Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 2

“La Siŋgaŋ Mi La Nɔ Yiyaŋnda Sɛnɛilaŋ”

“La Siŋgaŋ Mi La Nɔ Yiyaŋnda Sɛnɛilaŋ”

“La siŋgaŋ mi la nɔ yiyaŋnda sɛnɛilaŋ. O hei niŋ, la nɔla mi la sina nyɛ cho o kɛndɔɔ Mɛlɛka o hɔl lo, a nyɛ cho hɛnaŋ ndɔɔ wo.”​—LUOMAŊ. 12:2.

CHONDII 88 Tosa Mi Sina Nɛila Numndaŋ

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ a

1-2. Te ŋ sɔla pɛ yiŋɔɔ yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ hiou lachi a tosaa? Tɛɛsiaawɔ.

 VƐƐ kpɛ ŋ dindi yɛ chiɛi numndo? Naapum tuupa ma luɛi chiɛiniŋ loŋ, a tosa fɛŋ wallo kalaŋ le ndu dindioo. Kɛ yɛɛ yɔŋnuŋ yɛ te o chua pɛ teleŋ vilɛi, ma dindi ndu le? A mɛɛ naŋ sina yɛ, mi chundoo a billo keleŋa piɔ chiɛiniŋ cha. Le hei, le mi chiɛi numndo wa o diandaa, mɛɛ ma wa ndu dindioo teleŋ o teleŋ.

2 Te o hiŋ pɛ a yiyaŋnda naalaŋ vɛlɛ a kaala naalaŋ okɔɔ, nyɛ pilɔɔ hoo kpe naŋ nɔ ni miŋ tosa. I cho tonya maa tuupa miŋ sɔla yiŋɔɔ, miŋ tosa wallo kalaŋ le yoomula naalaŋ siŋgaa le halikpeŋ miŋ mal “nyɛ o nyɛ nɔɔliaa dialuŋ naŋ a yiyaŋnda naalaŋ.” (2 Kɔliŋ. 7:1) Suŋ suŋ niŋ, ŋ nɔ miŋ hiou lachi a sila kiilanɔɔ Pɔɔl yɔŋgu naa wo dɔwɔɔ o wali niŋ. Mbo dimi aa: “La hiou lachi a simnɔŋndo wanaa sɛnɛiya o yiyaŋnda nyalaŋ niŋ.” (Ɛfi. 4:23) Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ hiou lachi a sɛmbɔɔ dɔwɔɔ le hei tosaa? Kanifuule, haupa mi kaalaŋ o chieeŋndo hoo niŋ tosa miŋ simnuŋ a nɔɔlɛi Chɛhowa o hɔl. Le hei fafaŋndo vɛlɛ a le miŋ hiou lachi a Chɛhowa kɔllo nɛŋioo, ŋ nɔ miŋ wa yiyaŋnda naalaŋ, kaala naalaŋ, vɛlɛ a yeemaŋ naŋ yaasiaa teleŋ o teleŋ.

HIOU LACHI A SIŊGAŊNDAŊ TOSAA LE MA NƆ “YIYAŊNDA SƐNƐILAŊ”

3. Yɛɛ diomndaŋ ndaŋ, “la siŋgaŋ mi la nɔ yiyaŋnda sɛnɛilaŋ” sim yɛ? (Luomaŋnda 12:2)

3 Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le miŋ siŋga yiyaŋnda naalaŋ? (Nuawɔ Luomaŋnda 12:2.) Diomnda maKilikiila nda hivi le diomndaŋ ndaŋ “la siŋgaŋ mi la nɔ yiyaŋnda sɛnɛilaŋ” ndo, sim vɛlɛ le “yiyaŋnda naalaŋ miŋgioo bɛɛndiaa.” Hei chɔm maa, ŋ nɔ ko miŋ tosa sɔɔŋ kɛndɔŋ nyɛɛmbɔ le, kɛ ŋ nɔ miŋ yaasiaa wana suu naŋ cho wo, nduyɛ miŋ tosa siŋgaŋnda yeemaŋ ndaŋ le halikpeŋ miŋ diikuŋ sawala Chɛhowalaŋ. O cho ko lepilɛ le naŋ nɔ miŋ tosa hei le, kɛ ŋ nɔ miŋ wa ndi tosaa teleŋ o teleŋ.

Baa kɛɛsiaala ŋ tosa a dɛnɛ sinaa bɛndoo vɛlɛ a wallo okɔɔ laŋ la chɔm pa maa, Masale Mɛlɛkaleŋ le cho nyɛ tasoo o yoomu numndo niŋ ni? (Tofa pɛl 4-5) c

4. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le miŋ fafaŋ kaalaŋ o chieeŋndo hoo niŋ?

4 Te ŋ huŋ simnuŋ pɛ walaŋ, ŋ cho nɔla miŋ nɛŋi Chɛhowa kɔl o nyɛ o nyɛ niŋ naŋ wa pɛ tosaa. Kɛ le suŋ suŋndɔ, ŋ nɔ miŋ tosa wallo kalaŋ le kpeleŋ koŋ komallo. O Luomaŋnda 12:2 niŋ, mi Pɔɔl chɔm maa mɛɛ miŋ tosa siŋgaŋndaŋ o yiyaŋnda naalaŋ niŋ, malaŋ naŋ sina nyɛ cho o kɛndɔɔ Mɛlɛka o hɔl lo, a nyɛ cho hɛnaŋ ndɔɔ wo. Hei sim ni maa, ŋ nɔ miŋ hiou lachi a kaalaŋ o chieeŋndo hoo niŋ tosaa le. Kɛ ŋ nɔ miŋ yaasiaŋ naapila, le chɔɔ mɛɛ kpɛ naŋ cho yiyaŋnda Mɛlɛkalaŋ chɛlɔɔ le naa chɔuwɔɔ yɛ, te o hiŋ pɛ a kɛɛsiaala naalaŋ vɛlɛ a kpeleŋnda naalaŋ okɔɔ.

5. Ŋ sina maa paale Chɛhowaleŋ le cho niŋ kpɛɛluŋ. A hei o kɔl, vɛɛ naŋ yaasiaa yɛ yiyaŋnda naalaŋ? (Tofa fotueiyo.)

5 Ŋ tofaŋndɔ tamaseliiyo. Chɛhowa yeema naa miŋ wa ‘paale ndɔleŋ chumndo, nduyɛ miŋ kɛsiŋ ndeŋ o kɔl kpiŋ.’ (2 Pitɛ 3:12) Nyunaŋndɔ aa: ‘Baa mɛɛ ya cho yoomu nuu biyɔɔ yɛ chɔm pa maa, I sina mɛɛ kpɛ naŋ cho niŋ o mɛɛlula chieeŋndo hoo yɛ? Baa kɛɛsiaala ya tosa a dɛnɛ sinaa bɛndoo vɛlɛ a wallo okɔɔ laŋ la chɔm pa maa, Chɛhowa piɛiyo cho nyɛ sɔvɛ sɔviɔɔ o yoomu nuu niŋ ni? Baa I nɔ pa laalaŋndo maa Chɛhowa cho ya a yuŋgu nuu nyɛm naŋ hauba woŋ ke? Ɔɔ, baa mi buulaŋ pa teleŋ o teleŋ a nyɛm kiɔɔŋ okɔɔ?’ Yiyaŋndɔ a mɛɛ Chɛhowa naŋ kɔllɛ, te o che naa pɛ yoomula naalaŋ biyɔɔ o nɛi chɛlaŋ a hɛnaŋ ndɔɔ wo choo.—Maa. 6:25-27, 33; Filipi. 4:12, 13.

6. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ hiou lachi a tosaa?

6 Ŋ nɔ miŋ hiou lachi a yiyaŋnda naalaŋ yaasiaa teleŋ o teleŋ, nduyɛ miŋ tosa siŋgaŋnda yeemaŋ ndaŋ. Mi Pɔɔl dimul Kɔliŋtiaŋnda aa: “La yaasiaŋndɔ nyɛkɛndɛi le sinaa te la cho pɛ o laalaŋndo choo. La mɛɛndiaŋ o kɔltaŋ nyalaŋ niŋ le sinaa wanaa suu nya cho kpeekpeiya.” (2 Kɔliŋ. 13:5) Waa o “laalaŋndo choo” sim ko kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo teleŋ o teleŋ te. Kɛ, o sim vɛlɛ le yiyaŋnda naalaŋ, yeemaŋ naŋ, a sɔɔŋ naŋ tosa woŋ. Lelaŋ, le miŋ siŋgaŋ miŋ nɔ yiyaŋnda sɛnɛilaŋ, ŋ nɔ miŋ wa diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ, miŋ siiŋguu yiyaŋnda Mɛlɛkalaŋ yiyaŋnda naalaŋ, nduyɛ miŋ tosa nyɛ o nyɛ Chɛhowa yeema naa miŋ tosa.—1 Kɔliŋ. 2:14-16.

“LA WOUNUŊ WANA CHIEEYƐI SƐNƐIYE”

7. A mɛɛ Ɛfisiaŋnda 4:31, 32 dimi yɛ, yɛɛ cheleŋ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa, nduyɛ le yɛɛ hei wa yɛ ikala?

7 Nuawɔ Ɛfisiaŋnda 4:31, 32. Ŋ nɔ ko miŋ tosa siŋgaŋndaŋ o yiyaŋnda naalaŋ niŋ te, kɛ ŋ nɔ miŋ “wounuŋ wana chieeyɛi sɛnɛiye.” (Ɛfi. 4:24) Hei sim ni maa, ŋ nɔ miŋ tosa wallo kalaŋ. Le tamaseliiyo, ŋ nɔ miŋ tosa wallo kalaŋ le kaalaŋ ndaŋ malɔɔ. Laŋ la cho ni: Nɛyɔŋndaŋ, kɔl tuuwo, a kɔl biŋgioo. Le yɛɛ hei wa yɛ ikala le tosaa? Kanifuule kaala wɔɔŋndaŋ ndaŋ lapum, la cho niŋ naa o koowaŋ niŋ. Le tamaseliiyo, mi Baabuiyo dimi maa, waŋnda apum wanaa “duaunaŋ tumbe” wa nda cho ni. Apum yɛ, wanaa “nɔ kɔl biŋgioo” wa nda cho ni. (Pulɔ. 29:22) Ŋ nɔ miŋ hiou lachi a sɛmbɔɔ dɔwɔɔ o yɔŋ bɛɛ miŋ sɔla yiŋɔɔ. Suɛi yɔŋnaŋ cho o pɛl cho lachi wo niŋnde chɔm mɛɛ hei cho tonya yɛ.

8-9. Vɛɛ suɛi yɔŋnaŋii Stiiviŋ nde mala yɛ naa le miŋ hiou lachi a kaala wɔɔŋnda naŋ nɔ o paandoo niŋ ndaŋ chɔulabaa?

8 Puaapilɛnɔ pilɛ diolaŋ Stiiviŋ ndoo che ndi ikala le mbo tiu kɔl ndɔ tuuwo ba. Mbo dimi aa: “Mi che bɛɛ mi sɔla yiŋɔɔ, kɛ yaa nɔ mi hiou lachi a wallo tosaa kalaŋ le mi mal kɔl tuuwo. Le tamaseliiyo, paale pilɛ, ŋ wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo chiɛiyo a chiɛiyo, okoŋ mi viinɔɔ huŋ chiimbuu alaadi wa o mɔmbil nuu niŋndo. Le hei, mi nyaanuŋ ndu kɔɔli. Mɛɛ ya sɔɔŋguu ndu ikɛi, mbo mal alaadioo lɛŋ, mbo hiau lachi a nyaanɔŋndo. Mɛɛ ya chɔm puaapiliaa naŋ wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wa nyɛ yɔŋnuŋndo, mi bɛndu kunda wa loŋ ndo nyuna ya aa: ‘Stiiviŋ, yɛɛ ŋ wa yɛ tosa te num oo bii pɛ viinɔ koŋ?’ Mi nyuna koŋ tosa mi yiyaŋ tau, nduyɛ mbo nyindu ya le mi tosa wallo kalaŋ le mi wa wana kɔl nyulu.” b

9 A mɛɛ suɛi yɔŋnaŋii Stiiviŋ nde chɔm yɛ, lepum mi simullo komal naa le kaa wɔɔŋ naŋ nɔ paandu wo tosaa, o yɔŋ bɛɛ miŋ yiyaŋ maa ŋ mal kaa koŋ. Te keŋ yɔŋnuŋ num pɛ, tambu kɔl te, nduyɛ dimi nuaa maa a cho Kilisiɔŋnɔ kɛndɛ le le. Kiilanɔɔ Pɔɔl bɛɛ, mbo dimi aa: “Te I yeema pɛ le nyɛ cho o kɛndɔɔ wo tosaa, nyɛ cho o wɔɔŋndo wo huŋ ya o kɔl ni.” (Luomaŋ. 7:21-23) Le mɛɛ naŋ cho wana lahakiaa yɛ, naa kpou nɔ miŋ hiou lachi a kaala wɔɔŋnda naŋ mal paandulaŋ chɔulabaa. I cho ko mɛɛ waŋndo wa nuaa billo a chundoo bɛɛsuu wo teleŋ o teleŋ o ndu lo chiɛiniŋ yɛ. Naa bɛɛ nɔ miŋ wa wallo tosaa teleŋ o teleŋ le halikpeŋ miŋ lo a diandaa. Vɛɛ naŋ tosa yɛ keŋ?

10. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le kaala wɔɔŋnda naŋ nɔ paandulaŋ chɔulabaa? (1 Chɔŋ 5:14, 15)

10 Piɛi o Chɛhowa lo a kaa ŋ cho chɔulabaa wo okɔɔ, nduyɛ nɔ tiindaŋndo maa o cho piɛile numndeŋ tueiyɔɔ, mbo mala num. (Nuawɔ 1 Chɔŋ 5:14, 15.) Mi che bɛɛ Chɛhowa cho kaama tosa le num malaa ma mal kaa koŋ te, kɛ o cho num yoomuaŋ luei le ma mal ndu tosaa. (1 Pitɛ 5:10) Nduyɛ, a nɔ ma tosa wallo o nyɛ ŋ piɛiyo choo. A nɔ ma wa yiyaŋndo a sɔɔŋ tosa ma luei balaŋ o kaa koŋ niŋndo le. Le tamaseliiyo, a nɔ ma wa yekeŋ a vidueilaŋ, Tɛlivisiɔŋnda ŋ tofalaŋ, ɔɔ yaula ŋ veelu diomndaŋ leniŋ ndaŋ kanifuule, nyɔɔŋ muŋ ŋpum tosa ma miŋgi balaŋ luei o kaala num oo nɔ paandulaŋ niŋ. Nduyɛ, wa yiyaŋndo a sɔɔŋ nɔɔlɛiyoŋ okɔɔ le.—Filipi. 4:8; Kolo. 3:2.

11. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosaa le miŋ hiou lachi a wana chieeyɛi sɛnɛiye wounɔŋndo?

11 Mi che bɛɛ a soliŋ niŋ wana chieeyɛi paanduei lekɔɔ, kɛ i cho vɛlɛ suɛi sɔvɛ le ma wounuŋ wana chieeyɛi sɛnɛiye. Vɛɛ ŋ tosa keŋ? Te a wa pɛ pɛɛkoo a suliŋnda Chɛhowalaŋ okɔɔ, kɛsi kpeleŋndo le tamasi ndɔɔ tolɔɔ kɔɔli. (Ɛfi. 5:1, 2) Le tamaseliiyo, te a veelu pɛ diomndaŋ o Baabuiyo niŋ a mɛɛ Chɛhowa mal waŋnda haki yɛ okɔɔ, nyunaŋndɔ aa, ‘Baa mi mal pa acheleŋnda haki?’ Te a veelu pɛ diomndaŋ o Baabuiyo niŋ a mɛɛ Chɛhowa mala wanaa bala fonduaa yɛ okɔɔ, nyunaŋndɔ aa, ‘Baa mi buulaŋ pa le puaapiliaa a ndepiliaa cho o bahawɛiyo niŋnda okɔɔ, nduyɛ mi mala nda?’ Hiou lachi a siŋgaŋndaŋ tosaa le ma wounuŋ wana chieeyɛi sɛnɛiye. Te a wa pɛ wallo o hei choo, nɔ kaa biuwaŋndo.

12. Vɛɛ Stiiviŋ che yɛ kpaaya Baabuiyo nɔ le yoomula waŋnda siŋgaa wo o yoomu ndɔɔ niŋ?

12 Mi Stiiviŋ naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo saaluŋ maa, o pɔmpɔmbɔ, mbo tiuba le wana chieeyɛi sɛnɛiye wounɔŋndo. Mbo dimi aa: “Chɔŋ a teleŋ ya sɔla yiŋɔɔ wo, sɔɔŋ bɔɔbɔɔ komalla niŋ, ŋ yaa nɔ mi tiu kɔl nuu ba woŋ. I pɛɛku niŋ maa o sɔɔŋ muŋ ŋpum niŋ, o bɛnda mi faŋaŋ wana pilaŋ ya tana wo ikɛi, ɔɔ mi fafaŋ sɔɔŋ muŋ yɔŋii ŋ luei ya o bahawɛiyo niŋ. Wanaa bɔɔbɔɔ mel la niŋ balikaa, le mɛɛ ya bii sɔɔŋ muŋ o nɛi kɛndɔɔ choo yɛ, hali laa nuu bɛɛ. Lepum, ya bɛɛ mi kɔndɔfillo bii ya. Kɛ I saŋgalaŋ le siŋgaŋnda ya tosalaŋ ndaŋ te. Kanifuule I sina maa, siŋgaŋndaŋ ndaŋ la chɔm kpaaya Baabuiyo nɔ le yoomula waŋnda siŋgaa wo.”

HIOU LACHI A YEEMAŊ ŊDIALLOŊ CHƆULABAA

13. Yɛɛ mala yɛ naa le yeemaŋ ŋdialloŋ chɔulabaa? (Kaleesiaŋnda 5:16)

13 Nuawɔ Kaleesiaŋnda 5:16. Mi Chɛhowaa ke naa nyina ndɔ diandaa, le naa malaa miŋ kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ, le nyɛ cho o kɛndɔɔ wo tosaa. Te ŋ wa pɛ Diom Mɛlɛkaa pɛɛkoo, mɛɛ chɛlɔɔ naŋ cho koŋ ni le mi nyina ndɔ diandaa nɔ naa kpaayaa choo. Kpaaya nyina diandaa tiu vɛlɛ ba mbo wa naa choo, te ŋ kuɛ pɛ o bɔŋaŋndaŋ. O bɔŋaŋndaŋ ndaŋ, miŋ chua teleŋndo tau a puaapiliaa a ndepiliaa naa latulu. Nduyɛ nda bɛɛ cho kindiŋndo o nɛi o nɛi niŋ le nyɛ cho o kɛndɔɔ wo tosaa. Hei dɛɛniaa naa bɔɔ kɔllo. (Hibu. 10:24, 25; 13:7) Te ŋ piɛi pɛ o Chɛhowa lo a kɔl naa kpou, miŋ nyɔɔlu ndu le mbo mala naa dialuŋ naŋ vilɛiyo chɔulabaa, mbo ke naa nyina ndɔ diandaa, le naa malaa miŋ chɔulaba kaa koŋ. Mi che bɛɛ sɔɔŋ muŋ tosa mi yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ la fula naa o kɔl te, kɛ ŋ mala naa miŋ hiou lachi a laŋ chɔulabaa. Nduyɛ a mɛɛ Kaleesiaŋnda 5:16 dimi yɛ, te ŋ hiou pɛ lachi a nyɛ nyina Mɛlɛkaa o dimul naa wo tosaa, keŋ mala naa ŋ “tul lɛ yeemaŋ ŋdialloŋ kɔɔli le.”

14. Le yɛɛ i cho yɛ suɛi sɔvɛ le ma hiou lachi a yiyaŋndo o sɔɔŋ kɛndɔŋ choo?

14 Te ŋ kandu pɛ sɔɔŋ mala naa miŋ nɔ chaŋyɛi kpɛɛluŋnde a Chɛhowa woŋ tosaa, ŋ nɔ miŋ hiou lachi a muŋ tosaa. Nduyɛ, ŋ nɔ miŋ hiou lachi a yiyaŋndo o sɔɔŋ kɛndɔŋ choo. Le yɛɛ? Kanifuule yaamɔɔnɔ naa pilɛ cho, o lɔl te. Ndu cho yeemaŋ wɔɔŋ huŋ naa o kɔlloŋ ni. O yɔŋ bɛɛ miŋ sɔla yiŋɔɔ, teleŋndaŋ lapum, mi yeemɛi wa naa le kaala naŋ nɔ o paandoo niŋndaŋ tosaa. Mɛɛ pisultaŋ o kaniei choo, muɛiyaŋ kolɔɔ bɛndoo, ɔɔ fotueila tumfondolaŋ tofaa cho nuaa yɛ. (Ɛfi. 5:3, 4) Mi puaapilɛnɔ feleŋgɔnɔ pilɛ dimi aa: “Kaa opilɛ o ya cho chɔulabaa wo, cho yeemɛi le hiniei tosaa a chaaŋ ni wana pɔnɔɔ ni. Yaa yiyaŋ maa yeemɛi hei fula ya niŋ o kɔl. Kɛ I cho wɔ ndi chɔulabaa kpeekpei.” Yɛɛ mala yɛ num, te yeemɛi idialle wa num pɛ o kɔl ikala kala?

Te o yɔŋ pɛ mi yeemɛi idialle wa num o kɔl ikala kala, yiyaŋ nuaa maa a nɔla ma tiu ndi ba le le. Waŋnda apum chɔulaba niŋ yeemɛi keŋ, nduyɛ ma tiu ndi ba (Tofa pɛl 15-16)

15. Le yɛɛ i cho yɛ suɛi kɔl dɛɛniaa le sinaa maa “tɔɔndaŋ o tɔɔndaŋ cho naa komallo, o komal niŋ waŋnda”? (Tofa fotueiyo.)

15 Te o yɔŋ pɛ ma wa yeemɛi idialii cho num o kɔl ikala kala ve chɔulabaa, loonuŋ maa a cho numpilɛ le. Baabuiyo dimi aa: “Tɔɔndaŋ o tɔɔndaŋ cho nya komallo, o komal niŋ waŋnda.” (1 Kɔliŋ. 10:13a) Ma hivi diomndaŋ ndaŋ o Baabui cheleŋ niŋ aa: “Tɔɔndaŋ o tɔɔndaŋ cho nya komallo, o cho nyɛ sɛnɛi le waŋnda chieeya le.” O puaa a waŋ laanduaa Kilisiɔŋaa wa o Kɔliŋ niŋ nda lo Pɔɔl ndoo poonyiaa diomndaŋ ndaŋ ni. Waŋnda haa apum wa paandu balaŋ o kaala nɔɔlɛilaŋ niŋ. Mɛɛ suundaa, poo a poo ɔɔ chuaa a chuaa hiniei tosaa, a kolɔɔ bɛndoo cho nuaa yɛ. (1 Kɔliŋ. 6:9-11) Baa a yiyaŋ pa maa, mɛɛ waŋnda haa sɔla yiŋɔɔ, pesiŋ bɛɛ ndaa nɔ lɛ ma chɔulaba yeemaŋ ndaŋ ŋdialloŋ te? Sako. Mi che bɛɛ Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda nda wa ni, kɛ nda kpou, wanaa lahakiaa nda wa ni. A tonya, i cho kpendekele maa, nda bɛɛ ndaa nɔ ma chɔulaba yeemaŋ ndaŋ ŋdialloŋ teleŋ o teleŋ. Hei nɔ mi i dɛɛniaa naa kɔllo. Le yɛɛ? Kanifuule i chɔm maa yeemɛi idialii cho num o kɔl ma wa ndi chɔulabaa ve, waŋndo chɔulaba ndi niŋ o paandoo niŋ, mbo sɔla batiuwaa. A tonya, a tiuba ma lo ‘o kala poŋ o laalaŋndo choo. Nduyɛ, sina pɛŋgu maa puaapiliaa numnda chieeŋndo balɔɔ silɔ bɛɛ, nyɛpalaa suu pilɔɔ kpe cho nda komallo ni.’—1 Pitɛ 5:9.

16. Yiyaŋ wɔɔŋ kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ fafaŋ, nduyɛ le yɛɛ?

16 Fafaŋ yiyaŋndo maa wana o wana tiuba mbo bii kaa ŋ cho chɔulabaa wo bila le. Hei tosa ma yiyaŋ maa pesiŋ bɛɛ a tiuba ma chɔulaba kaa wɔɔŋ koŋ te. Tofawɔ nyɛ Baabuiyo ndu dimi wo. O dimi aa: “Mɛlɛka cho wana lo o lediom, nduyɛ o chɛl mi tɔɔndaŋ nya nɔla biunɔŋ te wo komal nya le. Kɛ te tɔɔndaŋndo komal nya pɛ, o cho nya nɛilaŋ chɔm le mi la nɔla ndu biunɔŋ.” (1 Kɔliŋ. 10:13b) Lelaŋ, o yɔŋ bɛɛ mi yeemɛi ŋdialle wa naa o kɔl ikala kala, ŋ tiuba miŋ sɔla batiuwaa le ndi chɔulabaa. A mala Chɛhowaa, ŋ tiuba miŋ mal kaa wɔɔŋ koŋ waŋ waŋ.

17. Mi che bɛɛ ŋ tiuba miŋ fafaŋ yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ o lepilɛ niŋ kpe le, kɛ yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa?

17 Ŋ nɔ miŋ loonuŋ teleŋ o teleŋ maa, le mɛɛ naŋ cho wanaa lahakiaa yɛ, ŋ tiuba miŋ fafaŋ yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ o lepilɛ niŋ kpe le. Kɛ te la hiŋ naa o kɔl pɛ, ŋ nɔ miŋ tosa nyɛ o foofo koŋ choo, le laŋ chɔulabaa. Nyɛ waa nuaa Choosɛ tosa ni mɛɛ lanɔɔ Pɔtifa tɔɔndaŋ ndu. (Chɛ. 39:12) Kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ le yeemaŋ ŋdialloŋ fafaŋndo.

HIOU LACHI A WALLO TOSAA KALAŊ

18-19. Te ŋ wa pɛ wallo tosaa kalaŋ le siŋgaŋndaŋ tosaa miŋ nɔ yiyaŋnda sɛnɛilaŋ, nyunala kuɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ nyunaŋ?

18 Ŋ nɔ miŋ hiou lachi a wallo tosaa kalaŋ, le mi yiyaŋnda naalaŋ a sɔɔŋ naŋ tosa woŋ chɛlaŋ a hɛnaŋ Chɛhowaa. Le hei tosaa, ŋ nɔ miŋ wa yaasiaŋndo teleŋ o teleŋ, nduyɛ miŋ nyunaŋ aa: ‘Baa mɛɛ ya tosa sɔɔŋ yɛ chɔm pa maa, I sina mɛɛ kpɛ naŋ cho niŋ o mɛɛlula chieeŋndo ikɛi yɛ? Baa I cho pa hiouwɔɔ lachioo tosaa le wana chieeyɛi sɛnɛiye wounɔŋndo? I cho pa nyina diandaa Chɛhowaa chɛlɔɔ le mbo nɔ kpaayaa o yoomu nuu choo, le halikpeŋ mi fafaŋ yeemaŋ ŋdialloŋ?’

19 Te a wa pɛ numpila yaasiaŋndo, handu kɔllo o hiouwɔɔ lachi ŋ cho tosaa wo choo, kɛ o cho o biondɔŋnda numndaŋ choo le. Te a che pɛ naa ŋ nɔ ma tosa hiouwɔɔ lachioo wa, tambu kɔl te. Tol sila Filipiaŋnda 3:16 yɔŋgu wo kɔɔli. Le dimi aa: “Nɛi naŋ lo kɔlaŋ choo haaa mbo fuuluu a boondei heiyo, ŋ hiounuŋ lachi a kɔlaŋ o nɛi koŋ choo.” Te a tosa pɛ hei, a cho nɔ tiindaŋndo kɛsɛ maa, Chɛhowa cho sɛmbɛ numndo dɔwɔɔ sala, le kindi kindiŋ ŋ cho le siŋgaŋndaŋ tosaa ma nɔ yiyaŋnda sɛnɛilaŋ ndo.

CHONDII 36 Ŋ Mandaŋ Kɔlta Naalaŋ

a Mi kiilanɔɔ Pɔɔl dɛɛniaa chaaŋaa nduaa laalaŋnda le ma pɛŋgi kaalaŋ o chieeŋndo hoo niŋ tosaa. Hei cho bɔɔ sila kɛndɛ le naa hau. Ŋ nɔ miŋ tosa a sabu maa kaalaŋ o chieeŋndo hoo niŋ, la piiliaŋ naa o nɛi o nɛi niŋ te. Ŋ nɔ miŋ hiou lachi a yiyaŋnda naalaŋ siɛɛnduuwo, te ŋ che dɔɔ pɛ maa la chɛlaŋ a hɛnaŋ Mɛlɛkaa le. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho pɛɛku mɛɛ naŋ tosa hei yɛ.

b Tofa buŋgɛi hei, “Yoomu Nuu Wa Hiouwɔɔ Lachi a Lakasiaŋndo,” o Bandu Mɛŋgɛlaa hoo niŋ, Suɛɛsɔɔ 1, 2015, o puuluei niŋ.

c TƐƐSIAA LE FOTUEIYO: Puaapilɛnɔ feleŋgɔnɔɔ cho yiyaŋndo te o cho lakɔ o sukuu bɛndoo niŋ ɔɔ o cho luɛiyɔɔ o wali lɔɔlɔɔ Mɛlɛkaa niŋ.