1-2. Ta eo jej aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõm̦m̦ane ãlikin ad peptaij? Jouj im kõmel̦el̦e.

 EWI ikkutkut in am̦ karreoiki m̦weo im̦õm̦? Bõlen m̦okta jãn am̦ kar em̦m̦akũt ñan m̦weo im̦õm̦, kwaar lukkuun karreoiki. Bõtab ta eo enaaj wal̦o̦k ñe kwõjjab bar karreoiki? Ãinwõt am̦ jel̦ã, enaaj m̦õkaj an bũñalñal im tõtoonon. Bwe en erreo wõt m̦weo im̦õm̦, kwõj aikuj ekkeini am̦ karreoiki.

² Ãindeinl̦o̦k wõt, jej aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kate kõj ñan kajim̦weik wãween ad l̦õmn̦ak ekoba kadkad ak wãween ko ippãd. Ejjel̦o̦k pere bwe m̦okta jãn ad kar peptaij, jaar lukkuun kate kõj ñan kõm̦m̦ani oktak ko me rar menin aikuj bwe jen maroñ “karreoik kõj jãn men otemjej rej kattoon ãnbwinnid im l̦õmn̦ak ko ad.” (2 Kor. 7:1) Ijoke kiiõ, jej aikuj l̦oore naanin kakapilõk eo an rijjilõk Paul ñan “wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõkããl” kõj make. (Eps. 4:23) Etke jej aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõm̦m̦ane men in? Kõnke lal̦ in enana emaroñ jelõt kõj im kõm̦m̦an bwe en m̦õkaj ad ettoon im̦aan mejãn Jeova. Ñan kõjparok kõj bwe jen jab ãindein im bwe jen dãpij wõt ad erreo im̦aan mejãn Jeova, jej aikuj keini ad etale l̦õmn̦ak ko ad, kadkad ak wãween ko ippãd, im kõn̦aan ko ad.

3. Ta mel̦el̦ein ñan ‘ukot l̦õmn̦ak ko ad’? (Rom 12:2)

³ Ta ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe jen maroñ ukot wãween ad l̦õmn̦ak? (Riit Rom 12:2.) Naanin Grik eo me kar ukote ñan naan kein “ukot l̦õmn̦ak ko ami,” emaroñ bar ukok ñan naan kein “kõkããl l̦õmn̦ak ko ami.” Kõn men in, jejjab baj kõm̦m̦ani jet wõt men ko rem̦m̦an. Ak, jej aikuj etale kain armej rot kõj itulowa im kõm̦m̦an jabdewõt oktak ko jej aikuj kõm̦m̦ani bwe  jen maroñ kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan mour ekkar ñan l̦õmn̦ak ko an Jeova ikijjeen men ko rem̦m̦an im renana. Men in ej juon men jej aikuj kõm̦m̦ane, ejjab juon wõt alen, ak jej aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo ad kõm̦m̦ane.

4. Ewi wãween ad maroñ kõjparok bwe jukjukun pãd in enana en jab ãeiki l̦õmn̦ak ko ad?

⁴ Ilo iien eo jenaaj weeppãn, jenaaj maroñ kabuñbũruon Jeova aolep iien ilo aolep men ko jej kõm̦m̦ani. Ijoke ilo tõre in, jej aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im lukkuun kate kõj ñan kabuñbũruon Jeova. L̦õmn̦ak kõn naan ko an Paul ilo Rom 12:2, ear ba bwe jej aikuj ukot l̦õmn̦ak ko ad bwe jen maroñ jel̦ã ta ko Anij ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani. Ijello̦kun ad baj kõtl̦o̦k bwe jukjukun pãd in enana en ãeik kõj, jej aikuj m̦okta etale kõj make ñan lale ewi joñan ad kõtl̦o̦k bwe l̦õmn̦ak ko an Anij, im jab l̦õmn̦ak ko an lal̦ in, rej jelõt kõttõpar ko ad im pepe ko ad.

5. Ewi wãween ad maroñ etale wãween ad l̦õmn̦ak kõn an epaak raan eo an Jeova? (Lale pija eo.)

⁵ L̦õmn̦ak kõn juon waanjoñak. Jeova ekõn̦aan bwe jen “keememej wõt iien eo enaaj itok raan eo an Jeova.” (2 Pit. 3:12) Kajjitõk ippam̦ make: ‘Wãween aõ mour ej ke kaalikkar bwe imel̦el̦e kõn joñan ad epaake jem̦l̦o̦kin jukjukun pãd in enana? Jokãlet ko aõ ikijjeen jikuul̦ im jerbal rej ke kaalikkar bwe aõ karejar ñan Jeova ej men eo eaorõktata ilo mour e aõ? Ij ke tõmak im lõke bwe Jeova enaaj kabwe aikuj ko aõ im an baam̦le eo aõ, ak eokkutkut ke aõ inepata kõn jããn im m̦weiuk?’ L̦õmn̦ak m̦õk kõn joñan an Jeova lukkuun buñbũruon ñe ej lo ad kate kõj mour ekkar ñan ankilaan.​—Matu 6:25-27, 33; Pil. 4:12, 13.

6. Ta eo jej aikuj in wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõm̦m̦ane?

⁶ Jej aikuj ekkeini ad etale l̦õmn̦ak ko ad innem kõm̦m̦ane oktak ko jej aikuj kõm̦m̦ani. Paul ear ba ñan ri-Korint ro: “Kom̦win  wõnm̦aanl̦o̦k wõt im lale el̦aññe kom̦ij pãd ilo tõmak, im kom̦win wõnm̦aanl̦o̦k wõt im etale kain armej rot kom̦.” (2 Kor. 13:5) Ad “pãd ilo tõmak” ej kitibuj elõñl̦o̦k men ko ijello̦kun ad baj etal ñan kweilo̦k ko im kwal̦o̦k naan jãn iien ñan iien. Ej bareinwõt kitibuj men ko jej l̦õmn̦ak kaki, kõn̦aan ko ad, im unin ad kõm̦m̦ani men ko. Kõn men in, jej aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im ukot l̦õmn̦ak ko ad ikijjeen ad riiti Naanin Anij, katak ñan l̦õmn̦ak ãinwõt E, innem kõm̦m̦an jabdewõt men jej aikuj kõm̦m̦ane ñan kabuñbũruon Jeova.​—1 Kor. 2:14-16.

7. Ekkar ñan Epesõs 4:31, 32, ta men eo juon jej aikuj kõm̦m̦ane, im etke emaroñ pen men in?

⁷ Riit Epesõs 4:31, 32. Kobal̦o̦k ippãn ad kõm̦m̦an oktak ko ilo wãween ad l̦õmn̦ak, jej aikuj bareinwõt “kõn̦ak mour eo ekããl.” (Eps. 4:24) Jej aikuj lukkuun kate kõj ñan kõm̦m̦ane men in. Kobal̦o̦k ippãn men ko jet, jej aikuj lukkuun kate kõj ñan jol̦o̦k kadkad ko ãinwõt dike, illu, im kwi. Etke emaroñ pen ñan kõm̦m̦ane men in? Kõnke ewõr kadkad ko renana me emaroñ lukkuun pen ñan julo̦ki. Ñan waanjoñak, Baibõl̦ ej ba bwe jet armej “rellulu” im “[“eitok wõt bwe ren,” NW] kõm̦m̦an bwe en wõr akwããl im inepata.” (JK. 29:22, UBS) Juon eo me ewõr ippãn kadkad kein renana enaaj aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im lukkuun kate e ñan kõm̦m̦an oktak meñe ãlikin an peptaij. Eñin ej men eo bwebenato eo itulal̦ enaaj kwal̦o̦k kake.

8-9. Ewi wãween an bwebwenato eo an Stephen kwal̦o̦k kõn aikuj eo ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im utũk mour eo m̦okta?

⁸ Juon jeid im jatid em̦m̦aan etan Stephen ear juon eo me epen an dãpij an illu. Ej ba: “Meñe ãlikin aõ kar peptaij, iar aikuj katak wõt ñan dãpij aõ illu. Ñan waanjoñak, juon iien ke iar kwal̦o̦k naan jãn em̦ ñan em̦, iar kõpl̦e juon rũko̦o̦t me ear ko̦o̦te retio eo nejũ jãn ilowaan wa eo waõ. Ke iar epaakel̦o̦k armej in, ear jol̦o̦k retio eo im ko. Ke iar bwebwenato ñan ro jet kõn wãween aõ kar bõk retio eo nejũ, juon iaan em̦m̦aan ro rej lale eklejia me ear pãd ijo ear kajjitõk im ba, ‘Stephen, ta eo kwõnãj kar kõm̦m̦ane ñe kwõn kar jibwe l̦eo?’ Kajjitõk in ear kõm̦m̦an aõ l̦õmn̦ak im ear jipañ eõ bwe in kate ña ñan katak kilen aenõm̦m̦an ippãn ro jet.” b

⁹ Ãinwõt an bwebwenato eo an Stephen kwal̦o̦k, jemaroñ kwal̦o̦k juon kadkad enana ilo ad jab kõtmãne, meñe jaar l̦õmn̦ak bwe em̦õj ad kar jol̦o̦ke kadkad in. El̦aññe men in ear wal̦o̦k ñan kwe, jouj im jab ebbweer im jab l̦õmn̦ak bwe kwõj likjab ãinwõt juon Kũrjin. Joñan, rijjilõk Paul ear ba men in kõn e make: “El̦aññe ikõn̦aan kõm̦m̦ane men eo ejim̦we, eitok wõt bwe in kõm̦m̦ane men eo enana.” (Rom 7:21-23) Ãinwõt Kũrjin ro rejjab weeppãn, ewõr ippãd aolep jet kadkad ko renana me rej pãddo wal̦o̦k ãinwõt bũñal im tõtoon ko rej pãddo wal̦o̦k ilo m̦õko im̦õd. Jej aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kate kõj ñan erreo wõt. Ewi wãween jemaroñ kõm̦m̦ane men in?

10. Ewi wãween ad maroñ jum̦aiki kadkad ko rejjab em̦m̦an? (1 Jon 5:14, 15)

¹⁰ Jar ñan Jeova kõn kadkad eo me epen am̦ jol̦o̦ke, im lõke bwe enaaj eo̦roñ eok im jipañ eok. (Riit 1 Jon 5:14, 15.) Meñe Jeova eban jol̦o̦k kadkad in ippam̦ ikijjeen juon menin kabwilõñlõñ, ak emaroñ kõkajoore eok bwe kwõn jab kwal̦o̦ke kadkad in. (1 Pit. 5:10) Innem ilo tõre in, jerbale jar ko am̦ ikijjeen am̦ jab kõm̦m̦ani men ko me remaroñ kõm̦m̦an bwe en ro̦o̦ltok kadkad ko am̦ m̦okta. Ñan  waanjoñak, kõjparok ñan jab alwõje pijain alwõj ko ak riiti bok ko me rej kwal̦o̦k bwe em̦m̦an kadkad kein me kwõj kajjioñ julo̦ki. Im jab kõtl̦o̦k bwe kwõn l̦õmn̦ak kõn kõn̦aan ko renana.​—Pil. 4:8; Kol. 3:2.

11. Ta buñtõn ne ko jemaroñ kõm̦m̦ani bwe jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo ad kõn̦ak mour eo ekããl?

¹¹ Meñe em̦õj am̦ utũk mour eo m̦okta, ak elukkuun aorõk bwe kwõn kõn̦ak mour eo ekããl. Ewi wãween kwõmaroñ kõm̦m̦ane men in? Kõm̦m̦an bwe en juon am̦ mejãnkajjik ñan anõke Jeova ilo am̦ katak kõn kadkad ko an. (Eps. 5:1, 2) Ñan waanjoñak, ñe kwõj riiti juon bwebwenato ilo Baibõl̦ me ej kwal̦o̦k kõn an Jeova jeorl̦o̦k bõd ko, kajjitõk ippam̦ make, ‘Ij ke jeorl̦o̦k an ro jet bõd?’ Ñe kwõj riit kõn an Jeova kwal̦o̦k tũriam̦o ñan ro me rej iioon wãween ko reppen, kajjitõk ippam̦ make, ‘Ij ke bar kwal̦o̦k kain kea rot in ñan rũttõmak ro jeiũ im jatũ me rej pãd ilo aikuj, im ij ke kaalikkar men in ilo kõm̦m̦an ko aõ?’ Wõnm̦aanl̦o̦k wõt im ukot l̦õmn̦ak eo am̦ ikijjeen am̦ kõn̦ak mour eo ekããl, im ilo am̦ kõm̦m̦ane men in, kwõn kijenmej ippam̦ make.

12. Ewi wãween an kar Stephen lo an Baibõl̦ eo maroñ ukot armej ro?

¹² Stephen, eo me kar kwal̦o̦k kake m̦oktal̦o̦k, ear lo bwe ear maroñ jidik kõn jidik kõn̦ak mour eo ekããl. Ej ba: “Jãn ke iar peptaij, elõñ wãween ko iar iiooni me remaroñ kar kõm̦m̦an aõ illu im kwal̦o̦k aõ lãj. Iar katak ñan etal jãn armej ro me rej kajjioñ kallu ña im kate ña ñan kadikl̦o̦k aõ illu ilo wãween ko jet. Elõñ armej, ekoba lio ippa, rej nõbar ña kõn aõ jel̦ã ta ko in kõm̦m̦ani ñe ij iioon wãween rot kein. Ibar bwilõñ kõn ña make! Ejjab ña make eo iar ukot kain armej rot ña. Ij tõmak bwe Baibõl̦ eo ear maroñ ukot eõ.”

13. Ta eo enaaj jipañ kõj ñan kaddekl̦o̦k kõn̦aan ko rem̦m̦an? (Galetia 5:16)

¹³ Riit Galetia 5:16. Jeova ej kwal̦o̦k jouj ilo an letok jetõb kwõjarjar eo an ñan jipañ kõj bwe jen maroñ tarin̦aeik kõn̦aan ko renana im kõm̦m̦ani men ko rejim̦we. Ñe jej katak Naanin Anij, jej kõtl̦o̦k bwe jetõb kwõjarjar eo an Anij en tõl kõj. Jej bareinwõt bõk jetõb kwõjarjar ñe jej pãd ilo iien kweilo̦k ko. Ilo iien kweilo̦k kein, jej pãd ippãn rũttõmak ro jeid im jatid me, ãinwõt kõj, rej bar lukkuun kate er ñan kõm̦m̦ani men ko rejim̦we, im men in ej kõketak kõj. (Hib. 10:24, 25; 13:7) Bareinwõt, ñe jej kepaak Jeova ilo ad lukkuun jar ñane im akwel̦ap bwe en jipañ kõj kõn juon m̦õjn̦o̦, enaaj letok jetõb kwõjarjar eo an ñan kõkajoore kõj bwe jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im tarin̦aeik m̦õjn̦o̦ in. Meñe wãween kein remaroñ jab kõm̦m̦an bwe en lukkuun jako kõn̦aan ko renana jãn kwe, ak renaaj jipañ eok ñan jum̦aik kõn̦aan eo ñan kõm̦m̦ani kõn̦aan kein. Ãinwõt an Galetia 5:16 ba, ro me rej kõtl̦o̦k bwe jetõb kwõjarjar en tõl wãween aer etetal, “[reban] kõm̦m̦ani kõn̦aan ko an kanniõk ñan jidik.”

14. Etke elukkuun aorõk bwe jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kaddekl̦o̦k kõn̦aan ko rem̦m̦an?

¹⁴ Ñe em̦õj ad jino kõm̦m̦ani men ko me rej jipañ kõkajoore jem̦jerã eo ad ippãn Jeova, elukkuun aorõk bwe jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõm̦m̦ani men kein im kaddekl̦o̦k wõt kõn̦aan ko rem̦m̦an. Etke? Kõnke juon iaan ri-kõjdat ro ad ejjab bõjrak jãn an tarin̦aeik kõj. Ri-kõjdat in ej kõn̦aan eo ñan kõm̦m̦ani men ko rebõd. Joñan, ãlikin ad peptaij, jemaroñ kile bwe em̦m̦an ippãd men ko me jej aikuj kõjparok kõj jãni ak jum̦aiki, ãinwõt kããm̦bõl̦, l̦e jãn joñan ad idaak arkool̦, ak pija ko  rettoon im rekeelwaan. (Eps. 5:3, 4) Juon jeid im jatid likao ej kwal̦o̦k m̦ool im ba: “Juon iaan men ko me elukkuun pen aõ tarin̦aeiki ej aõ kõn̦aan l̦addik ro jet. Iar l̦õmn̦ak bwe eñjake kein renaaj make jako, ak ej wõr wõt ippa eñjake kein.” Ta eo emaroñ jipañ eok ñe elukkuun kajoor juon kõn̦aan enana ippam̦?

15. Etke ej juon menin kõketak ñan jel̦ã bwe kõn̦aan ko renana rej juon men me “rej bar wal̦o̦k ñan aolep armej”? (Lale pija eo.)

¹⁵ Ilo am̦ kate eok ñan tarin̦aeiki juon kõn̦aan enana me elukkuun kajoor, keememej bwe kwõjjab make iaam̦. Baibõl̦ ej ba: “Menin kapo ko kom̦ij iiooni rej bar wal̦o̦k ñan aolep armej.” (1 Kor. 10:13a) Ilo bar juon ukokin Baibõl̦, eoon in ej ba: “Menin kapo ko kwõj iiooni rej ejja kapo ko wõt me ro jet rej iiooni.” Kar je naan kein ñan Kũrjin em̦m̦aan im kõrã ro jim̦or me rar jokwe ilo Korint. M̦oktal̦o̦k, jet iaaer rar ri-lejãn, em̦m̦aan ro rej babu ippãn em̦m̦aan ak kõrã ro rej babu ippãn kõrã, im ri-kadek. (1 Kor. 6:9-11) Kwõl̦ak lale, ãlikin aer kar peptaij, ear ke jako aolep kõn̦aan ko aer renana? Alikkar men in ear jab maroñ wal̦o̦k. Em̦ool bwe aolep rein rar Kũrjin rũkkapit ro, bõtab rar armej ro wõt me rejjab weeppãn. Ejjel̦o̦k pere bwe rar aikuj tarin̦aeik kõn̦aan ko renana jãn iien ñan iien. Men in ej aikuj juon menin kõketak ñan kõj. Etke? Kõnke ej kwal̦o̦k bwe jabdewõt kõn̦aan ko renana kwõj tarin̦aeiki, em̦õj an bar juon armej lo tõprak ilo an jum̦aiki. Aet, jemaroñ kõm̦m̦an wõt bwe ‘tõmak eo ad en pen, kõnke jejel̦ã bwe erkein ejja men ko wõt ro jeid im jatid ipel̦aakin lal̦ in rej eñtaan kaki.’—1 Pit. 5:9.

16. Ta l̦õmn̦ak eo ekauwõtata jej aikuj kõjparok kõj jãne, im etke?

¹⁶ Kõjparok jãn am̦ bõk l̦õmn̦ak eo ekauwõtata bwe ejjel̦o̦k juon emaroñ mel̦el̦e kõn wãween eo epen kwõj iioone. Am̦ bõk l̦õmn̦ak in emaroñ tõll̦o̦k eok ñan l̦õmn̦ak bwe kwõjjab maroñ anjo̦ ioon m̦õjn̦o̦ in am̦ ñan jidik im bwe ejjel̦o̦k am̦ maroñ ñan jum̦ae kõn̦aan ko renana. L̦õmn̦ak in eoktak jãn men eo Baibõl̦  ej ba. Ej ba: “Anij etiljek, im ejjãmin kõtl̦o̦k bwe en wal̦o̦k menin kapo ko ñan kom̦ el̦apl̦o̦k jãn joñan eo kom̦ maroñe, ijoke ñe ewal̦o̦k menin kapo, enaaj kõm̦m̦an ial̦an ami jo̦o̦r im jipañ kom̦ bwe kom̦win kijenmej.” (1 Kor. 10:13b) Kõn men in, jekdo̦o̦n ñe ekajoor juon kõn̦aan enana ippãd, ak jemaroñ dãpij wõt ad tiljek ñan Jeova. Kõn jipañ eo an Jeova, jemaroñ kõjparok kõj make jãn ad kõm̦m̦ane kõn̦aan in enana.

17. Meñe jejjab maroñ kabõjrak kõn̦aan ko renana jãn aer wal̦o̦k, ak ta eo ewõr ad maroñ ñan kõm̦m̦ane?

¹⁷ Jej aikuj aolep iien keememej men in: Kõnke kõj armej jejjab weeppãn, emaroñ ejjel̦o̦k ad maroñ ñan kabõjrak jãn an wal̦o̦k kõn̦aan ko renana ippãd. Bõtab ñe rej wal̦o̦k, jemaroñ m̦õkaj im jum̦aiki, ãinwõt Josep ke ear m̦õkaj im ko jãn lio pãleen Potipar. (Jen. 39:12) Kwõjjab aikuj em̦m̦akũt im kõm̦m̦ani kõn̦aan ko am̦ renana!

18-19. Kajjitõk ta ko jemaroñ kajjitõk ippãd make ilo ad kate kõj ñan ukot l̦õmn̦ak eo ad?

¹⁸ Ad ukot l̦õmn̦ak ko ad ej kitibuj ad wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kate kõj ñan kõm̦m̦an bwe l̦õmn̦ak ko ad im kõm̦m̦an ko ad ren kabuñbũruon Jeova. Bwe kwõn maroñ kõm̦m̦ane men in, keini am̦ etale kwe make im kajjitõk ippam̦ make: ‘Kõm̦m̦an ko aõ rej ke kaalikkar aõ kile bwe jej mour ilo juon tõre me emaatl̦o̦k iien? Ij ke kõm̦m̦an wõnm̦aanl̦o̦k ko ilo aõ kõn̦ak mour eo ekããl? Ij ke kõtl̦o̦k bwe jetõb kwõjarjar eo an Jeova en tõle mour e aõ bwe in maroñ jum̦aik aõ kõn̦aan kõm̦m̦ani kõn̦aan ko renana?’

¹⁹ Ilo am̦ etale eok make, kwõn kalimjek wõt wõnm̦aanl̦o̦k ko am̦ im jab kõtmãne bwe kwõn weeppãn. Ñe kwõj lo bwe ewõr men ko kwõj aikuj kakõm̦anm̦anl̦o̦k, jab ebbweer. Ijello̦kun am̦ ãindein, l̦oore naanin rõjañ eo ilo Pilippai 3:16: “Ijo jaar tõpare ilo ad kar kõm̦m̦an wõnm̦aanl̦o̦k, jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im etetal ilo ejja wãween in wõt.” Ñe kwõnaaj ãindein, kwõmaroñ bõk kaenõm̦m̦an ilo am̦ jel̦ã bwe Jeova enaaj kõjeraam̦m̦an am̦ kate eok ñan ukot l̦õmn̦ak eo am̦.