1-2. Kansi tufunika kupitilija kuchita chinji tikabatiziwa? Fotokozani.

 KANSI m’ng’anda mwanu mupyelamo kangani? Payakine mukaliye fumamo muwoneshesha kuti m’ng’anda mwanu muwoneka luweme. Koma chingachitike n’chinji keno mwaleka kupyelamo? Monga mwamuziŵila, lukungu na lito vingapake mokulumija m’ng’anda mwanu. Kuti m’ng’anda mwanu mupitilije kuwoneka luweme mufunika kupyelamo nthawe zonse.

² Molingana na vamene ivi, sewo nase tufunika kupitilija kukonza maganizo ŵasu na minkhalidwe yasu. N’chendi kuti tikaliyebatiziwa tenzeyeja-yeja kuchinja moyo wasu kuti “tilituŵishe nochosa chinthu chilichonse chuipisha muŵili olo mzimu.” (2 Akor. 7:1) Koma palipano tufunika kumvwila malangizo a Paulo akuti “mwiphunzisiwa kuti munkhale anyowani.” (Aef. 4:23) Ndaŵa yanji tufunika kupitilija kulifufuza? Ndaŵa yakuti vochitika va ichi chalo vingatifipishe mokulumija pamenso pa Yehova. Kuti vamene ivi osati vitichitikile nopitilija kunkhala owoneka bwino pamenso pa Yehova, nthawe zonse tufunika kufufuza maganizo ŵasu, umunthu wasu, komasoti vokumbwa vasu.

3. Kansi mawu akuti “kuchinja maganizo ŵanu” otanthauza chinji? (Aroma 12:2)

³ Kansi tufunika kuchita chinji kuti tichinje maganizo ŵasu, kapena kuti kuchinja kaganizidwe kasu? (Ŵelengani Aroma 12:2.) Mawu a Chigiriki amene eŵamasulila kuti “kuchinja maganizo  ŵanu” angatanthauze “kukonzasoti maganizo ŵanu.” Tetyo, ivi vutanthauzalini kuti tikochita tyala vinthu vitontho viweme. M’malomwake, tufunika kulifufuza kuti tiziŵe mwatilili muntima mwasu nochinja moyo wasu kuti ukokatijana na mfundo za Yehova. Tufunika kuchita vamene ivi osati tyala kwa nthawe itontho, koma mosalekeja.

4. Kansi tingapewe tyani kusokonezewa na maganizo a ichi chalo chiipa?

⁴ Tikazankhala angwilo, nthawe zonse tikokwanisha kukondwelesha Yehova mu vochita vasu vonse. Palipano, tufunika kupitilija kuchita khama kuti tikokondwelesha Yehova. Onani kuti pa Aroma 12:2, Paulo enena kuti tufunika kuchinja maganizo ŵasu kuti tiziŵe vakufuna Mulungu kuti tikochita. M’malo molola kusokonezewa na vochitika va ichi chalo chiipa, choyamba tufunika kulifufuza kuti tiwone keno tulola kuti maganizo a Mulungu—akotisogolela pa volinga na vosankha vasu—osati a ichi chalo.

5. Kansi tingafufuze tyani maganizo ŵasu pa nkhani yakuti nsiku ya Yehova yavwendela? (Onani chithunzi.)

⁵ Ganizilani chisanzo ichi. Yehova ofuna kuti ‘tikokumbukila nthawe zonse kunkhalapo kwa nsiku yake.’ (2 Pet. 3:12) Likonsheni kuti: ‘Kansi moyo wangu uwonesha kuti numvwisha kuti chalo ichi chiipa chiwonongewe lombapano? Kansi vosankha vangu pa nkhani ya maphunzilo na ntchito vuwonesha kuti kutumikila Yehova n’chinthu chofunika ngako pa moyo wangu? Kansi nukhulupilila kuti Yehova akonisamalila newo pamozi na banja yangu olo nungonkhalila kudela nkhaŵa pa vinthu vakuthupi?’ Ganizilani mwakusangalalila Yehova akawona kuti tuyeja-yeja kuchita vinthu mokatijana na chifunilo chake pa chilichonse chatuchita pa moyo wasu.—Mt. 6:25-27, 33; Afil. 4:12, 13.

6. Kansi tufunika kupitilija kuchita chinji?

⁶ Tufunika kufufuza maganizo ŵasu nthawe zonse, pavuli pake nochinja pala pofunikila. Paulo euja Akhilisitu aku Korinto kuti:  “Pitilijani kuliyesa kuti muwone keno mukali otang’a m’chikhulupililo. Pitilijani kuliyesa kuti muziŵe kuti nimwe munthu wotyani.” (2 Akor. 13:5) Kunkhala “otang’a m’chikhulupililo” kupamikijapo vinyinji kupambana tyala kupezeka pamisonkhano nolalikila nthawe zonse. Vupamikijaposoti vatuganizila, vokumbwa vasu, komasoti viyoloŵezi vasu. Tetyo, tufunika kupitilija kuchinja kaganizidwe kasu mwa kuŵelenga Mawu a Mulungu, kuphunzila mwakuganizila yove, komasoti kuchita vonse vatingakwanishe kuti tikomukondwelesha Yehova.—1 Akor. 2:14-16.

7. Mokatijana na Aefeso 4:31, 32, kansi n’chinthu chiyakine chotyani chatufunikila kuchita, ndipo ndaŵa yanji kuchita vamene ivi kungankhale kovuta?

⁷ Ŵelengani Aefeso 4:31, 32. Kuyangijila pa kuchinja maganizo ŵasu, tufunika “kuvwala umunthu wanyowani.” (Aef. 4:24) Kuti vamene ivi vikwanishike tufunika kuchita khama. Pa vinthu viyakine vonse, tufunika kuyeja-yeja kuti tileke minkhalidwe iipa monga kupya ntima, ukali, na mikangano. Ndaŵa yanji kuchita vamene ivi kungankhale kovuta? Ndaŵa yakuti vingankhale vovuta kuchinja minkhalidwe iyakine iipa yetiyoloŵela kale. Mwachisanzo, Baibolo yunena kuti ŵanthu ayakine ni “okonda kupya ntima” komasoti “oyambisha mikangano.” (Miy. 29:22) Munthu wamene ali na minkhalidwe iipa monga ni yamene iyi, olo pavuli pakuti wabatiziwa angafunike mphela kupitilija kuchita khama kuti achinje. Tiyeni tiwone chisanzo pa nkhani yamene iyi.

8-9. Kansi chisanzo cha Stephen chuwonesha tyani kuti tufunika kupitilija kuvula umunthu wakale?

⁸ M’bale muyakine zina yake Stephen enzevutika ngako kulamulila ukali wake. Yove enena kuti, “olo pavuli pakuti nabatiziwa nenzefunika kupitilija kuyeja-yeja kulamulila ukali wangu.” Mwachisanzo, nsiku iyakine penenzechita ulaliki wa ng’anda na ng’anda, nipitikisha kawalala muyakine wamene enze eiŵa wailesi yangu m’motoka. Penisala patontho kumukata, yove eponesha wailesi nothaŵa. Penifotokozela ayangu mweniitolela wailesi yangu, nkulu muyakine wa m’kagulu kasu enikonsha kuti, ‘Stephen, sembe wichita tyani kuti wimukata?’ Konsho yamene iyi inichitisha kuti niganize ngako ndipo inilimbikisa kuti nipitilije kuyeja-yeja kunkhala munthu wa ntendele.” b

⁹ Chisanzo cha Stephen, chuwonesha kuti tingawoneshe minkhalidwe iipa mosayembekezeleka olo pa nthawe yatuganiza kuti tileka nkhalidwe yamene iyo. Vamene ivi vikakuchitikilani, osataya ntima ndipo osati mukoganiza kuti nimwe munthu muipa. Olo ntumwi Paulo evomeleja ponena kuti: “Pa nthawe yanufuna kuchita chinthu chiweme, chiipa chunkhala chili na newo.” (Aro. 7:21-23) Akhilisitu onse aliye ungwilo ndipo ofunika kulimbana na minkhalidwe iyakine iipa yamene yuwela mphela monga ni lukungu na lito nopaka m’ng’anda mwasu. Tufunika kupitilija kuipyela kuti munkhale mutuŵa. Kansi tingachite tyani vamene ivi?

10. Kansi tingalimbane nayo tyani minkhalidwe iipa? (1 Yohane 5:14, 15)

¹⁰ Mukopemphela kwa Yehova kuti akuyavyeni kuchinja minkhalidwe yukuvutani kuchinja, ndipo mukokhulupilila kuti akumvwishileni nokuyavyani. (Ŵelengani 1 Yohane 5:14, 15.) Olo kuti Yehova angakuchoseleni lini nkhalidwe yamene iyo modabwisa, angakupaseni mphamvu kuti osati mugonje. (1 Pet. 5:10) Pa nthawe yamene iyi, mukoyeja-yeja kuchita vinthu mokatijana na mapemphelo ŵanu, nopewa vinthu vamene vingakuchitisheni kuchita nkhalidwe yamene iyo. Mwachisanzo, mukonkhala osamala na mafilimu ŵamulolela,  mapulogilamu apa TV, olo kuŵelenga nkhani zamene zulimbikisa minkhalidwe yamufunika kuchinja. Ndipo osati mukolola kuti maganizo ŵanu akokumbwila vinthu viipa.—Afil. 4:8; Akol. 3:2.

11. Kansi tingachite chinji kuti tipitilije kuvwala umunthu wanyowani?

¹¹ Olo kuti mwivula umunthu wakale, n’chinthu chofunika ngako kupitilija kukulisha umunthu wanyowani. Kansi mungachite tyani vamene ivi? Nkhalani na cholinga chokonkheja Yehova mwa kuphunzila minkhalidwe yake. (Aef. 5:1, 2) Mwachisanzo, keno muŵelenga nkhani iyakine ya m’Baibolo yuwonesha kuti Yehova okhululuka mukolikonsha kuti, ‘Kansi nane nukhululukila ŵanthu ayakine?’ Keno muŵelenga nkhani yokhuza mwakuwoneshela chifundo Yehova kuli ŵanthu akakakumana na mavuto mukolikonsha kuti, ‘Kansi nane nuwonesha chifundo kuli abale na alongo amene ofunikila thandizo mwakuthupi ndipo nuchitapo kanthu kuti niŵayavye?’ Pitilijani kuchinja maganizo ŵanu mwa kuvwala umunthu wanyowani ndipo mukonkhala oleza ntima keno muchita vamene ivi.

12. Kansi vechikumana navo Stephen vuwonesha tyani kuti Baibolo ili na mphamvu yochinja moyo wa ŵanthu?

¹² Stephen, watatomola koyambilila, mwa patontho-patontho ekwanisha kuvwala umunthu wanyowani. Yove enena kuti: “Kufumila penibatiziwa nankhala nukumana na vinthu vamene nenzefunika kulamulila ukali wangu. Naphunzila kuti ni chinthu chiweme kunkhala patali na ŵanthu amene anganikhumudwise olo kunikangisha kuukata ntima mwa njila iyakine. Ŵanthu anyinji kupamikijapo nkazi wangu, onitembeja pa vinthu vanachita kuti nikwanishe kulimbana na vuto yamene iyi. Olo neka nulidabwa! Nulitamandilalini chifukwa chakuti nakwanisha kuchita vamene ivi. Mmalomwake, nukhulupilila kuti wamene uyu ni umboni wakuti Baibolo ingachinje moyo wa ŵanthu.”

13. Kansi n’chinji chingatiyavye kukulisha vilakolako viweme? (Agalatiya 5:16)

¹³ Ŵelengani Agalatiya 5:16. Pofuna kutiyavya kuti tipambane pochita vinthu viweme, Yehova mowama ntima watipasa mzimu wake utuŵa. Tikophunzila Mawu a Mulungu, tunkhala kuti tulola kuti mzimu wake ukate ntchito pali sewo. Tulondelasoti mzimu utuŵa wamene uyu tikosonkhana pamozi. Pa misonkhano ya Chikhilisitu yamene iyi, tingankhale na mwayi wotandala na abale komasoti alongo, amene molingana na sewo oyeja-yeja kuchita viweme ndipo vamene ivi n’volimbikisa. (Ahe. 10:24, 25; 13:7) Ndipo keno tupemphela kwa Yehova mofumila pansi pa ntima nomusenga kuti atiyavye pa vuto iyakine, yove atipase mzimu wake utuŵa kuti utitang’ishe nopitilija kulimbana na vilakolako viipa. Olo kuti kuchita vamene ivi kungachoseletu lini vilakolako viipa vatingankhale navo, kungatiyavye kupewa kuchita vinthu mokatijana na vilakolako vamene ivo. Monga mwayunenela lemba ya Agalatiya 5:16, ŵala oyenda mwa mzimu ‘okonkhejalini chilakolako cha muŵili.’

14. Ndaŵa yanji n’chinthu chofunika kupitilija kukulisha vilakolako viweme?

¹⁴ Keno tayamba kuchita vinthu vamene vingatiyavye kunkhala pa ushamwali uweme na Yehova, tufunika kupitilija mphela kuchita vinthu vamene ivo nopitilija kukulisha vilakolako viweme. Ndaŵa yanji? Ndaŵa yakuti mdani wasu nkulu olekalini kulimbana nase. Mdani wamene uyu otiyesa kuti tikochita vinthu viipa. Olo pavuli pakuti tabatiziwa, tingayambe kukopeka na vinthu vatufunikila kupewa monga kutchaya njuga, uchakolwa olo kulolela volaula. (Aef. 5:3, 4) M’bale muyakine wachilumbwana enena kuti: “Chimozi mwa vinthu vovuta ngako venilimbana navo, chenze kukopeka na kuyonana kwa analume olo anakazi ŵeka-ŵeka.  Nenzewona monga ni nkhani itontho, koma maganizo amene aŵa enivutisha kwa nthawe itali.” Kansi n’chinji chingakuyavyeni keno chilakolako chanu chofuna kuchita vinthu viipa chili na mphamvu ngako?

15. Ndaŵa yanji n’volimbikisa kuziŵa kuti “ŵanthu onse” olimbana na vilakolako viipa? (Onani chithunzi.)

¹⁵ Keno mulimbana na chilakolako champhamvu chakuti muchite vinthu viipa, kumbukilani kuti ni mwewo mwekalini. Baibolo yunena kuti: “Paliye mayeselo ŵamwakumana nawo osiyana na ŵakukumana nawo ŵanthu ayakine.” (1 Akor. 10:13a) Baibolo iyakine imasulila vesi yamene iyi ponena kuti: “Paliye chiyeso chamwakumana nacho chamene n’chachilwendo kuli ŵanthu ayakine.” Mawu amene aŵa enze oluta kuli Akhilisitu aku Korinto analume na anakazi. Ayakine mwa ove poyamba enze achigololo, oyonana na analume olo na anakazi ŵeka-ŵeka komasoti achakolwa. (1 Akor. 6:9-11) Kansi muganiza kuti pavuli pakuti ove abatiziwa, enzeve vilakolako vilivonse viipa venzefunika kupitilija kulimbana navo? Venzelini tetyo. N’chendi kuti onse enze Akhilisitu ozozewa, koma enze akaliyenkhala angwilo. Mosakaikila, ove enzefunika kupitilija mphela kulimbana na vilakolako viipa nthawe na nthawe. Vamene ivi vufunika kutilimbikisa sewo. Ndaŵa yanji? Ndaŵa vuwonesha kuti chilakolako chilichonse chiipa chamulimbana nacho, ŵanthu ayakine ekwanisha kuchigonjesa. Tetyo, pitilijani kunkhala “otang’a m’chikhulupililo, soti mulimbane naye poziŵa kuti ayanu m’gulu yonse ya abale ŵanu okumanasoti na mavuto monga ni amene awo.”—1 Pet. 5:9.

16. Kansi ni ukuka wotyani watufunika kupewa, ndipo ndaŵa yanji?

¹⁶ Mukopewa ukuka woganiza kuti paliye angamvwishe za vuto yamukumana nayo. Kuganiza mwa njila yamene iyi kungakuchitisheni kuwona monga paliye chamungachite polimbana na vuto yanu ndipo mungakwanishelini kugonjesa vilakolako viipa. Baibolo yunena mosiyana na maganizo amene aŵa. Ndipo yunena  kuti: “Koma Mulungu ni wokhulupilika ndipo alolelini kuti muyesewe kufwika pamungalekekwanisha kupilila, koma pamukumana na mayeselo amene awo, yove apeleke njila yopulumukila, kuti mukwanishe kuŵapilila.” (1 Akor. 10:13b) Tetyo, olo kuti tulimbana na chilakolako champhamvu tyani, tingakwanishe kupitilija kunkhala okhulupilika kwa Yehova. Moyavyiwa na Yehova tingakwanishe kupewa kuchita vinthu viipa.

17. Olo kuti tingakwanishelini kupewelatu vilakolako viipa, kansi tufunika kuchita chinji?

¹⁷ Nthawe zonse mukokumbukila kuti: Chifukwa chakuti nise ochimwa, tingakwanishelini kupewelatu vilakolako viipa. Koma keno tili na vilakolako viipa tufunika kuvichosa mokulumija monga ni mwechichitila Yosefe pechithaŵa mwanakazi wa Potifara. (Gen. 39:12) Mufunikalini kuchita vinthu mokatijana na vilakolako vanu viipa!

18-19. Kansi tufunika kulikonsha makonsho otyani patuyeja-yeja kuchinja maganizo ŵasu?

¹⁸ Kuchinja maganizo ŵasu kutanthauza kuwoneshesha kuti kaganizidwe kasu na vochita vasu vukondwelesha Yehova. Kuti tikwanishe kuchita vamene ivi tufunika kulifufuza nthawe zonse nolikonsha kuti: ‘Kansi kachitidwe kangu ka vinthu kowonesha kuti nuziŵa kuti mapeto a ichi chalo ali pafupi? Kansi nupita pasogolo pa nkhani ya kuvwala umunthu wanyowani? Kansi nulola kuti mzimu wa Yehova ukonisogolela pa moyo wangu na cholinga chakuti nikokwanisha kulimbana na vilakolako va muŵili?’

¹⁹ Keno mulifufuza, osati mukoyembekezela kuchita vinthu vonse mwaungwilo, koma mukosangalala na mwamupitila pasogolo. Keno mwawona kuti pali vinthu viyakine vamufunikila kuchinja osataya ntima. Mmalomwake, mukokonkheja malangizo apa Afilipi 3:16 akuti: “Mulimonse mwatapitila pasogolo, tiyeni tipitilije kupita pasogolo mwa kuyenda moyenela mu njila yamene iyo.” Mukachita tetyo, munkhale osimikijila kuti Yehova adalise kuyeja-yeja kwanu kuti mupitilije kuchinja maganizo ŵanu.