1-2. Tipil kan in hnuah zeidah kan tuah peng awk a si? Fianter.

 NA INN kha voi zeizah dah na thianh tawn? Naa ṭhial hlanah ṭha tein na thianh hmasa ko lai. Asinain a hnuah na thianh ti lo ahcun zeitindah a um lai? A thur ṭhan colh ko lai. Na inn a thian peng nakhnga hmaan tein na thianh a hau.

² Cu bantukin kan ruahnak le kan ziaza zong kan remh zungzal a hau. Tipil kan in hlanah “pum siseh, thlarau siseh, a thurhnawmhtertu paohpaoh kha i thenh” awkah kan nunnak ah thlennak tuah dingin fakpi in kan rak i zuam ti cu a hmaan ko. (2 Kor. 7:1) Asinain atu zongah “ser tharmi nan si [peng, NW] awk a si” timi lamkaltu Paul ruahnak cheuhnak kha kan zulh a hau. (Efe. 4:23) Zeicah mah kha zulh awkah kan i zuam peng a herh? Hi vawlei huham nih Jehovah hmaiah a thiang lomi khulrang in a kan siter khawh caah a si. Jehovah mithmai ṭha hmuh peng awkah kan ruahnak, kan ziaza le kan lungduhnak hna kha hmaan tein kan i dothlat peng a hau.

3. ‘Nan lungthin kha a dihumnak in thlen u’ timi cu zei sullam dah a si? (Rom 12:2)

³ Kan lungthin kha a dihumnak in thlen awk, phundang cun kan ruahnak thlen awkah zeidah tuah a herh? (Rom 12:2  rel.) ‘Lungthin kha a dihumnak in thleng’ tiah lehmi Greek biafang kha “na lungthin tharter ṭhannak” ti zongin leh khawh a si. Cucaah mah cu thilṭha tlawmte lawng kan tuah awk a si tinak a si lo. Mah canah Jehovah phunglam kha kan si khawh chung naih tein kan zulh khawh nakhnga kan chunglei minung kha i dothlat in a herhmi thlennak paoh kan tuah awk a si. Cutin voikhat lawng si loin kan tuah peng awk a si.

4. Hi vawlei sining nih kan ruahnak a iap nakhnga lo zeitindah kan hrial khawh?

⁴ Mitling kan si tikah kan tuahmi thil kip nih Jehovah lung a lawmhter peng lai. Mah caan a phanh hlan tiang Jehovah lunglawmhter awkah fakpi in kan i zuam peng a hau. Rom 12:2 ah lamkaltu Paul nih Pathian nih tuahter a kan duhmi thil hngalh awkah kan lungthin kha a dihumnak in thlen a hau tiah a timi kha i cinken. Hi vawlei sining i iapter canah kan hmuitinh le kan biakhiahnak kha hi vawlei si loin—Pathian ruahnak zeitluk in dah huham kaa iapter lai ti biakhiah dingin kanmahle kanmah kan i dothlat awk a si.

5. Jehovah ni a naihnak kong he aa tlaiin kan ruahnak kha zeitindah kan dothlat khawh? (Hmanthlak zoh.)

⁵ Tahchunhnak pakhat in ruathmanh. Jehovah nih ‘Pathian ni kha hngak’ hna seh ti a kan duh. (2 Pet. 3:12) Hitin i hal: ‘Ka nunning nih hi chan ṭhalo donghnak a nai tuk cang ti ka hngalhthiam kha a langhter maw? Fimcawnnak le rian kong he aa tlaiin ka biakhiahnak nih Jehovah biaknak cu ka caah a biapi bikmi a si ti kha a langhter maw? Jehovah nih keimah he, kan chungkhar he a kan zohkhenh lai timi zumhnak ka ngei maw asiloah thilri chawva kong ah ka lungre a thei peng maw?’ Kan tuahmi kip ah a duhnak ningin a si nakhnga kan i zuammi a hmuh tikah Jehovah cu aa lawm tuk.—Matt. 6:25-27, 33; Fil. 4:12, 13.

6. Zeidah kan tuah peng a herh?

 ⁶ Kan ruahnak kha hmaan tein dothlat a hau i a herhmi zei bantuk thlennak paoh tuah a hau. Paul nih Korin Khrihfa hna sinah hitin a ti: “Nanmahle nanmah kha ṭha tein i hneksak tuah u: zumhnak nunning khan a nungmi nan si maw? I hneksak tuah u.” (2 Kor. 13:5) “Zumhnak nunning” timi ah Khirhfabu pumhnak ah i pumh le phungchim rian ah i tel lengmang nak lawngin a za lo. Mah ah kan ruahnak, kan lungduhnak le kan lungthin hna aa tel. Cucaah Pathian Bia relnak, Pathian ruah ningin ruah ve awkah cawnnak le Jehovah lunglawmhter awkah a herhmi thlennak tuahnak in kan lungthin kha a dihumnak in kan thlen peng a hau.—1 Kor. 2:14-16.

7. Efesa 4:31, 32 ningin zeidah kan tuah a herh rih i mah cu zeicah zuamcawhnak a si khawh men?

⁷ Efesa 4:31, 32 rel. A dang thlen a haumi, a biapimi pakhat cu ‘mihring thar i hruk’ kha a si. (Efe. 4:24) Cutin tuah awkah fakpi in kan i zuam a hau. Tahchunhnak ah, thinhunnak, lungfahnak, ingpuannak ti bantuk a ṭhalomi ziaza hna hloh awkah fakpi in kan i zuam a hau. Mah cu zeicah zuamcawhnak a si khawh? A ṭhalomi ziaza cheukhat cu thukpi in hram aa sih caah a si. Tahchunhnak ah, Baibal nih mi cheukhat cu “thin a tawimi” le “thin aa sum lomi” an si a ti. (Ptb. 29:22) Cu bantuk a ṭhalomi ziaza a ngeimi pakhat cu tipil a in hnu hmanhah i thlen awkah fakpi in aa zuam peng a hau men lai. Mah kha a tanglei hmuhtonnak nih a langhter.

8-9. Kan mihring hlun i phoih awkah i zuam peng a hau ti kha Stephen kong nih zeitindah a langhter?

⁸ Unaupa Stephen cu a thin sum aa harhmi pakhat a si. Hitin a ti: “Tipil ka in hnu hmanhah ka thin kaa sum kho rih lo. Tahchunhnak ah, innkhat hnu innkhat phungchim ka len lioah mifir pakhat nih ka mawṭaw chung i radio kha a fir. Ka dawi i ka tlaih khawh laite ah radio kha a hlawnh i a tli. Mah kong kha ka chimh hna tikah Khrihfa upa pakhat nih ‘Stephen, mifir pa kha hei tlai kho law zeitindah na tuah lai?’ tiah a ka hal. Mah biahalnak nih khua fakpi in a ka ruahter i mi he rualrem tein um khawh awkah ka hun i zuam.” b

⁹ Kan hlawt cang tiah kan ruahmi, a ṭha lomi kan ziaza cu ruahlopi in a hung chuak ṭhan kho ti kha Stephen kong nih a langhter. Cutin a si tikah na lung dong hlah, cun Khrihfa ṭha pakhat ka si kho lo ti zongin ruat hlah. Lamkaltu Paul hmanh nih hitin a ti: “A ṭhami thil tuah ka duh tikah khan kaa thim khawhmi cu ṭhatlonak lawng kha a si ko.” (Rom 7:21-23) Mitlinglo a simi Khrihfa kan dihlak in inn a thurtermi leidip le hmunthur bantuk a simi a ṭhalomi ziaza cheukhat kan ngei men lai. Cucaah thiang tein um awkah kan i zuam peng a hau. Cutin zeitindah kan tuah khawh?

10. A ṭhalomi ziaza hna kha zeitindah kan doh khawh? (1 Johan 5:14, 15)

¹⁰ Thlen awkah naa harhmi ziaza kong he aa tlaiin Jehovah sinah thlacam, cun na thlacamnak Jehovah nih a ngaih lai i a ka bawmh lai ti kha zum. (1 Johan 5:14, 15 rel.) Jehovah nih mah ziaza kha khuaruahhar lam i a tlauter lai lo, asinain i uk khawh awkah thazaang aan pek khawh. (1 Pet. 5:10) Mihring hlun aan hrukter ṭhan khomi thil hna na tuah ti lonak thawngin na thlacamnak ningin nung. Tahchunhnak ah, hlawt awkah naa zuammi, ziaza ṭhalo hna aan ngeihter khomi baisakup le TV program zohnak asiloah  ca relnak hna kha i ralring. Cun aa tlak lomi duhnak hna kha na lungthin ah caamter hlah.—Fil. 4:8; Kol. 3:2.

11. Mihring thar i hruk awkah zeidah kan tuah khawh?

¹¹ Mihring hlun i phoih lawng si loin a thar i hruk zong a biapi. Cutin zeitindah na tuah khawh? Jehovah sining pawl na hlathlai tikah amah i zohchunh dingin hmuitinh chia. (Efe. 5:1, 2) Tahchunhnak ah, Jehovah ngaihthiamnak kong a langhtermi Baibal tuanbia pakhat na rel tikah hitin i hal, ‘Midang ka ngaithiam hna maw?’ Harnak a tongmi hna cungah Jehovah langhtermi zaangfahnak kong na rel tikah hitin i hal, ‘Thilrilei bawmh a herhmi unau pawl cungah cu bantuk siaherhnak ka ngei maw, mah kha ka tuahsernak in ka langhter maw?’ Mihring thar i hruknak thawngin na lungthin thlen awkah i zuam law cutin naa zuam tikah lungsaunak ngei.

12. Baibal nih mi nunnak a thlen khawh ti kha Stephen kong nih zeitindah a langhter?

¹² A hmasa ah langhtermi Stephen nih duhsah duhsah in mihring thar a hun i hruk khawhmi kha a hngalh. Hitin a ti: “Tipil ka in hnuah ka thin i sum a herhnak thil sining tampi ka tong. Ka thin hunter dingin aa zuammi hna kha hrial awk asiloah a dang lam hna in thil sining kha tawnghtham awkah ka cawn. Ka nupi i telin mi tampi nih mah bantuk thil sining hna ka tawnghtham ning kha an ka thangṭhat. Keimahle keimah zong ka khuaruah a har! Asinain cutin kaa thlen khawhmi cu keimah ruangah a si lo. Mah canah Baibal nih mi nunnak a thlen khawh ti kha a ka zumhter.”

13. Aa tlakmi duhnak ngeih awkah zeinihdah a kan bawmh khawh? (Galati 5:16)

¹³ Galati 5:16 rel. A hmaanmi thil kan tuah khawh nakhnga Jehovah nih a thiang thlarau kha siang ngaiin a kan pek. Pathian Bia kan hlathlai tikah kan cungah Pathian thiang thlarau huham i iapter dingin kan awnhmi a si. Cun kan i pumh tik zongah thiang thlarau kan hmu. Pumhnak ah kanmah bantukin a hmaanmi thil tuah aa zuammi unau pawl he caan kan hmanṭi khawh i mah cu thazaang petu taktak a si. (Heb. 10:24, 25; 13:7) Jehovah sinah lungtak tein thla kan cam i kan derthawmnak caah bawmhnak kan hal ahcun mah dohnak ah thazaang kan ngeih nakhnga a thiang thlarau a kan pek lai. Cutin tuahnak nih a ṭhalomi duhnak hna kha a tlauter kho men lai lo nain mah duhnak ningin tuah lo awkah a kan bawmh lai. Galati 5:16 nih an nunnak ah thlarau lam aa hruaitermi hna nih cun ‘minung sinak duhning kha an zul’ lai lo tiah a ti.

14. Aa tlakmi duhnak ngeih dingin i zuam peng cu zeicah a biapit tuk?

¹⁴ Jehovah he pehtlaihnak ṭha a kan ngeihtermi thil hna kan hun tuah tikah mah thil hna kha hmaan tein tuah peng le aa tlakmi duhnak ngeih awkah i zuam peng cu a biapi. Zeicah? Kan ral pakhat nih ngol loin a kan doh peng caah a si. Mah kan ral cu a hmaan lomi thil tuah awkah a kan lemtu kha a si. Tipil kan in hnu hmanhah tangka in lente i celhnak, zu ningcang loin dinnak asiloah a thurmi hmanthlak le video zohnak ti bantuk i telin kan hrial awk a simi thil hna cu kan caah lemsoitu an hung si kho. (Efe. 5:3, 4) Mino unaupa pakhat nih hitin a ti: “Ka caah a har bikmi pakhat cu ngeihkhat duhnak ka ngeihmi kha a si. Mah duhnak cu a tlau te lai tiah ka ruah nain atu tiang ka ngei peng rih.” Aa tlak lomi duhnak cu a ṭhawn tuk ahcun zeinihdah aan bawmh khawh?

15. Aa tlak lomi duhnak cu “midang zong nih” an ngeih cio tawnmi a si ti hngalh cu zeicah thazaang petu a si? (Hmanthlak zoh.)

 ¹⁵ A ṭhawng tukmi, a ṭha lomi duhnak kha doh awkah naa zuam tikah nangmah lawng na si lo ti kha i cinken. Baibal nih hitin a ti: “Tukforhnak nan cung i a tlungmi hi midang zong nih an in cio tawnmi an si ko.” (1 Kor. 10:13a) Mah cu Korin Khrifa hna sinah kuatmi a si. Unau cheukhat cu a hlanah a zuangzammi, ngeihkhat aa duhmi le zu a ding tukmi an rak si. (1 Kor. 6:9-11) Tipil an in hnuah aa tlak lomi zei bantuk duhnak hmanh an ngei ti lai lo tiah na ruat maw? Mah cu a si kho lomi a si. Annih cu an dihlak in chiti thuhmi Khrihfa an si ko nain mitlinglo an si ṭhiamṭhiam. A caan ahcun aa tlak lomi duhnak an ngei lai ti cu lunghrin awk a um lo. Mah cu kan caah thazaang petu a si awk a si. Zeicah? Mah nih na dohmi, aa tlak lomi duhnak hna cu a dang mi pakhat nih a rak tei ti kha a langhter caah a si. “Nan zumhnak ah khan fek tein um u, . . . zumhnaklei in nan unau a simi hna kha, cu bantuk temhnak cu an ing ve ti kha nan hngalh.” Cucaah nang zong zumhfek tein na um kho lai ti cu a fiang ko.—1 Pet. 5:9.

16. Zei bantuk ṭih a nungmi ruahnak dah kan hrial awk a si, zeicah?

¹⁶ Ka tonmi zuamcawhnak hi ahohmanh nih an hngalthiam lai lo timi ṭih a nungmi ruahnak kha hrial. Mah bantuk ruahnak nih ruahchannak ka ngei lo tiah aan ruahter khawh i aa tlak lomi duhnak doh awkah ṭhawnnak aan ngeihter lai lo. Baibal nih cutin a chim lo. Hitin a ti: “Pathian nih a biakamnak cu a zulh ko lai i nan inkhawh leng tiangin tukforhnak cu nan cungah a tlunter lai lo. Tukforhnak nan in tikah inkhawhnak thazaang aan pek hna lai i chuah khawhnak lam zong aan serpiak hna lai.” (1 Kor. 10:13b) Aa tlak lomi duhnak cu a ṭhawn tuk hmanhah Jehovah cungah zumhfek tein kan um kho.  Jehovah bawmhnak thawngin a ṭha lomi thil kha kan hrial khawh lai.

17. Aa tlak lomi duhnak ngeih lo dingin kan hrial kho lo nain zeidah kan tuah khawh?

¹⁷ Mah hi kan i cinken zungzal awk a si: Mitlinglo kan si caah aa tlak lomi duhnak ngeih lo awkah kan hrial kho lo. Potifar nupi sinin Josef a tlik colh bantukin a ṭha lomi duhnak kan ngeih tikah kan doh colh awk a si. (Gen. 39:12) Aa tlak lomi duhnak ningin na tuah awk a si lo!

18-19. Kan lungthin a dihumnak in thlen dingin kan i zuam lioah zeidah kan i hal khawh?

¹⁸ Kan lungthin a dihumnak in thlennak ah kan ruahnak le kan tuahsernak kha Jehovah duhmi ningin a si nakhnga i zuam peng zong aa tel. Cucaah kanmahle kanmah i dothlat in hitin kan i hal awk a si: ‘A biapi tukmi caan ah kan nung ti kha ka tuahsernak nih a langhter maw? Mihring thar i hruknak ah ka ṭhangcho maw? Pumsa duhnak tei khawh awkah ka nunnak ah Jehovah thiang thlarau kha lam kaa hruaiter maw?’

¹⁹ Nangmahle nangmah naa dothlat tikah a tlingmi si dingin i ruahchan hlah, asinain na ṭhanchonak ah i lawm. Ṭhancho na herhnak zawn na hmuh tikah na lungdong hlah. Filipi 3:16 i mah ruahnak cheuhnak hi zul: “Atu tiang kan zulhmi phung ningin hmailei ah kal ko u sih.” Cutin na tuah tikah na lungthin a dihumnak in thlen awkah fakpi in naa zuammi cungah Jehovah nih thluachuah aan pek lai kha zum.