Ima cangancunaman yaycunapaj

Ir al índice

1 CAJ YACHACUY

Yäracunchimi Diospa Palabran rasunpa cashganta

Yäracunchimi Diospa Palabran rasunpa cashganta

2023 WATAPAJ ACRACÄMUSHGAN TEXTO: ‘Palabrayquiga lapanpis rasun cajlami caycan’ (SAL. 119:160, MYL).

96 CAJ CANCIÓN Bibliaga imapitapis más valuryojmi

IMAPITA YACHACUNAPAJ a

1. ¿Imanirtaj achca runacuna Bibliaman yäracärinchu?

 CANAN wichan runacuna musyapäcunchu pimanpis yäracärinanpaj. Achcajmi politicacho caycajcunata, imaycata estudiajcunata y negocianticunata almiraptinpis, rasunpa cajchoga yäracärinchu ali shonguyoj runacuna capäcushganta. Jina iglesiacunapa pushacojnincuna Biblia nishganta mana cäsucärishganta ricar, paycunata alapa respetacärinnachu. Chaychi runacunaga Bibliamanpis yäracärinnachu.

2. ¿Imapitataj seguro caycänapaj Salmo 119:160 yanapämanchi?

2 Jehovapa sirvejnincuna seguro caycanchi payga “imaypis mana lulakushqanta”; chaypa trucan ali cananchita munan (Heb. 6:18; Sal. 31:5). Yäracunchimi Biblia wilacushganga rasunpa cashganta, Diospa Palabranga ‘lapanpis rasun cajlami caycan’ (leiriy Salmo 119:160). Bibliapita estudiaj juc runa escribishganno yarpanchi, payga nergan: “Dios lapan nishgancunachoga ni ichiclapis lulacushgachu, Pay nishganga lapanmi ruracan. Diospa sirvejnincunaga payman yäracärin, lapan nishgancuna quiquinpita shamushga captin”.

3. ¿Imapitataj canan yachacushun?

3 ¿Imanotaj runacunata yanapashwan paycunapis Diospa Palabranman yäracärinanpaj? Quimsa yanapacuycunata ricärishun: Biblia wilacushganta pipis trucachishgachu, wilacushganga imaypis cumplicunmi y runacunata yanapashga cawaynincunata cambiananpaj.

BIBLIA WILACUSHGANTA PIPIS TRUCACHISHGACHU

4. ¿Imanirtaj waquin runacunaga yarpapäcun Biblia trucachishga cashganta?

4 Jehovaga 40 runacunatano acrargan Bibliata escribipäcunanpaj. Ichanga paycuna escribishgancunaga canan wichan manami cannachu, copiacunalatami charanchi. b Chaymi waquin runacunaga tapucärin: “¿Canan chararaycä Bibliaga unay runacuna escribishgannochuraj caycan?” nir. ¿Imalapis caycanchuraj musyanapaj Biblia wilacushganga trucachishga mana cashganta?

Escrituras Hebreas cajpita copiacunata ruraj yachajcunata shumaj calpachacurgan ruraycashgancunacho mana pantacärinanpaj. (5 caj parrafuta ricay).

5. ¿Imanotaj Escrituras Hebreas cajpita copiacunata rurargan? (Garancho caycaj dibujuta ricäriy).

5 Palabran ushacächishga mana cananpaj, Jehovaga mandargan copiacunata rurananpaj. Israelpa reynincunata mandargan Leypita quiquincuna juc copiata rurananpaj y levitacunatana nergan Israel masincunata yachachicärinanpaj (Deut. 17:18; 31:24-26; Neh. 8:7). Judiucuna Babiloniaman apashga cashganpita Jerusalenmanna cutipäcamuptin, copiacunata rurayta yachaj runacuna Escrituras Hebreas cajpita achca copiacunata rurar galaycärergan (Esd. 7:6). Paycunaga chayta cuidaduwanmi rurargan. Tiempuwanga palabracunata y letracunatapis yupayta galaycurgan mana pantananpaj. Chayno captinpis juchasapa cashganraycur juc ishcaycunacho pantaycurganmi. Ichanga achca copiacuna captin, tiempuwanga musyacargan imacunacho pantashganta. Ricärishun imanomi chayga cargan.

6. ¿Imanotaj pipis musyanman Bibliapita copiacunata rurajcuna imacunacho pantashganta?

6 Canan wichan Bibliapita musyajcunaga yachanmi imano tarinanpaj Bibliapita copiacunata rurajcuna imacunacho pantashganta. Chayta tantiarcunapaj cayman yarparcushun. 100 runacunatashi mañacun juc papelcho maquilapa escribinanpaj juc librupa paginancho ima nishganta y juc cajshi pantaycun. Ichanga, ¿imanotaj musyacanman pay pantashganta? Lapan copiacunata tincuchiptin o igualachiptin. Chaynolami Bibliapita musyajcunapis rurapäcun. Bibliapita achca copiacuna ruracashganta jucninta jucninta tincuchin copiacunata rurajcuna imacunacho pantashganta tarinanpaj.

7. ¿Imanotaj musyanchi Bibliapita copiacunata rurajcunaga cuidaduwan rurashganta?

7 Ricärishun imanirtaj ninchi Bibliapita copiacunata rurajcuna cuidaduwan rurashganta. Lapan Escrituras Hebreas cajpita más unay copiacunaga caycan Códice de Leningrado nishgan, chayga caycan 1008 o 1009 watapita wichan. Ichanga guepa watacunacho achca copiacuna taricashganga, juccunaga waquilanla cargan. Chaycunaga caycan 1.000 watacuna más unaytaraj Códice de Leningrado nishganpita. Cayta musyar öraga pipis ninmanchi ‘waranga watacunacho copiacunata cutin cutin rurarga, Códice de Leningrado nishganga quevä tincunmanchu más unay caj copiacunawan’ nir. Ichanga manami chaynochu. Bibliapita musyajcuna más unay caj copiacunata chaylaraj tarishgancunawan tincuchir cuentata gocärergan, unaycho escribishgancuna jucno captinpis, chaycho wilacushganga manami trucachishgachu cashganta.

8. ¿Imanirtaj ninchi Escrituras Griegas Cristianas cajpita copiacunaga manami igualanchu unay waquin librucunapa copiancunawan?

8 Punta caj cristianucunapis Escrituras Hebreas cajpita copiacunata rurajcunano, alapa cuidaduwan copiacunata rurapäcurgan Escrituras Griegas cajpita 27 libruncunata. Y chaycunawan reuniuncunacho y predicaciunchopis yachachicärej. Juc runa Bibliapita musyaj Escrituras Griegas cajpita copiacunata tincuchergan unay runacuna escribishgan librucunawan. Y Bibliapa copiancunapita parlarmi nergan “más copiacuna caycashganta waquin librucunapita […] y más completupis caycashganta”. Jina Escrituras Griegas cajpita parlar juc librupis nin: “Chaycho ima nishganta leiptinchega, seguro caycashwan unay runacuna escribiycashganta leiycashganchita” (Anatomy of the New Testament).

9. ¿Imanotaj Isaías 40:8 yanapämanchi Bibliaman yäracunapaj?

9 Achca watacunapami achca runacuna Bibliapita copiacunata cuidaduwan rurashganraycur canan wichan maquinchicho caycaj Bibliaga exacto caycan leinapaj. c Ichanga cay lapanpita guepanchoga quiquin Jehová caycargan, payga manami munarganchu runacuna Palabranta trucachinanpaj (leiriy Isaías 40:8). Chayno captinpis, öraga waquin runacuna cayno ninmanchi: “Biblia trucachishga mana captinpis chayga manami ninanchu quiquin Diospita shamushganta” nir. Chauraga, ¿imalapis caycanchuraj yäracunapaj Bibliaga Diospita shamushganta? Ricärishun.

BIBLIA WILACUSHGANGA IMAYPIS CUMPLICUNMI

Izquierda: C. Sappa/DeAgostini/Getty Images; derecha: Image © Homo Cosmicos/Shutterstock

Bibliapa wilacuynincuna unaycho cumplicushganno cananpis cumplicuycan. (10 y 11 parrafucunata ricay). e

10. Wilacamuy Biblia wilacushgan imano cumplicushganta, y 2 Pedro 1:21 nishganwan imano tincushganta (dibujucunata ricay).

10 Bibliapa achca wilacuynincuna mayna cumplicushganna, waquincunaga más unay watacunacho escribishga cargan. Imayca pasashgancuna musyachimanchi chay wilacuycuna rasunpa cashganta. Y chayga caycan Bibliacho wilacushgancuna quiquin Jehovapita shamuptin (leiriy 2 Pedro 1:21). Babilonia marca imano ushacächishga cashganta yarparcushun. Jesús manaraj shamuptin 700 wata wichanpäga, Jehová profeta Isaiasta nergan wilacunanpaj Babilonia jucpa munaynincho caycänanpaj. Jina Ciro jutiyoj rey chayta imano rurananpaj wilacurgan (Is. 44:27–45:2). Y tiempuwan Babilonia ushacächishga captin chaycho manana pipis tiyananpaj nergan (Is. 13:19, 20). Biblia wilacushganno lapanmi cumplicurgan. Alapa munayniyoj jatun marca caycaptinpis 539 watacho Jesús manaraj shamuptin medos y persas runacunapa munayninchona caycargan, y cananga ragälanami caycan (Cushishgala imaypis cawanapaj librupa 3 caj yachacuycho, 5 caj yachachicuycho, Babilonia marca ushacänanpaj Biblia wilacurgan videuta ricay).

11. ¿Imanotaj cumplicuycan Daniel 2:41-43 textucuna canan wichan?

11 Biblia wilacushganga manami unaylachochu cumplicurgan, cananpis ricaycanchi imano cumplicuycashganta. Tantiarinapaj, yarparay Daniel wilacushgan imano cumplicuycashganta, payga parlargan Reino Unido y Estados Unidos marcacuna alapa munayniyoj cananpaj (leiriy Daniel 2:41-43). Danielga wilacurgan chay marcacuna öraga “fiërruno fuerti kanqa y aybësis mituno débil kanqa”. Y chaytami canan ricaycanchi. Chay marcacunaga fierruno fuerte cargan ishcay jatun guerracunacho waquincunata venciptin y peliananpaj imaycancunata charaptin. Ichanga poderninga manami chaynonachu, chayga caycan runacuna imayca protestacunata rurashganraycur, derechuncunaraycur luchashganpita o gobiernucunapa contrancho sharcushganraycur. Chaylaraj entero munducho politicapita parlar juc runa nergan: “Estados Uniduspa gobiernun runacunaraycur imaycacunata ruraptinpis rasunpa cajchoga waquincunapita más raquicashga caycan”. ¿Y ima nishwantaj Reino Unidupita? Chaylaraj watacunacho jinan naciunpita runacuna manami acuerduchochu caycargan, Unión Europea nishgancho caycaj naciuncunawan ali apanacunanpaj. Chaura raquicashga captinmi Reino Unido y Estados Unidos naciuncunapaj sasa caycan ima munashgancunata camacächinanpaj.

12. Biblia wilacushgancuna cumplicushganta musyarga, ¿imanotaj yanapämanchi?

12 Biblia wilacushgancunapita achcana cumplicuycashganta musyar yanapämanchi yäracunapaj shamoj tiempupaj wilacuycunapis rasunpa cumplicunanpaj cashganta. Juc salmuta guelgaj runano ricacunchi, payga Jehovata nergan: “Salbamänayquitami pasaypa shuyaraycä. Palabrayquimanmi yäracuycä” (Sal. 119:81). Jehovaga Palabran Bibliawanmi nimanchi “maynami yarpaycä gamcuna imano canayquipäpis. Gamcuna alli goyänayquipämi yarpaycä” (Jer. 29:11). Shamoj tiempucho ima chasquinapaj cajcunaga manami runacuna ima rurashganpitachu canga, sinoga Jehovapitami. Cada cadala Biblia wilacushganpita cushi cushila yachacuycäshun, chaynopa Diospa Palabranman masraj yäracunapaj.

BIBLIAPA CONSEJUNCUNAGA AYPALA RUNACUNATA YANAPAN

13. ¿Imanir mastaj Bibliaman yäracunchi? (Salmo 119:66, 138).

13 Bibliamanga yäracunchipis consejuncuna runacunata yanapashganta musyar (leiriy Salmo 119:66, 138). Tantiarinapaj, casaracushgacuna raquicananpäna caycaptin, cananga cushi cushila y cuyanacur cawapäcun. Y Jehovata cuyaj familiacunapa wamrancunaga cushishgala mana nacaypa cawapäcun, jina cushishga ricacärin (Efes. 5:22-29).

14. ¿Imanotaj Bibliapa consejuncuna Jackta yanapashga cambiananpaj?

14 Bibliapa consejuncunaga pasaypa fiyu runacunapis ali runaman ticrananpaj yanapan. Ricärishun chay consejucuna imano yanapashganta carcelcho caycaj Jack jutiyoj runata. d Payshi pasaypa magacoj y wanuchicoj runa cargan, y lapan presucuna wanunanpaj sentenciashgana cajcunapitash pay más fiyu cargan. Ichanga juc junajshi shumaj jamaraycur hermanucuna Bibliapita yachachicuycashganta wiyargan. Paycuna cuyacoj cashganta ricarshi shongunman chayargan y Bibliapita yachacur galaycurgan. Bibliacho yachacuycashganta cäsucur galaycuptinshi, más alina comportacurgan y cuyacoj runamanpis ticrargan. Tiempuwanshi calpachacurgan publicador no bautizado cananpaj y nircur bautizacurgan. Waquin presucunatash Diospa Gobiernunpita cushi cushila parlapaj y chuscu runacunatash yanapargan rasunpa cajta reguinanpaj. Jackta wanuchinanpaj junaj chayamuptinshi, juc runanona cargan. Jackta yanapaj abogadan cayno nergan: “Jackga pasaypami cambiargan, manami ishcay chunca guepa watacunacho reguishgä runanonachu. Jehovapa testiguncunawan yachacushganraycur cawayninta cambiargan”. Jack wanuchishga cashga captinpis, Biblia imano yanapashganta musyarga yanapämanchi Diospa Palabranman yäracunapaj y poderyoj cashgantapis yanapämänanchipaj ali runaman ticranapaj (Is. 11:6-9).

Tucuy runacunata Bibliapa consejuncuna yanapashga cambiananpaj. (15 caj parrafuta ricay). f

15. ¿Imanirtaj Jehovapa sirvejnincunaga waquincunapita jucnomi canchi? (Fotucunata ricay).

15 Biblia nishganta cäsucuptinchimi Diospa sirvejnincunaga jaucala y juc shongunola cawacunchi (Juan 13:35; 1 Cor. 1:10). Chaychi waquincuna chayta ricar almiracärin. Ichanga cay munducho runacunaga politicaraycur, colorninraycur o imaraycurpis raquicashga carcaycan. Africapita Jean jutiyoj mozo juc shongunola cawaycashganchita ricar almiracurgan. Naciunnincho guerra galacuycuptinshi payga alistacurgan ejercituman aywananpaj, ichanga nircurshi gueshpir aywacurgan juc naciunman y chaycho Jehovapa testiguncunatash reguirgan. Jean nin: “Yachacurgä rasunpa caj religiuncho caycajcunaga politicaman jaticunchu ni raquicashgachu caycan. Chaypa trucan jucnin jucnin cuyanacärin”. Jina nin: “Naciunnëraycur lapan calpäwan luchanäpaj imaycacunata ruraycargä, ichanga rasunpa cajta yachacurga Jehovata lapan cawaynëwan sirvinäpaj aunirgä”. Cay mozuga cawayninta cambiargan. Cananga juc naciunpita runacunawan luchananpaj trucan, Bibliacho caycaj ali wilacuycunata paycunata yachachin. Bibliapa consejuncuna tucuy clase runacunata yanapashganta musyarga, musyachimanchi Diospa Palabran yäracunapaj cashganta.

YÄRACUYCÄSHUNLA DIOSPA PALABRAN RASUNPA CASHGANTA

16. ¿Imanirtaj ali caycan Diospa Palabranman yäracushganchi sinchiyächinapaj?

16 Cay munduga más mana alimanmi chayanga y rasunpa cajman yäracushganchipis pruebaman churacanga. Öraga runacuna pantachimänanchitachi munanga Biblia rasunpa cajta wilacushganman mana yäracunapaj, ni Jehová churashgan ali tantiaj y yäracuypaj esclavumanpis. Ichanga Diospa Palabran rasunpa cajta wilacushganta yäracurga, runacuna nishgantaga manami creishunchu. Chaypa trucanga “layniquicunata llapan shongöpa yachacuytami munä” Jehovata nishun (Sal. 119:112). Jina pengacushwanchu waquincunata rasunpa cajpita parlapänapaj, ni shacyächinapaj Bibliapa consejuncunata cäsucunanpaj (Sal. 119:46). Chaypitapis “pasinsacur mana yamacaypa” sasa pruebacunata o chiquishga captinchipis aguantashunmi (Col. 1:11; Sal. 119:143, 157).

17. ¿Imataj yarpächimäshun 2023 watapaj acracämushga textuga?

17 Taytalanchi Jehovata agradecicunchimi rasunpa cajta yachacushganchipita. Cay munducho runacuna pantacashga y raquicashga caycaptinpis, Bibliaga yanapämanchi mana yarpachacuylapa cushishga cawanapaj y cawayninchichopis pushamanchimi. Jina calpatapis gomanchi shuyaränapaj Diospa Gobiernuncho ali cawayta chasquinapaj. Chaymi 2023 watapaj acracämushga textuga yanapaycalämächun yäracärinapaj Diospa Palabran wilacushganga lapanpis rasun cajlami cashganta (Sal. 119:160).

94 CAJ CANCIÓN Gracias Palabrayquipita

a 2023 watapaj acracämushga texto wilacushganga yäracuyninchita sinchiyächin, Salmo 119:160 nin: ‘Palabrayquiga lapanpis rasun cajlami caycan’. Noganchipis ‘au, chayga rasunmi’ nishwanchi. Ichanga achca runacunaga yäracärinchu Biblia rasunpa cajta wilacushganta ni consejuncunapis yanapacushganta. Cay yachacuycho ricärishun quimsa yanapacuycunata ali shonguyoj runacunata yanapänapaj Bibliaman y consejuncunamanpis yäracärinanpaj.

b Unay escribishga cajcunaga maquiwanmi rurashga cargan.

c Maslata musyayta munaptiqui Bibliata mana trucachinanpaj imacunata rurashganta, jw.org paginaman ayway y “Ashiy” nishgancho, “La Biblia y la historia” nishganta churay.

d Waquin juticuna trucachishga cashga.

e FOTUPITA WILACUY: Diosga wilacurgan alapa munayniyoj Babilonia marca ushacächishga captin ragälana cananpaj.

f FOTUPITA WILACUY: Juc actuación juc mozupita unaycho waquincunawan peliaycashganpita, ichanga Bibliacho yachacurgan waquincunawan jauca cawananpaj y cananga waquincunata yanapan chayta rurananpaj.