijansa ?

6. Kijan sé èspésyalis-la pé fè pou vwè lè yonn adan sé moun-la ki kopyé Bib-la fè on ti érè ?

6 Sé èspésyalis-la ka sèvi èvè on bon métòd pou vwè lè sé moun-la ki kopyé sa ki maké adan Labib fè on érè. An-nou pran on ègzanp : yo ka ba 100 misyé on tèks é yo ka mandé-yo maké tèks-lasa asi on papyé. Toupannan yo ka fè sa, ni yonn adan yo ki ka fè on ti érè. Men lè nou ka pran kopi a tout sé nonm-la é nou ka konparé-yo yonn èvè lòt, nou pé vwè ola moun-lasa fè on érè. Menmjan-la, lè yo ka konparé plizyè maniskri a Labib yonn èvè lòt, sé èspésyalis-la pé vwè sé érè-la sé moun-la ki kopyé Bib-la fè la é yo pé vwè osi si yo oubliyé maké on biten.

7. Ni onlo moun ki kopyé é rèkopyé Labib é yo pran tout ti tan a yo pou fè travay-lasa byen konm i fo. Ka ki ka montré sa ?

7 Plizyè nonm kopyé maniskri a Labib. Sé nonm-lasa travay rèd pou yo té fè sa. Yo té ka pran tout ti tan a yo pou yo té fè travay-la byen konm i fo. An-nou pran on ègzanp ki ka montré sa. Sé an 1008 oben an 1009 a épòk an nou yo maké pli vyé maniskri a Lézékriti ébrayik é i ni tout Lézékriti ébrayik adan. Yo ka kriyé-y Kodèks a Léningrad. Men pa ni lontan dè sa, yo dékouvè plizyè maniskri é plizyè mòso a maniskri a Labib kè yo maké 1 000 an avan Kodèks a Léningrad. Yo kopyé é yo rèkopyé sé maniskri-lasa asi on péryòd ki diré 1 000 an. Afòs yo kopyé é rèkopyé tèks-la, on moun té’é pé pansé kè a pa menm tèks-la ankò. Men a pa sa ditou. Sé èspésyalis-la konparé sé maniskri-la ki pi vyé la èvè séla yo té ja ni la, é yo konstaté kè menmsi délè ni déotwa ti mo ki chanjé, mésaj-la pa chanjé.

8. Sèwten moun kopyé Lézékriti grèk é dòt moun kopyé dòt liv ki té ka ègzisté an menm péryòd-la. Lè yo konparé sé 2 travay-lasa, ki diférans yo vwè ?

8 Sé prèmyé krétyen-la kontinyé suiv tradisyon-lasa osi, kivédi yo osi yo té ka kopyé Lézékriti. Yo kopyé sé 27 liv-la ki adan Lézékriti grèk é yo apliké-yo byen pou yo té fè sa. Yo té ka sèvi èvè sé kopi-lasa lè yo té k’ay réinyon é lè yo té k’ay préché. Apré yo konparé plizyè maniskri a Lézékriti grèk èvè dòt liv yo fè an menm péryòd-la, mi sa on èspésyalis di : « An jénéral, nou ka touvé plis kopi [a Lézékriti grèk], […] é byensouvan ka manké mwens biten adan yo ki adan sélézòt liv-la e. » Mi sa nou ka li adan liv-la Anatomy of the New Testament : « Lè nou ka li on biten ki adan Lézékriti grèk nou ni jòdijou é kè sé on tradiksyon ki fyab, nou pé sèten kè mésaj-lasa sé menm mésaj-la ki tala nou ka touvé adan sé Bib-la yo té maké la an tan lontan f. »

9. Adan Izayi 40:8 nou ka touvé on vérité anrapò èvè mésaj-la ki an Bib-la. Kilès ?

9 Pannan plizyè syèk, ni onlo moun ki travay rèd pou yo té pé sa kopyé Lézékriti, é yo pran tout prékosyon a yo pou yo té fè sa. Sé pousa nou pé di kè Bib-la nou ni la é kè nou ka itilizé jòdijou sé on Bib ki fyab g. Nou sav kè sé Jéova ki fè ansòt pou toutmoun ni Pawòl a-y é pou i ègzak (li Izayi 40:8). Men ni sèwten moun ki pé di kè a pa paskè mésaj-la ki an Bib-la pa jen chanjé kè sa vé di kè sé Bondyé ki fè-yo maké Bib-la. Alò an-nou vwè déotwa prèv ki ka montré kè Labib ka vin dè Bondyé.

SÉ PWOFÉSI-LA KI AN BIB-LA KA RÉYALIZÉ

Gòch : C. Sappa/DeAgostini/Getty Images ; dwat : Image © Homo Cosmicos/Shutterstock

Adan Labib nou ka touvé sèwten pwofési ki ja réyalizé é ni dòt ki ka réyalizé konnyéla (gadé sé paragraf 10 é 11 la). j

10. Bay on ègzanp ki ka montré kè sa nou ka li an 2 Pyè 1:21 sé lavérité (gadé sé imaj-la).

10 Adan Labib, ni onlo pwofési ki ja réyalizé. Ni sèwten ki réyalizé plizyè santenn lanné apré yo té anonsé-yo. Listwa ka montré kè sé pwofési-lasa réyalizé. Sa pa’a siwprann-nou pas nou sav kè sé pwofési-lasa ka vin dè Jéova (li 2 Pyè 1:21). An-nou palé dè sé pwofési-la ki té ka anonsé jan yo té’é détwi vil a Babilòn. O 8èm syèk avan épòk an nou, Jéova sèvi èvè pwofèt Izayi pou anonsé kè yo té ké pran Babilòn alòskè sé té on vil ki té puisan toubònman. I jous di kè sé on nonm, non a-y sé Siris, ki té’é pran Babilòn, é i èspliké osi kijan i té’é fè sa (Iz. 44:27 – 45:2). Anplisdisa, i anonsé kè yo té’é fin pa détwi Babilòn é kè ponmoun pa té’é rété la ankò (Iz. 13:19, 20). É sé ègzaktèman konsa sa pasé. An 539 avan épòk an nou, Babilòn tonbé anba men a sé Mèd-la é sé Pèws-la. An tan lontan, vil-lasa té bèl toubònman men jòdijou i vin on pil wòch (asi sit an nou oben adan aplikasyon-la JW Library, gadé vidéo-la : Bib-la té ja anonsé kijan yo té’é rivé about a Babilòn ki adan liv-la Ou pé ni tchè-kontan pou touttan ! [lèson 3, pwen niméwo 5]).

11. Èspliké kijan Danyèl 2:41-43 ka akonpli jòdijou.

11 A pa enki an tan lontan pwofési té ka réyalizé. Jòdijou osi, ni sa ki ka réyalizé anba zyé an nou. Pa ègzanp, nou ni pwofési a Danyèl ki anrapò èvè puisans-la Langlètè é Lamérik ka fòwmé la. An-nou vwè kijan pwofési-lasa ka réyalizé on mannyè ki èstraòwdinè (li Danyèl 2:41-43). Lè pwofési-lasa palé dè puisans-la Langlètè é Lamérik ka fòwmé la, i té ka anonsé kè ‘adan on sans puisans-lasa té’é fò’ kon mòso fè é kè ‘adan on sans i té’é fèb’ kon awjil. É sé sa ki fèt piskè lèwvwè sé péyi-la ki té alyansé èvè yo la gangné sé 2 gè mondyal la, Langlètè é Lamérik jouwé on gran wòl adan sa. A moman-lasa, yo montré kè yo té fò kon mòso fè. Men anmenmditan, Langlètè é Lamérik ka pèd fòs parapòt a popilasyon a yo. Délè, sé moun-la ka lévé gaoulé adan péyi-la, yo ka défann dwa a yo parapòt a travay a yo é yo ka montré kè yo kont gouvènman-la. Mi sa on èspésyalis a politik ka di : « Jòdijou, pawmi tout sé péyi-la ki pli rich la, sé Ozétazini ki ni plis ripaj an zafè a politik h. » É an Anglètè aprézan, lòt pati a puisans-lasa, ja ka fè plizyè lanné sé moun-la ka diskité pou sav kijan pou yo fonksyonné èvè Léwòp é yo pa’a tonbé dakò menm. Akòz dè sé pwoblèm-lasa, puisans-la Langlètè é Lamérik ka fòwmé la près pa annéta fè sa yo désidé fè.

12. Lè nou ka étidyé sé pwofési-la ki an Bib-la, nou ka pli sèten ankò dè on biten. Ki biten ésa ?

12 Ni onlo pwofési adan Bib-la ki ja réyalizé. Lè nou ka vwè sa, nou pli sèten ankò kè tout sé pwomès-la Bondyé fè la pou dèmen ké réyalizé. Nou ka rèsanti menm biten ki yonn adan sé boug-la ki maké sé Sòm-la. Mi sa i di Jéova adan on priyè : « A pa ti atann an ka atann kè ou sové-mwen, pas sé pawòl a-w ki ka ban-mwen èspwa » (Sòm 119:81). Adan Labib, Pap’an nou ki ka pran swen an nou ka ban-nou « on landèmen é on èspwa » (Jér. 29:11). Sa nou ka èspéré la ké réyalizé. Menmsi lézòm ka fè onlo éfò, a pa grasa yo sa ké réyalizé men sé pas sé Jéova ki pwomèt-nou sa. Alò an-nou kontinyé étidyé sé pwofési-la ki an Bib-la byen konm i fo. Konsa, nou ké ni plis konfyans ankò adan Pawòl a Bondyé.

SÉ KONSÈY-LA KI AN BIB-LA KA ÉDÉ PLIZYÈ MILYON MOUN

13. Dapré Sòm 119:66, 138, ka ki ka montré kè nou pé fè fon asi Labib ?

13 Nou pé fè Labib konfyans pou ondòt rézon ankò. Lè moun ka mèt sé konsèy-la ki adan-y la an pratik, Labib ka édé-yo (li Sòm 119:66, 138). Pa ègzanp, ni onlo misyé é madanm ki té k’ay divòsé, é konm konnyéla yo ka mèt sé konsèy-la ki an Bib-la an pratik, yo soudé é yo ni tchè-kontan. Timoun a yo osi ni tchè-kontan pas fanmi a yo ka lévé-yo adan lavérité, yo ka pran swen a yo é yo enmé-yo (Éféz. 5:22-29).

14. Bay on ègzanp ki ka montré kè sé prensip-la ki an Bib-la pé chanjé vi a on moun.

14 Menm dé kriminèl ki té danjéré toubònman chanjé vi a yo bout-pou-bout lèwvwè yo koumansé suiv konsèy a Labib ki plen sajès. An-nou pran ègzanp a on prizonyé, non a-y sé Jack i. Sé té on kriminèl ki té ni bon vyolans an kò a-y. Toutmoun té ka di kè pawmi sé moun-la yo té kondanné a mò la, i té ka fè pawti a séla ki té pli danjéré la. Men on jou, Jack vin adan on étid. Lè Jack vwè jan sé frè-la ki té ka kondui étid biblik la té janti, sa touché-y toubònman é li osi i mété-y ka étidyé Labib. Pi i té ka apliké sé prensip-la adan vi a-y, pli atitid a-y té ka chanjé. I jous vin janti. Piti-a-piti, i rivé fè tout sé chanjman-la ki té fo la pou i té pé sa vin pwoklamatè, é i pran lèbatèm. I palé dè wayòm a Bondyé èvè sèwten moun ki té lajòl èvè-y, é i fè sa èvè onlo balan. Jou ni 4 adan yo ki koumansé étidyé Labib é pétèt ni dòt ankò. Lè jou-la rivé pou yo té tchouyé Jack, i pa té menm moun-la ankò. Mi sa yonn adan sé avoka-la i té ni la di : « Sa ja ka fè 20 an kè an konnèt Jack é lè an ka gadé-y, an pé di kè a pa menm moun-la. Sa sé Témwen a Jéova la anségné-y la chanjé vi a-y. » Menmsi yo tchouyé-y, ègzanp a-y ka montré-nou kè nou pé ni konfyans adan Pawòl a Bondyé é kè Pawòl a-y ni pouvwa pas i pé chanjé vi a moun.

Grasa sé konsèy-la ki an Bib-la, vi a onlo moun ki ka viv toupatou si latè vin pi bèl k (gadé paragraf 15 la).

15. Bay on ègzanp ki ka montré kè lèwvwè sèwvitè a Jéova ka mèt prensip a Labib an pratik, yo pa menmjan ki sélézòt moun-la (gadé imaj-la).

15 Konm yo ka mèt sé prensip-la ki an Bib-la an pratik, sèwvitè a Jéova soudé (Jan 13:35 ; 1 Kor. 1:10). Toutmoun ka vwè jan yonn anpé èvè lòt é jan yo soudé paskè, jòdijou, lamajorité a sé moun-la pa ka antann-yo. Sé pé pas yonn pa adan menm pawti politik ki lòt, yonn pa menm ras ki lòt, oben yonn pa’a touché menm kantité lajan ki lòt. É jistèman, lèfètkè adan pèp a Bondyé toutmoun-la soudé, sé on biten ki mawké on jenn misyé, non a-y sé Jan. Yo lévé-y adan on péyi an Afrik, é lèwvwè lagè pété adan péyi-lasa, i rantré adan lawmé. Men kèlkètan apré, fò i té chapé kò a-y adan on péyi ki té toupré. A moman-lasa, i jwenn sé Témwen a Jéova la. Mi sa i ka èspliké : « Yo aprann-mwen kè moun ki ka fè pawti a vré rèlijyon-la pa ka pran pawti adan zafè a politik, yo pa’a lésé ayen anpéché-yo rété soudé é yonn enmé lòt. » Mi sa i ka di ankò : « An té paré a pasé tout vi an mwen ka goumé pou péyi an mwen men konnyéla, konm an konnèt sé vérité-la ki an Bib-la, sé Jéova an désidé sèvi tout vi an mwen. » Aprésa, Jan pa té menm moun-la ankò. Jòdijou, olyé i ay goumé èvè moun ki pa menm ras ki-y, i préféré préché Pawòl a Bondyé ba tout moun i ka jwenn pas sé on mésaj ki ka pèwmèt moun viv anpé yonn èvè lòt. Konsèy ki adan Pawòl a Bondyé ka édé onlo moun kèlkèswa nasyonalité a yo. Alò, sa ka montré kè nou pé fè Labib konfyans toubònman.

KONTINYÉ FÈ PAWÒL A BONDYÉ KONFYANS PAS SÉ LAVÉRITÉ

16. Pi tan ka pasé é pi fò nou fè Pawòl a Bondyé konfyans. Poukwa sa enpòwtan ?

16 Pi sa k’ay é pi mond-lasa ka vin mové, kifè, pou nou fè Pawòl a Bondyé konfyans sa pé’é fasil menm. Pétèt ni sèwten moun ki ké éséyé mèt dout an tèt an nou. Sé moun-lasa pé di kè sé manti Labib ka manti oben kè a pa èsklav fidèl é prévwayan la kè Jéova chwazi pou gidé-nou jòdijou. Sé dé biten ki pé rivé a fébli fwa an nou men si nou sèten kè Pawòl a Bondyé toujou ka di lavérité, nou pé’é lésé sé biten-lasa rantré an tèt an nou. Nou ké « byen désidé a toujou obéyi a lwa [a Jéova], jiskatan lafen rivé » (Sòm 119:112). Nou ké palé èvè lézòt dè sé vérité-la ki an Bib-la é nou ké ankourajé-yo viv annakò èvè sé vérité-lasa, é nou pé’é hont fè sa (Sòm 119:46). É lèwvwè nou ké jwenn sitiyasyon ki pli rèd, kon pèwsékisyon pa ègzanp, nou ké kapab andiré, é nou ké fè sa èvè onlo pasyans é èvè onlo jwa (Kol. 1:11 ; Sòm 119:143, 157).

17. Ka tèks a lanné-la ké fè-nou sonjé ?

17 A pa ti rèkonésans nou ni pou Jéova davwa i pèwmèt-nou konnèt lavérité ! Lavérité ka édé-nou rété kalm. I ka édé-nou santi-nou ansékirité. I ka montré-nou kijan pou nou viv adan mond-lasa ki pyé-pou-tèt é ki an boulvès. Grasa-y nou ni lèspwa kè anba wayòm a Bondyé, vi an nou ké pi bèl. Tèks a lanné 2023 ké édé-nou pou nou pé sa pi sèten ankò kè tousa ki an Pawòl a Bondyé kivédi sa ki an nannan a-y, sé vérité ! (Sòm 119:160).

KANTIK 94 Merci, Jéhovah, pour ta Parole

a Mi sa nou ka li adan tèks a lanné 2023 : « Sa ki an nannan a pawòl a-w, sé vérité » (Sòm 119:160). Yo chwazi tèks-lasa pou fè fwa an nou vin pli fò. Sèten ou dakò èvè sa i ka di. Men onlo moun pa’a kwè adan Labib oben yo pa ni konfyans adan sé konsèy-la i ka ban-nou la. Adan awtik-lasa, nou ké ègzaminé 3 biten nou pé itilizé pou édé moun sensè vin sèten kè yo pé fè Labib konfyans é kè yo pé fè tout sé konsèy-la ki adan-y la konfyans osi.

b POU NOU BYEN KONPRANN : An Ébré, sé mo-la yo tradui la é ki bay « sa ki an nannan a pawòl a-w, sé vérité » vlé di kè tout Pawòl a Bondyé sé vérité.

c Daniel Estes, The New American Commentary, B&H Publishing, 2019.

d Yo ka sèvi èvè mo « maniskri » pou palé dè on tèks yo ékri alamen ni lontan dè sa.

e Jacob Peterson, Myths and Mistakes in New Testament Textual Criticism, InterVarsity Press, 2019.

f Robert Spivey, D. Moody Smith é C. Clifton Black, Anatomy of the New Testament, Fortress Press, 2013.

g Si ou bizwen ni plis enfòwmasyon asi kijan yo fè pou pwotéjé mésaj a Labib, ay asi jw.org é maké « Ès yo chanjé oben tòd sa ki maké an Bib-la ? » adan koté la ki fèt pou fè rèchèch la.

h Ian Bremmer, 2021, https://time.com/5929978.

i Yo chanjé sèwten non.

j SA NOU KA VWÈ ASI SÉ IMAJ-LA : Bondyé té ja anonsé kè yo té’é détwi Babilòn, é sé ègzaktèman sa ki fèt.

k SA NOU KA VWÈ ASI SÉ IMAJ-LA : Yo rèprézanté on jenn misyé ki aprann adan Labib kijan pou i viv anpé èvè lézòt olyé i ay goumé, é i ka édé dòt moun fè menm biten-la.