Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

ARTÍCULO RÍ MUʼNIGAJMAA 1

Nduʼyáálú dí Ajngóo Dios nindxu̱u̱ gajkhun

Nduʼyáálú dí Ajngóo Dios nindxu̱u̱ gajkhun

TEXTO RÍ KA’YOO TSIGU’ 2023: “Nambiʼi ajngáaʼ numuu dí gajkhun nindxu̱u̱” (SAL. 119:160).

AJMÚÚ 96 Libro ndrígóo Dios gíʼdoo wéñuʼ numuu

RÍ MUʼNIGAJMAA a

1. Ndíjkha dí nánguá ku̱mu̱ún kuyáá Biblia xa̱bu̱ rá.

 MBIʼI xúgi̱, xa̱bu̱ nánguá ku̱mu̱ún kuñúún eʼwíinʼ. Mbaʼin nurajximíjna̱ á mu dí xa̱bu̱ bi̱ nduyamajkhún, xóo político, científico ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ guaʼdáá mbújkha̱a̱, numbañún numuu dí nandún kuñúún o i̱ndó naxmiéjunʼ kuyamijná ikhiin, ma̱ngaa nánguá eyamajkún xa̱bu̱ bi̱ kuya̱ edxu̱u̱ náa guʼwá dxájkuun, ikhaa jngóo nánguá ku̱mu̱ún kuyáá Biblia, libro dí nuthi xa̱bu̱ bugi̱ dí nduyamajkuíí.

2. Xó má naʼthí náa Salmo 119:160, ndiéjuunʼ dí gíʼma mbuʼyáá gajkhun rá.

2 Ikháanʼ bi̱ nindxu̱lú xa̱bi̱i̱ Jeobá, nduʼyáá gajkhun dí ikhaa nindxu̱u̱ mbáa “Dios bi̱ gajkhun” ga̱jma̱a̱ dí ikhaa nandoo makuwáanʼlu májánʼ má xúʼko̱ (Sal. 31:5; Is. 48:17). Ma̱ndoo makumulú dí gajkhun mambanúu dí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia numuu dí ikhí naʼthí: “Nambiʼi ajngáaʼ numuu dí gajkhun nindxu̱u̱” (atraxnuu Salmo 119:160). b Mangáánʼ nduʼyáálú dí gajkhun nindxu̱u̱ ajngáa rígi̱ dí niʼthí mbáa bi̱ niʼnirámáʼ Biblia: “Xúgíʼ dí Dios niʼthí gajkhun nambánuu, xúgíʼ dí nikudaminaʼ mambanúu. Xa̱bi̱i̱ ikhaa nakumu̱ún dí gajkhun mambanúu dí ikhaa naʼthí, numuu dí nakumu̱ún kuyáá Dios bi̱ niʼthí ajngáa rúʼko̱”.

3. Ndiéjuunʼ gúʼyáá náa artículo rígi̱ rá.

3 Xú káʼnii gándoo gumbaʼñún eʼwíinʼ xa̱bu̱ mu mbuyáá dí gajkhun nindxu̱u̱ dí na̱ʼkha̱ náa Ajngáa rawuunʼ Dios rá. Guʼyáá mbá ajtsú dí mambáyulú. Timbá, dí naʼthí náa Biblia táxtiʼkhuu, ragajma, profecía dí na̱ʼkha̱ ikhí nambánuu má xúʼko̱, ragajtsú, nambáñúún xa̱bu̱ mu muriʼkumijnáa.

DÍ NAʼTHÍ NÁA BIBLIA TÁXTIʼKHUU

4. Náá numuu dí tikhuin nakumu̱ún dí Biblia nixtiʼkhuuʼ rá.

4 Jeobá nijmiuu mbá 40 xa̱bu̱ bi̱ niguájun jmbu náa inuu ikhaa mu muniraʼmáʼ Biblia. Mú dí mbiʼi xúgi̱, na̱nguá guáʼdáá nimbá i̱yi̱ʼ rí nigumaraʼmáʼ nákhá wajyúuʼ, i̱ndó guáʼdáá dí nitariyaʼ náa i̱yi̱ʼ rúʼko̱. Ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱, mbaʼin xa̱bu̱ nuraximíjna̱ á mu náa Biblia naʼthí ikha̱á má dí nigumaraʼmáʼ nákhá ginii. Xú káʼni gándoo gúʼyáá á mu dí naʼthí náa Biblia gajkhun táxtiʼkhuu rá.

Bi̱ nitariyaʼ dí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Escrituras Hebreas nini̱ mbá tsiaki̱i̱ mba̱a̱ mu ñajunʼ ndrígu̱ún magajnúu májánʼ (Atayáá kutriga̱ 5).

5. Xkáʼnii nitariyaʼ Escrituras Hebreas xá. (Atayáá xtiʼkhu rí na̱ʼkha̱ náa timbá ináa.)

5 Jeobá niʼtáñajunʼ dí majuiʼtáriya̱a̱ʼ Ajngáa rawuunʼ mu xúʼko̱ mañewu̱u̱n. Xúʼko̱ má niguiʼtáñájúúnʼ reyes bi̱ nikúwú náa Israel ma̱ngaa, ga̱jma̱a̱ levitas ndiyóoʼ muthún xa̱bu̱ dí na̱ʼkha̱ raʼthí ikhí (Deut. 17:18; 31:24-26; Neh. 8:7). Nda̱wa̱á dí judíos nijkha kiʼdiin náa Babilonia, mbáa guéjmi̱i̱n xa̱bu̱ nigíʼdi̱i̱ nitariyaʼ Escrituras Hebreas (Esd. 7:6, nota). Xa̱bu̱ bi̱ nitariyaʼ i̱yi̱ʼ rígi̱, ra̱ʼkhá tháán tsumáá nini̱ dí asndu niraxnuu ajngáa ga̱jma̱a̱ mambá letra. Nini xúʼko̱ kaʼnii mu maguanúu míjiánʼ ñajunʼ ndrígu̱ún. Maski ajndu nini xúgííʼ rúʼko̱, mú ga̱jma̱a̱ numuu dí nindxu̱ún xa̱bu̱ aʼkhá, nirígá tikhuu náa nijngawi̱i̱n. Mú nda̱wa̱á nindoo nijuíʼyáá náa nijngawi̱i̱n numuu dí nikúwíin mbaʼin bi̱ nitariyaʼ ikháá má texto rúʼko̱. Guʼyáá xkáʼnii ndiyáá.

6. Xú káʼnii nini̱ mu mbuyáá náa nijngawi̱i̱n bi̱ nitariyaʼ Biblia rá.

6 Xa̱bu̱ bi̱ nuniga̱jma̱a̱ dí naʼthí náa Biblia ndiyáá xóo muni mú xúʼko̱ mbuyáá náa nijngawi̱i̱n bi̱ nitariyaʼ Biblia. Mu makru̱ʼu̱lú guʼgíʼ mbóoʼ xkri̱da, naxtandu̱ʼu̱u̱n mbá 100 xa̱bu̱ dí mutariya̱ʼ mbóoʼ ináa náa na̱ʼkha̱ letra, náa mbaʼyóoʼ muniraʼmáʼ ga̱jma̱a̱ ñawúúnʼ. Mú mbáa dí ikhiin nirígá mbóoʼ náa nijngawa̱a̱n. Xkáʼnii guʼyáá náá nindxu̱u̱ rá. Ma̱ndoo mbuʼyáá á mu nuʼni mbríguíi xúgííʼ náa nitariyaʼ eʼwíinʼ. Xígi̱ kayuuʼ má eni̱ bi̱ najmañún ma̱ngaa. Índo̱ nuni̱ mbríguii ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ Biblia ikhú nuxkamaa náa nijngawi̱i̱n ga̱jma̱a̱ náa nirígúu bi̱ nitariyaʼ.

7. Xú káʼnii eʼyáá dí tsumáá kayuuʼ nini̱ bi̱ nitariyaʼ Biblia rá.

7 Guʼyáá mbóoʼ xkri̱da náa nasngájmulú dí ra̱ʼkhá tháán tsumáá nitariyaʼ Biblia. I̱yi̱ʼ dí rígá kájxi̱ ndrígóo Escrituras Hebreas nigumaraʼmáʼ nákha tsiguʼ 1008 o 1009, ikhaa nindxu̱u̱ Códice de Leningrado. Mú tsiguʼ nda̱wa̱á nixkamaa mbaʼa i̱yi̱ʼ ga̱jma̱a̱ xuíʼtóo Biblia dí nijuiʼniraʼmáʼ míí tsiguʼ ginii nákha xóó tsejuiʼtáriyaʼ Códice de Leningrado. Mbáa ma̱ndoo mundxa̱ʼwa̱míjna̱ dí ga̱jma̱a̱ numuu dí ra̱ʼkhá tháán mbaʼa nuthu nitariyaʼ i̱yi̱ʼ rúʼko̱, xámbríguíi ga̱jma̱a̱ dí nijuiʼtáriyaʼ itháán wajyúuʼ. Mú na̱nguá nindxu̱u̱ xúʼko̱ kaʼnii. Ndiéjuunʼ ndiyáá xa̱bu̱ bi̱ nuniga̱jma̱a̱ jma̱a̱ numuu rígi̱ índo̱ nini̱ mbríguii ga̱jma̱a̱ i̱yi̱ʼ dí nijuiʼniraʼmáʼ nákhá wajyúuʼ ga̱jma̱a̱ dí ndiʼkhu̱ún nigájnuu xíjkhóó rá. Maski ajndu mixtiʼkhu xóo niguma, mú dí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia táxtiʼkhuu.

8. Ndiéjuunʼ dí naʼni mixtiʼkhu Escritura Griega Cristiana ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ i̱yi̱ʼ dí nigájnuu wajyúúʼ rá.

8 Cristianos bi̱ nikúwá nákhá ginii nini̱ ikháá kayuuʼ xó má nini̱ bi̱ nitariyaʼ Escrituras Hebreas. Tsumáá kayuuʼ nitariyaʼ mbá 27 libro dí na̱ʼkha̱ náa Escrituras Griegas dí nijmún náa reunión ga̱jma̱a̱ náa nitaraʼa. Mbáa bi̱ nakro̱ʼo̱o̱ dí naʼthí náa Biblia niʼni mbríguii dí na̱ʼkha̱ náa Escrituras Griegas ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ i̱yi̱ʼ dí rígá nákha ikhú. Ikhaa niʼthí rígi̱ ga̱jma̱a̱ numuu Biblia: “Rígá itháán copia […] ga̱jma̱a̱ nindxu̱u̱ itháán kájxi̱”. Mbóoʼ libro naʼthí rígi̱ ga̱jma̱a̱ numuu Escrituras Griegas: “Ma̱ndoo mbuʼyáá gajkhun dí nijuiʼtájuíi dí nuraxnulú mbiʼi xúgi̱ nakru̱ʼu̱lú ga̱jma̱a̱ ma̱ndoo munimbulú, numuu dí naʼthí ikháá kayuuʼ xó má dí niniraʼmáʼ xa̱bu̱ nákha wajyúuʼ” (Anatomy of the New Testament).

9. Ndiéjuunʼ eʼthúlú Isaías 40:8 ga̱jma̱a̱ numuu ajngáa dí na̱ʼkha̱ náa Biblia rá.

9 Dí nini̱ tsumáá kayuuʼ xa̱bu̱ bi̱ nitariyaʼ Biblia, naʼni dí ikháánʼ xúgi̱ muraxnuu ga̱jma̱a̱ muʼnigajmaa mbóoʼ Biblia dí naʼthí ikháá kayuuʼ c xó má dí nigumaraʼmáʼ nákha wajyúúʼ. Nakujmaa kaʼwu dí Jeobá niʼni dí ajngóo xúniraʼmáaʼ itháán ni má dí muni jngudi̱i̱ (atraxnuu Isaías 40:8). d Mbáa tikhuin ma̱ndoo muthi dí ra̱ʼkhá ga̱jma̱a̱ numuu dí táxtiʼkhuu dí na̱ʼkha̱ raʼthí náa Biblia nandoo gáʼthúu̱n dí na̱ʼkha̱ náa Dios. Guʼyáá tikhu dí mambáyulú mu mbuʼyáá dí Biblia na̱ʼkha̱ náa Dios.

PROFECÍA DÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA NAMBÁNUU MÁ XÚʼKO̱

Izquierda: C. Sappa/DeAgostini/Getty Images; derecha: Image © Homo Cosmicos/Shutterstock

Profecía dí na̱ʼkha̱ náa Biblia nimbánuu nákha wajyúuʼ ga̱jma̱a̱ nambánuu dí mbiʼi xúgi̱. (Ataýáá kutriga̱ 10 ga̱jma̱a̱ 11). i

10. Arathá mbóoʼ profecía dí nimbánuu ga̱jma̱a̱ dí nambánii xó má e̱ʼkha̱ raʼthí náa 2 Pedro 1:21 (atayáá xtiʼkhuu).

10 Rígá mbaʼa profecía dí na̱ʼkha̱ náa Biblia dí nimbánuu, maski ajndu mbayuuʼ tsiguʼ má nigumaraʼmáʼ. Dí ni̱ʼkha̱ rarígá nasngájma kaʼwu dí xúgííʼ kiʼtáriyaʼ dí na̱ʼkha̱ náa Biblia nambánuu. Mú rígi̱ tséʼñulú tsiánguá numuu dí nduʼyáálú dí Jeobá nindxu̱u̱ bi̱ niʼthí dí magumaraʼmáʼ (atraxnuu 2 Pedro 1:21). Gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu índo̱ nitu̱ʼu̱u̱n náa xuajen Babilonia. Náa awúu̱n tsiguʼ 700, Jeobá niʼni dí profeta Isaías maʼtáriyaʼ dí matu̱ʼu̱u̱n náa Babilonia ga̱jma̱a̱ dí xa̱bu̱ bi̱ maʼnigámbáa magumbiʼyuu Ciro ga̱jma̱a̱ niʼthí kuduun xú káʼnii gúni (Is. 44:27-45:2). Ma̱ngaa niʼtáriyaʼ dí nda̱wa̱á Babilonia maguma gámbáa ga̱jma̱a̱ dí nimbáa xáxtáa ikhí (Is. 13:19, 20). Xúgííʼ dí nijuiʼtáriyaʼ nimbánuu. Nákha tsiguʼ 539 tsiguʼ ginii, xa̱bu̱ medos gajmiún bi̱ persas nitu̱ʼu̱u̱n gúni gámbáa xuajen rúʼko̱, mbóoʼ xuajin dí nikumu̱ún dí nimbáa xáʼngo̱o̱ gáʼni gámbáa, xúgi̱ nándáa dí rígá ikhí (atayáá video Biblia niʼtáriyaʼ xú káʼnii magíʼnuu Babilonia, na̱ʼkha̱ náa kíxnuu 3, punto 5 ndrígóo libro ¡Araxtaa gagi kámuu mbiʼi!).

11. Xkáʼnii embánuu dí naʼthí náa Daniel 2:41-43 rá.

11 Mú profecía dí na̱ʼkha̱ náa Biblia raʼkháa i̱ndó nimbánuu nákha wajyúúʼ ma̱ngaa nambánuu dí mbiʼi xúgi̱. Gundxaʼwamíjna̱ numuu profecía dí niʼthí Daniel ga̱jma̱a̱ numuu potencia mundial ndrígóo Reino Unido ga̱jma̱a̱ Estados Unidos (atraxnuu Daniel 2:41-43). e Xó má eʼthí profecía rúʼko̱ dí “mbá tapha maʼni gujkhuʼ” xóo hierro ga̱jma̱a̱ “mbáa tapha maʼni wabaʼ” xóo ku̱ba̱ʼ. Ikhaa rúʼko̱ nindxu̱u̱ dí nduʼyáálú xúgi̱. Mbá nájma̱ xuajin mba̱ʼu̱ rúʼko̱ nindxu̱u̱ gujkhuʼ xóo hierro numuu dí niyégún edxu̱u̱ náa mbá nájma̱ guerra dí niʼngu̱u̱n dí nirígá náa xúgííʼ tsu̱du̱ʼ ku̱ba̱ʼ ga̱jma̱a̱ ra̱ʼkhá tháán mbaʼin soldados niguáʼdiin. Maski ajndu xúʼko̱ xa̱bu̱ xuajen ndrígu̱ún nagún runi plantúun numuu dí nandún dí mbuyamajkhúún ga̱jma̱a̱ dí xáguma gíníi. Xíjkhóó mbáa xa̱bu̱ bi̱ naʼnigajmaa ga̱jma̱a̱ numuu política dí rígá náa xúgíʼ numbaaʼ niʼthí: ‹Estados Unidos nindxu̱u̱ mbá xuajen náa xa̱bu̱ na̱nguá kúwá mbá jnduʼ ga̱jma̱a̱ ni má política tseyambáá›. Mú, dí rígá ga̱jma̱a̱ numuu Reino Unido i̱mba̱ xuíʼtóo potencia rá. Náa iwáá tsiguʼ naʼñuu gakhi̱i̱ maraʼwíí á mu dí mambajxúu ga̱jma̱a̱ xuajen dí rígá náa Unión Europea. Xúgííʼ rígi̱ eʼni dí potencia mundial, Reino Unido ga̱jma̱a̱ Estados Unidos, maʼñún miʼskhoo muraʼwíí májánʼ dí muni.

12. Ndiéjuunʼ eʼni mbuʼyáá profecía dí nimbánuu má rá.

12 Dí mbuʼyáá dí rígá mbaʼa profecía dí nimbánuu, naʼni mbuʼyáá gajkhun dí xúgííʼ rí nikuʼdáminaʼ Dios maʼni nda̱wa̱á gajkhun mambanúu. Nakumulú xó má nikumu̱u̱ mbáa bi̱ niʼnirámáʼ salmo índo̱ niʼthúu̱n Jeobá: “Ra̱ʼkhá tháán nandoʼ dí matani kríñu̱u̱nʼ, numuu dí ajngá rawaanʼ naʼni dí marigá mbóoʼ dí magúʼthu̱u̱n” (Sal. 119:81). Numuu dí Jeobá ra̱ʼkhá tháán nandoo kaʼyulú, ikhaa jngóo ikhaa nakudaminaʼ náa ajngóo dí ‹wíji̱ mbóo dí makhánulúʼ› (Jer. 29:11). Dí muguaʼthi̱i̱n mu marigá nda̱wa̱á nindxu̱u̱ dí nikudaminaʼ maʼni Jeobá ra̱ʼkhá dí nikudaminaʼ xa̱bu̱. Guʼnigajma̱a̱ má xúʼko̱ profecía dí na̱ʼkha̱ náa Biblia mu xúʼko̱ makumulú kuʼyáá itháán ajngá rawuunʼ Dios.

CONSEJO DÍ NA̱ʼKHA̱ NÁA BIBLIA NAMBÁÑÚÚN MBAʼIN XA̱BU̱

13. Ndiéjuunʼ nindxu̱u̱ i̱mba̱ dí naʼni dí makumulú kuʼyáá Biblia rá. (Salmo 119:66, 138.)

13 I̱mba̱ numuu dí makumulú kuʼyáá Biblia nindxu̱u̱ dí nambáñúún xa̱bu̱ bi̱ nunimbánii consejo dí kagu̱ ikhí (atraxnuu Salmo 119:66, f 138). g Mbá xkri̱da, xa̱bu̱ gajmii bi̱ gítháán muniñamíjna̱, xúgi̱ kúwi̱i̱n gagi ga̱jma̱a̱ mbá jnduʼ. E̱jñu̱ún kúwi̱i̱n tsímáá numuu dí nánguá guáʼdáá mbá gamiéjunʼ ga̱jma̱a̱ naku̱mu̱ún dí nandún kuñún (Efes. 5:22-29).

14. Xkáʼnii xkri̱da esngájmulú dí Biblia nambáyulú manindxu̱lú májáanʼ xa̱bu̱ rá.

14 Núma̱aʼ ma ga̱jma̱a̱ numuu consejo dí na̱ʼkha̱ náa Biblia, asndu xa̱bu̱ bi̱ itháán xkawi̱i̱nʼ ma̱ndoo muriʼkumijnáa, guʼyáá ndiéjuunʼ nimbáyúu mbáa xa̱bu̱ bi̱ nixtáa náa guʼwá ejua̱a̱nʼ bi̱ mbiʼyuu Jack. h Ikhaa ra̱ʼkhá tháán ninigu̱u̱ʼ maʼni gíníi eʼwíinʼ ga̱jma̱a̱ najmaʼniiʼ xóo mbáa bi̱ ra̱ʼkhá tháán xkawi̱i̱ʼ bi̱ maxtáa náa guʼwá ejua̱a̱nʼ asndu índo̱ gákháñuu. Mú mbóoʼ mbiʼi ikhaa nigi̱ʼi̱ nidxawuun xú káʼnii esngáa Biblia. Xóo wabaʼ eʼsngáa ndxájulú niʼni dí maʼga̱nú asndu náa a̱jkiu̱u̱n, ikhaa jngóo ikhaa ma̱ngaa nigíʼdu̱u̱ niʼnigajmaa. Índo̱ nigíʼ niʼnimbánuu dí naʼthí náa Biblia niriʼkumina̱a̱ʼ xóo xa̱bu̱ nindxu̱u̱. Nda̱wa̱á ni̱jkha̱nú nijngúun iyááʼ. Ra̱ʼkhá tháán niniguuʼ maʼthúún eʼwíinʼ ga̱jma̱a̱ numuu xa̱bu̱ ñajunʼ ndrígóo Dios. Nimbáñún a̱jkhui̱i̱n xa̱bu̱ mu muniʼnuuʼ dí gajkhun. Índo̱ ni̱jkha̱nú mbiʼi dí muxiyáa, Jack niriʼkumina̱a̱ʼ mbá kayuuʼ. Mbáa abogado ndrígóo niʼthí: “Jack na̱nguá jnii xóo niniʼniiʼ nákha timbá 20 tsiguʼ”. Dí nisngáa testigo de Jeobá niriʼkhu̱u̱ xóo nindxu̱u̱. Maski ajndu nixiyáa Jack, mu xkri̱da ndrígóo nasngájmulú kaʼwu mbuʼyáá dí Biblia nindxu̱u̱ gajkhun ga̱jma̱a̱ gíʼdoo tsiaki̱i̱ mambáyulú manindxu̱lú mbáa májáanʼ xa̱bu̱ (Is. 11:6-9).

Consejo dí na̱ʼkha̱ náa Biblia nimbañúún makuwíin májánʼ mbaʼin xa̱bu̱. (Atayáá kutriga̱ 15). j

15. Ndíjkha dí mixtiʼkuáanʼ kayuuʼ ikháanʼ bi̱ nindxu̱lú xa̱bi̱i̱ Jeobá rá. (Atayáá xtiʼkhuu.)

15 Ikháánʼlú bi̱ nindxu̱lú xa̱bi̱i̱ Dios kuwáanʼlu tsímáá ga̱jma̱a̱ mbá jnduʼ numuu dí nuʼnimbáníí dí naʼthí náa Biblia (Juan 13:35; 1 Cor. 1:10). Rígi̱ na’ni dí mbaʼin manigu̱u̱nʼ numuu dí náa numbaaʼ xa̱bu̱ niruiʼtami̱jna̱ ga̱jma̱a̱ numuu política, náa xuajen eguwáʼ ga̱jma̱a̱ xú káʼnii kúwi̱i̱n. Dí kuwáanʼlu mbá kambájxu̱lú ikháanʼ bi̱ nindxu̱lú xa̱bi̱i̱ Jeobá nimbáyúu Jean bi̱ na̱ʼkha̱ náa África. Índo̱ nirígá guerra náa país dí xtáa, nixnájximinaʼ mani̱ndxu̱u̱ soldado, mú nda̱wa̱á nigáyúu ni̱jkha̱ gaxtáa imbo̱o̱ país, ikhí niʼniniúʼ testigo de Jeobá. Jean naʼthí: “Nijmañuʼ dí bi̱ nagún náa religión dí gajkhun tsexudami̱jna̱ náa política ni má tséruiʼtami̱jna̱, dí phú nuni̱ nindxu̱u̱ dí maʼndún kuyamijná”. Ikhaa naʼthí xóó: “Nixnajxíminaʼ mu mani kríyaaʼ país ndrígóʼ mú índo̱ niniʼnuuʼ dí gajkhun nixnajxíminaʼ náa Jeobá”. Dxámá bigi̱ niriʼkumina̱a̱ʼ mbá kayuuʼ. Na̱nguá gi̱ʼdu̱u̱ gajmíi̱n eʼwíinʼ xa̱bu̱ bi̱ naguwáʼ náa imbríʼkhá xuajen, dí naʼni xúgi̱ nindxu̱u̱ dí maʼsngúún xúgíinʼ xa̱bu̱ dí naʼthí náa Biblia. Nambáyulú mbuʼyáá dí gajkhun nayambáá Ajngá rawuunʼ Dios índo̱ nduʼyáálú dí consejo rí na̱ʼkha̱ ikhí nambáñúún mbaʼa xa̱bu̱.

GUʼNIMBULÚ MÁ XÚʼKO̱ KUʼYÁÁ AJNGÁ RAWUUNʼ DIOS

16. Ndíjkha dí gíʼmaa muʼnimbulú dí naʼthí náa Ajngá rawuunʼ Dios rá.

16 Mámbá mbiʼi maʼgá raʼni itháán gakhi̱i̱ náa numbaaʼ dí kuwáanʼlú ga̱jma̱a̱ muraʼníí tsáʼkhá náa mbaʼyóoʼ musngajmá á mu dí gajkhun guaʼdáá mbóo fe gujkhuʼ. Mbáa tikhuin xa̱bu̱ muni̱ dí maʼni a̱jma̱ a̱jkiu̱lú numuu dí muthulú dí Biblia tséʼthí dí gajkhun ga̱jma̱a̱ dí Jeobá tágruigi̱i̱n ñumbáá bi̱ jmbi̱i̱ mu muxna ikhaa náa xuajñuu. Á mu ikháanʼ nuʼnimbulú dí Ajngá rawuunʼ Dios naʼthí dí gajkhun maʼgúlú muraʼníí xúgííʼ tsáʼkhá rúʼko̱. Muraʼwíí muʼnimbulú ikha ndrígóo Jeobá asndu náa iwáá mbiʼi (Sal. 119:112). Xátiyulú muʼthúún eʼwíinʼ dí gajkhun ga̱jma̱a̱ muxnúnlú tsiaki̱i̱ dí munimbaníí má xúʼko̱ consejo dí kagu̱ Biblia (Sal. 119:46). Ma̱ngaa maʼngulú ‹muraʼníí xúgíʼ ga̱jma̱a̱ gagi› tsáʼkhá dí itháán gakhi̱i̱ xóo dí muni̱ gínáanʼlu (Col. 1:11; Sal. 119:143, 157).

17. Ndiéjuunʼ gáʼni marmáʼáan a̱jkiu̱lú texto dí kayá edxu̱u̱ tsiguʼ 2023 rá.

17 Nuxnáalu núma̱aʼ Jeobá numuu dí nixnúlú muniʼnuuʼ dí gajkhun. Maski ajndu kuwáanʼ náa mbá numbaaʼ dí xa̱bu̱ nánguá eyáá ndiéjuunʼ gúni, mú ikháánʼ nambáyulú dí gajkhun mu mbuʼyáá dí rígá mbóoʼ dí kuáʼti̱i̱n ga̱jma̱a̱ naʼni muʼnimbulú ikha dí na̱ʼkha̱ ikhí, ma̱ngaa naʼthúlú dí índo̱ gáʼtañajunʼ Xa̱bu̱ ñajunʼ ndrígóo Dios ra̱ʼkhá tháán mitsaan gakuwáanʼlu. Texto dí kaʼyoo tsiguʼ 2023 gámbáyulú mu muʼnimbulú itháán dí gajkhun nindxu̱u̱ dí na̱ʼkha̱ náa Ajngá rawuunʼ Dios (Sal. 119:160).

AJMÚÚ 94 Nuxnáalú núma̱aʼ Dios rí naxnúlú Ajngá rawunʼ

a Mu maʼni itháán gujkhuʼ fe ndrígulú niwaxtaʼwíí Salmo 119:160, mu maʼni texto rí kaʼyoo tsiguʼ 2023, dí naʼthí: “Nambiʼi ajngáaʼ numuu dí gajkhun nindxu̱u̱”. Ikháánʼlú nduʼyáá dí gajkhun nindxu̱u̱ rígi̱. Mú kúwíin mbaʼin xa̱bu̱ rí naku̱mu̱ún dí náa Biblia na̱nguá e̱ʼkha̱ dí gajkhun ga̱jma̱a̱ dí consejo ndrígóo nánguá embáyulú. Náa artículo rígi̱ mbuʼyáá ajtsú enii dí ma̱ndoo muʼthúún ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ bi̱ májáanʼ a̱jkiu̱ún mu maku̱mu̱ún kuyáá dí naʼthí náa Biblia ga̱jma̱a̱ consejo dí na̱ʼkha̱ ikhí.

b Salmo 119:160: “Nambiʼi ajngáaʼ numuu dí gajkhun nindxu̱u̱, ga̱jma̱a̱ xúgíʼ dí naratá nindxu̱u̱ jmbu kámuu mbiʼi”

c Á mu nandaaʼ ma̱ta̱ya̱a̱ itháán ga̱jma̱a̱ numuu ndiéjuunʼ nini̱ mu mixtiewa̱a̱n Biblia, ayuʼ náa jw.org ga̱jma̱a̱ ataniraʼmáʼ náa lupa “La Biblia y la historia”.

d Isaías 40:8: “Rajxa̱ nujndooʼ, ri̱ʼi̱ nujndooʼ; mú ajngá rawuunʼ Dios ndrígúlú mbajyúuʼ asndu kámuu mbiʼi”.

e Daniel 2:41-43: “Xó má nitayáá dí rajkúu ga̱jma̱a̱ e̱ji̱i̱n rajkúu kanda̱wo̱o̱ʼ hierro ga̱jma̱a̱ ku̱ba̱ʼ, reino maʼga̱nú mawiʼtóo, xóo tsiakii ndrígóo hierro marigá náa ikhaa xó má nitayáá dí hierro kanda̱wo̱o̱ʼ ga̱jma̱a̱ ku̱ba̱ʼ jma̱ñu̱u̱ʼ. Numuu dí rajkúu ga̱jma̱a̱ e̱ji̱i̱n rajkúu kanda̱wo̱o̱ʼ hierro ga̱jma̱a̱ ku̱ba̱ʼ jma̱ñu̱u̱ʼ, xúʼko̱ má reino mbá tapha maʼni gujkhuʼ ga̱jma̱a̱ mbá tapha mani wabaʼ. Xó má nitayáá dí ajua̱nʼ kanda̱wo̱o̱ʼ ga̱jma̱a̱ ku̱ba̱ʼ jma̱ñu̱u̱ʼ, xúʼko̱ mandawi̱i̱nʼ xa̱bu̱ numbaaʼ. Mu kaníkhiin xákúwá mbóó jnduʼ xó má ajua̱nʼ ga̱jma̱a̱ ku̱ba̱ʼ xándoo manda̱wo̱o̱ʼ”.

f Salmo 119:66: “Arasngóʼ rí mandxa̱ʼo̱o̱ májánʼ edxu̱ʼ ga̱jma̱a̱ magúʼdoo ku̱ma̱, numuu dí nda̱yo̱o̱ dí gajkhun nindxu̱u̱ kiʼtáñajunʼ ndrígáaʼ”.

g Salmo 119:138: “Dí natani̱ marmáʼáan a̱jkiu̱xu̱ nindxu̱u̱ májánʼ ga̱jma̱a̱ gajkhun”.

h Nixtiʼkhuu mbiʼñún tikhun

i NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHUU: Dios niʼthí dí Babilonia maguma gámbáa.

j NAʼTHÍ NUMUU XTIʼKHUU: Mbáa dxámá bi̱ nákhi ginii nagi̱ʼdu̱u̱ gajmíi̱n xa̱bu̱, rí xúgi̱ ikhaa nambáñúún eʼwíinʼ makuwíin tsímáá numuu dí náa Biblia nijmañuu xú káʼnii maxtáa tsímáá gajmíi̱n eʼwíinʼ.